BIJVOEGSEL, behoorende tot de Leidsche Courant
van Maandag H4 JYovember 3373, V°. 277.
BINNENLANDSCHE BERIGTEN.
LEIDEN, 22 November.
Gisteren avond werd van wege de Maatschappij van Toonkunst in het
gebouw van het Nut de eerste der vier soirees voor kamermuziek gegeven.
Het programma luidde: quartett, G dur, opus 10, n°. 1, van Mozart; idem,
opus 18, C mol, n". 4, van v. Beethoven, en idem voor piano, viool, allo,
violoncel, opus 47, van Schiimann. De hh. Wetrens, van Meurs, Couwen-
lioven en Vreeswijk voerden de twee eerste nommers uit op eene wijze
boven onzen lof verheven. In de compositie van Schiimann vervulde mej.
Schulz-Lessig de piano-partij en al rekenen wij ons in deze onbevoegd tót
het uitspreken eener beoordeeling, toch zij het ons vergund mede te deelen
dat de indruk dezer verheven compositie diep, dat de vertolking van de
dichterlijke vlugt van den grootcn componist gevoelvol en schoon was.
Het getal der in het Werkhuis alhier opgenomenen bedroeg gedurende
deze week dagelijks van 90 tot 102 volwassen personen en 32 tot 40 kinderen.
Men meldt ons uit Voorschoten: Ook in deze gemeente zal feestelijk
herdacht worden de tijd, waarop Zijne Majesteit onze geëerbiedigde koning
voor 25 jaren den troon beklom. Als voorloopige commissie constitueerden
zich de heeren Beeckman, Bongaerts, Duivenvoorden, Hoogendoornvan der
Hom van den Bos, Kranenburg, van Steyn, Treub en Wiggers.
Door den timmerman J. H.te Zulphen, is den l8ten Nov. jl. een brief
op de post aldaar geworpen, gerigt aan eene firma te Zaandam, welke
brief, inhoudende 1 bankbillet van/300, lelt. I, n°. 8357 en 1 dito van
ƒ100, lett. B B, n". 818, niet aan zijn adres is bezorgd. De officier van
justitie te Zulphen verzoekt opsporing enz.
Eveneens is niet aan het adres bezorgd een brief te Leeuwarden in de
brievenbus aan het station van den staatsspoorweg gestoken, bestemd voor
den heer J. F. W.fabrikant te Geldrop, bij Eindhoven, en inhoudende 2
bankbilletten a 40, J, 7708 en J J, 8890 en 1 muntbillet a 10, 394, DG.
Volgens het V. D. bestaat het voornemen het artillerie-kamp te Soes-
terberg in het volgende jaar op uitgebreider schaal in te rigten, zoowel
wat hel aantal deelnemende troepen, als wat het materieel betreft.
Het bestuur der vereeniging van r. k. bijzondere onderwijzers in liet
bisdom Haarlem heeft zich tot de leden dier vereeniging gewend om hen
aan te sporen hunne medewerking te verleenen aan de centrale commissie
te Amsterdam voor hel aanbieden van een geschenk door de Nederl. school
jeugd aan Z. M. den koning bij HD. aanstaand feest.
In eene buitengewone algemeene vergadering der Nederlandsche veree
niging lol afschaffing van sterken drank, te Amsterdam gehouden, is be
sloten tot het aangaan eener leening tot een maximum van ƒ100,000 Ier
verbetering van den financiëlen toestand. Vervolgens is het plan, dat door
een der leden opgemaakt en door het hoofdbestuur voorgedragen was, na
cenige wijziging, met een kleine meerderheid van stemmen aangenomen.
Naar men uit Gouda meldt zijn aldaar in de jongste dagen weinig ge
vallen van cholera voorgekomen.
- De gemeenteraad van den Helder heeft besloten door een adres aan
den koning, waarvan afschrift zal gezonden worden aan de ministers van
oorlog en koloniën, en door het zenden van eene commissie uit den raad
aan genoemde ministers, aan te dringen op het vestigen van de Indische
brigade in den Helder als garnizoensplaats.
Te Pingjum, in Friesland, zijn vier koeijen, toebehoorende aan den
heer II. Tacorna, afgemaakt en begraven, omdat zij, volgens verklaring van
den provincialen veearts, aangetast waren door watervrees. De razernij
dezer dieren ging alle beschrijving te boven. Vreemd is het, dat niemand
dit verschijnsel weet te verklaren. Toeu in Maart jl. sommigen beweerden
een dollen hond te hebben bespeurd, bevond zich al het vee van den heer
T. in de stallen.
Te 's Hertogenbosch had Woensdag avond in de Tolbrugkazerne een
vreemd verschijnsel plaats. Een beschonken infanterist had achtmaal ach
tereen zijn geweer geladen en telkens uit het raam, zonder bepaald doel,
in den blinde op de voorbijgaande personen in de Tolbrugstraat afgeschoten
zonder evenwel iemand te treffen. Ieder was beducht hem te naderen;
alleen ecu officierwaarvoor de soldaat altijd achting had gekoesterd
waagde het den waanzinnigen soldaat te genaken en door hem op vriend-
schappelijken toon aan te spreken, werd hij aanvankelijk tot bedaren ge-
bragl; middelerwijl schoten achter den soldaat 6 man toe, die hem niet dan
na veel moeite en na eenigen tijd met hem te hebben geworsteld, en nadat
de officier lievig in de hand was gebeten, konden arresteren; eerst nadat men
van het dwangbuis het noodig gebruik had gemaakt, was men in staat den
ongelukkige naar het krankzinnigengesticht over te brengen. In 1870 moet
die militair een gelijksoortigen aanval van waanzin hebben gehad.
Uit Gennep schrijft men aan de IV. R. C., dat te Goch in den trein
een beschonken man zich zou hebben uitgelaten, dat hij wel meer wist van
den moord op mevr. van der Kou wen; bovendien had hij een ring aan den
vinger, dien hij zeide van de vermoorde dame afkomstig te zijn. De man
is voorloopig in de wachtkamer 3C kl. opgehouden, terwijl de policie werd
gewaarschuwd.
Het Pal. v. J. deelt mede dat op 31 Oct. ji. voor de regtbank te
Maastricht eene vermakelijke regtszaak is behandeld. Zij betrof eene vorde
ring tot eene schadevergoeding van ƒ300, door een man (volgens zijn eigen
beweren smid, doch volgens de tegenpartij //haarkooper") ingesteld tegen zijn
vrouw, op grond dat zij hem dadelijk na hun huwelijk had verlaten, zoodat
bij genoodzaakt was geweest een huishoudster te nemen. Tevens hoopte de
eischer, door de veroordeeling tot schadevergoeding, de familie zijner vrouw,
die hij als zeer zuinig voorstelde, tot terugzending der weggeloopen weder
helft te nopen. Van de zijde der vrouw werd beweerd, dal de overtreding
der vcrpligting, die de wet aan de vrouw oplegt, om bij den man te wo
nen, niet tot een vordering van schadevergoeding kon leiden; het was een
louter zedelijk voorschrift. Zoo meende de verdediger, dat ook een vrouw,
die niet zelf haar kind wil zogen, niet tot schadevergoeding gehouden kon
zijn, evenmin een man, die zijn vrouw niet tegen een mishandeling verde
digt, al schrijft de wet ook voor, dat echtgenooten hun kinderen moeten
onderhouden en opvoeden en elkander hulp en bijstand verschuldigd zijn.
Zoo kan ook een man geen Vergoeding vorderen, als de vrouw goedvindt
het huishouden te verwaarloozen, en hij genoodzaakt is een huishoudster te
nemen. Bovendien beweerde de verdediger, dat de man eer voordeel, dan
nadeel heeft als de vrouw niet bij hem blijft; dan behoeft hij haar immers
niet te onderhouden en te huisvesten. Ten slotte kon de eisch in deze zaak
toch geen gevolg hebben, daar de echtelieden in gemeenschap waren ge
huwd en dus elke veroordeeling der vrouw tol betaling eener geldsom den
man zelf zou treffen!
's GRAVENHAGE, 22 November.
Aan den O. I. ambtenaar A. F. van der Ven, laatstelijk algemeenen
ontvanger van 's lands kust te Soerabaija, thans met verlof hier te lande,
is, op zijn verzoek, eervol ontslag uit 'slands dienst verleend.
De le luit. W. L. van der Schalk, van het wapen der infanterie van
het leger in O. I., thans tijdelijk gedetacheerd bij het leger hier te lande,
j is overgeplaatst bij het wapen der infanterie van laatstgemeld leger.
Door den Nederl. eunsul te La Rochelle is de heer M. Brin aangesteld
tot zijnen vice-concul te La Flotte (eiland Ré).
In deze residentie is aangekomen de opperhofmaarschalk baron von
Iloeneritz, belast met de bekendmaking aan het Nederlandsche hof van de
troonsbestijging van den koning Albert van Saksen.
De eerste kamer heeft in hare zitting van heden met algemeene stem
men aangenomen al de voor heden aan de orde gestelde ontwerpen, waar
onder onteigeningenprovinciale belastingen en aanvulling van art. 96 Wetb.
van Strafvordering. De beraadslagingen over de Indische begrooting van
1874 zijn bepaald op aanstaanden Maandag tegen 1 ure.
In de zitting van de tweede kamer van gisterenbij de behandeling
der begrooting van het dep. van justitie, heeft de heer van Kerkwijk de
aandacht gevestigd op het faillissement van de Gebroeders de Gijselaar, voor
namelijk om den minister in staat te stellen de geruchten tegen te spreken,
die in omloop zijn. Als ik goed ben ingelicht, zeide spr.dan zijn die lie
den, die goederen van anderen hebben genomen, niet zóó vervolgd als men
dat mag verlangen, en dat om deze redendat de minister van justitie ver
klaart daarvoor geenc gelden op de begrooting te hebben. Maar een jaar
geleden is hier ter stede een moord gepleegd; daarvan werden ook twee
personen verdacht gehouden, die zich naar het buitenland hebben begeven.
En toen heeft dezelfde minister van justitie wel gelden toegestaan om die
misdaad in het buitenland te doen ontdekken. Doch spr. wilde nog iets
anders vragen. Om tot de ontdekking van dit misdrijf te komen, heeft,
naar een algemeen gerucht, de policie hier ter stede gebruik gemaakt van
het middel van spiritisme, om te weten te komen door wie de moord ge
pleegd was en waar de ontvreemde voorwerpen verborgen waren. Spr. ver
langde hieromtrent inlichtingenvooral opdat men niet zeggewanneer de
armen stelen worden zij vervolgd, maar wanneer de rijken stelen, laat men
hen rustig heengaan.
De minister verklaarde dat het hem aangenaam was dat dit punt hier ter
sprake was gebragt; want bestaat er inderdaad een algemeen gerucht dat
personen van aanzien niet zoo vervolgd worden als personen van de geringe
klasse, dan is het goed dat daarover gesproken worde, want dit zou zijn
onregtvaardig. De heer van Kerkwijk heeft gevraagd, of de minister zich
wegens die vervolging zou hehben geexcuseerd op grond dat daarvoor geene
gelden op de begrooting waren. Wat is er van de zaak? Mij is, zegt de
minister, in een gesprek in mijne kamer gehouden gevraagd, of het niet
goed was te telegraferen naar Amerika, ten einde pogingen in het werk te
stellen om de daders, die voortvlugtig waren, op te sporen. De minister
heeft daarop geantwoord, vooreerst dat het zeer moeijelijk was eene poging
te doen. als er niet de minste aanwijzing bestond, dat zij daarheen ver
trokken waren, maar in de tweede plaats dat het niet lag op den weg van
den minister van justitie daarvoor te zorgen; en dat er op de begrooling
voor justitie wel uitgaven voorkomen voor de kosten van policie, die hier
kunnen worden aangewend of in die landen waarmede wij tractaten van
uitlevering hebben gesloten, maar om gelden te bestemmen voor vervolgin
gen in die landen, waarmede wij geene tractaten hebben gesloten, de minis
ter zou niet wetenhoe dit te verantwoorden. Iets anders was het met de
verdachten aan den dubbelen moord in de residentie, want deze waren ge-
vlugt naar Frankrijk en Belgie, met welke landen wij tractaten van uitleve
ring bezitten. Het eenige wat juist is, is dat het polieieblaadje, waarin de
door den heer van Kerkwijk genoemde personen zijn gesignaleerd, wat laat
is verschenen; maar ik heb, zegt de minister, zelf last gegeven dat blaadje
onverwijld uit te geven; dat is verschenen en tegen de gewoonte is het aan
het hoofd voorzien van de beide pholographische portretten.
Een woord, dat ook niet onopgemerkt mag voorbijgaan, is dit dat men
getracht heelt de verdachten van den moord alhier op allerlei manieren,
zelfs door spiritisme, tot bekentenis te brengen. Het verheugt den minister
dat de heer van Kerkwijk ook dit punt ter sprake brengt; de minister wil
dit gaarne toelichten; ja er heeft in het huis van burgerlijke en militaire
verzekering te 's Ilage eene handeling plaats gehad die hooge afkeuring ver
dient. Een der gearresteerden is onderworpen aan het spiritisme, ten einde
eene bekentenis uit te lokken omtrent het feit waarvan hij werd verdacht
en de plaats waar de ontvreemde goederen geborgen waren. In heb daar
naar een onderzoek ingesteld; ik heb den heer commissaris van policie
Beukman bij mij laten komen en hem daarover mijne hooge afkeuring be
tuigd. De heer Beukman erkende gedwaald te hebben, maar daartoe niet
te zijn overgegaan zonder toestemming van den procureur-generaal. Ik heb
den heer Beukman toen geantwoord dat hij zich met den procureur-generaal
niet had in te laten en dat, zoolang de zaak in instructie was, hij alleen
zich had te regelen naar de bevelen van den regter-commissaris en van het
openbaar ministerie, waarop de heer Beukman hernam, dat dit meermalen
gebeurd was en hij meermalen met den procureur-generaal in overleg was
getreden in zakenhangende de instructie. Ook heb ik den procureur-gene
raal gesproken, die mij geantwoord heeft, dat de heer Beukman lang bij
hem geweest was en over vele zaken had gesproken, zoodat hij zich niet
meer volkomen juist alles herinnerde, maar dat, indien de heer Beukman
heeft gemeend tot spiritistische proeven te moeten overgaan, hij, pro-
1 eureur-generaal, moest verklaren, dat hij zulk eea tegenstander van het
spiritisme is, dat hij wel nooit verlof kan hebben gegeven dal dit middel
zou worden toegepast. Er moet dus, zegt de minister, bier aan een mis
verstand worden gedacht, dat ik niet genoeg kan betreuren, maar niet
tegenstaande de afkeuring die ik heb te kennen gegeven aan den commis
saris van policie Beukman, heb ik gemeend geen ontslag aan dien ambte
naar te moeten geven, maar dc commissie van administratie voor dc gevan
genis in de residentie, die van het gebeurde geen kennis heeft gehad, heb
ik verzocht den cipier daaromtrent ernstig te onderhouden en hem te ken
nen te geven, dat, als hij weêr iets dergelijks toelaat, hij onmiddellijk zou
worden ontslagen.
In de zitting van heden is het wets-ontwerp tot wijziging der Indische
muntwet (koersbepaling der Mexicaansche dollars en regeling van den koers
van vreemde muntspeciën) aangenomen met 39 tegen 20 stemmen. De alge
meene discussie over het budget binuenl. zaken is aangevangen en ten einde
gebragt. Behalve door den lieer Haffmans, zijn er weinig politieke redene
ringen gevoerd. De minister heeft reeds geantwoord. Maandag voortzetting.
Ten 7 ure heden ochtend is er brand uitgebroken in de meubelmakers-
werkplaats van v. d. K., op de Gedempte Gracht alhier. Dc vlammen ver
nielden in weinig tijds de werkplaats met de daarin aanwezige meubelen en
gereedschappen. Ten gevolge van de verleende hulp door cenige brandspui-
