LEIDSCIIE
COURAMT.
2M
VRIJDAG 18 DECEMBER.
HNNENLANDSCilE BERIGTEN.
1*71
De Courant verschijnt dagelijks,- Zon- en feestdagen uitgezonderd. l>e prijs der Courant is per vierendeel jaars 3.franco p. p. 3.50;
met het Verslag der Handelingen rati den hruteenteraad f 3.35franco p.p. f2M$. Bet verslag afzonderlijk is verkrijgbaar voor 2.50
's jaars, buiten de expeditiekoslen. Afzonderlijke nommers der Courant zijn verktijgbaar voor 5 Centsfranco p. p. 6 Cents.
De prijs der Ailvcrtenliën is van i 4 regels f 1.- iedere regel meer 25 cents.
LEIDEN, 17 December.
De minister van binnenlandsche zaken heeft bij de tweede kamer
ingezonden ecnc memorie van antwoord op liet afdeelingsverslag nopens hel
Booger onderwijs. Hij vat den arbeid op waar deze kortelings door de af
treding van den lieer Geertseina is gestaakt. De minister geeft geen nirmv.
maar een gewijzigd ontwerp. De definitie van hooger onderwijs is deze: vor
ming en voorbereiding tot zelfstandige beoefening der wetenschappen eu tot
het bekleeden van maatschappelijke betrekkingen, waarvoor eene welen-
schappelijke opleiding wordt vcreisclit. De letterkundige propaedeusis is
naar de gymnasia overgebragt. De gymnasia zullen voor gemeenten ver-
pligtend zijn boven 20 duizend zielen, niet bevoegdheid van hel rijk om te
subsidiëren. Zij moeten van de hoogere burgerscholen gescheiden blijven.
Atlienaea zijn gemeentelijke instellingen van universitair onderwijs. Gemeente
besturen zijn bevoegd tol oprigting er van. Het ligt niet in de bedoeling
der regering de drie rijks universiteiten geheel op denzelfden voet in te rig-
tcn; ook wanneer de drie instellingen 8 a 0 ton zouden kosten, gaat dit
onze financiële krachten niet te boven. In het gewijzigd ontwerp zijn de
vakken, die tot godsdienstwetenschapen wijsbegeerte beboerenbijeenge
voegd en bij de faculteit der letteren ingedeeld.
In de oud-r. k. kerk op de Hooigracht alhier werd heden morgen de
pleztige uitvaart gevierd van wijlen den eerw. en zoo hoog geachten herder
der gemeente, Johannes Glazenmaker. I)e h. dienst werd verrigt door den
hoogwaarden heer vicaris van het aartsbisdom van Utrecht s. v. Johannes
Verlicy, bijgestaan door de eerw. Iieeren J. lieykamp, pastoor te Schiedam;
G. 11. van Vlooien, pastoor te 's Ilage, en L. G. de Jong, kapellaan bij
genoemde kerk. Na de h. dienst rigtte de eerw. heer J. lieykamp tot de
gemeente een hartelijk woord, waarin hij den overledene schelste in zijn
liefderijk karakter als herder, leeraar en vriend, die nooit iemand onge
troost van zich henen zond, maar altijd met raad en daad hielp, waar iiij
slechts helpen kon. Hij was hier gekomen om met de gemeente, die zulk
een schat in haren weldoenden herder verloren had, te weenen. met haar
te bidden en haar te troosten. Diepen indruk maakten zijne zoo hartelijke
woorden op de gansche gemeente, die al weenende het bedehuis verliet,
om haren ontslapen herder en vriend nooit te vergelen.
- De alhier gevestigde rederijkerskamer borger hield op 15 dezer in de
sladszaal eene vergadering met dames en geïnlroduceerdcntot viering van
haar vijfjarig beslaan. Na eene korte openingsrede des voorzitters, den heer
F. VV. Eyndhovcnwaarin de lotgevallen der jeugdige maatschappij werden
herdacht en aan de nagedachtenis van vroeg gestorvene medeleden een har
telijk vriendenwoord gcrigl werd, reciteerde diezelfde heer "Bange dagen,
feestelijke uren", van .1. 11. E. Dercksen. liet eerelid R. Moquette bragt
daarop het declamatorium van Slessah, //Bij den dood van een landmeisje"
(naar Hölly) ten gchoorc, daarin bijgestaan door het keurig pianino-spcl van
het eerelid G. B. Duyster Jr. //Een proces in den dop", blijspel in verzen
en in twee afdeelingen, door J. 11. E. Dercksen. werd door de heeren L. van
Sehravendijk, J. 11. Giezen, J. D. van Leeuwen, J. \V. F. van Brussel, F.
W. Eyndhoven en 11. 11. N. Franchimont even goed afgespeeld, als dit ten
aanzien van het (gedramatiseerde) dichtstuk //liet tweegevecht" van Gerard
J. Spoor, door de twee eertgenoemden geschiedde. Zeker was dit niet min
der het geval met het blijspel in proza van D. F. van lleyst, //Uit lndië
terug" getiteld, waarin de heeren Giezen, van Sehravendijk, Eyndhoven,
J. Rijk,-van Brussel en niet het minst de heer P. E. van Leeuwen zich
als goede vertolkers van des schrijvers ideën deden kennen. »De aanhaling",
gedicht van mr. J. van Lennep, werd evenzeer op uitstekende wijze door
laatstgenoemde weergegeven; terwijl de heer Ilönbolt, van Antwerpen, eene
keurige toegift aanbood door //Een zieke jongeling", van zijn tegenwoordigen
stadgenoot Jan van Beers, te reciteren. Op diezellde vergadering werd het
diploma van eere-lidmaalschap den heeren J. M. E. Dercksen en D. F. van
lleyst aangeboden en door beiden, met een woord van dank, aanvaard.
Na de voorstelling was een zeer geanimeerd bal georganiseerd in de met
bloemen versierde zaal en ontving de feesl-commissie. beslaande uit de heeren
11. J. Giezen, H. J. Toorens en A. Boekwjjt, den dank des voorzitters voor
■de uitnemende wijze, waarop zij hare taak had volbragt.
Onder de nuttigste instellingen hier ter stede moet gewis de //Leidsche
Maatschappij van Weldadigheid", die het verval lot armoede tracht te voor
komen. gerangschikt worden. Blijkens haar jongst openbaar gemaakt vcr-
siag, mogt het afaeioopen boekjaar 1873/74 voor haar onder de gelukkigslc
gerekend worden, daar noch groote epidemiën. noch strenge weêrsgesteld-
heid, noch stilstand in zaken haren pogingen belemmerden. Ofschoon zjj
op het groote arbeidsveld niet alles vermogt te doen wat zij wenschte,
mogt zij in menig opzigt veel goeds tot stand brengen. In genoemd jaar
loch mogt zij aan gillen eene som van ƒ4465.29 uitreiken, waarvan: voor
onderwijs en opleiding ƒ432.80 (bij het verstrekken van onderstand staat
het op den voorgrond dat de kinderen, die daartoe in de termen vallen,
de eene of andere school moeten bezoeken), voor genees- en heelkundige
hulp ƒ702.93, voor tijdelijke hulp 333.59, lot ondersteuning van oude
lieden, niet meer in staat iels voor huil eigen onderhoud le doen, ƒ875,
eu Ier gemoelkoming aan schamele armen, weduwen en gebrekkigen
2540.97. De afdeeling Arbeid mogt weder aan ongeveer 250 personen
werk verschaffenen ruim 14000 aan arbeidsloon uitbetalen. Hoeveel nut
daardoor gesticht werd, zal gereedelijk ieder begrijpen; velen toch van de
personen, aan wie arbeid werd verstrekt, zouden anders zonder werk geweest
zijn. De toestand der 33 arbeiderswoningen, die de maatschappij bezit, is vol
doende. maar zij geven gech financieel voordeel. Uit dien hoofde was in
overweging genomen of het niet beier zou zijn die woningen te verkoopen,
maar ua rijp beraad was besloten ze voor de maatschappij te behouden. De
Hulpbank verkeert in bloeijendrn staat en voor de minder gegoede volks
klassen was zij steeds eene hooggewaardeerde toevlugt, waar zij steeds crc-
diet vond voor kleine neringen en bedrijven. In het afgcloopen boekjaar
werd aan 589 personen uitgeleend eene som van 65085, waarlijk wel een
bewijs dat de bank aan haar doel beantwoordt en in eene bestaande be
hoefte voorziet. Met lof wordt ook gesproken van de regelmatigheid waar
mede het geleende wordt terugbetaald, daar de ingevorderde boeten naau-
welijks 1 pCl. per mille van de terugbetaalde gelden heliepen. De bank
gal ruim 5 pCt. rente van hel door de maatschappij aan haar verstrekte
kapitaal.
Uit het bovenstaande kan men eenigszins oordeelen over de weldadige
vruchtendie de maatschappij in hare verschillende onderdeelen oplevert.
Het bestuur moge door eene krachtige ondersteuning van do zijde onzer
stadgeriootcn in staal worden gesteld onvermoeid en met lust zijne
'krachten aan deze schoone taak te blijven wijden.
Wij vernemen dat ten gevolge van het overlijden van den heer mr. P. G.
Ilubrechl, die jaren lang het opzigt had over de aldeeling Arbeid, en het
bedanken van den heer mr. J. T. Buys, thans tot leden van het hoofdbe
stuur zijn benoemd de hh. F. A. Versier en Th. M. Roest. De eerstge
noemde is opgetreden als commissaris over den arbeid, de laatstgenoemde
als secretaris der maatschappij, in de plaats van den heer C. J Leembrug
gen, die als zoodanig zijn ontslag had verzocht.
Er beslaat gelegenheid tot verzending der correspondentie naar Ned.
Indie, door middel van het stoomschip Madura, van de maatschappij Java,
waarvan het vertrek uit Nieitwcdicp- op den 26tn December aanst. is bepaald.
Behalve voor Batavia, zal er met deze gelegenheid mede eene brievenmaal
naar l'adang worden verzonden.
De wis- en natuurkundige afdeeling der kon. akademie van weten
schappen te Amsterdam zal Zalurdag aanst. aldaar eene gewone vergade
ring houden.
In de te Utrecht gehouden kapittel-vergadering van de oud-kaiholieke
kerk is tot aartsbisschop verkozen de heer 1. lieykamp, pasloot' te Schiedam.
Tot predikant bij de Waalsclie gemeente le Haarlem is beroepen dr. A.
Ch. J. van Maasdijk, pred. bij de Ned. berv. gemeente aldaar.
Hel tweede genootschap van Teyler's stichting heelt besloten, als prijs
vraag voor het jaar 1875 uit het vak der dichtkunde uit le schrijven:
//Eene historische verhandelingwaarin de Nederlandsche dichters worden
beschouwd en beoordeeld als vertegenwoordigers en woordvoerders van het
volk, of van de groote politieke en kerkelijke partijen en riglingeu, waarin
het volk zieli verdeelde, van de opkomst der onlusten tijdens Karei V lot
op onze dagen." De prijs voor het best en voldoend gekeurd antwoord is
ecu gouden medaille, ter innerlijke waarde van ƒ400. De inzending moet
plaats hebben vóór 1 April 1876, ten einde vóór de maand Mei 1077 te
worden beoordeeld.
