BUITENLANDSCHE BERIGTEN.
dat hij nooit ontkend had liberaal te zijnmaar dat zijns inziens juist libe
ralen het meest ieders godsdienstvrijheid eerbiedigen. Hij had bekwame
mannen medegebragt, om de opvoeding der jeugd te leiden, niet naar hunne
godsdienstige meeningmaar alleen naar bekwaamheid en goed gedrag uit
ziende, en hij keurde het besluit, in zijn afwezigheid genomen, om het
lezen van den bijbel op scnool verpligtend te maken, niet goed; want de
bijbel behoorde in het huisgezinniet in de volksschool.
Over het voorstel van den heer Moens tot wijziging van de lager onder-
wijs-wet is het zeer uitvoerige voorloopig verslag, naar aanleiding van de
overweging in de afdeelingen van de tweede kamer, verschenen. He oppor
tuniteit van het voorstel maakte in de afdeelingen in de eerste plaats een
punt van breedvoerige bespreking uit. Üe herinnering aan de stellige toe
zegging van het tegenwoordig bewind van zijne optreding af om eene her
zieningswet in te dienendeed de vraag rijzen of het in dien stand der
zaak aangaat, op een regeringsvoorstel, dal niet uitblijven kan, vooruit te
loopen. Reeds de herinnering uit een vroeger tijdpeik had, meende men,
den voorsteller moeten overtuigen, dal allern op den grondslag van een
regeringsvoorstel eene hetere, met de nationale belangen strookende regeling
van het lager onderwijs te verkrijgen is, daarbij wijzende op het staats
spoorwegen-voorstel van vier leden. Andere bedenkingen tegen de opportu
niteit waren dat de regtvaardiging van het genomen initiatief in gronden
aan het algemeen belang ontleend, niet aan eigen eergevoel, moet worden
gezocht; dal zulk een gewiglig diep in de autonomie der gemeenten en van
andere autoriteiten grijpend voorstel niet anders dan in overleg met de rege
ring kan worden behandeld. De verschillende bezwaren tegen de opportuni
teit van het voorstel werden door een aantal leden ernstig wedersproken.
Vooral protesteerde men tegen de beschuldiging, dat het hier eene partij- of
verkiezingsmanoeuvre gelden zou. In het verslag wordt vermeld dat de
voorsteller, in zijne afdeeling bij de overweging tegenwoordig, die beschul
diging met verontwaardiging van zich afwierp. Dc verdedigers der oppor
tuniteit trachten aan te toonen dat de bestrijders der opportuniteit van het
voorstel zich blijkbaar eene geheel valsche voorstelling omtrent het gebruik
van het grondwettig initiatief scheppen en verzekeren dat daarin niets vijan
digs tegen de regering ligt.
De bestrijders zagen in het voorstel eene bedreiging van het voortdurend
bestaan der bijzondere school, ja. meenden dat deze in levensgevaar werd
gehragt en zeiden dat er gehandeld wordt in strijd met de Grondwet, indien
men tracht door kunstmiddelen het bijzonder onderwijs dood te drukken.
Andere leden gingen niet zoover van aan het voorstel de smet van ongrond
wettigheid aan te wrijven; maar ook in hunne schatting was het eene
onmiskenbare grief, dat het de strekking had, om in plaats van aan de
gemoedsbezwaren te gemoet te komen, den toestand in dit opzigt erger,
onhoudbaar te maken. Naar het gevoelen van de meeste andere leden plaatste
men zich, door het voorstel uil dit oogpunt te bestrijden, op een geheel ver
keerd standpunt, vermits de Grondwet hel bijzonder onderwijs vrij laat en
daarentegen den pligt oplegt voor de zorg van het openbaar onderwijs.
Een ander onderwerp van gedachlenwisscling waren de financiële gevol
gen van het voorstel, waaruit blijkt dat bij de groote meerderheid der
leden het geldelijk bezwaar woog. Waaruit, werd gevraagd, zal de ver
hoogde uitgave van verscheidene millioenen worden bestreden en waar moet
het heen, indien men zoo van alle zijden op de financiën van den staat
ingrijpt en dit doet, gelijk bij de aanneming van het tegenwoordig voorstel
het geval zou zijn, zonder dat iemand weet hoeveel millioenen op hel spel
slaan. Bij enkele leden woog dit bezwaar minder.
De meeste voorstanders van hel ontwerp vereenigden zich met het betoog
omtrent de afschaffing van het kweekclingstelsel door den voorsteller gele
verd, hoewel anderen het niet van overdrijving vrijspraken. De vrees werd
geuit, dat door het afschaffen van het tegenwoordig kweekelingenstclsel de
bijzondere school zeer in het naauw zou worden gebragt; over de verhouding
van het aantal onderwijzers lol dal der leerlingen werd verschillend geoor
deeld en onwillekeurig gaf dit deel van het voorstel den indruk, dal het
streven was voor het openbaar onderwijs door middel van dc magt van het
geld het monopolie feitelijk te veroveren. Men vond het genoegzaam wan
neer men voor 40 leerlingen een hoofdonderwijzer aanstelde, voor 90 een
hoofd- en een hulponderwijzer, voor 150 een hoofdonderwijzer en 2 hulp
onderwijzers en zoo verder boven de 150 voor elke 60 leerlingen en daar
onder een hulponderwijzer meer. Verder wenschte men niet te gaan.
De verdeeling der kosten van hel lager onderwijs werd mede uitvoerig
besproken. De meeste leden hadden tegen het stellen van een algemeenen
regel omtrent de verdeeling der kosten lusschen rijk en gemeente, hetzij
dan bij wijze van hall en half. hetzij op een eenigzins anderen voet groot
of zelfs onoverkomelijk bezwaar en men gaf aan een ruim subsidie-stelsel
verre de voorkeur boven hetgeen de voorsteller wil.
's GRAVENHAGE. 14 Junij.
Door Z. M. is verguuning verleend aan P. van Noord, H. de Hooy,
C. van der Meulen, E. Roodenburg, K. Schouten. M. Versteeg en J. Vroom-
bout, te Maassluis, tot hel dragen, voor zooveel den eerste betreft van de
gouden medaille en wat de anderen betreft van de zilveren medaille, hun
door de Brilsche regering toegekend wegens de redding van de opvarenden
van de Engelschc stoomboot Forth, in November 1875, en aan den voor de
dienst in Indië bestemden soldaat G. M. M. Le Fez. van het koloniaal werf
depot, tot het dragen van de Fransche Médaille Militaire.
Tot burgemeester der gemeenten Hagestcin en Everdingen is benoemd
de heer mr. H. W. Waardenburg, en tot burgemeester der gemeente Philip
pine de heer A. Taelman.
Tot procureur bij de arrond.-regtbank te Zwolle is benoemd de heer
mr. G. H. Van Ketwich Verschuur, advocaat aldaar.
De 2' luit. W. M. VVijnaendts, van het 8e reg. infanterie, wordt voor
vijf jaren gedetacheerd hij het wapen der infanterie in Nedcrl. Indie.
Z. K. H. prins Hendrik zal in het begin der volgende week zijn bui
tenverblijf te Soestdijk betrekken.
De leden van de tweede kamer vergaderden heden in de sectiën tot
het onderzoek van: de voorgestelde wijziging van het tarief van geregts-
kosten in strafzaken; de aanvulling der wet op de middelen; de wets-
voordragt betreffende de door het departement van marine gedane ver
strekkingen voor 1876; het ontwerp nopens de Indische credieten benevens
de voorgedragen regeling van het Nederlandsche en Indische muntwezen.
Een der in den Hofvijver aangelegde fonteinenwelke bij de jongste
viering van 's konings jaarfeest heeft gewerkt en waarvan de leiding niet
is weggeruimd, werd heden wederom beproefd met hel oog op den aan
staanden verjaardag van H. M. de koningin, voor welke gelegenheid ook
het Voorhout fraai wordt versierd.
BELGIË
De uilslag der verkiezingen, voor zooverre die bekend is, heeft niet aan
de hoog gespannen verwachting der liberale partij beantwoord. Te Antwer
pen had zij thans zeker op eene meerderheid gerekend, en dit is ook het
geval geweest in de stad, maar door de stemming der buitengemeenten heb
ben dc clericalen eene meerderheid van 130 stemmen verkregen. Men bere
kent thans dat de clericale meerderheid in de kamer van 14 op 12 zal
worden gebragt.
Het berigt uit Luik omtrent hel vinden van een in stukken gesneden
vrouwenlijk wordt tegengesproken.
KKGBLAN
LONDEN13 Juni.
Zondag morgen sloeg eene zeilbootdie met 12 man cn een kind van
Eastbourne een pleiziertogje naar het Engelsche kanaal zou doen, door eene
\}indvlaag om en bleef slechts 1 man, de eenige die zwemmen kon, behou
den. Hij hield het kind op een riem boven water, doch dit stierf spoedig
aan wal. Slechts twee der 11 man, die verdronken, waren gehuwd, en de
meesten jonge ambachtslieden.
Te Dublin hebben eenige Fenians en vrienden van dezen een triomf-
togt bij fakkellicht gehouden, ter viering van hel ontkomen van zes ver
oordeelde Fenians in Wesl-Australië. Vijfduizend menschen namen aan den
optogt deel. Disraëli werd in beeldlenis verbrand.
Te Kingston in Canada heeft een hevige brand gewoed, die eene schade
van 150,000 dollars heeft aangerigt.
FKAVKR IJ K.
Na onderzoek is gebleken dat er nog ongeveer 300 reglerlijke ambte
naren zijn. die behoord hebben tot de zoogenaamde gemengde commissiën.
welke na den coup d'élat werkzaam waren, om republikeinen en andere
tegenstanders van het Bonapartisme door ballingschap, deportatie of andere
straften onschadelijk te maken. Het ontwerp, dat de lib. Marcott c. s. in
gereedheid hebben gebragt. om de medepligtigen aan den coup d'élat alsnog
geregtelijk te vervolgenis hoofdzakelijk tegen deze personen gcrigt.
Te Bellort is in de plaats van den heer Thiers tot senator gekozen
een conservatief, de heer Viellard Migion. Men had dien uitslag verwacht
en daarom gaarne gezien dat Thiers zijnen zetel in den senaat had ingenomen.
De maarschalk Mac-Mahon zal Donderdag op het terrein der renbaan
van Longchamps eene wapenschouwing houden over de troepen van verschil
lende wapens, behoorende lot de bezettingen van Parijs, Versailles en om
streken.
Het Hongaarsche paarddat onlangs bij de wedrennen Ie Derby de
zege behaalde, heeft thans ook te Longchamps den prijs ten bedrage van
100,000 fr. gewonnen. Bij die wedrennen is een ernstig ongeluk gebeurd.
De policie had niet gezorgd, dat het publiek de baan behoorlijk vrij liet.
Toen de paarden eensklaps kwamen aanrennen, was het voor vele toe
schouwers te laat. hel gevaar te ontvlugten. Een aantal mannen cn vrou
wen werden onder den voet gereden. Acht hunner zijn zwaar gekwetst
naar dc ambulance gebragt.
ItlllTiCllLAN
De opperbevelhebber van het garnizoen te Berlijn heeft, op last der
regering, in de kazernes eene lijst doen ophangen van een twaalftal herber
gen die gewoonlijk door socialisten worden bezocht en daarom niet meer
door militairen bezocht mogen worden.
Te Munster is, ter voorkoming van ongeregeldheden, op eene boete
van 30 mark of subsidiaire gevangenisstraf verboden op het 30-jarig kroo-
ningsfeest van den 4>aus le illumineren.
Lit Bern wordt gemeld dat dc jongste regenbuijen, gepaard met bet
plotselinge smelten van de sneeuw in het oosten des lands, vooral in Tliur-
gau. belangrijke overstroomingen hebben doen ontslaan Op enkele plaatsen
hebben de spoorwegen de dienst moeten staken; een aantal bruggen zijn
weggeslagen, wegen beschadigd, huizen door den watervloed medegesleepl,
Üe schade was zeer aanzienlijk en ook menschen waren omgekomen.
Op eene door den gouverneur van Bosnië tot de opstandelingen gerigtc
proclamatie, waarin zij op nienw aangemaand worden tol het nederlcggen
der wapenen enz., hebben de opstandelingen een antwoord gegeven dat bij
duizenden exemplaren onder de bevolking is verspreid. Daarin zeggen zjj o. a.:
Doorluchtige heer! Gij hebt gezegd, dat lieden, die het rijk vijandig gezind
zijn, ons tot de wapenen geroepen hebben. Dat is niet waar. Onze nood
en onze ellende, de wreede en gewetenloozc geldafpersingen, de onreglvaar-
digheid der Turksche overheden, de jammerkreten onzer geschoffeerde moe
ders, zusters en vrouwen, dat is het wat ons de wapenen in handen ge
dwongen heeft. De Turken reiken ons nu slechts hierom de hand des vredes,
omdat zij zien, dat het beschaafde Europa hunne willekeur en wreedheid
veroordeelt en onze ellende door deelneming en werkelijke hulp tracht le
