GLÏMERZEkËlUNti.
PER TELEGRAAF.
FAILLISSEMENT.
lioudelijk komen en gaan om orders te ontvangenis het kasteel Wechsel-
liurg, in het koninkrijk Saksen. Tot heden heelt men het drukke verkeer
van vele hooge geestelijken aldaar waargenomen, maar geen bijzondere
beteekenis daaraan gehecht, uithoofde men niet had verwacht, dat het
brandpunt der plaats hebbende kuiperijen dier partij in het hart van een
protestantsch land zou gezocht moeten worden.
'sGRAVENHAGE, 18 December. De gepensioneerde kolonel Vogelmilitie-
commissaris in Noord-Holland, is in die betrekking overgeplaatst naar het
derde district van Zuid-Holland.
BERLIJN, 17 December. In den verderen loop der zitting van den rijks
dag is het voorstel van den afgevaardigde uit den Elzas, Winterer, tot in
trekking der schoolwet voor Elzas-Lolharingenmet groote meerderheid j
verworpen.
De Post hoopt, dat de rijkskanselier omtrent zijn ontslag nog geen defi
nitief besluit genomen heeft, en gelooft dat, hoe betreurenswaardig het be
sluit van den rijkskanselier, om zijn ontslag te nemen, ook wezen mogt,
daaruit toch in geen geval cenig dreigend gevaar voor het rijk ontstaan
2ou. De Kreus-Zeit. zegt dat het berigt, dat Bismarck besloot zijn ontslag
te nemen, van personen komt, die in zeer naauvve betrekking tol den rijks
kanselier staan. Bismarck moet gezegd hebben, dat hij zijn betrekking
moede was en dat met zulk eene meerderheid niet te regeren is.
BERLIJN, 17 December. Overeenkomstig de besluiten van den bondsraad
betrekkelijk de bankwet, heden bij de commissie uit den rijksdag ingeko
men, zal de rijksbank met een kapitaal van 150 millioen mark, voor den
lijd van 15 jaren, worden geconstitueerd, terwijl na dit tijdsverloop de
concessie telkens van 10 tot 10 jaren verlengd zal kunnen worden. De
aandeelhouders der Pruissische bank kunnen in de eerste plaats aan de in
schrijvingen op het kapitaal deelnemen. De rijksbank staat onder toezigt
van hel rijk en wordt door rijks-ambtenaren geadministreerd. De aandeelen
leveren 4'/2 pCl. rente op; de rest der winst wordt gelijkelijk tusschen het
rijk en de aandeelhouders verdeeld. Het tijdperk van overgang wordt voor
de particuliere banken lot 1891 verlengd.
LONDEN. 17 Decemuer. De telegraphische gemeenschap tusschen Singa
pore en Java is hersteld.
LONDEN, 17 December. De hertogin van Edinbnrg is ongesteld; men
gelooft echter niet dat de ongesteldheid ernstig is.
WONGROW1EC (prov. Posen), 17 Deeember. De heer Danielski, uit
Kozielska, werd gisteren namiddag met een dwangbevel voor de regtbank
gedagvaard om den naam van den apostolischen delegaat te noemenhij
weigerde echter, en toen gelastte de regtbank onmiddellijk zijne inhechte
nisneming. Terzelfder zake werd heden de heer Rynsky, uitGoIanczy,
met een dwangbevel gedagvaard,
BBRLIJN, 17 December. In parlementskringen houdt men het ervoor,
dat het incident betreffende Bismarcks voornemen ontslag te vragen, volko
men uit den weg geruimd is. Het parlementair diner, heden door den rijks
kanselier gegeven, werd bijgewoond door den kroonprins, die eenige malen
een langdurig gesprek met hem had.
BERLIJN, 18 December. De keizer heeft heden namiddag eene langdurige
conferentie gehad met Bismarck. Heden is er een ministerraad omier voor
zitting van den keizer gehouden. In den rijksdag heeft de heer Bennig-
sen tegenover het voorstel Windthorst (het schrappen van het geheime fonds
ten behoeve van de betrekkingen met het buitenland) aangevoerd dat de
rijksdag door een votum van vertrouwen kon te kennen geven dat hij aan
de politiek van den rijkskanselier het volste vertrouwen schonk. Hel voor
stel Windthorst werd met 199 tegen 71 stemmen (van hel centrum en van
de sociaal-democraten) verworpen. Deze uitslag werd met een stormachtigen
bijval begroet.
De lezing van Mejufvrouw MIXA KltlSEMAX.
Mej. Kruseman droeg gisteren avond, ten aanhoore van een vrij talrijk
publick, de door haar geschreven satire «Kunst en Kritiek" voor en stelde
schrijver dezes, door hare uitnoodiging om als beoordeclaar deze voordragt
bij te wonen, in een moeijelijk dilemma. Uit haar satire bleek namelijk, dat
zij niemand het regt toekent baar te beoordeelen tenzij hij zelf beter hebbe
gepraesteerd of minst genomen hetzelfde als het werk waarover hij een oor
deel uitspreekt. Hij dien zij vroeg kritiek te leveren heeft nimmer eene
satire geschreven, ergo is hij ook volgens haar innige overtuiging onbevoegd
om een oordeel uit te spreken. Goed. Maar waarom is de spreekster dan
zoo inconsequent om toch daartoe uit te noodigen?
Mej. Kruseman getuigde in een woord vooral, dat zij van het eerste
oogenblik dat zij als declamatrice en schrijfster, als «artiste" hier te lande
is opgetreden, laaghartig werd uitgejouwd en vervolgd door de kritiek.
Die beschuldiging is overdreven, want haar groote verdienste als letterkun
dige heeft de Spectator b. v. met ingenomenheid en leregt gehuldigd. Haar
talent als declamatrice, haar gave voor het tooneel worden zelfs door haar
gedrochtigen meester Kritiek geroemd. Enkel miskenning heef mej. Kruse
man niet geoogst. Miskend soms en belagchelijk gemaakt werd zij evenals
zoo menigeen «die aan den weg timmert" om eens aan een oud-Hollandsch
spreekwoord te herinneren. Zeker echter heeft daartoe ook veel bijgebragt
oppositie tegen het emancipatie-beginsel waarvan zij de draagster is; mej.
Kruseman staat echter wat die oppositie aangaat in het eervol gezelschap
van zoovele groote mannen en vrouwen die voor een edel beginsel hebben
geleden en gestreden, dal zij zich zelve op dit stuk niet bij uitzondering
als martelares behoeft te beschouwen. En wat Mullaluli aangaat, wiens
partij zij opnam tegen den laster en de laagheden der Kappellieden, zoo
lang die er zijn, zullen zij er ook wel naar trachten zulk een genie te
bezwadderen. Als hel geval zich heeft voorgedaan dat «Vorstenschool" van
Mullaluli «dronkemanswerk" is genoemd, zooals de spreekster beweerde, om
een denkbeeld te geven van de laagte waarop sommiger oordeel rust, welnu
heeft men zelfs een Galileï niet gedwongen tot de verklaring, dat de aarde
niet draaide? Als de tijdgenoot de «Vorstenschool" niet in haar volle waarde
kan waardeeren dan is dat diep treurigmaar dan is de hoogte van die
schepping ook haar waarborg tegenover de laagte van dat publiek. Heeft
mr. Vosmaer daarentegen in zijn studie over Multatuli er niet op gewezen
met enkele cijfers, dat Multatuli de meestgeleze en dus den grootste
schrijver is van onzen tijd in Nederland? Diezelfde schrijver heeft Multa-
tuli's verhouding tot zijn publiek in een trek geschetst door: «Er zijn maar
weinig Samsons, des te grooter 't getal van ezels en van Filistijnendie
hem in den weg staan."
«Kunst en Kritiek" is eene satire. Waarheid en fantasie, maar de laatste
zeker het meest, liet de spreekster door een zeer krachtig vergrootglas aan
haar publiek zien en het publiek lachte, want het tafereel dat de talentvolle
redenaarster daardoor heeft weten te scheppen was geestig. Meester Kritiek is
een wangedrocht, dat, als almagtig kunstkenner gehuldigd door het publiek, ver
schillende kunstenaars en kunstenaressen bij zich ontvangt. De tooneelspeelster,
de zangeres, de toonkunstenaar, de balletdanseres, de schilder, de beeld
houwer die hij bij zich krijgt zijn allen talenten, die meester Kritiek zoo
den mantel uitveegt, zoo belecdigt en vernedert dat zij allen successievelijk
flaauw vallen. Meester Kritiek weet niets, maar oordeelt over alles en
vindt alles «leelijk", behalve wat hij zelf heelt gemaakt en dat zegt hij ook
openhartig. Zijn gunst is echter aan de dames kunstenaressen voor haar
gunsten veil. Meester Kritiek scheen echter wèl goed op de hoogte van de
kunstwaarde eener schilderij, want hij wilde er zich met een schurken
streek van magtig maken. Hier vertoonde de satire een zwak punt. lnlus-
schen de kunstenaars sluiten een of- en defensief verbond tegen meester Kri
tiek, die natuurlijk met zijne droevige zwakte hel wel treurig aflegt.
Hel stuk onderscheidt zich door levendigheid van dialoog en meesterschap
van taal. Van de moraal zij, volgens den zin der schrijfster, hel oordeel
overgelaten aan het publiek, dal zich, in zoo verre het niet tegenwoordig
was, hel werk kan aanschaffen. Alleen zij nog opgemerkt, dat er een ge
dicht in is gevlochten dat sehoone gedachten en zangerige verzen telt, cn
dat, evenals een groot citaat uit «Vorstenschool" de monoloog van Louise
in tegenwoordigheid der koninginne moeder met gloed werd voorgedragen.
Eenige toehoorders waren ignobel genoeg om door het maken van allerlei
gerucht, nabaauwen en laffe aardigheden er naar te trachten de spreekster
te hinderen.
HVGEZOJVBEIÏ.
TOONEELNIEUWS.
Met eene zekere ingenomenheid kondigen wij de voorstelling aandie in
onzen schouwburg op Maandag a. s. zal gegeven worden door de directie
van den Nieuwen Rotterdamschen schouwburg, de hh. Le Gras, van Zuylen
en Haspels, die zal bestaan uit: «Den laalsten van de maand", een blijspel
in 5 bedrijven of 7 lafereelen. Dit stukverscheidene malen met het beste
succes te Rotterdam opgevoerd, is van zeer goede gehalte en verdient een
druk bezoek. Gaarne wenschen wij dat, omdat wij in de Rotterdamsche
bladen dit stuk zeer gunstig hebben beoordeeld gezien niet alleenmaar
ooft, omdat wij nu weer arlisten zullen zien optreden, die als waardige
leden van het tooneel loonen dat zij de zoo moeijelijke kunst magtig zijn
Zien wij de rolverdeeling in, dan vinden wij daarop de heeren J. en D.
Haspels. Le Gras en van Zuylen, benevens dc dames Ten Hagen en van
Ofïel-Kley, terwijl de andere arlisten, men weet het reeds, zeer gunstig
medewerken om de uitvoering te doen gelukken.
Wat men wel eens bij andere gezelschappen vindt, namelijk, dat ieder
voor zich zclven speelt, vindt men hier niet, allen zonder onderscheid spe
len ensemble en dat bewerkt juist het goed gelukken der uitvoering; eene
stipte onderwerping aan den bekwamen régisieur den heer Le Gras, wiens
kunde algemeen bekend is, bevordert zeer de zaak en daarom is dan ook,
ofschoon wij dit gezelschap hier zelden zien optreden, zijn crediet voor
goed gevestigd.
Verdere aanbeveling achten wij overbodig en verwachten wel een vollen
schouwburg te zullen zien, daar de hoogere stand evenmin als de burger
klasse zich zal behoeven te schamen voor wat dit gezelschap ten tooneele
brengt. d. R.
V KKTKNTIK ft.
Hartelijk dank voor de veelvuldige belangstelling, ondervonden bij dc
bevalling mijner Ecbtgenoote.
W. II. JONGMANS.
Bij vonnis der Arrondisscments-Rechtbank te Leidenvan 17 December
1874, is MARIA MAGDALENA PIEK, Modiste en Winkeliersterwonende
te loeiden, Huisvrouw van MARTINUS PETRUS VAN DER VAART, ver
klaard in staat van faillissement, waarvan de aanvang is bepaald
op 17 December bevorens. Tot Rechter-Uommissaris is benoemd de Edel-
Achtbare Heer Mr. S. J. FOCKEMA ANDREAE, Lid der voorschreven Recht
bank, en tot Curator Mr. W. A. DE JONGE. Advocaat te Leiden.
De Curator,
Leiden, 18 December 1874. W. A. DE JONGE.
De OLDENBURGER VERSICIIERUNGS-GESELLSCHAFTkapitaal ruim
1.500,000, opgerigt in A° 1857, verzekert: Spiegelglas, dubbel
Vensterglas ol dubbel Fransch Glas©cribt-, ©eruit-, dub
bel Mat- en Msglas.
Nadere inlichtingen zijn verkrijgbaar bij den Ilcer E. C. HOIBOLT,
Agent te Leiden.
De Hoofd-Agenl voor Nederland te Amsterdam,
M. F. BE CEEaC®,
