delsbank ƒ800; ccnige particulieren ƒ100. Het is te hopen, dat velen dat
goede voorbeeld zullen volgen, opdat, waar 'reizigers uit andere landen ons
reeds zoo dikwijls zijn voorgegaan, ook wij niet langer achterblijven. Het
aardrijkskundig genootschap hoopt natuurlijk op den warmen steun der
regering.
Te Amsterdam is eene meeling gehouden om over den aanleg eener haven
voor Batavia van gedachten te wisselen. Er waren 70 belanghebbenden bijeen.
De bh. Jaski, van Kelwich, llenny, Abrahamz en Bienlail bestreden het
plan tot het bouwen van een haven te Tandjong Priokals te ver verwijderd
van Batavia; zij verlangen verbetering van de haven van Batavia en aanleg van een
zcebreker; de bh. de Kanter, Boissevain, Kretschner, en Zeverijn verklaarden
zich voor het regerings-ontwerp; de haven zal ruim genoeg zijn; voor de
gezondheid zijn maatregelen te nemen; de deskundigen hebben er zich voor
verklaard. Ten slotte werd een adres aan de kamer, door den heer Jaski
opgesteld, door velen geteekend. In dat adres wordt gevraagd, dat een
haven van Batavia op '/Rijnlands grootheid" worde aangelegd, een zeebre
ker tot beveiliging dier haven tegen den westmoesson, en zoo noodig, uit
breiding van het oostelijk gedeelte van den zecbreker, om aldus lig- en
losplaatsen te verkrijgen voor de stoomvaart. Tevens wordt bij de kamer
aangedrongen op verwerping van het door de regering ingediende plan tot
het aanleggen van een haven te Tandjong Priok.
Het stoomschip Celebes, van Nieuwe Diep naar Batavia, is op 30 üc-
bcr Malta gepasseerd.
Vrijdag avond is de laatste irein van Rotterdam naar den Haag nabij
Rijswijk aan een groot gevaar ontsnapt. De machinist zag op den weg een
voorweg en voordat hij stoppen kon, voelde hij een schok, die gelukkig
geen ontsporing ten gevolge had. Toch stopte hij dadelijk. Na lang zoeken
ontdekte men, dat een der lantaarns vooraan de locomotief verbrijzeld was
en wel door hel aanrijden van een paard, dat deerlijk gewond op eenigen
afstand buiten de rails werd gevonden.
Nabij Nieuwe Nicdorp is Zaturd3g middag een hevige brand uitge
barsten in eene boerenwoning, genaamd «het Torenhuis", waarin drie ge
zinnen gehuisvest waren. Binnen een paar uren tijds lag het gehcele
gebouw vernield. Van huisraad en gereedschappen is weinig gered: een
partij hooi en granen is verbrand. Van een der bewoners is eene som van
ƒ170 aan bankbilletlen een prooi der vlammen geworden. Omtrent de oor
zaak van den branddie het eerst in de schuur is ontstaanverkeert men
in het onzekere.
Dezer dagen had aan boord van de stoomboot Koningin, varende tus-
sclien Nijmegen en Rotterdam, ter hoogte van Varik, op de rivier de Waal,
een ontzettend ongeluk plaats. Terwijl de machine in volle werking was,
had de machinist, bij het aanzetten van een schroef, de onvoorzigtigheid
zich te ver te wagen, met het noodlottig gevolg, dat hem de reglerarm als
liet ware werd afgehouwen. Te Zalt-Bommel is de lijder van boord gehaald
en naar het gasthuis vervoerdwaar hem de arm afgezet werd.
Te Enschedé had Vrijdag avond eene belangrijke aanhouding plaats.
Op aangilte van een winkelier, dat twee personen uit Gronau in Pruissen
ier betaling van winkelwaren hem valsch'e thalers hadden gegeven, werden
terstond nasporingen in het werk gesteld, en het gelukte de bedoelde per
sonen aan te houdenwaarbij bleekdat zij nog meer dergelijke stukken
bij zich hadden. Een verder onderzoek bragt aan het licht, dal meer dan
20 winkeliers alhier op deze wijze opgeligt waren, zoodat 23 valsche thalers
in beslag genomen werden. Alle benadeelden herkenden genoemde perso
nen voor degenen, die lien met dat geld betaald hadden, zoodat de burge
meester terstond een bevel tot voorloopige aanhouding uitvaardigde en de
beklaagden, broeder en zuster, naar het huis van arrest te Almelo liet
overbrengen. Ook naar Gronau is mededeeling gedaan: men hoopt, dat
zulks aldaar zal leiden tot ontdekking van het complot, dat vermoedelijk
zich in Duitschland met deze misdadige handeling bezig houdt.
Omtrent het lager onderwijs in de provincie Friesland kunnen over
1874 de volgende statistische bijzonderheden worden medegedeeld. Het getal
scholen bij het einde des jaars was 433, in 385 waarvan gewoon lager en
48 waarin tevens meer uitgebreid lager onderwijs werd gegeven. Overigens
verdeelde het cijfer zich in 357 openbare, 8 gesubsidieerde en 68 niet ge
subsidieerde bijzondere scholen. Het onderw ijzend personeel bestond uit 419
hoofd- en 285 hulponderwijzers11 hoofd- en 39 hulponderwijzeressen144
mannelijke en 22 vrouwelijke kweekelingcn. Het gemiddeld getal leerlingen
was aan de openbare scholen 42184 (22308 jongens en 19876 meisjes), aan
de bijzondere scholen 8101 (4144 jongens en 3957 meisjes), alzoo te zamen
50285 (26452 jongens en 23833 meisjes). In verhouding tot de bevolking
was liet getal leerlingen op iedere 100 van de mannelijke bevolking 17.47,
van de vrouwelijke 15.41, van de geheele bevolking 16.44. De kosten van
hel openbaar onderwijs hebben bedragen 673,647.62, waaronder 378,363.96%
wegens jaarwedden van hel onderwijzend personeel en 134,850,65 voor
nieuwe schoollokalen en onderwijzerswoningen. De ontvangsten beliepen
122,126,28%, zoodat ten laste der gemeenten is gebleven de som van
551,521.33%.
'sGRAVENHAGE, 1 November.
Z. M. heeft aan den heer mr. D. Everwijn, HD». minister-resident in dis-
ponibilileit, verlof verleend lot het aannemen van hel kommandenrs-kruis van
de orde der Kroon van Italië, hem door den koning van Italië geschonken.
Z. M. heeft aan den commies bij het depart, van binnenl. zaken 1). de
Haan de personele rang van hoofdcommies verleend.
De heer jhr. F. E. J. H. van Grotenhuis van Onstein, ontvanger der
directe belastingen te Boxmeer, is benoemd tot ontvanger te Venlo.
-- Z. M. heeft goedgevonden den dirigerenden officier van gezondheid bij
de zecmagt J. A. C. von Ivönigslöwop zijn verzoekop pensioen te stellen
cn te bevorderen: tol dirigerenden officier van gezondheid bij de zcemagt,
den officier van gdfcondheid 1' UI. A. Peters, en lot officier van gezondheid
1' kl., de officier van gezondheid 2e kl. P. C. Buyze, arts.
De minister van financiën heeft verschillende autoriteiten en leden van
het corps diplomatique uitgenoodigd tot deelneming aan een diner door
Z. Exc. aanstaanden Donderdag Ie geven.
In het hotel den Ouden Doelen te dezer slede is uit Engeland aange
komen de generaal-majoor sir Gerar.l Wolseley. de bekende aanvoerder der
Engelsche troepen tijdens de expeditie van die mogendheid tegen de Ashan-
tijnen.
Bij een uitvoerig gemotiveerd arrest deed heden de hooge raad uit.
spraak in het cassatieberoep van den officier van justitie te Amsterdam tegen
het vonnis der regtbank aldaar, waarbij de hoogleeraar in het strafregt m'
C. M. J. Willeumier is ontslagen van alle regtsvervolging wegens de hem
ten laste gelegde overtreding van art. 17 der wet van 4 December 1872 en
van art. 5 van het kon. besluit van 28 Februarij 1873, omtrent het afgeven
van certificaten bij besmettelijke ziekten. Ook het hoogste regtscollegie
heeft beslist dat art. 17 der genoemde wet in beperkten zin moet worde»
opgevat, waarbij onder de bedoelde scholen niet begrepen zijn inrigtingea
van hoogcr onderwijs, zijnde universiteiten en athenaea, terwijl met de uit.
drukking onderwijzers en leerlingen niet de hoogleeraren en studenten der
inrigtingen voor hooger onderwijs worden aangemerkt. Omtrent de vacci
natie der kinderen was de raad van oordeel dal geen student de hoogeschool
zal bezoeken, die niet reeds eene inrigting van lager onderwijs heeft bezocht,
waar hijom te worden toegelatenreeds aan de voorschriften der wet
moet hebben voldaan. Het beroep in cassatie werd derhalve geheel overeen
komstig' het gevoelen van het openb. min. verworpen.
De burgerlijke kamer van het hof in Zuidholland heeft heden beves
tigd het vonnis der regtbank te Rotterdam, waarbij is afgewezen de vorde
ring in de aanvarings-quaestie van de wed. Slroep tegen P. W. Warman en
The General Steam Navigation Company, liet hof heeft daarbij even als de
eerste regter beslist dat er van geen onvoorzigtigheid of nalatigheid van de»
schipper van de Engelsche boot is gebleken en deze dus ook niet gehouden
is eene schadevergoeding van f 13000 voor het verongelukken van den echt
genoot <!er eiseheresse te voldoen.
pli"
jiion
i*r
BUITENLAINDSCI1E BERIGTEN.
ESGEEA 1$ Sr.
LONDEN31 October.
Het Daily News meldt dat eerstdaags, onder de leiding van den zee
officier Armilt, een getal van 200 vrijwilligers zullen inschepen, lot koloni
satie in Nicuw-Guinea. Die 200 zijn de uitverkorenen uit meer dan ld
die zich aangeboden hebben. De kosten der onderneming moeten door de
ontvangen bijdragen reeds grootendeels gedekt zijn. Een voorstander heeft
aan de expeditie een geheel uitgerust schip van 1200 ton, een ander heelt
haar een stoombarkas van 60 voet lengte ten geschenke gegeven. Men acht
het waarschijnlijk dat de regering de expeditie helpen zal. De manschappen
van de expeditie zullen geen gage, doch slechts eene uitrusting en dagelp-
sche rantsoenen ontvangen; doch na verloop van tijd zal hun ieder ee»
oppervlakte van 4 vierk. Engelsche mijlen land in bezit worden gegeven.
In de Londensche wijk Westminster is eene vrouw uit den aanzien
lijken stand in behoeftige omstandigheden dood gevonden op eene kamer,
waarin een alschuwelijke dampkring heerschle en die van al het noodige
huisraad ontbloot was. Zij was ter naauwernood gekleed en lag op ee»
morsige matr is, met het hoofd op een ledige mand. Bij onderzoek vond
men een aantal edelgesteenten en kostbaarheden, eene uiterste wilsbeschik
king te haren behoeve van 4000 gouden sieraden, zilveren munten en
cenige Engelsche boekdoelen van bekende schrijvers. Nevens dat alles lagen
er een hos wortelen en een paar stukken gezouten varkensvleeschwaaraan
de ratten geknaagd hadden. De ongelukkige vrouw werd naar alle vermoeden
door de verschrikkelijkste gierigheid beheerscht. Zij verliet slechts éénmaal
's weeks hare kamer' Een heer uit Wolverhampton, waar de vrouw ge
woond schijnt te hebbenmeldde zich bij de politie aan om inlichtingen Ie
verkrijgen, doch weigerde zijnen naam op te geven.
FBANKS IJ H.
De Moniteur zegt, dat als de kamer het wil, de nienwe verkiezingen
reeds in het begiu van het volgende jaar kunnen plaats hebben. De kamer
behoeft slechts bij de hervatting der parlementaire werkzaamheden dc kies
wet die haar testament zal zijn, in behandeling te nemen, met den ernsti-
gen wil om die spoedig ten einde te brengen.
In den brief door den heer Gambetta aan zijne medeburgers van bet
Rhöne-deparlcment gerigl, die hem op een feestmaal hebben genoodigd.
bedankt hjj voor de uitnoodiging, met het oog op de nabijzijnde heropening
der nationale vergadering, doch maakt tevens van de gelegenheid gebruik
om zich uit te laten over de houding, die de repttblikeinsche partij thans
en in het vervolg moet aannemen.
Ten opzigte van de senaatsverkiezingen is de heer Gambetta zeer opti
mistisch; hij zegt niet. zooals de heer Naquet, bevreesd te zijn voor de senaats
verkiezingenuit vrees van de republikeinen te zullen ontmoedigen; integen
deel hij verzekert dat dc verkiezingen voor den senaat, evenals die voorde
kamer van afgevaardigden, een triomf voor de republikeinsche democrat®
zullen zijn.
De bevelvoerende generaal te Dijon heeft aan den maire dier stad i»
een brief de redenen medegedeeld, waarom hij het standbeeld van de godin
der vrijheid heeft laten verwijderen. Daaruit blijktdat de stedelijke rege
ring een ander model in de plaats had gesteld van datgene wat door de
landsregering was goedgekeurd; dat het beeld revolutionair er uitzag en een
plirygische muts op had. De militaire magl heeft het beeld zoo. handig van
