BUITEN LA NDSC11E BEI5IGTEN.
PEK TEL EG KAAK.
Geschut op den vijand veroverd bij hel Ontzet van Leiden in 1374,
heidstoestand en dc voeding der troepen in AtchinBlijkens het rapport
van den chef der expeditionaire geneeskundige dienst in Atchin, dd. 28
Julij li., kunnen omtrent den gezondheidstoestand betere berigten gegeven
worden. Cholera komt zeer zeldzaam voor, buikaandoeningen worden
minder, koortsen zijn evenwel stationair; uit de garnizoenen van liet strand
kwamen enkele patiënten met pernieietise koortsen. Opmerkelijk is het
dat na een paar dagen regen de koortsen meestal toenemen in aantal en
hevigheid, doch is de bodem weder goed droog, dan vermindert het aantal
merkbaar, llèt stcrflc-cijfer is veel lager dan over de maand .lunij. Ook
de voeding van den troep is goed te noemen, wanneer men bedenkt dat,
blijkens het rapport van den chef der expeditionaire intendance in Atchin
het aantal rations, dat dagelijks aan de troepen en daartoe behoorende
personen wordt verstrekt, ruim 5000 bedraagt en die voeding nog zoo
gevarieerd kan worden. Nu en dan wordt gort, in stede van hard brood,
twee malen per week aardappelen met ingemaakte groenten van superieure
qualitcit, eens per week groene erwtensoep met spek en eens per week
boonen verstrekt.
Men meldt uit Zwolle: In de maand October 1872 hebben twee
conducteurs van het Staatsspoor elk uit cenc kist. die per spoor vervoerd
werdeen jas ontvreemd. Toen die diefstal bij de justitie bekend werd
hebben zij zich uit de voelen gemaakt naar Amerika, van waar de een,
van Wijk genaamd, is teruggekomen cn zich vrijwillig bij de justitie heeft
aangegeven.
Te Breda zijn in hechtenis gesteld een infanterist, die in een dans
huis met een huzaar twist kreeg en hemniettegenstaande de tusschen-
komst der policie, met een knipmes zware wonden in de zijde heeft toe-
gebragt. alsmede een zestienjarige koewachter, die bekend heeft den brand
tc hebben gesticht, door welken in de vorige weck een hoeve te Etlen is
vernield.
Men schrijft uit Heerlen aan de /V. /f. C.: Woensdag 11. verliet B.,
een welgesteld ingezetene der naburige gemeente Groenstraat, zijne woning,
om tc Vinkenrath, op Pruissiscli grondgebied, ccnige familiezaken te gaan
regelen. Tol grootc ongerustheid zijner betrekkingen keerde hij des avonds
niet naar huis weer cu werden den volgenden dag door de marechaussee
vruchteloos opsporingen gedaan. Gisteren echter vond men den pet van den
vermiste, drijvende in hel riviertje de Worms, en kort daarop werd ook
zijn verminkt lijk in de nabijheid aangetroffen. Daar de op liet lijk aan
wezige verwondingen geen twijfel overlieten of er viel aan cene misdaad te
denken, heeft de Pruissische justitie onmiddellijk een onderzoek ter plaatse
ingesteld, waarvan hel gevoig was dat een aanverwante van den versla-
gene, alsmede haar 13-jarig zoontje, in hechtenis genomen en naar Aken
overgebragt werden. Naar het schijnt, is het echter niet gelukt voldoende
bewijzen tegen hen te vinden; althans beiden werden gisteren reeds weder
in vryheid gesteld.
's GRAVENIIAGE 29 September.
Door Z. M. is jh'. rar. O. W. J. Berg van Middelbnrgh, op zijn ver
zoek, eervol teruggeroepen als buitengewoon gezant en gevolmagtigd
minister bij het hof van Rusland, onder dankbetuiging voor de bewezen
diensten, en met 1 October gesteld op non-activiteit, buiten bezwaar van
's rjjks schatkist.
De luitt. ter zee 2,lc kl. II. Bernelot Moens, W. J. P. van Waning en
.1. Dalen en dc odicier van administratie 2lle kl. F. Bamberg, uit O. I.
teruggekeerd, worden op non-activiteit''gesteld.
Door den Nedcrl. consul in Noorwegen is de heer II. J. IIvitfeldt
aangesteld lot zijnen vice-consul voor Soon en Mos.
Z. R. II. prins Frederik heelt gisteren middag ten 3 ure. vergezeld
van dc heeren Otterloo cn graaf van Bijlandt, secretarissen en lil), adjudant
luit.-kolonel Roosmale Nepveu de reis naar Silezie over Berlijn, waar Z. K. II.
zich 3 a 4 dagen zal ophouden, aangenomen. Op 11D. terugreis zal de prins
ccnige dagen te Neuwied vertoeven en met den prins en de prinses zu Wied
en kinderen over zes weken te dezer stede terugkeeren. Even als vorige
jaren zullen de vorst zu Wied en gemalin den winter hier ter stede door
brengen.
lieden middag ten 1 ure zijn de vice-president, de leden van den raad
van state, de secretarissen, referendarissen en commiesen van slaat bij dat
hooge collegic, allen in groot costuum, in vergadering bijeengekomen ter
plegtige installatie van Z. K. II. Willem Alexander Karei Hendrik, prins
der Nederlanden, wicn door Z. M. den koning bij DDs. besluit van 21 Sep
tember jl. zitting cn adviserende slem in dat ligchaam is verleend. Dc
installatie geschiedde door Zijne Exc. den minister van staat mr. JE. baron
Maekay van Ophemerl. vice-president voornoemd.
Dc minister van financiën zal Donderdag en die van binneulandsclic
zaken Zaturdag aanst. geen gehoor verlecnen.
- In de zitting van dc tweede kamer van gisteren bij dc behandeling
van het concept-adres in antwoord op dc troonrede, werd door den lieer
van Zuylen de wensch uitgedrukt dat de schoolwcl-quacslie spoedig en
wel in den loop van dit zittingjaar tot cenc oplossing mogl worden gebrast.
De minister van binneiilandsclie zaken verklaarde dat de zinsnede in dc
troonrede dc bedoeling heelt om ook met ernst Ie overwegen welke wijzi
gingen in andere takken van onderwijs zouden kunnen worden aangebragt.
Daarmede is echter niet alleen het lager onderwijs bedoeld, maar ook be
paald ander onderwijs. En wat nu het lager onderwijs betreft, zoo wees
de minister er op, dat er zich in de laatste jaren eenc merkbare beweging
vertoond heeft lot het aanbrengen van wijzigingen, en dat zelfs van zijden,
die vroeger niet geneigd waren de noodzakelijkheid er van te erkennen:
dat er alzoo niet meer is een soort van fctichisme ten aanzien der wet van
1857, alsof van iedere komma dier wet de toekomst van het land afhing.
Hij zeide dat ook van die zijde bepaald uitgedrukte wenschcn bestaan tot
herziening der wet. Dc minister erkende wijders dat zijne voortgezette
overweging en studie over dat onderwerp sedert 1866 hem heeft bevestigd
in de overtuiging, dal herziening in zekere male noodzakelijk is. Maar hij
voegde er bij dal die overwegingen hem niet geleid hebben tol de over
tuiging. dat wijziging van de Grondwet noodig is en ook niet alwijking
van het hoofdbeginsel der wet, dat de openbare school moet zijn bruikbaar
en toegankelijk voor allen. Wat nu het tijdstip der aanbieding van een
ontwerp betrof, hij zou willen verzoeken dat eerst het hoogcr onderwijs
wierd afgedaan, tie Grondwet is nu 26 jaren oud cn aan het voorschrift
tot regeling van hel hoogcr onderwijs is nog niet voldaan, terwijl hel hem
wijders voorkomt dat, blijkens de voorloopige behandeling van het vraag
stuk in de vorige zitting, er kans en uitzigt beslaat om tot overleg tc
geraken.
ËNGELASTE
LONDEN28 September.
Het geregtelijk onderzoek, door den coroner van Norwich
zake van het verschrikkelijke spoorwegongeluk, dat den 10j!" September 11.
op den Great-Eastern-spoorweg is voorgevallenis afgeloopen en heeft ge
leid tot een verdict der jury, inhoudende, dat de 23 slagloflers van de
ramp den dood gevonden hebben ten gevolge vaw de nalatigheid van Alfred
Cooper en John Rohson, die dHS wegens manslag zullen teregtslaan. De
jury nam de gelegenheid te baat om het vertrouwen uit te spreken, dat de
verschrikkelijke ramp den directeuren der Great-Eastern-spoorweg-maatschappij
de noodzakelijkheid zal hebben doen inzien om voorlaan tusschen Norwich
en Brundall een dubbel spoor te hebben en om grootere stiptheid in acht
te nemen ten aanzien van de aankomst en het vertrek van spoortreinen.
Volgens telegraphisch berigt uit Hongkong heeft op 22 Sept. aldaar
een vrcesselijke orkaan gewoed. Acht schepen zijn gestrand, een aantal
andere zijn geheel verdwenen; vele huizen zijn omvergeworpen en duizen
den mensclien hebben het leven verloren. De aangerigtc schade is onberekenbaar.
FRASKRIJ K.
Het olïicieuse Mém. dipt, bevat de volgende mededceling: Een groot
getal dagbladen heeft beweerd dat de door den keizer van Rusland tot
don Carlos gerigte brief van cene goedkeurende politiek getuigde en ge
schreven was eenige dagen nadat de erkenning van de Spaansche regering
door dc mogendheden had plaats gehad. Wij worden in staat gesteld te
verklaren dat dc bedoelde brief, in hoffelijke bewoordingen gesteld, noch
als eene goedkeuring noch als eene aanmoediging voor de Carlislische be
weging kan worden beschouwd, en dat hij verscheiden dagen vóór de
erkenning is afgezonden.
De uitslag der verkiezing in het dep. Maine-et-Loire is geweest dat dc
heer Maillé is gekozen met 51500 stemmen. De lieer Bruas, rrgerings-
candidaat, verkreeg 48000 stemmen.
WIESBADEN, 28 September. De algemecne vergadering van het Pro-
Jeslantsch Verbond is lieden onder voorzitterschap van den heer Rluntschli
geopend. Er zijn algevaardigden ook uit Nederland, Zwitserland, Engeland
en Amerika.
FRANKFORT. 28 September. Heden ochtend heeft de policie alhier huis
zoeking gedaan bij leden der socialistische partij en van het Algemeen
Duitsch werklieden-Verbond. In dc vergaderlokalen zijn schrillelijke en ge
drukte stukken, benevens brochures, in beslag genomen.
BERLIJN, 29 September. Hel door buitenlandsche bladen gemelde, omtrent
cenc aanstaande versterking van het Duitschc eskader op de Spaansche kust,
is, naar de beste information, van allen grond ontbloot.
Op den 15,,en October 1574 heeft de regering van Leiden een recepis
(kwitantie) geleverd aan Philips van Asseliers, commissaris der artillerie,
wegens den ontvangst van een halce Cartouwe. genaamd Libcrtas, een
halve veldslang en een faleonet, zijn de van den vijand genomen in hel ont
zetten dezer stad.
Het was in dien tijd gebruikelijk dat de steden hun geschut uitleenden.
Leiden deed dit o. a. in 1594 aan de Amstcrdamsclic kooplieden, reeders cn
deelgenooten voor de uitrusting der schepen die toen naar O'-Indië zouden
vertrekken. Zij leende toen een halve Cartouwe, genaamd Wildeman,
schietende 26 ijzers en wegende 5650 en een ander genaamd: het
Uchweetsche stuk. wegende 3520 ffi en schietende 10 ffi ijzers.
Toen echter Prins Maurits in 1597 aan Leiden cenig geschut ter leen
vroeg, waaronder de Libcrtas behoorden, was de regering ongenegen dit
toe te staan, en zond den Pensionaris Nicolaas van Zeyst en Jan van Hout
naar 's Gravcnhage, ten einde den Prins onder het oog te brengen dat dit
geschut op den vijand was veroverd bij het ontzetten der stad, dat zij dit
geschut ook aan zijn vader Prins Willem I niet had willen afstaan, omdat
dit liet ongenoegen der burgerij zou opwekken. In de hier volgende acte
wordt hel duidelijk vermeld.
/'Ordonnantie op Lourys lluygezoon Gael, thresorier Ordinarys dezer stad
Leyden om mr. Niclacs Zeyst Raad en Pensionaris en Jan van Hout, Secre-
tarys, van negen gulden te xl grootenter zake dat dezelve op gisteren
den 27° dezer als daartoe bij die van den Gerechte gecommitteerd zijnde
in den llage zijn gereisd aan Zijne Excie naardien dezelve bij missive van
den 25" Julij aan Ysbraud van der Does verzocht liadde geleverd te werden
een halve Cartouwe om tot vorderinge der landen gebruikt tc werdenom
dezelve Zijn Exc" te vertoonen dat jegenwoordig binnen deser stede niet en
is dan dc halve Cartouwe genaamd Libcrtas, dewelke in het gedenkwaar
dig Ontzet van den 3" Octobris des jaars 74 van den vyand gekomen en
binnen dezer stede gebragt zijnde, onze voorzalen in regering omme eenige
merkelijke inziclite wille nooit en hadden gedoochd uit deser stede tc
gaan. maar het gebruik van dien Zijn Exck' z. m. (zaliger memorie) des
nochtans verschcidelijk versocht zijnde niet cn hadden kunnen toeslaan,
cn tc verzoeken dat Zijn Ex«le zulks ook gelieven zoude in hel goede
te nemen dat de geroerde halve Cartouwe uit Leyden niet en zoude
werden vervoerd, maar ons daarvan te houden voor verontschuldigd, ten
opzichte 'I zelve niet cn zoude kunnen geschieden dan met een opsprahc
en wangenoegen van de burgerij, met aanbieding van te vreden te zijn
dal Zijn Excic al het verder grof geschut zonde mogen gebruiken. Al liet
welk Zijn Exc,e voorgedragen, heeft daar een genoegen aan genomen en
ons gehouden ontslagen van de lecninge van de halve Cartouwe, waarover
dezelve ledicli zijn geweest eenen dag, elk daags 4 gl. 10 st., komt 9 gl.
Dato 28 Julij 1597." Ordonnantieboekbl. 64).
Het bedoelde geschut bestond niet meer tijdens het leven van Dr. Le Francq
van Itcrkhey, die er naar gezocht heeft. R. E.
INCEZONDEN.
redaan ter
Zaterdag jl. gaf de tooneel-vereeniging "Kunst door Vriendschap" hare
eerste uitvoering in het lokaal Neèrlandscli Koffiehuis. Mocht deze jonge
vereeniging zich in een uitstekend werkend personeel verheugen, deze uitvoe
ring overtrof hare verwachting. Het voorstuk "Stille Jan", door A. Wijn
stok, werd flink afgespeeld, vooral de hoofdpersoon (de president der ver
eeniging) gaf blijken dat een liefhebber het ver in de edele kunst kan
brengen. Zijn spel en actie waren volmaakt. Ook in Grim zagen we dat
deze rol in zeer goede handen was; dc huichelarij van een schurk werd
zeer goed door hem wedergegeven, terwijl vader Willem den ouden zeerob
met juistheid voorstelde, en zijn zeemanslied een luid bravo verdiende; ook
de matrozen Thomas Philip en vooral Gcrrit schenen hun taak zeer goed
le begrijpen, terwijl van Doorn, als notaris-klerk, en Suzanna, het lieve
dorpsmeisje, zeer veel bijbrachten om de uilvoering van het stuk goed te
doen slagen.
