PER TELEGRAAF.
aansclie troepen zich in het gevecht van Zalurdag flink gehouden heb
ben zoodat vorst Karei aan het vaandel van een der regimenten heL Kruis
van'de Rumaansche Ster verleend heeft. De Czaar had 40 kruisen der
George-Orde gezonden om onder de Rumaansche officieren en soldaten ver
deeld te worden die zich bijzonder hadden onderscheiden.
Van het oorlogslooneel in Azië wordt gemeld dat van de zijde der
Russen, door vrijwilligers van de ongeregelde ruiterij, een aanval is gedaan
op het cavalerie-kamp van Mouktar-pacha. Zij sabelden een zestigtal Turk-
sclie ruiters neder en de hen vervolgende Turken wisten zij in een hinder
laag le lokkenwaardoor zij ernstige verliezen leden.
PARUS, 11 September. Er is veel volk op de been naar aanleiding van
Gamhelia's proces; de stemming is opgewonden, doch geen enkele manifes
tatie had tot heden plaats.
BUCHAREST, 11 September. De Rurneniërs vermeesterden drie vcrschan-
sin„en bij Plewna. Tijdingen van eergisteren, gisteren en heden ontbre
ken; doch de strijd duurt voort; men kan te Turna Magurelle het geschut
onafgebroken hooren.
WEENEN, 11 September. Officiële en particuliere berigten, die lot heden
middag loopen, bevestigen, dal het de Russen nog niet gelukt is Plewna te
bemagiigen.
BUCHAREST, 11 September. Eene proclamatie van vorst Karei aan het
Rumaansche volk, uit hel hoofdkwartier te Parodim, van 8 September,
luidt o. a. als volgt
Sedert de kamers aan Turkije den oorlog verklaarden zijn drie maanden
verloopengedurende welke wij getracht hebben ons te bepalen lot het ver
dedigen van onze grenzen, ondanks de toenemende en gruwelijke verwoes
tingen. door de Turken aangerigt. Wij duldden alles, in de hoop dat de
Bussiscli-Turksche oorlog spoedig zou afloopeuen in hel vertrouwen dat
onze gematigdheid ons bij het vaststellen van de vredesvoorwaarden door de
groote mogendheden gunstig zou worden toegerekend Ongelukkig en tegen
de verwachting, duurt de oorlog lang, en wordt hij van de zijde der Turken
hardnekkig en fanatiek gevoerd. Daardoor is het vooruilzigt voor Rumanië
zeer haechelijk geworden. Hoe vreesselijk zou onze toestand wezen, indien
de Turken den oorlog overbragten naar deze zijde der rivier! Wij werden
tot handelen geroepen door de omstandigheden, door 'slands huishou
delijke belangen en door drang lot zelfbehoud. Niet door veroverings
zucht werden wij geleid tot het opgeven van onze verdedigende houding.
Zoolang Turksche vestingen, van Widdin tot Matchin, onze steden kuanen
bombarderen, en zoowel het internationaal als het plaatselijk verkeer op
den üonau kunnen stremmen; zoolang tevens in Bulgarije niet een men-
schelijk bestuur is ingevoerd en de menschelijke regten der Christenen in
Turkije verzekerd zijnkan en mag Rumanië niet gelooven dat het in vrede
veilig is tegen onheilen nu en later. De tijd is gekomen, dat Rumanië,
door de opoffering van alle klassen en door het uit zijne zonen gevormde
leger, aan Europa het bewijs levert dat het levensvatbaarheid bezit, en
geschikt is om zijne roeping te vervullen aan de Donau-mondingen, lot
herstel van orde en duurzaamheid in het Oosten. Naast de Russische vaan,
op welke bevrijding der Christen-volkeren in het Oosten geschreven staat,
verheffen wij daarom de Rumaansche, welke tot devies draagt: onafhan
kelijkheid van den Rumaanschen staat.
WASHINGTON, 11 September. In plaats van Brigham Young is de pre
sident John Taylor lot kerkelijk opperhoofd der Mormonen benoemd.
INGEZONDEN.
PUBLIEKE REINIGING ONDER EIGEN REHEER!
Mijnheer de Redacteur!
De voorstanders van eigen beheer zullen wel waterlanden als zij de ont-
werp-begrooting der gemeente Groningen over 1878 onder de oogen krijgen
want daarin wordt geraamd de opbrengst van haardasch, vuil, beer, enz. op
/93.628.20, terwijl de koslen bedragen 61,868, zoodat er een batig slot
overblijft van 31,760.20, en het zal zeker niet te verwonderen zijn, als
mcenigeen weer den wensch te kennen geeft, dat in zijne gemeente de
publieke reiniging onder eigen beheer zal komen; 't is toch zoo prellig
zoo'n 30,000 in hel laadje le strijken. Maar van die illusie zullen zij wel
eenigzius bekomen, als zij dezelfde ontwerp-bcgrooling voor de gemeente
's Gravenhage inzien, daarvan zullen zij wel kippenvel, zoo niet erger,
krijgen. In de toelichting aangaande de ontvangst leest men: »De opbrengst
van haardasch, vuilnis, bagser en dergelijke mestspecien wordt geraamd op
ƒ45,925, waaronder voor 's Gravenhage 41,700. De geraamde ontvangsten
van 42,000 voor 1877 (voor 's Gravenhage) zal niet verkregen worden".
Keen zeker zal die niet verkregen worden, evenmin als de geraamde ont
vangst voor 1877 zal worden verkregen; de ontwerpers moesten dat toch
weten, want nog nooit is een geraamde ontvangst verkregen, zoolang de
publieke reiniging aldaar onder eigen beheer bestaat, ofschoon de uitgaven
altijd hooger waren dan de raming was. Maar aclizij leven op hoop;
liet schema van Groningen prikkelt nog immer hunne verbeelding, in dier
voege dat zij van de voordeelen niet kunnen afzien, al zijn zij dan ook
maar denkbeeldig.
En nu de uitgaven Hier volgt woordelijk hetgeen in de ontwerp-begroo-
hn» voorkomt. »De uitgaven voor de openbare reiniging worden op
113,835.95 geraamdzijnde een aanzienlijk hooger bedrag in vergelijking
mol de beide laatste jaren. Door vermeerdering van personeel, materieel
en paarden, wil men zooveel mogelijk le gemoctkotnen in gegronde klachten"
enz. enz. enz.
In plaats van een batig slot van 31,760.20, dat, in verhouding tot de
bevolkingmeer dan het dubbele zou moeten bedragenkrijgt men hier
een tekort van 67.000, wel te verslaan als de ontvangsten niet kleiner
zijn, en de onkosten niet de raming verre overlreffen, zooals tot dusverre
altijd het geval is geweest. Maar hiermede is men er op verre na nog
niet. want de renteberekening van het exploitatie-kapitaal, henevens de
afslijting van het materieel, die men zonder overdrijving gerust op ƒ15000
kan brengen, zijn daarbij, zooals gewoonlijk, niet in rekening gebracht.
Vraagt men: vanwaar dit enorm verschil? liet antwoord is niet verte
zoeken, jln den Haag was men verblind door de voordeelenen wilde men die
ook genieten zonder rekening te houden met de toestanden. Men had
(natuurlijk) met den besten wil hel Groninger stelsel willen invoerenzonder
zich al le vragen of daarvoor de gegevens voorhanden waren en of dat
was toe te passen.
Landhuishoudkundigen op papier) meenden dat door een Groninger direc
teur de gansche zaak in orde zou wezenhoe men zich bedrogen heeft is
door de uilkomst bewezen.
De redeneering was de volgende: Groningen, met een bevolking van
38000 zielen, brengt op zóóveel, hoeveel kan den Haag niet een hoeveelheid
van 93000 zielen opbrengen? De vraag was dus zoo reëel mogelijkvolgens
wijlen Bartjens of van Wijk Roelandszoon zaliger zon die som met den regel
van drieen gaaf opgaan, maar ongelukkigerwijze had men er niet op
gerekend dat Groningen niet was den Haag, en omgekeerd den Haag niet
Groningen. Maar wal is nu eigentlijk het geval?
Het geval is dal men in Groningen van de producten der publieke reini
ging maakt een vermenging, bekend onder den naam van compostmest,
heigeen eene kolossale beniesling levert en uitstekende resultaten geeft. Die
mest is zeer gewild in het Groningerland en daarvoor worden belangrijke
prijzen besteed, hetgeen wel de hooldoorzaak is dat Groningen zulke buiten
gewone voordeelen behaalt. Doch om goede compostmest te maken, heeft
men noodig dat de bestanddeelcn daarvoor goed en in ruime mate voorhan
den zijn, zooals goede straat- en huisvuilnis met alle afval van groenten
er in; goede turf- en houtasch. met weinig of geen sleenkoolascli, en versche
feealiën,' verkregen door het tonnen- of puttenstelsel. Dit alles heeft men
in Groningen zonder onderscheid goed; maar niet zoo in den Haag. De
straat- en huisvuilnis in den Haag is voornamelijk in den winter niets
waardwant van October al tot en dikwijls met Mei worden alle aard
appelschillen koolbladenperen- en appelschillenmet een woord alle afval
uit de keuken, door de boeren opgehaald en naar huilen gevoerd om te
dienen voor veevoeder, zoodat het overblijvende een waardelooze massa
vormt. De haardasch is in den Haagzoowel des zomers als 's winters
slecht en ten eenenmale ongeschikt voor compostmest, omdat het alles steen-
koolasch is «n maar hij groote uitzondering gebruik van turf ot hout wordt
gemaakt.
De beer of feealiën worden niet verseh verkregen maar verzameld uit
oude verlegen putten, waaruit de amonia-deelen of geheel of gedeeltelijk
vervlogen zijn, waardoor zij een groot deel van het bemestend of ontwik
kelend vermogen verloren hebben. Neemt men nu in aanmerking, dat daar
waar een der grondstoffen geheel of gedeeltelijk ontbreekt of van slechte
kwaliteit is, het onmogelijk is goede compostmest te leveren, dan valt het
al dadelijk in 'toog, ook voor landhuishoudkundigen (op papier), dat daar
waar geen der grondstoffen aanwezig is, in zoodanigen staat als vereischt
wordt, dit nog veel minder mogelijk is; vandaar dat de Haagsche compost
mest volstrekt niet gewild is, zoodat men van de vervaardiging daarvan is
afgestapt, en de vuilnis weder wordt afgeleverd zooals ze wordt opgehaald.
Zoo gaat het in den Haag, en zoo zal het overal gaan, waar men zóó ver
blind is door de voordeelen van Groningen, dat men daardoor verzuimt te
onderzoeken of de goede grondstoffen wel voorhanden zijn.
Leiden 12 September 1877. P.
jöergcvlijfcc j&tAuh.
Van 6 tot en met 13 September 18T7.
BEVALLEN: S. M. Kramers, geb. Hakkaart, Z. J. van Berkel, geb. Maar-
tense, D. L. Monfils, geb. Sloos, Z. J. Cockuyt, geb. van Heyst.Z. H.
van 't Riet, geb. de Grauw, Z. C. C. van Oerle, geb. Epskamp, Z. J. H.
Bazel, geb. llartogh, Z. M. Zalm, geb. Lens, Z. C. C. Selier, geb. Voorhuy-
zen, Z. A. Jansen, geb. van der Lelie, D. - C. van den Bergh, geb. Trip, Z.
J. van Wijk, geb. Onvlee, D. S. F. van der Horst, gel). Voorzaat, D. C. W. N.
Sciarone, geb. van Beest, J. van der Linden, geb. Bekooy, Z. E. Kreft,
geb. van der Nat, Z. M. Blankwaardt, geb. van Riemen, C. Schuller,
geb. Schouten, Z. C. Tegelaar, geb. Hensen, Z. J. M. van Cleef, geb. Nljs-
sen, D. - N. K. A. Offenberg, geb. Zwaan, Z. --N. Schouten, geb. Stol, Z.
C. Schooien, geb. Dreef, D.
GEHUWD: W. llarland, jm. en M. Knyters, jd. J. Molet, jm. en L.Stikkc-
lorum, jd. J. Kriek, jm. enC. C. van der Bijl, jd. J. van der Kamp, wedr. en
L. van Luyn, wede. H. J. Helversleyn, jm. en M. M. Steyger, jd. P. van
Werkhoven, wedr. en C. Romijn. wed". - 11. G. Kriek, jm. en L. van der Zwart,
jd. J. de Munnik, wedr. en M. C. Sasse, jd.
OVERLEDENG. J. J. Voermans, Z., 5 m. J. M. Felix, geb. Boucher, 45 j.
P. Bolsius, 36 j. E. [Inter, D., 3 m. VV. Raaphorst,45 j.-- A. C Polder,
wede. W. van Lampen, 52 j. J. W. Keereweer, geb. lloogstra, 78 j. G. El-
kerboul, 3 m M. D. Noordziek, wedf. A. Felix, 79 j. -- A. van der Vos, D.,
4 m P. E. Matlbiassen, 24 j. - J. R. van Vliet, geb. Pole, 29 j. A. C. Leyh,
D., 8e- A. C. Simonis, D., 20 m. E. M. A. Kolling, D., 2 m. J, Blijieven,
D., 3 m. J. A. Mulder, Z., 3m. - J. Weijcrs, Z., 10 m. J. van der Velden,
D., 2 j. G. Slenters, 49 j. C. Doykerkaat, D., 24 j - J. Adriaensen, wede.
J. G. Soeiers, 85 j. B. van Dorsten, 60 j. A. Spa, 43 j. P. F. lloogenstraa-
len, geh. Couvée, Z. levenl. L. Stadhouder. 56 j.
