BÜiTfciNLAiNUMjHE BEKIGIEN.
PEK TEL EGKA/VF.
Van de andere zijde werd betoogd dat men voor hel bijzondere onderwas
niet meer kan eischen dan vrijheid om onafhankelijke scholen op Ie rig-
len, voor de openbare is men verpligt te zorgen. Onder de schijnleus van
egt voor allen mag men niet weigeren die verpligting na te komen ol
voor de nakoming eene voorwaarde stellen, waaraan door de andere partij
in gemoede niet kan voldaan worden. Zoo doende zou de liefde voor het
leerstelsel de liefde dooden die eene christelijke deugd is. Trouwens als
men van de veronderstelling uitgaat, dat als het openbaar onderwijs in
den zin der Grondwet "voldoende" is, het bijzondere zal verloopen, wijst
men zelf den weg aan, waarlangs het doel der Grondwet bereikt en de
gemengde school weder de algemeene zal kunnen worden. De slotsom van
deze leden, die in de meeste afdeelingen de meerderheid uitmaakten, was
dus, dat, zonder te letten op het bijzonder onderwijs, hel openbare, wil
de wetgever aan het gebod der Grondwet voldoen, zoo goed mogelijk moest
worden ingerigtdat geene bijdragen uit de openbare kas mogen worden
verstrekt lot ondersteuning der schoolwier bestemming is niet enkel
godsdienstig onderwijs, maar onderwijs in de godsdienst te geven, en dat
dit laatste geheel aan de kerkgenootschappen of particulieren moest worden
overgelaten.
Wat het ontwerp zelf betreft, konden de voorstanders van hel bijzonder
onderwijs geen woorden uitdeuken, sterk genoeg om aan hun teleurstelling
Incht te geven over het ontvangen van een dergelijk ontwerp. Hebben de
ministirs Heemskerk en van Lynden dan twintig jaren geslapen? alles
wordt gedaan voor het openbaar, niets voor hel bijzonder onderwijs, üe
schijnconcessien verergeren slechts de grieven. Verscheidene leden zouden
ongetwijfeld hel eerste artikel afstemmen om de verdere behandeling al te snijden
Uok aan de zijde der voorstanders van hel openbaar onderwijs toonde men
zich zeer onbevredigd. Men betoogde niet alleen, dat hel ontwerp aan den
eisch ecner hervorming van ons lager onderwijs weinig voldoet en het be
lang van het openbaar ouderwijs slecht behartigt, maar tevens werd er op
gedrukt dat in de artl. 12, 16. 42 en verschillende andere concession ge
daan werden, die met hel <>og op de Gro.;dwel onmogelijk konden worden
goedgekeurd en tot welker vaststelling zij. die het openbaar onderwijs niet
door bijzonder wilden laten verdringenin geen geval begeerden mede te
werken. Tegen art. 10 werd de zwaarste strijd gerigt. Onder de bestrij
ders waren leden, die amendering mogelijk achten. De meerderheid wil
volksonderwijs èn als rijks- in als gemeentezaak als een gemengde zaak.
Daarvoor moet het rijk in ieder geval een deel der kosten aan elke ge
meente naar een vasten maatstaf vergoeden.
De meerderheid wenschte behoud der vergelijkende examens, de meeste
leden handhaving der facultative schoolgeldhcffiug. De voorgestelde afschei
ding van meer uitgebreid en gewoon lager werd nagenoeg algemeen bestreden.
'sGRAVENHAGE, 15 Maart.
Z. M. heeft benoemd tot lid van den raad van state in plaats van den
heer Muisaers, op zijn verzoek eervol ontslagen, den lieer mr. G. de Vries
Azn., thans lid van de tweede kamer voor het hoofdkiesdistrict Amsterdam.
Tot rector-magnificus aan de hoogeschool te Utrecht voor hel akade-
mirjaar 1877/78 is benoemd de hooglecraar dr. Th. W. Engelmaan.
Tol schoolopziener in het tweede sehooldislrict van Noordholland is
benoemd de hcer'C. P. Melclerkamp, te Amsterdam.
Dij het wapen der infanterie van het leger in Nederl. Indië zijn voor
den lijd van vijf jaren gedetacheerd de 2' luit. E. C. Houbolt, van het 1',
en de 1' luit. P. J. Schipperheynvan het 6e reg. infanterie. Voorts is de
scheepsklerk A. A. Uleynhens, op zijn verzoek, eervol uit de zeedientsl
ontslagen, benoemd tot 2'" luil-kwartiermeester bij liet leger in Ncdcrl. Indië.
De luit. ter zee 1' kl. 11. van Broekhuyzen wordt geplaatst aan boord
van het opleidingschip Admiraal van IBassenaerter waarneming der be
trekking van eersten officier, en de officier van administratie 3' kl. J. tl.
de Sauvage wordt geplaatst in de rol van hel oplcidingschip Admiraal
van H'assenaerten einde gedetacheerd te worden aan boord van het in-
structievaartuig Ternate.
De tweede kamer heelt in hare zitting van heden de beraadslagingen
over de regterljjke wetten voortgezet en n°. 8. klassen en tractementen der
regters, aangenomen met 6G legen 2 stemmen, met deze wijzigingen, dat
de tractementen der substituut-griffiers 2' kl. verhoogd zijn uict ƒ100, dal
de tractementen van alle griffiers der kantongcregien zijn verhoogd met ƒ300,
dat de kantons 4' kl. zijn gevoegd bij die der 3' kl.dat de kantons Eind
hoven, Goriiicheni, BriclleHoorn. Sneek en Appiugadam zijn gevoegd bij
die der 2de klasse, cu Leiden bij die der l"te klasse.
Morgen zijn de overgangsbepalingen aan de orde.
VUUfiRliAlVn,
LONDEN16 Maart.
lu het vlugschrift van den heer Gladstone, dat thans het licht ziet,
betoogt de schrijver dat al wat door de Porte omtrent Bulgarije gedaan is,
alleen strekt om de Mohammedanen in hunne verkeerde handelingen te doen
volharden. Al wat zij nu negen maanden lang in deze gedaan heeft, doet
zien, dal zij willens en wetens het gepleegde onregt heeft willen vergoelij
ken. het onderzoek onmogelijk heeft gemaakt, de hoofddaders heeft beloond,
mcnschlicvcndheid onder hare ambtenaren heeft tegengewerkt en aldus op
alle manieren hel schrikbewind heeft pogen te verlengen Gladstone meent
dan ook, dat een jaar uitstel, aan de Porte toegestaan, eenvoudig een nieuw
jaar van mishandeling wezen zou voor de Turksche slagtoflcrs
Men meldt de aankomst iu den zoölogischen tuin van Londen, van
eene ongemeen reusachtige boaslang, liet is een anaconda (Eunccles Mari
nes). in Zuid-Amerika doorgaans «el traga venada" genaamd. De lengte is
20 Engclsche voet, en in doorsnee meet zij 2 voet.
liet stoomschip Loanda is hier aangekomen met beriglen van Afrika's
Westkust. De koning van Dahomey had aan commodore Hewelt 50 pun
cheons palmolie als oorlogsschatting aangeboden, maar de commodore bleef
volharden bij den eisch van 506 puncheons, zoodat de blokkade der havens
werd voortgezet. Bij den vreeselijken brandwelke te Lagos heelt gewoed
en waardoor een derde geleelte dier stad vernield is, waren 7 personen
omgekomen. De brand was nog niet volkomen gebluscht toen de Loanda
op 31 Jauuarij de kust verliet. De schade wordt op 10000 geschat. De
brand is ontstaan door bet onvoorziglig lossen van vuurwapenen door de
inboorlingen, gedurende een hunner pleglighcden.
In het begin van Jauuarij was het Britsche oorlogsschip Avon de Congo
opgestevendom de inboorlingen te straffen die de gestrande Amerikaan-
schc bark Thomas Nicholson hadden geplunderd en 30 ton koffij uit de
lading naar het binnenland vervoerd. Na het vernielen van zeven dorpen
en hel dooden van drie mar, was de Avon naar zijne ankerplaats teruggekeerd.
Men wil weten dat de nieuwe president der Vereenigde Staten het plan
zou hebben de tegenwoordige Amerikaansche gezanten te Londen en te
Madrid terug te roepen.
FRANK RIJK.
De kamer van afgevaardigden heelt de commissie benoemd tot onderzoek
van hel wets-voorstel van den heer Levavasseur c. s. tot afschaffing vau de
aalmoezeniers by het leger. Al de leden der commissie zijn gunstig voor
het ontwerp gestemd. De minister van oorlog zal door de commissie ge
hoord worden.
Het Journ. off. bevat een besluit, waarbij de kiezers van Constantine
tegen den 8-1'" April aanst. worden opgeroepen tot het verkiezen van eenen
algevaardigde in de plaats van wjjlen den heer Alexis Lambert. Deze be
hoorde tot de linkerzijde der kamer.
Maandag 11. had de teraardebestelling plaats van Jeanne Moyaux, die
door haar vader in een put werd geworpen. Het kistje met het stoflelyk
overschot van de kleine was in den vroegen ochtend van Rogneux overge-
bragtonder geleide van een buitengewone menigte belangstellenden. Niet
minder dan 6000 menschen verdrongen zich op het kerkhof Montrogne.
Te Cherbourg zijn dezer dagen proeven genomen om te onderzoeken,
in hoever het mogelijk is, een schip in volle vaart met een torpedo te
treffen. Een afgekeurd vaartuig, de Bayonnaisewerd daartoe, met vrjj
hoogc zee, buiten de haven gesleept, en de luitenant Lemoinne begaf zich
met twee machinisten en een loods aan boord van het torpedo-vaartuigje,
waarvan slechts een klein gedeelte boven water zigtbaar was. grijsachtig
geschilderd, zoodat hel weinig aftoonde. De torpedo werd aan den boeg
geplaatst en het vaartuigje stationeerde zich op drie of vier mijlen afstand
van de Bayonnaise. Op een gegeven teeken begon de jagt, welke een uur
duurde en door een smaldeel in de achterhoede werd bijgewoond. Met
spanning zag men den schok te gemoet, waardoor welligt het torpedo-vaar
tuig zou worden vernield. Te midden der onstuimige zee raakte dit de
Bayonnaisewelke met een oorverdoovenden knal uitecnscheurde en met
verbazende snelheid zonk. Het torpedo-scheepje deinsde 15 meter terug nog
voordat de ontploffing geschiedde, draaide eenige malen als een lol in het
rond en nam daarop alsol er niets gebeurd was zijne plaats in het smaldeel
weder in. Van de Bayonnaise was geen spoor meer over en met luid ge
juich werden de vier moedige zeeliedendie aldus hun leven gewaagd had
den, verwelkomd.
TURKIJE.
In een brief uit Belgrado van 8 Maart (door de U C..- medegedeeld),
leest men: Sedert twee weken is hel uit met de lijdelfke rust, waartoe
de strengheid des winters en de onbegaanbare wegen de insurgenten in
Bosnië dwongen. Hunne aanvoerdtrs hebben in het lvogaroe-gebergte dezer
dagen eene bijeenkomst gehouden, waarin de vrede tusschen Servië en
Turkije behandeld is; men kwam echter tot het besluit, dat de insurgenten
niet gebonden waren door hetgeen vorst Milan goedvond overeen te komen,
en dal zij den sii yd op eigene hand moesten voortzetten. Sedert dien lijd
hebben zich dan ook op verscheidene plaatsen nabij de Save kleine benden
insurgenten vertoond, die te zamen ongeveer 1500 man zullen tellenen
door lieden worden aangevoerddie reeds verleden zom r en herlst van zich
deden spreken. Herhaaldelijk is het de laatste dagen reeds tot botsingen
tusschen de Turken en de insurgenten gekomende ernstigste ontmoeting
was ten zuidoosten vau hel aan de Save gelegen grensstadje Brod, waar
300 insurgenten met ongeveer 600 redifs in gevecht kwamen en bijna 100
man aan beide zijden op het slagveld bleven. De Bosnische opstand dreigt
alzoo wederom bedenkelijke afmetingen te verkrijgen, indien de diplomalen
('de orde in dit ongelukkige land niet bij tijds weten ie herstellen.
BERLIJN, 14 Maart. Het beriet dat de chef der admiraliteit, generaal
von Stoscli, z(jn ontslag zou hebben gevraagd, wordt van goed ingeligte
z(jde bevestigd.
i DARIJS, 14 Maart. Een telegram uit Londen van heden aan het Journ.
des Déb. meldt uit goede bron dal het Engelsche kabinet gisteren iu be
ginsel het denkbeeld goedkeurde omtrent het teekenen van een protocol
door de zes groote mogendheden. Derby en Schotiwalotl beraadslagen over
de redactie van het stuk.
PESTll. 14 Maart. In de zitting der kamer heelt de minister president,
Koloman Tisza, heden de interpellatie beantwoord van den Slavischen afge
vaardigde Polit over de plaats gehad hebbende Turschgezinde demonstraliën
en over de politiek der monarchie met betrekking lol de ttoslersche quaeslie.
De minister betoogde dat demonstraliën van studenten evenmin ongunstigen
invloed konden hebben op de politiek der regering tegenover het buitenland
als de gevoelens der Slavische burgers van den llonsaarschen staat konden
beleedigcn; de minister van buiteiilandsche zaken, met wien de Ilongaar-
sche regering het volkomen eens was, handhaafde met betrekking tot de
Oostersche quaestie de beginselen, welke hij tot dusverre steeds gehuldigd
had en bleef het als zijn pligt beschouwen te streven naar het behoud
des vredes en naar de verbetering van hel lol der Christenen iu Turkije,
met handhaving tevens van de belangen der Monarchie, onder alle omstan
digheden en tegenover allen. Na herhaalde toejuichingen verklaarde de ka
mer zich met dit antwoord voldaan.
PARIJS, 14 Maart. Generaal Iguatiefl gebruikte heden het middagmaal
bij den Engelschen ambassadeur.
LONDEN, 15 Maart. De tegen heden belegde ministerraad is gisteren
avond laat afgezegd geworden, omdat de kabinetten van Londen en Peters-
burg elkander nog eenige ophelderingen moeten geveu.
LONDEN 14 Maart. De gisteren gehouden ministerraad heeft het Itnssi-
sche voorstel niet onvoorwaardelijk aangenomen en niet verworpen. Dit is
een feital het andere is louter vermoeden. De tekst van het voorstel is
nog onbekend, doch als zeker kan ik melden, dat hel ontworpen protocol
niet inhoudt een uitstel voor Turkije tot het invoeren van de hervormingen,
ook niet eene verpligting tot het nemen van dwangmaatregelen. De mogend
heden zullen slechts verklaren, dat zij door hare agenten een wakend oog
willen laten houden over de Turksche hervormingenombijaldien deze
niet aan de verwachtingen der mogendheden moglen beantwoordenzoo
noodig later te beraadslagen over het aanwenden van middelen lot verbete
ring van het lot der Christenen.
KüNSTANTINOPEL14 Maart. De Sultan heeft de zaal bezocht waar
het parlement moet zitting houden.
