BIJVOEGSELbehoorende tot de Leidsche Courant
van Maandag 3 Augustus Ó874, iï°. 679.
BINNENLANDSCHE BERtGTEN.
LEIDEN, 1 Augustus.
In de zitting van den gemeenteraad van heden, waartoe nu 16 leden waren
opgekomen, werd behandeld de eergisteren uitgestelde zaak betreffende
de tolheffing aan den Rijnsburgervliet. De heer Cock drukte zijn leedwezen
uit dat hij aanleiding had gegeven tot vertraging der zaak, maar hij had
daarover geen berouwdaar hem nu door het inzien der door burg. en
weth. overgelegde stukken de zaak meer duidelijk was geworden. Zijn
voorloopig oordeel had slechts geringe wijziging ondergaan. Hij had de
schade door de stad te lijden op ƒ1000 begroot en nu was hem gebleken
dat die p. m, ƒ500 zou beloopen; die som achtte hij echter nog te veel om
die aan den pachter als schadeloosstelling te geven. Burg. en weth. ver
keerden, zijns inziens, in de meening dat zij door het pachtcontract aan
handen en voeten gebonden waren en de voorwaarden van den pachter
moesten aannemen. Dit was het geval niet. Bij art. 12 van het contract
toch was bepaald dat, wanneer het tariel wijziging mogt ondergaan, de
pachter met het einde van het dan loopende jaar kon worden ontslagen.
Volgens strikt regt moet de pachter de volle pacht betalen tot ultimo Decem
ber. Hij zou echter van dit regt geen gebruik willen maken, maar hem
eene schadevergoeding van ƒ150 of iets meer willen geven. De ƒ500 zou
hij wel willen geven, bijaldien hij direct wilde weggaan. De heer Verster
vereenigde zich met het aangevoerde door den heer Cock. De voorzitter
meende te moeten opmerken dat de stukken, waarvan de heer Cock ge
sproken had, niet nu waren overgelegd, maar reeds sedert Dingsdag hadden
ter visie gelegen. Het door den heer Cock aangehaalde stond in het con
tract, maar er stond toch //met het eind van het loopende jaar." Men
zou den pachter in het bezit moeten laten van het hek. Gedep. staten
drongen niet ten onregte aan op de invoering van het door den koning
goedgekeurde tarief. Reeds vroeger was den pachter ƒ1200 toegekend, niet
als geschenk, maar wegens schade buiten zijne schuld geleden. De heer Cock
zeide dat ook hij den pachter wilde behouden, en wel met verlaagd tarief.
Volgens hel contract moest de man dankbaar wezen dat men hem wilde
ontslaan. De voorzitter zeide dat wanneer men den pachter op dien voet
wilde doen blijvenmen toch daarbij de overtuiging had dat hij groote
schade zou lijden. De heer Goudsmit vereenigde zich met het gevoelen van
den heer Cock. De zaak was in het contract voorzien, en de geleden schade
viel binnen de grenzen van dat contract. Wat hem betrof, hij zou zelfs
verder willen gaan dan de heer Cock en in het geheel geen schadevergoeding
geven. De voorzitter kon dit niet toegeven. In de verste verte was er
geen aanleiding geweest om hierover te denken en met het uitgebreidste
verstand had de pachter het niet kunnen voorzien. Het art. was in het
contract gebragt met het oog op eene mogelijke verhooging van het tarief.
In stemming gebragt werd de voordragt van burg. en weth. verworpen met
10 tegen 6 stemmen. De pachter zal nn bekend worden gemaakt met de
zienswijze van den raad.
Door den heer Veefkind werd daarna nog het woord gevraagd. Ilij wees
op eene der bepalingen in zake het verstrekken van duinwater, t. w. dat
aan de bedeelden der verschillende godsdienstige gezindheden bewijzen voor
het kostelooze verkrijgen van het water door de betrokken armbesturen
zullen worden algegeven; terwijl vroeger bij de behandeling dezer zaak
in den raad, blijkens het voorstel der commissie van financiën, het denk
beeld was ook nog andere behoeftigen in dat voorregt te doen deelen,
en daartoe de tusschenkomst van de heeren der gebuurten in te roepen.
Zijns inziens moest niet alleen aan bedeelden, maar ook aan hen die gra
tis geneeskundige hulp erlangdenhet water gratis verschaft worden. De
heer Stoffels zeide dat men voor de afgifte der kaarten geen andere men-
schen had kunnen verkrijgen dan die op de openbaar gemaakte lijst voor
kwamen. Men had voorts over deze zaak eene conferentie met de armbe
sturen gehad, ten gevolge waarvan de zaak was geregeld en na 8 of 14
dagen kon men zien of de maatregel aan het doel beantwoordde Het plan
was niet alleen aan de thans bedeelden, maar ook aan hen die alleen des
winters bedeeld worden het water gratis te geven, maar men wist nog
niet of de voorraad water, die aangevoerd kon worden, genoegzaam zou
zijn voor de aanvrage. De aanvrage om duinwater was bij droogte veel
grooter dan na regen. Gisteren had men zelfs eene volle schuit water,
zonder dat men wist waar het te plaatsen. De heer Goudsmit was van
meening dat daar het hier alleen een maatregel was van controle om het mis
bruik tegen te gaan. men dien maatregel zoo liberaal mogelijk moest uit
voeren. Dit zou, zeide de heer Stoffels, dan ook het geval zijn.
De zoo ijverige ondernemer der zwem- en badinrigting Rhijnzigt, de
heer Kramer, lettende op de gunstige resultaten die verkregen worden in
de plaatsen waar inrigtingen beslaan tot baden en zwemmen voor het
vrouwelijk geslacht, en overtuigd dat zoowel voor meisjes als voor jongens
het baden en zwemmen eene nuttige en gezonde ligchaamsoefenigg is, heeft
het plan opgevat tot het inrigteu van een dames-bassin, uitsluitend voor dames en
meisjes. Rhijnzigt biedt wel eene gelegenheid aan voor vrouwen en meisjes
om een bad te gebruiken, maar niet tot wat men eigenlijk baden noemt,
daartoe is meerdere ruimte noodig, die vooral noodzakelijk wordt voor hen
die in de zwemkunst eenigzins geoefend zijn en naar vrijer beweging uitzien.
Uit plan. zegt de ondernemer, is alleen door zamenwerking te verwe
zenlijken. Wanneer een kapitaal van ƒ1600. tegen 4 pCt. rente, in aan-
deeleu werd bijeengebragt en men verzekerd was van de deelneming van
120 leden, legen eene jaarlijksche contributie van ƒ6, dan kon aan de zaak
uitvoering worden gegeven. Hij wil het beproeven en aan heidens ingeze
tenen de gelegenheid geven van hunne ingenomenheid met eene dergelijke
inrigting te doen blijken. De zaak verdient zeer zeker eene ernstige over
weging en de soliditeit van den ondernemer is een waarborg voor eene
allezins goede en doelmatige uitvoering.
Gedurende de maand Julij 1874 zijn in de Leidsche volksgaarkeuken
afgeleverd: 2790% portiën warme spijs, 275 portiën vleesch, 55y2 portiën
spek; totaal 3121 portiën.
Het getal der in het Werkhuis alhier opgenomenen bedroeg gedurende
deze week dagelijks van 72 tot 88 volwassen personen en 30 tot 34 kinderen.
Te Warmond verspreidde zich heden middag het gerucht dat er een
dolle hond rond liep, die reeds 5 honden gebeten had; na afmaking bleek
echter dat de hond niet dol, maar slechts kwaadaardig was geweest.
Het schroefstoomschip Sambasonder bevel van den luit. ter zee 1« kl.
L. G. C. van Wachendorfï van Rijn, is gisteren van Rotterdam naar zee
vertrokkenmet bestemming naar Atchin.
liet stoomschip Prins van Oranje, op reis naar Batavia, is op 31
Julij van Suez vertrokken. De Prinses Amalia is op 31 July te Batavia
aangekomen en de Conrad is op 30 Julij van Batavia vertrokken.
I— Bij de voortzetting van de werkzaamheden in de algemeene vergadering
van het Ned. onderwijzersgenootschap te Groningen zijn behandeld de grond-
slagen enz. waarop, naar het inzigt des genootsehaps, eene wet op het lager
I onderwijs moet berusten, en de bepalingen die zij zou moeten bevatten.
Sedert de invoering der wet van 1857 waren van verschillende zijden stem-
l men opgegaan om wijziging van verschillende bepalingen te verzoeken; het
genootschap had op vorige algemeene vergaderingen de wenschelijkheid van
[i de wijziging van eenige artikelen uitgesproken en door het hoofdbestuur was
V eene commissie benoemd, om na bekomen inlichtingen der afdeelingen de
wenschen der onderwijzers op dit punt te formuleren. Deze commissie had
I aan den haar opgedragen last voldaan en eenige punten vastgesteld, waar-
f over thans werd beraadslaagd. Als grondslagen eener zoodanige wet wer-
den bij acclamatie aangenomen: 1. de gemeentelijke inrigting van ons ondcr-
wijs moet behouden blijven; 2. de handhaving der kerkelijk-neutrale en
tevens zedelijk godsdienstige school; 3 wettelijke invoering van den leer-
i pligt; 4. de grootst mogelijke vrijheid voor hel bijzonder onderwijs. Daarna
p werd uitvoerig beraadslaagd over de bepalingen betreffende den omvang van
|j liet onderwijs. Vooral was daarbij belangrijk het debat over het al of niet
opnemen van het leervak //vormleer". Met groote meerderheid van stemmen
jj werd besloten dit vak weg te laten. In eene volgende algemeene vergade
ring zullen deze besprekingen voortgezet worden.
Onder de gesignaleerde personen komt voor: Pieter Johannes Bonte,
sergeant-schrijver op het stoomschip Sambas. Die persoon is in den middag
van den 22en Julij jl. door den officier van administratie van genoemd stoom
schip naar den betaalmeester te Rotterdam gezonden om een mandaat van
ƒ750 in te wisselen, en na het montant daarvan ontvangen te hebben niet
teruggekeerd, zijnde hij volgens berigt van de politie te Amsterdam het
laatst gezien in burgcrkleederen en in gezelschap van een dametje, dat de
gelden bij zich moet hebbenaan boord van de Harlinger boot te Harlin-
gen, bij aankomst van Amsterdam aldaar op den 23<° Julij jl.
Te Oudshoorn, aan 'sMolenaarsbrug, is Woensdag 11. de algemeene ver
gadering gehouden van de onderwijzers uit het vierde district dezer provin
cie, onder voorzitting van den schoolopziener, den heer mr. J. A. F. Coebergh.
Naar men uit Boskoop meldt is de aardbeziënpluk zeer overvloedig ge
weest, maar daartegenover stond een lage marktprijs. De door de aard-
beziën-compagnie verzonden hoeveelheid heeft ongeveer 25 mille opgebragt.
Donderdag ochtend ontdekte eene burgervrouw, wonende in de Berken-
rodesteeg te Haarlem, dat haar waschgoed van eene buitengewone, sterke
lucht, op petroleum gelijkende, doortrokken was. Toen men vervolgens de
pomp. waaruit het water was gehaald, nader onderzocht, kreeg men de
zekerheid, dat het water werkelijk met eene groote hoeveelheid petroleum
was vermengd; een groot aantal emmers heeft men daarna uitgepompt, en
eenige buren hebben de petroleum daarna ook gebrand. De juiste oorzaak
van dit verschijnsel is nog niet opgespoord; alleen weet men, dat in de
nabijheid een vat petroleum heeft gelegen, dat welligt heeft gelekt. Er
wordt een onderzoek door een deskundige ingesteld en inmiddels is de pomp
gesloten. (ff. C.)
Te Amsterdam heeft eene bijeenkomst plaats gehad van de commissie
tot voorbereiding van een Ned. rundveestamboek, en de afgevaardigden van
de vereenigingen die in hoofdzaak het plan der Hollandsche maatschappij
van landbouw steunden. De aanwezigen uitten als hunne meening, dat de
oprigting van eene vereeniging »het Ned. rundveestamboek" wenschelijk is,
en bespraken daarna eenige hoofdzaken, om later over te gaan tot behan
deling van mede vroeger rondgezonden //ontwerp-slaluten" voor zulk eene
vereeniging.
Het Hbl. geeft de volgende meer uitvoerige beschrijving van bet
standjewaarvan de eflectenhoek van de Amsterdamsche koopmansbeurs
eergisteren getuige was. De heer S. kwam ter beurze. Hij heeft, het is
algemeen bekend, in mindering van 100 pCt. zijn crediteuren 60 pCt. hunner
vorderingen, voortspruitende uit speculatie in dividenden handelmaatschappij,
betaald, en de grieve tegen hem bestaal daarin, dat hij zou hebben verklaard
wel in staat te zijn het volle bedrag zjjner schuld te betalen, doch dit niet
te willen. Al dadelijk werden pogingen aangewend om den heer S. van de
beurs te dringen, die waarschijnlijk zonden zijn gelukt, wanneer niet twee
handelaren, vader en zoon, en eenige anderen 's mans partij hadden opge
nomen. S. bleef dus, en tegen den muur geleund, lusschen twee tafeltjes,
wachtte hij af de dingen, die daar komen zouden. Voortdurend werd alles
in het werk gesteld om S. tusschen de tafeltjes uit te dringen en het
schouwspel was voor velen zoo aanlokkelijk, dat de tafels en banken vol
stonden met nieuwsgierigen, die. toch niet in staat handel te drijven, zich
verlustigden in hel heen en weder gezwaai van twee tegen elkander drin
gende menschenstroomcn. Hetgeen op de beurs plaats vond, was buiten de
beurs bekend geworden. Op den Dam stond het zwart van de menschen
en een sterke poliliemagt was voor de beurs geposteerd. Waarom voor de
beurs? Twee beursopzigters, zachtzinnig als lammeren, kunnen toch niet
geacht worden orde te houden in den eflectenhoekin dat zamenraapsel
van zoovele heterogene bestanddeelen. De politie bleef dus voor de beurs
staan, en toen legen half vier de heer S. zijn punt van defensie verliet,
begon de drangpartij met kracht op te zetten, naar beweerd wordt, ver
sterkt met betaalde personendie nooit op de beurs zijn gezien en voor
deze gelegenheid een gastrol kwamen vervullen. Vechtende en tierende, als
razende Roelands, stoven nu de partij van behoud, de conservatieven, die
den heer S. op de beurs behouden wilden, en de partij van de gewelddadige
verdrijving, de revolutionaire, tegen elkander in. De heer S. was de dupe.
Hij kwam, de hemel weet, hoe, op straat te regt, en daar stond nog altijd
de politie. Het gedrang was verschikkelijk. Sabels werden getrokken, een
dier wapens vloog met zoodanig geweld uit de schede, dat het over de
hooiden der menigte ging en verdween; er werd gedrongen, gesloolen. ge
duwd en gevochtenen eerst toen de heer S. met politiegeleide op het
bureel aan de Oudebrug was aangeland, was de strijd uit. die met zoo veel
vinnigheid was gestreden.
Gisteren was het op de beurs rustiger. S. verscheen ten 1 ure op de
beurs en posteerde zich tegen den muur in den effëntenhoek. Circa 2 ure
kwamen de bcurs-commissarisscn Quien en Cordes en de polilie-commissaris
Vernee, benevens eenige inspecteurs. De heer Vernee maande met luider
stemme de aanwezigen tot rust en handhaving der goede orde aan. Later
kwamen de burgemeester, de hoofdcommissaris en andere politie-ovcrheden.
Voor de beurs was een sterke poliliemagt opgesteld, en een massa men
schen verzameld. Ten 3 ure begon S. zijne wandeling over de beurs, ge
volgd door de nog aanwezig zijnde beursbezoekers, doch dezen lieten hem
met rust. De heer Quien verzocht daarop S. zich te verwijderenwaaraan
deze gehoor gaf. Hij verliet de beurs door een zijdeurtjetot teleurstelling
van hen die hem op het plein stonden te wachten.
Te Wilp zijn 8 huizen, bewoond door 14 gezinnen, een prooi der
vlammen geworden: waarbij ook eene groote hoeveelheid hooi, haver en
rogge, benevens eenig vee, is verbrand.
Te Nieuwe Diep ontdekte men dezer dagen bij het lossen, aan boord
