Bij art. 19 der wet houdende regeling van het hooger onderwijs worden
de thans bestaande drie hoogescholcn gehandhaafd. In de memorie van toe
lichting wordt daaromtrent, 11a de aanhaling van hetgeen in 1868 in de
toen gewisselde stukken voorkomt, gezegd: De regering acht het behoud
der drie bestaande hoogescholen wenschelijk. De voor dat behoud aange
voerde gronden acht zij van belang en niet voldoende wederlegd. Er wor
den stemmen gehoord klagende over de rigting van den legcnwoordigen iijd
als eene te uitsluitend realistische; het nul zegt men, de praktijk slaan op
den voorgrond, het abstracte, het bespiegelende vindt slechts weinige voor
standers. Ook in de studie. Wat als overtollig beschouwd wordt tracht
men ter zijde te schuiven om zich uilsluitend te bepalen lot hetgeen men
verwacht later meL voordeel te kunnen gebruiken. Algemeene vorming en
ontwikkeling maakt meer en meer plaats voor eene eenzijdige, op eert be
paald doel gerigtc. De exacte, de natuurhistorische wetenschappen, de
natuur- en scheikunde nemen de hoofdplaats in en verdringen de litterari-
schc. I11 de scholen van middelbaar onderwijs wordt wel geen professioneel
onderwijs gegeven, maar zij worden toch hoofdzakelijk bezocht door hen,
die zich later met handel, nijverheid, fabriekwezen zullen bezig houden of
als ingenieurs werkzaam zijn.
Wat daarvan zijn moge, eu daargelaten de overdrijving die bij zulke
voorstelling niet altijd gemist wordt, mag het toch niet wenschelijk geacht
worden eene hoogeschool, vooral niet in het noorden van het rijk. waar
handel, landbouw en fabrieksnijverheid bloeijen en al ligt genegen zijn op
den voorgrond te treden, op te hellen in plaats van haar als wetenschap
pelijke inrigting te behouden, die ook lokaal gunstig op de algemeene
beschaving kan terugwerken. Utrecht en Leiden zijn op korten afstand
van elkander gelegen, en zoo er slechts twee rijks-hoogescholen behouden
konden worden, zou de Utrechtsche welligt met minder bezwaar kunnen
gemist worden dan de Groningsche. Deze, het is waar, ging in den laatsten
tijd niet vooruit: maar dit is hoofdzakelijk te wijten aan de onzekerheid
die aangaande haar lot bij eene wettelijke organisatie van het hooger
onderwijs werd opgewekt. Gaandeweg heeft men haar laten vervallen door
onthouding van hetgeen zij voor ontwikkeling en vooruitgang noodig had.
Wordt het onderwijzend personeel versterkt, worden de materiele hulp
middelen verbeterd en uitgebreid, zij zal een nieuw leven ontvangen en
nog. meer dan thans, als centrum van beschaving eenen heilzamen invloed
kunnen uitoefenen.
'sGRAVENHAGE, 21 Januarij.
Z. M. heeft vergunning verleend aan den heer J. van Vollenhoven,
burgemeester der gemeente Rotterdamtot het dragen der versierselen van
ridder der orde van het Legioen van Eerhem door den president der
Fransche republiek geschonken.
Dc kunstschilder Vogel, lid der hoofdcommissie voor de Weener-
tentoonstclling, is benoemd tot ridder 4de klasse der Orde van den Gouden
Leeuw van Nassau.
De benoeming van den heer J. A. H. ten Pol, notaris te Ootmarsum,
tot plaatsvervangend kantonregter aldaar, is ingetrokken.
Tot ontvanger der directe belastingen te Bolsward c. a. is benoemd de
heer W. Luytjes, thans te Gorredijk c. a.
De 2e luit. der infanterie op'non-activiteit P. J. Schipperheim is we
der bij het 6' reg. infanterie in activiteit gesteld en de le luit. P. Lelsz van
het depót van gemeld reg. is op zijn verzoek op non-activeit gesteld.
Z. D. H. de prips von Wied is heden ochtend van hier naar Neuwied
vertrokken, van waar hij binnen eenige dagen wederom hier wordt verwacht, f
Eene talrijke schare was heden voormiddag op de algemeene begraaf
plaats aan het Kanaal vereenigd om tegenwoordig le zijn bij de teraardebe
stelling van den zoo algemeen geachten de Brauw, in leven officier van
justitie bij de reglbank alhier en lid van de tweede kamer. Het waren
zoowel collegies, vrienden van den overledene, als ambtenaren en beambten
die dagelijks met hem in aanraking kwamen, voorts een zeer groot aantal
ridders van de beide sectiën van het Metalen Kruis, van welke vereeniging
de Brauw voorzitter was. Ook van andere vereenigingen of gestichten,
waarbij de ontslapene een werkkring vervulde, waren op den doodenakker,
o. a. de regenten van de Renswottder fundatie, bij welk weezengesticht dc
Brauw het rentmeesterschap bekleedde.
Alvorens het stoffelijk overschot nederdaalde bij dat zijner voor eenige
maanden overleden gade, sprak mr. .1. C. van de Kasteele, de oudste der
hier aanwezige regters, eenige troostwoorden tot de zonen des overledenen,
waarbij hjj zjjn diep leedwezen uitte over het treffend verlies, ondervonden
door het ontvallen van een man, die in de maatschappij banden had van
liefde, harmonie en werkkracht en de achting van allen op zich had mogen
vercenigen. Diep bewogen werd door den oudsten zoon dank gebragt na
mens de familie aan allen, die door hunne tegenwoordigheid hier dc laatste
eer aan hunnen braven vader hadden bewezen. De droevige taak was hier
mede ten einde en de talrijk opgekomenen verlieten de begraafplaats, in de
overtuiging ter laatste rustplaats te hebben geleid een man, die aan groote
kunde en werkzaamheid edele hoedanigheden des harten en godsdienstzin
paarde.
Bij de aanbesteding van 10000 illumineer-glazen ten behoeve van de
verlichting, die den l9JeD Pebruarij aanst. vanwege de gemeente zal wor
den ontstoken, zijn heden ten raadhuize 4 billetten ingekomen. Daarvan
was de minste inschrijver dc heer M. J. Anthonissen alhier, voor 4'4 et.
de gevulde en 4% ct. de gebroken glazen. Aan den inschrijver zal later
worden kenbaar gemaakt of deze inschrijving zal worden gegund. Na hem
volgde die van dc hceren Winkel en Wolff alhier, tegen ƒ5.18 de lOOstuks
gevulde en ƒ3.44 de 100 stuks gebroken glazen.
lil TUN LA NIKSCIIK It KMÏÏFÏ KN
FBANHR1JK.
Dc schorsing van l'Univers is uitgelokt door de openbaarmaking van 1
ecu mandement van den bisschop van Périgucux. waarin de houding van
de Duitsche en Italiaansche regeringen tegenover de katholieke kerk gegispt
werd, en door andere laatstelijk in genoemde blad voorkomende beschou
wingen. De Frangais zegt dat het bedoelde amendement door den bisschop
was uitgevaardigd nadat hem de circulaire van den minister van eeredienst
was bekend geworden.
De heer Veuiilot schijnt de schorsing van zijn blad wel voorzien te
hebben en heeft dus getracht dien maatregel in een zoodanig licht te
plaatsen dat de regering voorkomt als eene gewillige dienaresse van von
Bismarck. De Duitsche prins moet ook hier de schuld dragen. Veuiilot
schreef laatslélijk: Voordat von Bismarck in dc Nor/ld. AUg. Zeil. het be
faamde, opstel deed plaatsen, dat de Fransche pers een weinig te veel bezig
houdt, heeft hjj aan onze regering mondeling eenige grieven doen kenbaar
maken. Vooreerst wordt geklaagd over de vrijspraak der scherpschutters;
ten tweede wordt aangedrongen op schorsing van den Vnivers. Dit schijnt
ongcföófciijk, maar toch is hel waar. Gisteren vertelde men op de beurs,
dal het decreet heden zou verschijnen. //En wij moeten er bijvoegen, dat
over het algemeen de toegeeflijkheid van het ministerie niet werd gelaakt."
De beurs is behoudend, maar aan den linkerkant. Onder de Romeinsche
keizers hielden de speculanten ook al niet van de Christenenmen beschouwde
ze als onnut in zakenol zelfs bedenkelijk En de staatslui van onze beurs
rekenen er op, dat schorsing van den Univers het ministerie eenige stem
men zou doen verliezen, het aldus noodzaken links steun te zoeken en dus
ten slotte de vereeniging der centrums ten gevolge hebben zou, waarvan
'slands heil uitsluitend afhangt!
De permanente commissie van de algemeene synode der hervormde
kerk heeft aan de regering een adres gezondenwaarin zij haar verzoekt een
wets-ontwerp bij de kamer in te dienen tot verzekering van den eerbied voor het
beginsel van godsdienstvrijheid in het leger. Reeds vroeger was zoodanig adres
ingediend, maar de minister van oorlog heeft toen daarop afwijzend geant
woord. Onder meer voerde hij aan dat de soldaat eene machine is, en der
halve niet verantwoordelijk kan geacht worden, als hij geroepen wordt om
zekere plegligheden van de katholieke kerk bij te wonen.
SPANJE.
Uit San Sebastian meldt men het volgende: Terwijl geheel Spanje
zich over den val van Carthagena verheugde, werd er in den ministerraad
geraadpleegd over de ernstige tijdingen uit Alvacete. Santes had met zijne
gewone snelheid gebruikt gemaakt van een oogenblik waarop de troepen
naar Valencia en Caslellon waren getrokken om door een geforceerden
marsch van Segorbe (in Valencia) Cabriel (in Nieuw Castilie) te bereiken,
en trok van daar over Villantteva naar Alvacete, op welke aanzienlijke stad
hij een onverwachten aanval deed. Na gedurende vijf uren gestreden te
hebben tegen dc vrijwilligers, welke de stad voet voor voet verdedigden,
waren dc Carlisten, welke 4000 man infanterie, 600 cavaleristen en 5 stukken
geschut sterk waren, meester gebleven. Zij maakten zich meester van de
kas bij de bank, hieven zware brandschattingen en trokken, op de nadering
van eene in der haast uit Madrid afgezonden colonne, na acht uren, met
een grooten buit en vele gevangenen naar Chelva af. Ook uit Arragon
worden plunderingen van verschillende dorpen en steden vermeldwaarbij
de registers van den burgerlijken stand verbrand werden.
DVITSCULAND.
In de Prnissische kamer van afgevaardigden is als eerste der voor
dragten van den minister van eeredienst lot aanvulling en verklaring der
Mei-wetten ingediend een wetsontwerp betreffende het beheer der vacant
geworden bisschoppelijke dioecesen.
De kamer heeft de derde beraadslaging over de wet betreffende het ver-
pligte burgerlijke huweljjk en de registers van den burgerlijken stand ten
einde gebragt.
In dc kamer heeft het lid Berger de aandacht gevestigd op eene werk
staking. De zetters namelijk van de drukkerij, waar de wets-onlwerpen
verslagen en stenografische berigten van het huis gedrukt worden, hadden
hooger loon geeischt en, toen de eigenaar der drukkerij meende aan dit
verlangen niet te kunnen toegeven, den arbeid gestaakt. De heer Berger
deelde mede, dat het weekloon in deze drukkerij 30 a 35 en somtijds zelfs
50 gulden bedraagt en een eisch tot verhooging derhalve ongehoord genoemd
mogt worden. Hij hoopte, dat de voorzitter van het huis door zjjn invloed
en bemiddeling deze zaak lot een gewenscht einde zou brengen. De voor
zitter meende echter dat men in deze slechts kon handelen met den
eigenaar der drukkerij; met zijne werklieden had men niets te maken. Hij
zou evenwel zorgen dat het drukken van de stukken voor de kamer geene
vertraging ondervond.
De Nordd. Altg. Zeil. zegt thans, op grond van nadere informatiën,
de echtheid van de door de Köln. Zeil. medegedeelde pauselijke constitutie
te kunnen bevestigen. Zij weet echter niet hoe bedoeld blad aan het stuk
is gekomen, maar stellig kan verzekerd worden dat de Duitsche gezant te
Rome daarin de hand niet heeft gehad.
Hetzelfde blad, den uilslag der verkiezingen voor den rijksdag bespre
kende, zegt: Nagenoeg een derde van de gekozen vertegenwoordigers der
Duitsche natie behoort lot de verklaarde vijanden des rijks. Hoe gunstig
of ongunstig men nu over dc toekomst van den nieuwen rijksdag moge
denken, dat feit staat vast en stemt tot nadenken. Welk een zegekreet
zullen de Franschen hebben aangeheven op het berigt, dat de ultramontanen
ditmaal 28 nieuwe zetels hebben veroverd en dat acht socialis'cn de Parijsche
Commune in den rijksdag zuilen kunnen verheerlijken! Wie had kunnen
verwachten, dat, na zulke roemvolle wapenfeiten en groote werken des
vredes, een derde gedeelte van hel Duitsche volk zich zou hebben geschaard
aan de zijde der tegenstanders van het Duitsche rijk en zijne regering.
Waarlijk, als hel Fransche leger den linker Rijnoever had veroverd en den
koning van Pruissen gevankelijk naar Fontainebleau had gevoerd, zou min
stens in de eerste tien jaren zulk een groot gedeelte der Fransche natie
zich niet hebben verklaard tegen de regering, onder welke dat groote werk
was volbragt.
Van de 100.000 stemgeregtigde burgers van het Zwitsersche canton
Bern, hebben 70000 hun slem uitgebragt ten gunste van de, door de
regering voorgestelde, liberale kerkelijke wetten; 16000 stemden tegen.
