aan liet feit, dat hij thans vooi' de misdaden van anderen heeft geboet en
ter vviüe van de maatschappij, die voldoening zoekt voor een moord,
O maanden op een pijnbank heeft gezeten.
- IIs. Uoedcmaker, pred. bij de Ned. herv. gemeente te Rotterdam, heeft
het beroep naar Amsterdam aangenomen.
De Rotterdamsche diergaarde is door den gouverneur-generaal van Ned.
Indie met een prachligen bijna volwassen vrouwelijken Orang-Oetan verrijkt.
Zulke grootc exemplaren als deze komen hoogst zelden naar het moederland,
liet dier werd te Nieuwcdiep aangebragt per stoomschip Prins Hendrik-,
hel is gezond, sterk, eet en drinkt goed, doch is langzaam in zijne be- i
wegingen.
Te Dordrecht is gisteren nacht ingebroken in het kantoor der maat
schappij lot dienslverrigling. Aan de buitendeur was geen spoor van braak
te zien, wel aan de denr die het kantoor van hel voorhuis scheidt. Op hel
kantoor waren de beide lessenaars opengebroken en uit dien van den direc
teur is ruim 150 aan bankpapier en specie ontvreemd.
Uil Groningen meldt men dat de minister van financiën Zondag avond
aldaar is aangekomen. Z. li. heelt Maandag met den commissaris, den bur
gemeester en een paar leden van gedep. staten de vestingwerken, met hel
oog op de aanslaande ontmanteling, in oogenschouw genomen.
Te Groningen heeft gisteren nacht een hevige brand gewoed aan den
hoek van het Amelanddie eene groote uitbreiding heelt gekregen. Eenige
huizen en pakhuizen zijn afgebrand.
Van liet garnizoen te Grave zijn weder twee tamboers van de le com
pagnie en e'én van de 4e compagnie gedeserteerd. Twee hunner waren reeds
vroeger voor hetzelfde feit gestraft. Zij hebben hun linnengoed en gedeel
telijk hunne bovenkleeding medegenomen. De manschappendie verleden
week waren gedeserteerd, zijn te Maastricht aangehouden.
Rij het aangeboden ontwerp voor eene duinwaterleiding uil de duinen
te Katwijk aan den Rijn tot bij de stad Leiden is door den gemeente-
architect eene memorie van toelichting gevoegd, waaraan wij bet volgende
ontleencn
De hooge kosten verbonden aan de verschillende in overweging genomen
plannen deden telkenmale voor een in deze te nemen besluit terugdeinzen.
Uil dien hoofde, en zonder in het minste Ie kort te doen aan de waarde
van die ontwerpen, heelt speciaal de aandacht getrokken de bekende en
eenvoudige inrigting der duinwaterleiding, waardoor den Helder en Nieuwe
Diep op betrekkelijk weinig kostbare wijze van goed drinkwater zijn voor
zien Eene opname in loco en de te dier gelegenheid zoowel door den
directeur als door den ingenieur der onderneming, bereidvaardig gegeven in
lichtingen. gepaard met hunne adviezen en aanwijzingen voor eene eventuele
toepassing van het stelsel ten dienste van Leiden, door aanvoer van water
uit de duinen tc Katwijk, hebben het mogelijke doen inzien en er toe ge
leid, om tot dit doel de itoodige opnemingen, waterpassingen, berekeningen
enz. in den zin der waterleiding van de genoemde plaatsen te bewerkstelligen. f
Bij het opsporen van een geschikt terrein om voor prise d'eau te dienen, 1
moest vooral gelet worden op het vinden van een tamelijk vlak of met den
minsten omslag tc effenen grond van genoegzame uitgestrektheid om de
bassins, den druktoren, de waterkanalen enz. te kunnen bevatten, verder
op hooge ligging om in de kosten van den toren tc gemoet te komen en j
op onmiddellijke nabijheid van uitgestrekte duinheuvelsten einde genoeg
zame hoeveelheid van water te verzekeren, voorts op gelegenheid om het
terrein te kunnen naderen en vooral op eene door 's rijks domein omsloten
ligging tot waarborg tegen latere ontgraving in de nabijheid, welke toe-
vloeijing van water naar de bassins zou kunnen afleiden. Een duinvlak, op
de siliialickaart aangeduid, schijnt aan deze vercischten volkomen te beant
woorden. Het heeft een veelhoekige langwerpige gedaante, makende eene
oppervlakte van ruim 338 aren of 33800 centiarenis eigendom van F.
Dorrepaal Ie Katwijk en wordt in onderscheidene vakken lot aardappelteelt
verhuurd, volgens ingewonnen bcrigt tot een bedrag van ƒ180 a'200 per jaar;
voorts dacht men dat, de eigenaar gereedelijk lot verkoop bereid zou zijn.
J)e ligging is zuidwaarts ter zijde van den Wassenaarschen grindweg; door
h l aanleggen van een pad, volgens het situatieplan ter lengte van 380
meter, zou liet terrein in doelmatige verbinding met den genoemden weg
komen. Rondom het terrein ligt een uitgestrekt aan de westzijde hoog
opgaand duinveld, alles onder 's rijks domein begrepen. Gedane waterpassing
heeft als gemiddelde hoogte van het terrein doen vinden p. m. 630 meter
boven A. P., welk punt men als gemiddelde slraathoogte der stad kan
aannemen.
Tot verzameling van het water op hel terrein zijn twee bassins aange
legd elk ter lengte van 100 meter, bij 30 meter breedte en 2,50 meter
diepte, welker vloeren en hellende wanden met grint worden gedekt. Op
regelmatige afstanden verkrijgt het terrein acht gemetselde putten, van 4a5
meters middellijn, diep 3 meters. Van put tot put liggen ontvangstkanalen
(prises d'eau), breed 1,20 meter, hoog 2 meters in den vorm van riolen, te
zamen eene lengte van 2 a 300 meters, welke kanalen lot de eigenlijke
wateropnemiug dienen en op eene daartoe noodige wijze zijn geconstrueerd.
Nabij de bassins ligt een reservoir dienende tot voedingsput, waarin het
water uit de bassins wordt overgenomen om opgepompt te worden. Bijzon
dere inrigtingen tot filtreren van het water worden volgens hel plan niet
aangewend, omdat bij den volkomen helderen staat, waarin hel onderzochte
water verkeerde, de onwillekeurige filtrering, die bij het opnemen in de
kanalen plaats beeft, waarschijnlijk voldoende zal blijken en in elk geval
daarin later voorzien kan worden.
Wat den zoogenaamden watertoren betreftwelks doel bestaat in het
plaatsen van een hoog reservoir, deze wordt in omvang en hoogte bepaald naar
dc noodige hoeveelheid water welke de behoefte of het vermoedelijk gebruik
zal vorderen en het drukvermogen dot lot aanpersing van het water wordt
vcreischl Volgens het ontwerp heeft het hoog reservoir 16 meters middel
lijn en 2 meiers hoogte of diepte, makende na aftrek van een binnenkoker
alwaar een wenteltrap heen leidt, een inhoud van 389 stères of 389,000
liters, een inhoud ongeveer gelijk aan den gemiddelden aanvoer per week
gedurende de eerste zes maanden des voorgaanden jaars, zoodat dagelijksclic
vulling van het reservoir reeds genoegzaam zou wezen om in een zevenvou
dig gebruik van vroeger te voorzien. Aan het torengebouw is toegevoegd
een lokaal voor twee stoomketels met schoorsteen en een dito tot woning
van den machinistadministratie enz.
Wal de leidingsbuis betreft, is voorloopig eene rigling aangenomen,
waarbij slechts kleine krommingen met stompe hoeken voorkomen en bijna
de kortste afstand is verkregen. Van den watertoren uitgaande, gaat de
buis in eene regie lijn van 2000 meters lol den Katwijkschen straatweg
nabij bet eind van een stuk land genaamd Noodrakvoorts ter zijde langs
den straatweg ter lengte van 920 meter tot aan het begin van genoemd
land. gaat alsdan met een zinker door den Rijn, en van daar af, weder in
eene regte lijn lang 1400 meters naar den grooten rijksstraatweg, bij bel
einde van de Lage Morscli, vervolgens langs dit pad ter lengte van 1050
meters tol het punt alwaar het spoor het pad snijdt nabij de Hooge Morscli
en eindelijk ter zijde langs de Hooge Morsch, eene lengte van 750 meters
tot aan de Morschpoort, makende eene gezamenlijke lengte van 6120
meters.
Wal dc kosten aangaat, de begrooling daarvan beloopt ƒ250,000.
De gedachte is verre verwijderd, dal hiermede een ontwerp is overgelegd
van genoegzame volledigheid, om lot uitvoering te dienen. Het doel ging
niet verder dan een avant-projet om water van het besproken duin naar
de stad te brengen en het noodige persvermogen daaraan toe te voegen.
Daargelaten het onafdingbarc van het wenschelijke eener algemeene ver
spreiding door de stad, maar zich aanvankelijk tevreden stellende met on
middellijk bij de stad (als prise d'eau) een bron verkregen te hebben, die
op velerlei wijzen vatbaar is tol exploitatie. Eenmaal in dit bezit zijnde
kunnen tal van hulpmiddelen beraamd en tot min kostbare gebruikmaking
aangewend wordenzonder al dadelijk tot de enorme uitgave van een alge
meen buizennet over te gaan. Zoo zou b. v. de aanvoerbuis tol de Beesten
markt verlengende, van dit punt vijf hoofdbuizen kunnen uitgaan, te weten:
langs de Haarlemmerstraat tot dc Haven, langs de geheele Oude Vest, langs
de Breêslraat lot hel eind der Hoogewoerd, langs het Rapenburg en langs
de lleerengrachtte zamen eene lengte van ongeveer 8000 meters, vanaf
deze buizen konden andere uitgaan naar de aanwezige of nog te leggen
straatreservoirs, welke van kraanpompen voorzien een ieder gelegenheid zon
geven, zich goed water te verschaffen. De kosten hiervan (ruim genomen)
op ƒ150,000 stellende, zou de afschrikkende som van 12 a 13 tonnen gouds
tot een klein vierde daarvan of ƒ400,000 inkrimpen. Wel is waar zal alge
meene reglstreeksche aansluiting van woonhuizen, fabrieken als anderzins
dan wel niet mogelijk wezen toch zal voor de genoemde uitgestrekte stra
ten en grachten dit wel het geval zijn, en eenmaal zoover gevorderdzullen
welligl particuliere ondernemingen ontstaan, die de gemeente van verdere
uitgaven ontlasten en misschien er toe leiden zullen om, zoo niet gedeelte
lijke dekking der rente van hel kapitaal, dan toch in de kosten van exploi
tatie op het duinterrein te gemoet te komenwaarbij men niet vergete
de belangrijke uitgave van den tegenwoordigen aaqvoer in rekening tc
brengen.
'sGRAVENHAGE. 15 September.
Door Z. M. is aan den voor de dienst in Indië bestemden kanonier 2e kl.
E. M. J. Press, van het koloniaal werfdepot, vergunning verleend tol bet
dragen van het Pruissischc herinneringskruis voor hel deel nemen aan den
veldtogt tegen Oostenrijk in 1866, en van dc Duitsche medaille, ingesteld
ter herinnering aan den veldtogt tegen Frankrijk in 1870 en 1871.
Tot notaris binnen hel arrondissement Goes zijn benoemd: te Elle-
woutsdijk de heer D. J. Schollen, cand.-notaris te Neuzen; en te 's Graven
polder de heer L. A. Paardenkooper Overman cand.-notaris Ie lleinkenszand,
De heer A. C. van Loo, adjunct-bouwkundige bij dc dienst van liet
loodswezen, de kustverlichling, enz. bij liet dep. van marine, is belast met
het onderwijs in het scheepsbouwkundig teekenen aan de polytechnische
school te Delft, gedurende den cursus 1875/76.
De minister van binnenlandsche zaken zal Zaturdag aanst. geen gehoor
verkenen.
Aan het hotel Paulez is heden afgestapt de Nederlandsche gezant bij
hel hof van St. James, de heer C. M. E. G. graaf van Bylandt, komende
uit Londen.
Naar wij vernemen is de Indische kunstschilder Raden Saleh die zich
nog hier Ier stede bevindt, deze week eenige dagen de gast van den hertog
van Saksen-Weimar, op het buitenverblijf van Z. K. H. prins Hendrik te
Soesldijk.
De bekende geschut-fabriekant Krupp, uit Essen, is te dezer stede
aangekomen.
BUITENLANDSCIIE BERIGTEN.
E Ni E L. A
LONDEN. 14 September.
Alhier is hel berigt ontvangen dat de postboot Shannon, van de
//Royal Mail Steam Packet Company", van Panama komende, den 8f° Sep
tember op dc Pedro-zandbank, lusschen Colon en Jamaica, aan den grond
is geraakt.
In den Ilemy Guy put werden Zaturdag morgen 11 mijnwerkers neer-
gelalen. Eenige oogenblikken later werd een paard afgelaten. Toen dit
niet werd losgemaakt, kreeg men kwaad vermoeden en bij onderzoek bleek,
dat des nachts vuur in de mijn was ontstaan, waardoor veel gassen waren
ontwikkeld, dat den onmiddrllijken dood van al dc in de mijn afgelaten
personen ten gevolge had gehad
