PER TELEGRAAF.
Naar men ai» Belgrado meldt trachtte op 10 Aug. een Turk&ch ba-
taillon door de Servische liniën bij Javor te breken, maar werd verslagen
kwam er bijna geheel bij om. De stellingen der Serviërs voor Javor
7m ongedeerd. Alimpies behoudt zijne stellingen aan de Drina. Banja is
sterk geretrancheerd en bezet door het leger onder Tchernajefï. liet leger
onder Becker bezet de bergen en liniën aan de Timok en de Morawa. De
prins
vertrekt voor eeuige dagen om het leger op de Bosnische grenzen te
inspecteren.
30000 Bulgaren, grijsaards, vrouwen en kinderen, namen naar
Servië de vlugt.
Qerigten uit Semlin, van Heuler s correspondent, bevestigen het berigt
dat de Turken te Javor cene overwinning hebben behaald. De verliezen
moeten bij beide partijen zeer groot zijnbijzonderheden ontbreken nog.
Men zie' ecn ve^s'aT '>ij Banja tegemoet. Een groot aantal vrijwilligers
ujt Oostenrijk en Rusland voegen zich bij de Serviërs; onder de Russen zijn
verscheidene korporaals, uitgezonden op kosten van de Slavische comiiés te
Moskou en St Petersburg. Het Slavische comité te Triest heeft den minister
van oorlog 3000 vrijwilligers aangeboden.
oo^T-nniE.
BATAVIA.
Naar men verneemt, worden door
krijgbare inlichtingen ingewonnen
3 Julij.
den oflicier van justitie alle vcr-
omtrent het vergaan van den stoomer
Luitenant-Generaal liroesen, en is door hem aan de regering de benoe-
min» van eene commissie van deskundigen te zijner voorlichting gevraagd.
Men verneemt dat een proel zal worden genomen met de opheffing
van de regtbanken van omgang. In de 4e afdeeling zal geen omgaand
rcter meer worden benoemd maar zullen alle zaken afgedaan worden door de
landraden, voorgezeten door reglsgeleerden en bijgestaan door regtsgeleerde
griffiers. Madura, dat een afzonderlijke afdeeling vormt, waar wegens de
vele zaken twee omgaande regters en twee reglsgeleerde griffiers werkzaam
zijn, zou dan volgen.
- Door den gouverneur-generaal van Ned.-lndië zijn de volgende beschik
kingen genomen;
Civiel departement. Onlslagen: eervol, de klerk hij de algem. reken
kamer L. G. van Beusechem. Benoemd: tot opzigter 2e kl. bij den water
staat, de opzigters 3e kl. M. J. IJserman en A. Verburgh, en de eervol uit
'slands dienst ontslagen opzigter bij dienst F. J. Krocse; tot 3'" commies
ter algem. secretarie, mr. J. W. T. Cohen Siuart en de klerk bij dat bureau
C. Darricarrère.
Depaiteiiwut ran oorlog. Benoemd: tot militair ambtenaar 3C kl.de
adjudant-onderofficier-kwartierm. A. (1. Ridder.
Departement van marine. Benoemd: tot 3en stuurman bij de marine.de
eervol uit de zeedienst onlslagen 3e stuurman 1\'. M. van der Ham; lot vice-
kommandeur voor het vak van scheepsbouw bij het marine-etablissement te
Soerabaija, J. II. van der Kley.
BELGRADO, 13 Augustus. Vrijdag hebben twee bataillons Serviërs en
een halve batterij artillerie bij Tchotschak cene ontmoeting gehad met de
Turken. Het gevecht duurde 13 uren. De Turken werden geslagen en ver
loren 200 man. Gisteren hebben de Turken Klein Zwonit aangevallen,
maar zij werden teruggedreven.
LONDEN. 13 Augustus. Reuters bureau heeft uit Shanghai van heden liet
berigt ontvangen, dat de kapel der Fransche prieslers te Ningkoeiefoo, in
de provincie Nganhoei, gedurende de mis werd overvallen, en de priester en
eeltige geloovigcn hij die gelegenheid hel leven hebben verloren.
KONSTANTINOPEL, 12 Augustus. (Officieel). De agenten van Servië, han
delende op bevel van hunne regering, trachten in Europa het geloof te
doen ingang vinden dai de keizerlijke troepen opzettelijk de Servische
dorpen iu brand steken, en beweren zelfs dat de Cirkassische hulptroepen
zich voorzien van emmers met petroleum gevuld, welke zij lot op liet slag
veld dragen ten einde hun vernielingswerk heter te verriglen. Deze dubbele
beschuldiging, even belagchelijk als onwaarschijnlijk, is ten eeuenmale uit
de lucht gegrepen. Zijn eeuige Servische dorpen door de vlammen aange
tast, dan is dit door de hitte van het gevecht en hij toeval gebeurd: doch
sedert liet begin van de vijandelijkheden zijn 00 dorpen, op Oltomanisch
grondgebied gelegen en door Christenen zoowel als Muzelmannen bewoond
door dc Serviërs in brand gestoken.
BELGRADO. 14 Augustus. Ilondcrd-een kanonschoten verkondigen dal de
Vorstin van een zoon verlost is Kraamvrouw en kind zijn welvarend.
BELGRADO. 14 Augustus. Zoodra de prins hier was aangekomen, hebben
de ministers hem de meest geruststellende verzekeringen gegeven betredende
den biiinenlandschen toesiand. Nergens vertoont zich eenige gisting, en al
wat zekere bladen vertellen, volgens welke het tegendeel liet geval zou zijn,
is onwaar, lieden houdt de prins met zijn ministers een conferentie, waarin
zeer waarschijnlijk de vraag: oorlog of vrede? wordt behandeld. De minis
ters zijn nog sleeds tot het voortzetten van den oorlog geneigd. Algemeen
heerscht de overtuiging dat de laatst behaalde overwinningen van de Turken
de Timok volstrekt niet in gevaar hebben gebragt.
BELGRADO, 13 Augustus Berigt van hel Drina-leger. Twee bataillons,
onder bevel van Csismils lovanovies, die beneden lieliua op verkenning tut
waren, hebben zich van een Turksehe stelling bij Javia meester gemaakt.
Zij werden door de Turken overvallen, doch sloegen deze af, en na een ge
vecht van 13 uren werd de vijand ten eenenmale teruggeworpen. Gedurende
(■'en strijd werd Javia gebombardeerd. Out Belina heen stonden Servische
observatiecorpsen. De Turken verloren 200, de Serviërs 0 dooden.
HVfSEKOÏSMEai.
Leiden, nu cn 25 jaren vroeger.
111.
«De linanliëele toestand dezer gemeente is niet ongunstig te noemen, gc-
«lijk het beheer op eenen gcregelden voet plaats heeft", leest men in
het verslag over 1851 aan het begin van het hoofdstuk
Geldmiddelen
en zoo slaan we een blik op de uitgaven en op de inkomsten, naar den
aangenomen regel, dat eerst de kosten worden bepaald en dan de middelen
lot dekking gezocht. Hel totaal-cijfer verschilt reeds aanmerkelijk, want
de werking dei' gemeentewet moest haar invloed doen gelden. De voor
schriften veranderden ook en vooral werd de splitsing in gewoon en buiten
gewoon afgeschaft; naar onze meening niet oordeelkundig, omdat tol een
geregeld en verstandig beheer juist behoort dat er verschil bestaat tusschen
uitgaven voor eens en voortdurend, opdat er ook meer orde en gelijkmalig-
heid besta in de heffing van belastingen, zoodat voor buitengewone uitga
ven ook buitengewone middelen worden gevonden
kDe vergelijking over de totaal-cijl'ers is aldus:
1850
gewone uitgaven283.719.34
buitengewone uitgaven24,256.46%
f 307,975.80
1851
gewone uitgaven277.568.61
buitengewone uitgaven19.287.64%
296,856.25%
1874
alle uitgaven502.626 22
En toch in 1874 slechts /5000 gevestigde schuld, terwijl in 1851 een
geldleening was aangegaan van ƒ45000. Later zal bjj elk hoofdstuk: arm
wezen, onderwijs, gemeentewerken, politie enz. blijken welke uitgaven
zijn gestegen en welke verminderd. Nu bepalen we ons slechts bij de kos
ten van het plaatselijk huishoudelijk bestuur, die in 1874 beliepen 37439.26
en in 1851 /30879.98. De bezoldigingen zijn. op enkele nitzouderinseu na.
verhoogd, de kosten van druklooncn, vuur en licht toegenomen; alleen de
ƒ900 voor presentiegeld van de leden van den Raad is afgeschaft, ofschoon
als bezuiniging onbeduidend en als beginsel niet oordeelkundig. Bij de ver
deeling bleek altijd van de trouwe opkomst der leden en wal men kreeg
kon strekken tol tegemoetkoming in hetgeen men als raadslid nu en dan
moet bekostigen De maatregel om het ambtenaars-personeel te verminde
ren en daardoor beter te bezoldigen, is iu beginsel aangenomen, maar door
de aanstelling van onbezoldigden niet zuiver in werking. Natuurlijk na
ervaring van bijna een halve eeuw moet een blik van vergelijking zeer ver
schillen met die op jeugdigen leeftijd en met minder ervaring op zulk
raderwerk geworpen. Als we later opzettelijk Leiden gaan vergelijken
met andere groote gemeenten van ons vaderland, wordt die blik ruimer
en vrijer, om het goede en kwade bier en elders op te merken en aan te
wijzen. Liever slaan wij nu het oog op de inkomsten. En nu eerst de
vergelijking ten aanzien der belastingen.
1851. 1874.
Opcenten: grondbelasting en personeel 6.568.56 68.682 20
lloofdelijken omslagu 36.472.68% 124.707.56
Accijnsen 191.70085%
Totaal234,74240 193.389.76
Dat verschil wordt in de laatste jaren ruimschoots aangevuld: 1". door de
uitkeering van 4/5 der rijk< personele belasting, over 1874 bedrasende de
som van 100.196.92 en 2" door de aanzienlijke overwinst der stedelijke
gasfabriek, die over 1874 ƒ37.229.86 beliep. Zooveel blijkt derhalve, d it in
de laatste tien jaren, sedert de afschaffing van de heffing der plaatselijke
accijnsen, meer dan ƒ1 per hoofd jaarlijks minder dan vroeger wordt
opgebracht.
Intusschen valt in het oog hel belangrijk verschil tusschen de kosten van sur
veillance en invordering der plaatselijke belastinaen en heffingen nu en vroeger.
In 1851 bedroeg het cijfer ƒ24497.165 en in 1874 7607.23. Ten kantore van
den gemeentc-onlvanger wordt met den bijstand van twee beambten inge
vorderd de hoofdelijke omslag ad 124.707.56, benevens de heffingen ad
19037 98 en de schoolselden voor het openbaar onderwijs ad /44109.865.
en daarenboven het beheer gevoerd van de ontvangsten en uitgaven der ge
meente naar de plaatselijke begrooling. Personeel en bezoldiging van be
ambten is huilen verhouding tot den omvang en de verantwoordelijkheid
van de taak. waarmede dat kantoor is belast, en de moeijelijkhedendie
daaruit kunnen voorlvloeijenzullen gewis niet achterblijven, indien in het
beslaande raderwerk een der raderen moet worden vervangen. Dan zal het
bezwaar van dadelijke aanvulling zich doen gelden en het herstel kostbaar
der blijken.
De plaatselijke belastingen moeten stijgenin verhouding lot de toene
mende plaatselijke uitgaven, in geval dc gasprijzen der stedelijke gasfabriek
lager worden. Die winst bedroeg over 185Ó 11641.155 en over 1874
1 37229.86. Later letten we meer opzettelijk op die gasfabriek, maar hou
den ons nu verzekerd, dat de jaarlijksche winsten juist berekend zijn en
de jaarlijksche percentsgewijze daaruit afgezonderde bijdragen tot een reserve
fonds werkelijk besteed ziju. om de gemeente-instelling op hare oorspronke
lijke waarde te behouden, m. a. w.. om het kapiiaal van dat gemeente-
eigendom niet te verminderen, maar door vernieuwing en uitbreiding van
ai hetgeen den aanleg, de vervaardiging en de gasverlichting ol het pijpen-
net betreft te verbeteren of te verhoogen.
In de laatst verloopen 25 jaren is evenwel eene hoogst belangrijke ver
mindering gekomen in hetgeen de gemeente Leiden naar hel burgerlijk
recht bezat, omdat bijna het gansche kapitaal, op het Grootboek der Natio
nale Schuld ingeschreven, is verkocht en de opbrengst besteed voor den aan
leg van openbare werken, zooals draaibruggen en schoolgebouwen, een
maalregel toch, die de voorkeur verdient hoven het sluiten van geldleenin-
gen, nu tevens bepaald is dat jaarlijks een deel weder wordt ingekocht.
51en kan nu rekenen dal het renteverlies slechts 4 pCt. bedraagt en der
halve minder dan de rente bij geldleening te betalen. Wat tot aflossing
bestemd moest worden, strekt thans tot wederinkoop van de verkochte
kapitalen. Evenwel in dat verloopen tijdvak is ook ecn geldleening van
ƒ45000 gesloten en weder geheel afgelost voor het bouwen ecner nieuwe
Stads-gehoor- of concertzaal.
Eene andere kapitaalsvermindering had plaats ten aanzien van het door
de Stads-bank van Leening bezeten kapitaal, dat door den ongttnsligen loop
der bankoperatiën een alschrijving van ƒ30000 kon lijden, welke, in de ge
meentekas teruggevloeid, strekten tol dekking van buitengewone uilgaven
voor schoolgebouwen, maar omdat ze niet terugkomen, als verlies van
kapitaal zijn te beschouwen.
Tenzij men, en dat is een beginsel in het huishoudelijk beheer ,oök openbare
gemeentewerken, die renten afwerpen, die men ziet en die men niet ziel,
als deelen van het kapitaal der gemeente aanmerkende, het verschil in het
oog houdt en zoo streng mogelijk toepastgelijk vroeger tusschen gewone
en buitengewone uitgaven, dat alleen als kapilaalvermeerdering geldt al
wat nieuw gebouwd of aangelegd wordt en niet wat bloote herstelling of
vernieuwing is.
XSuvgcrl ijfcc 5?l«\u5
ONDERTROUWD: J. II. Giezen, jm. 20 j. en F. Belt. jd. 27 j. - A. de Wolf.
wedr. 37 j. en W. Schipaanboord. jd. 33 j. J. Poelijoe, jm. 26 j. en S. Hanselaar.
jd. 27 j. P. J. van den Berg, jm. 20j. en A. C. van der Biöm, jd. 22 j - F. van
Dijk. jm. 28 j. en .1. dé Wolf, jd. 29 j. - I). G. Miereitiet, jm 21 j. en G. Lambooy,
jd. 23 j. A. Schuurink, jm. 31 j. en 1. M Riebot, jd. 36 j. J. Bricjer.jra.
26 j. en P. Gans, jd. 28 j. - 11. Heymans, jm. 26 j: en A. Sommeling, jd. 26 j.
W. Hoogkamer, jm. 23 j. en G. van Iterson.jd. 22 j.,W. Rrpgmau.jm. 30j. en
C. Snijders, jd. 27 j. J. 11. W. Remmers, jm. 31 j. en 1. M, M. (jlteiidijk. jd.
23 j. J. G. Griindemann. jm. 27 j, en II. A. van Spanje, jd. 28 j. B. llender,
jm. 34 j. en S. M, E. Kulche, jd.28 j.
