ADVERTENTIE N.
TE HEER GEVRiAGD,
25«0 Februarij aan de Indische regering berigt dal de cholera in Atcliin
verminderde.
BERLIJN'3 Maart. De Nordd. Allg. Zeit. meldt, dat de Fransche re
gering last gegeven heelt in Duilschland 10000 cavaleric-paarden aan lekoo-
pen; het blad heeft daartegen bedenkingen van volkshuishondelijken aard en
hoopt dat daarentegen door de regering maatregelen genomen zullen worden.
PESTI1, 3 Maart. Er is bij het hooger- en lagerhuis een keizerlijk rescript
voorgelezen over de zamenslelling van het nieuwe ministerie. De minister
president ontwikkelde vervolgens het programma van het kabinet. Hij zeide
dat mannen van beide parlijen voor het ministerie gewonnen zijn, en dit
wettigt de hoop dat deze zitting zegenrijke vruchten zal dragen.
LONDEN, 3 Maart. De Standard behelst een particulier telegram uit
Calcutta, waarin gemeld wordt, dat de expeditie naar Chincesch-Birmah
onder aanvoering van kolonel Browne, door de inlandsche Chinezen is aan-
gevallen. De heer Margaray, van het corps der genie, werd vermoord.
VERSAILLES. 3 Maart. De heer Buffet heeft heden avond weer eene
bijeenkomst gehad met Mac Mahon. Hel is nog niet zeker of hij in het
nieuwe kabinet zitling zal nemen. De heer Buffet heeft over de ministeriele
combinatie tot dusver alleen met de hecren Dufaure en lioeher gesproken.
Mac Mahon heeft niemand anders bij zich ontvangen dan den heer Buffet.
PARIJS, 3 Maart. liet Journ. off. zal morgen nog geen mededeeling
doen- van de zamenstelling van hel r.ieuwe kabinet. De heer Buffet zet de
onderhandeling voort. Hij heeft eene bijeenkomst met verscheidene personen
gehad, om zich met hen te verstaan over het regeringsprogramma. Omtrent
de keus der ministers is nog niets beslist. Nadat de heer Buffel een onder
houd had gehad incl den heer Dufaure, heeft deze in een der bureaux van
de kamer verscheidene invloedrijke afgevaardigden van hel linker-centrum
gesproken, o. a. de hh. Casimir Périer, Laboulaye, Pollman en Léon Say.
Men zegt dat de heer Dufaure hun de punten van het regeringsprogramma
medegedeeld heeft, waarvan sprake was in de bijeenkomst, welke hij met
den heer Buffet had. De heer Dufaure heeft vervolgens den uitslag van zijn
gesprek aan den heer Buffel medegedeeld.
LONDEN, 3 Maart, liet oostelijk gedeelte van het eiland Tenerifle is
door een overstrooming geteisterd geworden; de schade wordt op een
millioen dollars begroot.
LONDEN, 3 Maart. De Times bevat een telegram uit Konstantinopel,
meldende dat vorst Karei van Rumanié handhaaft zijn regt om als souverein
aangemerkt te worden, en doet uitkomen dat Spanje van gelijk gevoelen is,
daar hem (vorst Karei) regtstreeks mededeeling is gedaan van de troonsbe
stijging van koning Alfonso. Hij zal aan de mogendheden eene circulaire
zendenwaarin zijne meening is uiteengezet.
PARIJS. 3 Maart. Naar men verzekert, heeft de heer Pocher de porte
feuille van binnenlandsche zaken geweigerd. Men gelooft dat Bullet vice-
president van den ministerraad zonder portelcuille zal worden, en dat met
hem in het kabinet zullen zitling nemen: Decazes, buitenlandsche zaken;
Dulaure, justitie; NVallon of Laboulaye. openbaar onderwijs; de Cissey.
oorlog; de Montaignac. marine; Grivartkoophandel; Christophle, openbare
werken; Léon Say, financiën, en Casimir Périer of Lambert de Sainte-Croix
binnenlandsche zaken.
BERLIJN, 4 Maart. Bij eene in de kamer van afgevaardigden ingekomen
wets-voordragt. betreffende de bulle "de Salute animarum", worden de van
staatswege aan de bisschoppen verleende dotaliën opgeheven en de voor
waarden vastgesteld waarop die weder te verkrijgen zijn. De algemeene
strekking der bulle wordt niet aangeroerd.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
Buitengewone voorstelling met medewerking van de dames
1 MINA KRUSEMAN en ELIZ.E BAART.
Multaluli's „"Vorstenschool", drama in 5 bedrijven (6 tafereclen).
1 De lang verwachte voorstelling heeft gisterenavond plaats gehad. In vele
1 opzichten was zij buitengewoon. Een stuk datcenige jaren geleden in
druk verschenen, veel sensatie maakte, en waarvan de opvoering door velen
1 om verschillende redenen voor onmogelijk werd gehouden, en het oplre-
I den van twee dames niet behoorende tot den gewonen kring der tooneel-
spelers, waarlijk er was reden genoeg om het publiek reeds dagen te
voren met koortsachtige gejaagdheid naar plaatsen te doen uitzien. De
II indruk, die de voorstelling op het publiek heeft gemaakt, is blijkbaar zeer
gunstig. Mej. Krüscman kan over "de hoofden en harten" onder de toe-
schouwers tevreden zijn. De geestdrift, waarmede verschillende passages
werden toegejuicht en genoemde dames, met eenigc andere verlooners, ten
tooneele werden geroepen, was waarlijk opvallend. Aan het applaudisse-
ment scheen soms geen einde te komen.
11 Onze taak is het nueen oordeel uit te spreken over hetgeen wij gehoord
en gezien hebben, en wij zullen dat doen met de meeste kalmte en oprecht
te heid, zonder eenige partijdigheid hetzij vóór of tegen. Wij willen alle oordeel-
;i veilingen van andere bladen, overdreven loftuitingen en ook vele wouldbc-
geestigheden buiten rekening laten en alleen zeggen wat wij er zelve over
dl denken.
Den inhoud van het stuk behoeven wij niet uitvoerig meê te deelen, want
oi die is aan de meeste onzer lezers bekend. Het hoofdidee bestaat uit de ver-
K schillende wijzenwaarop twee hooggeplaatste personen hun roeping be-
ei grijpenkoning George houdt zich met allerlei beuzelarijen bezig, meenende
dat hij al hijzonder ijverig is en zijne echtgenoot, koningin Louise, over-
oi peinst de gewichtigste vragen des lijds en verleent bijstand aan de onge-
lukkigen en misdeelden onder hare onderdanen. De handeling wordt ge-
(I vormd door een intrige van Van Huisde ten gunste van zekeren minister
ill Van Weert, waardoor hij den goeden naam eener arme naaister, llanna
in verdenking brengt. Dat de "Vorstenschool" een merkwaardige verschij-
J ning is geweest op litterarisch gebied, weet iedereen en wij behoeven hel
nu alleen te beschouwen in verband met hel looneel. Wij houden het er
stellig voor, dat de begaafde Multaluli bij l et schrijven van dit drama nooit
een opvoering bedoeld heeft. Wie dat niet met ons eens is, maakt hem een
slecht compliment, want dan zou liet blijken dal hij op dramatisch terrein
een vreemdeling was. Neen, wij gelooven dat de schrijver eenvoudig deu
dramatische» vorm gekozen heeft om in zijne "Ideën" uit te spreken, wat
hij omtrent sommige zaken op het hart had. De in gesprekken gekleede
schets "Vorstenschool" maakte opgang en de publieke opinie eischle de
opvoering. Een drama moet natuurlijk gespeeld worden, dal ligt voor de
hand. Toen vereenigden de dames Kriiseman en Baart zich met de Nieuwe
llott. Schouwburgvereeniging; men ging aan het schrappen en wijzigen;
de 3" acte werd zeer bekort en het lange dichtstuk van Albert in een regel
of wat veranderd. En ziedaar, zóó werden de voornaamste bezwaren over
wonnen. Wat onmogelijk was werd mogelijk en thans erkennen wij gaarne,
dat de uitslag onze verwachting verre heelt overtroflen. De uitvoering is dan
ook voor de heeren Le Gras, van Zuylen en Haspels een niet geringe zege
praal en wij wenschen den auteur geluk met zulk eene vertolking! Dat nu
niet alle leemten verdwenen zijn spreekt van zelve. Als looneelstnk laat de
conceptie van de "Vorstenschool" zeer veel te wenschen over. liet is en
blijlt een aaneenschakeling van redevoeringen (ontegenzeggelijk als lectuur
kernachtig en onderhoudend, maar le afgetrokken en te lang voor het
tooneelverlevendigd door een kleine intrige, die niet duidelijk genoeg ge-
teekend is. Veel pralen, veel moralisceren strijdt tegen alle dramatische
grondregelen, maar zeker wordt in weinig stukken zooveel gepraat en
gemoraliseerd als in de "Vorstenschool." Alleen in het 2e bedrijf en de 2
tafereelen bij llanna is actie en aan die gedeelten is ook het groote succes
van het stuk le danken. De auteur heeft zijne denkbeelden aan koningin
Louise in den mond gelegd en heeft van haar een redeneerende dame,
eene volslagen oratrice, gemaakt. Zij houdt redevoeringen over de sociale
kwestie in het te bedrijf, waar hare moeder blijkbaar alleen bijzit, omdat
zij toch een auditorium dient le hebben. Die moeder is niet veel meer dan
een pop, die niet een paar woorden, den oralorischen stroom afbreekt. In
het 3e bedrijf: nieuwe speeches, ook weer voor stomme toehoorders, en
eigenlijk is de strafoefening van Van Huisde in de laatste acte niets anders
dan een redevoering, waarbij de toehoorder geen enkel woord mag spreken,
terwijl dat onophoudelijke "blijf zitten" vervelend Wordt. Nu komen we
als van zelve aan het spel van Mej. Kriiseman. Zij trad als Louise op en
sprak hare redevoeringenwat taal en gestes betreftop onberispelijke
wijze uit. Hare houding was ongedwongen en waardig, zoodal menige
actrice het haar benijden kan. In het 3e bedrijf had zij aan haar voor
dracht meer kleur en relief kunnen geven, doch grammaticaal was er
niets op aan te merken. Maar niettegenstaande dat alles verklaren wij
ons onbevoegd om te beoordeelen of Mej. Kriiseman de noodige gaven
bezit om als looneelspeelsler op te treden. Om ons daarvan te over
tuigen, had zij een andere rol en een ander stuk moeten kiezen. De
rol van Louise geeft te weinig gelegenheid om op het tooneel te schit
teren. Vroeger zagen wij haar als oratrice optreden met de novelle "de
vijf zusters' welnu, zooals zij toen die schels met de daarin voorko
mende gesprekken voordroeg, zoo deed zij het thans de redeneeringen van
Louise. Wil zij hare gaveH voor het tooneel toonen dan moet zij de too-
neelspeelster niet de oratrice Mina Kriiseman zijn. Niemand zou na deze
proeve nog kunnen zeggen, in welk emplooi, in welk soort van rollen zij
zou kunnen optreden. Tragische rollen? Is haar stem daar vol genoeg
voor; kan zij er mee looveren zooals voor eene tragedienne wordt ver-
eischl; heeft zij kracht, warmte en gevoel genoeg in haar voordracht?
Wij durven op die vragen nog geen ja zeggen. Ofschoon enkele passages,
zooals liet verhaal van den droom in de le acte, ons goed voldeden, be
oordeelen wij Mej. Kuiseman als tooncelspeelster nog niet.
Omtrent Mej. Baart kunnen wij meer zeggen. Wij hopen dat zij zich
aan het tooneel zal blijven wijden; zij is er ongetwijfeld een aanwinst
voor. In hare poses, hare houding, heeft zij nog niet de gemakkelijkheid,
dat gedecideerde, dat Mej. Kriiseman eigen is; zij is nog niet zoo gewend om
in het publiek op te treden; maar dat alles zal beter worden. In hare
scènes met haar broeder en met de koningin, speelde zij met een waarheid
en diep gevoel, die de algemeene bewondering opwekte. Zij had werkelijk
een karakter voor te stellen, en slaagde uilmuntend.
De heeren Haspels, als koning George en Van Huisde speelden meesterlijk.
De stoel-scène van den laatste aan het slot is voor een acleur alles behalve
aangenaam. Van Huisde, de behendige diplomaat maakt een figuur als een
schooljongen. Niet minder lof verdiende de heer Le Gras als den dommen
fat en de heer van Zuylen in de twee rollen van Spiridio en Herman. Een
paar al te ruwe uitdrukkingen van den laatste moesten geschrapt worden.
De dronkaard Puf was al te gemeen en liet ook de aardigheid van Sire
en Sirene in de le acte verloren gaan. Met genoegen vernamen wij dat
Multatuli een blijspel schrijft. Een stuk van zijne hand en bepaald voor ons
tooneel geschreven, zal zeker goed zijn.
Leiden 4 Maart 1875.
Bevallen van een welgeschapen Zoon MARIA VAN GELDER DUMORTIER.
Leiden, 3 Maart 1875.
Voor de deelneming, ondervonden bij hel overlijden onzer geliefde moeder
en behuwd-moeder, CHRISTINE FRANCHIMON, Wede den Heer D. VAN
DER VEEN, betuigen wij onzen dank.
Uit aller naam.
W. VAN DER VEEN.
om dadelijk te aanvaarden een Pakhuis of Stalling met Woning,
liefst in Let midden der stad. Oflerien franco onder letter P. bij GEBR.
VAN DER HOEK, Boekhandelaren alhier.
