SOEVEREIN ELIXIR.
liet tioor mij in 1835 in algemeen gebruik gestelde
Leiden, E. lïreêsliaat,
ijes jer Russen bedroeg aan gewonden 19 officieren en 400 soldalenaan
Jooden 100 mandaaronder de vleugel adjudant Meslscheriky. De overste
I iaschalinkofl werd ligt verwond.
PARIJS, 19 September. Het Journ. off. zal morgen bel manifest open
baar maken van Mac Mahon. Hel decreet, waarbij de kiezers legen 14
October worden opgeroepen, zal echter eerst den 22slf° dezer maand bet
licht zien.
BUCHAREST, 18 September. Rij Plewna is gisteren me) gestreden. De
Bussen wilden geene botsing uitlokken alvorens de kroonprins zijne bewe-
„i,,s zal volbragt hebben.
KONSTANTINOPEL, 18 September. Een officieel berigt logenstraft de tij-
,jn„ omtrent het ontruimen van den Schipka-pas door de Russen. Het meldt
lat''de brigade van Salish Vessel, die de Russen uit het lort Nicolaas ver
dreef na zes uren de plaats bezet te hebbenhaar om strategische redenen
ontruimde en zich terugtrok.
PARUS, 19 September. Het manifest van maarschalk Mac Mahon is
verschenen. De hoofdinhoud van dit stuk komt neder op het volgende: Hij
herinnertdat, sedert hij aan het bewind kwam en een beroep op al de
oeniatisde' mannen deed, hij zich beijverd heeft de orde van binnen en den
vrede naar builen te verzekeren. Daar het hem toescheen dat deze dubbele
weldaad in gevaar verkeerde, maakte hij van zijn constitutioneel regt ge
bruik en deed een nieuw beroep op het volk. De quaestie van rege
ringsvorm is buiten alle discussie. De maarschalk zal de staatsregeling
doen eerbiedigen. Hij doet uitkomen de gevolgen van verkiezingen die zijne
staatkunde vijandig zjjnen de voordeden die zullen voortvloeijen uit ver
kiezingen die ten voordeele van deze staatkunde strekken. In het eerste
geval °zal de botsing verergeren; eene gisting zal ontstaan, waaronder alle
belanden zullen lijden, in bet tweede wordt de overeenstemming tussehen
de openbare magten hersteld. Een der belangrijkste paragrafen luidt als
voH: Men zegt u dat ik de republiek wil omverwerpen; gelooft het niet.
Ue°®rondwet is aan mijne hoede toevertrouwd; ik zal ze doen eerbiedigen.
Wat° ik van tl verwacht is het verkiezen van eene kamer die, zich verhef
fende boven den partijstrijd, vóór alles zich bezig houdt met 'slands aan
gelegenheden. Rij de laatste verkiezingen werd van mijnen naam misbruik
«emaakt. Onder degeuen die toen zeiden mijne vrienden te zijnhebben
velen niet opgehouden mij te bestrijden. Ook heden spreekt men u van toe
wijding aan mijnen persoon en beweert men slechts mijne ministers aan te
lasten; maar gij zult niet het offer zijn van die list, en om ze te verijdelen,
zal mijne regering u onder de candidaten diegenen aanwijzen, welke alleen
bevoegd zijn zich op mijnen naam te beroepen.
INtlGZOKDËllI.
PUBLIEKE REINIGING ONDER EIGEN BEHEER.
II.
Mijnheer de Redacteur.
Is er in hel vorige ingezonden stuk op gewezen, dat het onmogelijk is
goede compostmest te leveren daar waar geene goede grondstoffen voorhan
den zijn. hel is ook niet ondienstig te wijzen op het verschil der prijzen
tussehen Groningen en Zuid- en Noordholland, waaruit men zal zien dat, al
kon men in deze streken goede compostmest maken, men daarvan toch
geene finantieele resultaten zou hebben, omdat de mest hier minder waarde
keelt, en omdat de Zuid- en Noordhollandsche landbouwers te veel gehecht
zijn aan hunne oude manier van bemesting; geen mensch die zoo gehecht is
aan de oude gebruiken, als die blijken goed te zijn, als een boer, en het
gaat gemakkelijker een toren te verzetten dan hem zijne traditie te benemen.
Volgens ingewonnen officieele informaliën worden op de na te noemen
plaatsen de volgende prijzen gemaakt:
Amsterdam, per voer of 1000 kilogr., nagenoeg gelijk staande met een
scheepslon of M31.50
Arnhemcomposteigen beheerper M3 u 2.
Haarlem, gewone straatvuilnis per AI3u 1.40
Rotterdam, eigen beheer idem, per M3u 1.60
Delft, compost, gedeeltelijk eigen beheer.de compost 3.25, het
vuilnis ƒ0.70. 0.90 en 1.20, dus gemiddeld per M3 1.50
Den Haag, mislukte compostfabriek, eigen beheer, van ƒ1.80,
ƒ1.40, 1.20 tot ƒ0.70, alzoo gemiddeld per M31 273
Leiden, pacht, gemiddeld, per M3 1.50
Slaat men nu die prijzen door elkander, dan ontwaart men dat in Noord
en Zuidholland en Arnhem de prijzen van de opbrengsten der publieke
reiniging niet hooger zijn als gemiddeld ƒ1.54 per M3 of zoogenaamde
scheepston.
Laat ons nu zien welke prijzen er in Friesland en in Groningen van de
producten der publieke reiniging worden verkregen.
In Harlingen wordt de slraalmest verkocht voor ƒ8.50 per Groninger
last of 1770 kilogrammen, d. i. per 1000 kilogrammen of per M3 4.80
Leeuwarden, dezelfde wijze van afleveren, de compostmest de
zelfde prijs als Harlingen4.80
Groningen, compostmest6.00
Zoodat de prijzen daar door elkander zijn 5.20 per 1000 kilogr., of
nagenoeg 3%-maal datgeen wat in deze streken kan worden verkregen.
Ja zelfs Arnhem, Gelderland, waar ongelijk veel meer behoefte aan mest
bestaat als in Noord- of Zuidholland, heelt het nog niet hooger kunnen
brengen als 2.per M3, niettegenstaande men aldaar de gemeente-reiniging
onder eigen beheer heeft genomen en geheel op de wijze van Groningen
exploiteert; maar daar heeft men zich ook misrekend, doch niet zoo erg
als in den Haag; daar is het ganschc systeem in het water gevallen.
De ingewonnen information van Groningen, gedateerd 13 dezer, zijn de
volgenee:
«Gisteren was ik te Veendam om compost te veilen, vandaar dat ik uwe
"geëerde van 11 dezer niet eerder kon beantwoorden.
»De Groninger compost kostte gisteren op de veiling ƒ94 per 10 Gronin
ger lasten, zijnde 17700 kilogrammen.
"Per knb. meter wordt hier nimmer verkocht, altijd per 10 Groninger
"lasten, die maken een vracht uit; met 3 a 4 weken zal de prijs tot ƒ120
•per vracht gestegen zijn."
Zoo ziet men dat men daar de compostmest op gezette tijden met gunstig
gevolg in veiling brengt. Dat heeft men in den Haag ook beproefd, maar. j
o wee! geen liefhebbers kwamen om te bieden, en hel liep daar net zoo
mis. als hier met de veiling van de fecaliön van het Liernurslelsel. Waarom?
1". omdat er in deze streken geene zóó groote behoefte is als in Groningen;
2". omdat de Haagsche compost niet deugt, evenmin als de Liernur-produc- j
'rit hier iets waard zijn.
Zijn niet al het aangevoerde de voorstanders van eigen beheer overtuigd
«f lot andere gedachten gekomen Misschien sommigenmaar allen is niet
denkbaar; men laat zoo ongaarne een denkbeeld varen waarvan men zich
zulke eminente voordeelen had voorgespiegeld. Dat ziel men aan het Lier-
nurstelsel, want niettegenstaande het hier, evenals overal, zulke ongelukkige
resultaten heeft opgeleverd, blijft men toch nog hopen op verbetering {die
nooit zal /tomen), en wordt in de outwerp-begrooting voorgesteld nog eens
ƒ9600 ter uitbreiding toe te staan, een kapitaal dat nooit geen kans heeft
eenige renten af te werpen. Was het dan niet beter dat kapitaal aan te
wenden om riolen te verbeteren of eenige stinkende grachten te dempen tn
die te hervormen in frissche ruime straten?
Vergelijk de vroegere Voldersgracht, Marendorpsachlergracht, Koepoorls-
grachl, Cellebroersgracht, Korte Langegracht en Minnebroersgracht eens
met de ruime frissche straten die door het dempen zijn ontstaan, zie hoe
op de vroegere slinkende vuile grachten gebouwen verrijzen, waar geen
fatsoenlijk mensch zich voor behoeft te schamen, en gij znlt tot de over
tuiging komen dat de kapitalen, die daaraan zijn besteed, veel beter vruch
ten dragen dan die aan het Liernurstelsei zijn ten koste gelegd.
Dat stelsel zou voor Leiden kunnen worden, wal de gemeente-reiniging
voor den Haag is, nl. een Danaïden-vat. Maar gelukkig is het met onze
gemeente nog zoo verre niet gekomen; aan lerugkeeren valt wel niet te
denken, maar men behoeft niet verder te gaan; doch met den Haag is dat
geheel anders, aaar is men te ver gegaan en gekomen op een hellend vlak,
en lerugkeeren is even onmogelijk als de steeds toenemende vaart te stuiten.
Heelt den Haag onberekenbare schade door het drijven van landhuishoud
kundigen (op papier) en moeten de gemeenlenaren onverdiende lasten dra
gen, het is een treffend voorbeeld voor andere gemeenten. Die zich aan
een ander spiegelt, spiegelt zich zacht.
Leidek, 15 September 1877. P.
Burgerlijke ^slanfe.
Van 13 tot en met 19- September 88ï?.
BEVALLEN: J. M. van Tiel, gcb. Reyst. A. Kouwenberg geb. Droog,
D. E. Hauwert, geb. Titzingh. Z. M. Molenaar, geb. Crama, Z. G. A. VV.
Baart, geb. Keyzer. Z. E. du Mortier, geb. Loeber, I). - B. A. I'armentier, geb.
van Dijk, D. J. Jansen, geb. Rietbergen, Z. - J. Geenen, geb. van Tongeren,
Z. -- J. Moote, gcb. Ouwerkerk, C. J. Ouwerkcrk, geb. van der Reyden,
Z. - J. Fontein, geb. Huge, Z. - M. E. Timmerman, geb llandoe, - J. Ver
ver, geb. Fakkel. Z. W. A. Uiterdijk, geb. de Laaf, Z. J. Brokaard. gcb.
Kleyn, D. A. P. B. Schut, geb. Berghaus. Z. C. J. Vissers, geb. Bey, Z.
S. C. Lambooy, geb. Remond, I). G. La Lau, geb. Wolters. Z. -C.de Jong,
geb. Delfos, Z. P. M. van Iterson, geb. Devilee, D. AL Landesbergen, gcb.
Selier, D. M. J. Üriesscn, geb. van der Ivlugt, Z. P. van der Kloot, gcb.
Rijnsburger, D. J. van Leeuwen, geb. Stuivinga, 1). - A Cramer, geb. van
Muyden, Z. A. Ai. H. Iiuibers, geb. Bernard, Z. A. Al. van den Ende, geb.
Been, Z. J. C. van den Wijngaard, geb. van Es, D. H. Azier, geb. van Leen-
wen, D. L. H. lveereweer, geb. van Velzcn. D.
GEHUWD: L. P. van Anrooy, jm. en B. Schmalhausen, jd. H. Zierikzee,
jm. en J. C. Ouwerkerk, jd. J. van der Linden, jm. en C. Kreuger.jd. D.
Colpa, wedr. en W. J. Fortrie, wed'. J. Rietbergen, jm. en Al. J. Petit, jd.
W. Hoogkamer, wedr. en E. van der Togt, jd. J. L. Holtz.jm. eu A. E. S.
Trago.jd.
OVERLEDEN: A. van Kampen, Z., 3 w. P. J. la Lau, 29j. W. J. M.
Springer, D.. 2 m. H. van der Drilt, geb. Uobbe, Z. levcnl. J. de Vos, D.,
6 m. B. A. van Ulden. Z., 1 m. J. Voorzaat, D., 2 m. - S. Uhaudron, D.,
3 m. C. van der Sleet, D., 15 d. H van der Drilt, geb. Dobbe, 42 j. H. H.
B. Kolling. Z., 3 m. E. C. Goddijn, geb. van Berkel, Z. levenl. W. Vianen,
D., 2 m. - J. Berré, geb. Bredeveld, 62 j C. A Chrisliaanse, D., 14 j. P. F.
Duyverman, D., 19 j. J. Kettenis, D„ 2 j. - II. Hagemans, Z., 7 m. - AI. J.
Staats, gcb. Lokkers, 36 j. AI. J. Zwarts, Z., 3 m.
ADVERT EN T1EN
Voor de vele bewijzen van deelneming, bij hel overlijden van mijn Echt
genoot B. VAN DORSTEN ontvangen, betuig ik, ook namens de kinderen,
mijnen hartelijken dank.
Leides, 19 September 1877. Wed. B. VAN DORSTEN, Al. E. Wassing.
Het voorschrift van dit middel is gevonden onder de nagelaten papieren
van den beroemden Zweedschen Geneesheer YERNET, die in den hoogen
ouderdom van honderd en vier jaren is overleden, terwijl deszelfs vader en
grootvader den leeftijd van honderd twaalf en honderd dertig jaren hebben
bereikt. Het was een familiegeheim, waarover hij zich in dezer voege uit
laat: Aan het dagelijksch gebruik van dit Likeur wordt het lang leven van
dit geslacht met regt toegeschreven. Dit middel onderhoudt voortdurend de
gezondheid, zonder dat men eenig ander geneesmiddel noch aderlating be
hoeft. Het herstelt de kracht, wekt de levensgeesten op, neemt bevingen
en aandoeningen der zenuwen weg, benevens alle onreine en slijmachtige
sloffen uil de maag. welke oorzaak zijn van slechte spijsvertering, alsook
zuur, schcele hoofdpijn en oprispingen; het doel de misselijkheid bedaren,
doodt de wormen en maden, verlicht de walerzuchtigen en bevordert de
maandelijksche zuivering der vrouwengeneest de witte vloed en geeft de
gezonde gelaatskleur en bij vermagering het verloren vleesch weder en pur
geert onmerkbaar en dat wel zonder snijding in het lijf, en is alzoo van
groot nut voor obslrucliën of verstopping van den onderbuik, liet neemt
alle tusschenpoozende of afwisselende koortsen weg. Alle hoedanigheden
van dit middel op te geven is overbodig, want in één woord: hel is de
herstelling der menschelijke natuur, omdat het tegen alle kwalen meer of
min nuttig werkt.
Prijs per Flacon 1, 50 en 30 ('enIs.
Alet gebruiksaanwijzing alleen echt verkrijgbaar: te
'silage, SNAB1L1E, Apotheker, Buitenhof; Gouda, A. WOLFF, Drogist,
Groblemarkt, en meer bekende Dépots in andere steden.
J. i'. O. GELAUFF, Geneesheer,
Corresp. Lid van bel Genootschap ter bevordering der Genees*
Heel-, Verlos-, Schei en NatuurkundeIe Weneer- Amulet.
