lJlhSCHi;
C O U R AIT.
ZATURDAG 21 OCTOBER.
STA DS- BERICHTEN.
BINNEiNLAESDSCLlC BËRIGTES.
1870.
M°. 249.
De Courant verschijnt dagelijks, Zonen Feestdagen uitgezonderd. De prijs der Courant is per vierendeel jaars ƒ3.franco p. p. f 3.50,
met het Verslag der Handelingen van den Gemeenteraad ƒ3.35, franco p. ƒ3.35. Het verslag afzonderlijk is verkrijgbaar voor 2.50
'ijaan, buiten de expeditiekostcn. Afzonderlijke nommers der Courant zijn verkrijgbaar voor 5 Cents, franco, p. p. 6 Cents
Dc prijs der Advcrlcntiën is-van 1—4 regels 1.— iedere regel meer 25 cents.
Bij deze Courant wordt verzonden blads. 155156 der Handelingen van
jen Gemeenteraad.
burgemeester en wethouders van leiden,
Gezien het adres van de llecren Vervoort en Van Cranenbürgh, fabri
kanten alhier, om vergunning tot hel in werking brengen van eene wol-
spinnerij met stoomvermogen in het perceel aan dc Kaiserstraalwijk I,
n'. 10a", ter uitbreiding van
n.' 107 alhier
Gelet op de artt. 6 en 7 der
Geven bij deze kennis aan
hunne labrick aan hel Rapenburg, wijk I,
wet van 2 Juni 1875 (Staatsblad n°. 95);
het publiek dat genoemd verzoekmet de
bijlagen, op de Secrelarie dezer gemeente ter visie gelegd is; alsmede dat
op Vrijdag den 3J,° November aansl., 's voormiddags tee// uren, op hel
Raadhuis, gelegenheid zal worden gegeven om bezwaren tegen dat verzoek
in te brengen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
v. d. liRANDELElt, Burgemeester.
Leiden, 20 October 1876. E. KIST, Secretaris.
Ter Gemeente-Secretarie is in druk, tegen betaling van 20 Cents, ver
krijgbaar het rapport der Commissie van Financiën, omtrent de ontwerp-
begrooting der gemeente, voor 1877.
LEIDEN, 20 October.
Gisteren werd dc eerste steen gelegd van het nieuwe gebouw voor de
kweekschool van bewaarschoolonderwijzeressen aan het Rapenburg, welke
inrigling eene belangrijke uitbreiding zal ondergaan, zoodat zij de eerste
wordt van dien aard in Nederland.
De heer dr. VV. Pleyle hield daarbij dc volgende rede, die te merkwaar
dig is om niet in haar geheel te worden weergegeven:
«Geachte dames en liceren!
De oude vermolmde muren, de eerst gespaarde bij Leidcns ramp, zijn ge
vallen en lot den grond toe geslecht. Ziet, reeds verhellen zich nieuwe
hechtere slcunsels om een grooter gebouw te kunnen schragen
In de plaats van de nederige woning, "hel schooltje van l'leyte op hel
Rapenburg", zal een nieuw gebouw verrijzen, een Ncderlundscli opvoedingshuis
voor bewaarschoolonderwijzeressen.
Dc hoeksteen zal worden gelegd cn ik heb aan de uitnooriigiug van juf
vrouw Hardcnberg gehoor;gegeven om dien te doen leggen door een mijner
kinderen.
Ik zond u een kennisgeving, mijne hecren, het is geen daad van het be
stuur. Ik zag u gaarne hierbij tegenwoordig, utaar u oilieiecl uitnoodigen
kon ik niet.
belangstellende vrienden, gij herinnert het u best, hoe klein wij begon
nen zijn. Gij hebt de zorgen en moeiten gedeeld, die deze heerlijke uit
komst ten gevolge hebben; gij weet hel ook, werkbazen cn werklieden, die
de eerste inrigling licht gebouwd, baar later hebt vergroot en onlangs den
laalslen steen van hel oude gebouw uil den grond lu bt gebaald.
Een kweekschool voor bewaarsclioolonderwijzeressen en daaraan verbon
den een kosthuis, ziedaar ons ideaal, dat verwezenlijkt staat te worden.
De onvermoeide pogingen van dr. van der Loell zullen worden bekroond,
van hid opvoedingshuis (van der Loell) wordt de hoeksteen gelegd door
mijii jongen
De bewaarschool is de steun onzer kweekschool; dc goede inrigling doet
de behoefte aan verbetering voor dc andere gevoelen; zij is de leerschool
voor ouze toekomstige bewaarsclioolonderwijzeressen. Gij waart (Kees) de
eerste die het kleine schooltje betradt, de hoeksteen van mijn hoop en mijn
vertrouwende eerste steen der kleine inrigling. Onwaardeerbaar veel hebt
fij bier geleerd, den grondslag gelegd voor uwe latere ontwikkeling,
dl ij dankt die aan haar die daar staat (julvr. II.). gelijk wij dezen bloei.
da jufvrouw llardenherg, wij weten liet goed, dat zonder u hel kleine
«boeltje gebleven zou zijn. wat het was, en dal zonder u de vermolmde
muren het nog lang hadden kunnen uithouden; maar gij en uwe geniale
hulp (de heer II.)., waarmede onze kweekschool begon, waart met tevreden
vóórdat gij onze zaak hadt voorgestaan en verdedigd tot buiten de grenzen
van het vaderland. De hoeksteen van ons vertrouwen in de nieuwe ittrig-
tiug zijl gij. Wij allen juichen op dezen dag "liet Opvoedingshuis zal ver-
'ijzenZoo juichen de werkbazen, de werklieden en wij juichen, maar
Dankbaar voor de kroon op ons streven.
Mijn jongen, leg dan dien stern! Hij herinncre u wal gij aan deze zaak
2ijt verpligihij wijze er n op, hoe door onvermoeide vlijt een schoon doel
Wordt bereikt; hij spore u aan, om. als uw vader niet meer in slaat zal
zii't zijne zwakke krachten aan deze scboone taak tc wijden, Ie doen wal
hij daarvoor deed, maar beter, veel beter! Leg dan dien steen, leg hem
hecht, leg hem regt, hij biijve liggen voor ecu wen!"
Nadat Kees nu met de gebruikelijke ceremoniën den steen gelegd had,
sprak dr. Rutgers v. d. Loefï ongeveer het volgende:
"Met ontroerd gemoed neem ik het woord bij deze oogenschijnlijk geringe,
doch inderdaad hooast gewigtige gebeurtenis. De eerste steen is gelegd van
het gebouw waarin onderwijs cn opvoeding zal gegeven worden aan toe
komstige opvoedsters der jeugd, die de basis moeten leggen van alle degelijke
ontwikkeling, een basis, die tot waarachtig welzijn van het Nedcrlandsche
volk moet strekken. Lang hebben wij geworsteld met financiële bezwaren,
eer wij een kosthuis aan deze inrigling konden verbinden, eer we hebben
verkregen wat het nu zal worden; doch wanneer de philanthropic ons blijft
steunen, wanneer we mogen rekenen op de energie der onderwijskrachten
als tot op dezen dag, wanneer de bestuursleden zoo eensgezind blijven als
thans cn ik waag het hier openlijk uit te spreken wanneer ook de
staat zich niet langer aau onze zaak zal onttrekken, dan gaan we een
scboone toekomst tegemoet en zullen onzen arbeid rijkelijk beloond zien
door de scboone vruchten voor liet vaderland."
Daarna zongen de kinderen der bewaarschool, evenals bij den aanvang,
nog een aardig liedje, en werden in den tuin op een kleine versnapering
onthaald.
D*. F. Haverschmidt, van Schiedam, hield gisteren avond een voordragt
in de vergadering van de Maatschappij lot Nul van 'l Algemeen, welke werd
bijgewoond door zeer vele leden. Vóór de pauze droeg de spreker voor
twee stukkenj. waarvan het eerste een Sint-Nicolaasavond-gedachle, het
andere een droom was, waarbij de geestige fantasie des sprekers zijne
toehoorders rondleidde in den hemel. Droegen die eerste stukken een
weeoioedig gevocligen toon, dat na de pauze voorgedragen, waarbij //een
jongentje" zijn jeugdige indrukken verhaalt, tintelde van een humor, welke
aan het beste soort van llildebrandt en Dickens denken deed en evenwel
toch weer zooveel oorspronkelijkheid te bewonderen gaf, zooveel reine men-
schelijkheiduitgedrukt in een meesterlijken eenvoud en zeggingskracht, als
waarvan de spreker de gave bezit.
Bij de acte-cxamens vau het middelbaar onderwijs, afdeeling letter
kunde, zijn gisteren toegelaten: mej. P. M. E. F. van de Ven, voor Fransche
taal- en letterkunde; mej. A. van der Werdt, voor Duitsche laai- en letter
kunde; en mej. E. F. Duvies, voor Engelsche taal- en lederkunde, allen van
Venray.
Voor hel lager onderwijs werden ter bekoming der acte in de wiskunde
7 candidaten geëxamineerd. 2 trokken zich terug, 4 werden afgewezen en
toegelaten de lieer K. C. van Waalwijkuil Leiden.
Voor de hulponderwijzers-acte namen 21 candidaten aan het examen deel.
9 werden afgewezen en 12 toegelaten, te weten de hh C. j. Avé uit Ond-
Beijcrland, L. Belonge uil Gouda, P. Bisschop uit Oud-Bcijerlandj. den
Broeder uit Gouda. A F. Ileymaiin uit Delft. M. j. Korring uit Schevcnin-
sen. G N. Kruisheer uil Gouda, j. Gli. Lindeman uit Dordrecht, L. van
Rooijen uit Dubbeldam, P. G. Takken uil Dordrecht, j. Weeda uit Nieuw-
Beijerland cn j. j. van Wouw uit Rotterdam.
Men sclirijlt ons: Er is een tijd geweest dat uitsluitend flink ge
bouwde, statig mot drie stukken geschut bewapende hoekers op de haring-
vissclicrij uitgingen. En er is een tijd gekomen dat ander, allerlei en meer
vaartuig, zonder aan eenig voorschrift onderworpen te zijn, vroeg en laat
de haringvangst is gaan uiioeteneu. Daar werd toen betrekkelijk meer ge
vangen dan thans, doch de verzendingen en het verbruik zijn gaandeweg
toegenomen. Uit is zeker, de hoedanigheid van den visch was over het
algemeen beter. De hoeker vischte, een wakkeren wind afwachtende ("geen
wind. geen haring" ze! dc visscher), in diep water en hij bragt gezonden
haring aan. Van daar dicpwatersche haring, evenals dlepwatersche bok
king. die zeer ïezoelit is en waarvan de lieden «Patersche bokking" ge
maakt hebben. Dal was met regt "dc Groole Visscherye" en de lading het
"zeebanket." De andere vaartuigen, die wijd en zijd op de vangst uitgaan,
visschen langs den wal, voor den voet weg, verrassen de plekken waar de
viscli schoolt, doch brengen zoovaak zieken baring aan, d i wat de visscher
noemt: hom-en-kuit-zick. De hoeker is afgeschaft, want hij kan niet meer
mededingen; er is ligler, er is meer vaartuig noodig. Zal de aloude roem
voor de vissclicrij nu in core gehandhaafd blijven? liet gebeurt telkens dat
gansche ladingen tcrstoiul bij dc aankomst worden gekocht *a tonlprix", om
verzonden te worden naar hel buitenland, niet altijd omdat er behoefte
bestaat, maar om den haring in Holland op prijs te houden. Doch het is
ook al gebeurd dat o. a. Noord-Amerika, ten gevolge van oververzending,
den Hollandsclien haring verafschuwde, omdat hij bedorven was, tcrwjjl
lluitschlaiid zulk ern overvloed van haring in liet najaar ontving dat bet iu
bel voorjaar gansche bezendingeii terugzond, die hier legen veel vermin
derde prijzen, hoe dan ook, aan den man werden gebragt.
De regering heeft dc onderstaande nadere opgave ontvangentol aan
vulling van bel vroeger medegedeelde, betredende de aan Nedcrlandsche in
zenders, ter zake van de Pliiladelphia-tenloonstelling, toegekende medailles.
Hit de mciiedeeling van den voorzitter der hoofdcommissie blijktdat de
lijst ook lliaus nog niet volledig is, en nader zal worden aangevuld.
