LE1DSCHE
COURANT.
YRI.JDAG 7 NOVEMBER.
B! N N EN L A N DSCIIE BEI iG TEN.
De Courant verschijnt dagelijks, Zon- en Feestdagen uitgezonderd. De prijs der Courant is per vierendeel jaars ƒ3.franco p. p. 3.50
met het Verslag der Handelingen van den Gemeenteraad f 3.35franco p. p. f 3.85. Het verslag afzonderlijk is verkrijgbaar voor f 2.50
's jaars, buiten de expeditiekosten. Afzonderlijke no miners der Courant zijn verkrijgbaar voor 5 Cents, franco p. p. 6 Cents.
De prijs der Advertentiën is van 1—4 regels 1.iedere regel meer 25 cents.
Advertenties voor DaitschlendOostemilk en Zwiteorland worden nitslnitcnd aangenomen door IIAASENSTEIN &VOGLEK Expeditie-Kantoor van Advertentiën te
Hamburg Lubeck Prankfcrt a, M. Berlijn Leipzig, Dresden Breslau, Keulen, StuttgartWeer.cnPraag, Bazel, ZurichSt. Gallen, Genhve en Lausanne.
1875.
LEIDEN, 6 November.
De Staatscourant bevat het verslag van den raad van bestuur der
rijksinstelling van onderwijs in Indische taal-, land- en volkenkunde, over
het studiejaar 1872—1873. Daarin komt het volgende voor: Ofschoon al
de vakken, waarin onderwijs wordt gegeven, aanmerkelijk zijn-toegenomen,
schijnt evenwel eene verdere uitbreiding noodzakelijk. Immers bij het kon.
besluit van 30 Oct. 1872 wordt het afleggen van een examen toegestaan in
elke in Nederlandsch Indië inheemsche taal, onverschillig waar en hoe zij
wordt onderwezen. Het spreekt van zelf dat hierdoor aan de rijksinstelling
eene geweldige concurrentie kan worden aangedaanwanneer particulieren
of gemeenteinslellingen zonder eenige controle onderwijs gaan geven in de
een of andere inlandsche taal, onverschillig of die voor den aanstaanden
ambtenaar van belang is of niet, vooral wanneer, zooals nu het geval is,
aan de rijksinstelling slechts in een enkele dier talen onderwijs kan genoten
worden. Vooral is dit het geval nu door het overgroot aantal adspiranten het
examen vergelijkend geworden is, en het er op aankomt zooveel punten mogelijk
tc behalen. De gemakkelijkste weg daartoe is voorzekerzich voor zooveel talen
als mogelijk is. klaar te maken, vooral daar, bij de geringe eischen die voor
zoovele weinig bekende tongvallen, die nimmer wetenschappelijk beoefend
zijn, gesteld kunnen worden, het afleggen van een even voldoend examen niet
veel inspanning kan kosten. Ofschoon nu de rijksinstelling aan deze con
currentie nimmer geheel het hoofd zal kunnen bieden, daar zij zich zal
moeten bepalen om onderrigt te geven in die tongvallenwelke door daartoe
bevoegden op eene wetenschappelijke wijze kunnen worden onderwezen, is
het nu eene levensquaestie geworden, dat althans voor zulke talen bekwame
docenten optreden. De gevolgen van het ontbreken dier gelegenheid aan
de rijksinstelling doen zich nu reeds gevoelen. Terwijl tot nu toe het getal
studenten steeds klimmende was, is met den aanvang van den cursus
1873—1874 eenige achteruitgang zigtbaar. Zij riglen zich bij voorkeur
naar die inrigting waar de gelegenheid om voor de meeste talen klaar te
komen geopend is. Aangenaam is het ons daaromuwer Exc. onzen dank
te kunnen beluigen, dat aan onze voorstellen in zoover gevolg is gegeven,
dat er bjj de begrooting voor 1874 eene som is uitgetrokken ter bezoldi
ging van eenen privaatdocent in de Soendasche taal. Wij koesleren de
verwachting dat althans voorloopig de bestaande leemte op voldoende wijze
zal zijn aangevuld.
Tegenover een getal van 47 in den vorigen cursus lieten zich dit jaar 45
studenten inschrijven. Onder hen waren er 20 die voor het eerst de
lessen bijwoonden.
De heeren J. H. Hinse (voorzitter), J. van der Spek (secretaris), D. W.
Hinse Jr. (idem), G. J. Vos Az. (penningmeester), C. H. M. Vierhout (idem),
J. Th. Averkamp, L. G. van Schaik en D. Vas Nunes, allen te Amsterdam,
en 51. L. Seybel, te Asperen, hebben zich lot een ceetraal-comite' gevormd
tot uitvoering van het plan om Z. 51. den koning, bij gelegenheid zijner
25-jarige regering, door leerlingen der scholen voor lager en meer uitge
breid lager onderwijs een geschenk te doen aanbieden. Zij hebben aan de
onderwijzers en onderwijzeressen in Nederland eene circulaire gezonden,
waarin ondersleuning van hun plan wordt verzocht, cn bijzonderheden om
trent de uitvoering worden medegedeeld. In die circulaire wordt o. a. ge
zegd: //Het geschenk moet van dien aard zijn, dal niemands godsdienstige
overtuiging zich legen dc aanbieding kan verzettende woordenbij die
gelegenheid te sprekenmogen niets anders zijn dan de uitdrukking van
liefde voor den vorst en het vaderland; de geheele manifestatie moet wezen
eene algemeene en zuiver nationale daad." Ook bijdragen van niet school
gaande kinderen zullen worden aangenomen.
Door het centraal-comité te Batavia is het volgende aan het hoofd-
comilé van het Roode Kruis hier tc lande medegedeeld: Met eene verster
king van twee compagniën infanterie, naar Benkoelen gezonden, waar de
assistent-resident van Amstel en de controleur Easlens vermoord zijn, is
eene collectie versnaperingen medegegeven. Met hel oog op den omvang der
volgende expeditie tegen Atchin denkt het centraal-comité er aan om van
het aanbod van de protestantsche en roomsch-katholieke veldpredikers, en
van den heer von Bultzingslöwen, een voornaam ingezetene van Soerabaija,
gebruik te maken, ten einde als plaatselijke gedelegeerden bij die expeditie
op te treden. De taak van hel centraal-comité en de werkkring van ge
neeskundige dienst cn administratie zullen daardoor zeer vereenvoudigd
worden De luit.-generaal van Swielen was met dit denkbeeld zeer inge
nomen. De heer von Bultzingslöwen zond eene gift van ƒ1000, lerwjjj
een gelijk bedrag van Solo werd ontvangen, als opbrengst van een aldaar
ten behoeve van hel Roode Kruis gegeven concert. Eene vereeniging vaa
Engelsche jongelieden zou met hetzelfde doel eene voorstelling geven in het
operagebouw te Batavia.
Door de provinciale staten van Overijssel is bij de eerste stemming tot
lid van de eerste kamer der staten-generaal gekozen de heer mr. G. Dum-
bar, met 27 van 42 stemmen.
Hel stoomschip Conrad, van Batavia naar het Nieuwe Diep, ging
1 Nov. het Suezkanaal in, kwam den 3d,n te Port Said en vertrok van daar
op den 5d!0, des morgens.
Te Katwijk aan Zee zijn den 3,,<,D en 4df0 dezer elf schuiten van de
visscherii aangekomente zamen met 489,800 stuks steur- en 726 kantjes
pekelharing. Er werd besteed voor vollen steurharing 19.50 tot ƒ15.50
per 1000 stuks, voor pekelharing ƒ21.50 tot Z12, voor ijlen ƒ14.50 tot
13.25 per ton.
Te Geervliet is eergisteren de woning van den bouwman A. Huisman
een prooi der vlammen gewordenwaarbij de geheele daarin opgeslagen
veldoogst verloren is gegaan. Ook te Barendrecht is gisteren naclil eene
bouwmanswoning, benevens schuur en hooiberg, afgebrand. Ook daar kon
niets van den oogst gered worden. Twee paarden kwamen mede in de
vlammen om.
Te Arnhem is gisteren nacht ten 2 ure een hevige brand uitgebarsten
in de werkplaats van den kuiper S. Knuvelder, in den Krommen Elleboog,
welke dreigde over te slaan tot de belendende pakhuizen van den likeur
stoker Eberson, waarin een groote hoeveelheid spiritualiën was geborgen;
doch door de vercenigde werking van een vijftal spuiten mogl men er in
slagen deze laatste panden te bewaren. Twee pakhuizen van de heeren
Cohen cn Overgoor, die aan hel brandende perceel grensden, zijn, evenals
dit, geheel in de asch gelegd. Een gedeelte van de goederen, die in het
pakhuis van Cohen waren opgelegd, is gered, terwijl de gereedschappen,
het hout en eene hoeveelheid spek van Knuvelder door dc vlammen zijn ver
teerd. De oorzaak van den brand is onbekend.
5Icn meldt uit Deventer: De vetweiders gaan dit jaar denzelfden weg
als de Spaansche fondsenhouders. Niet alleen dat zij hun weidegeld reeds
verloren hebben, zij mceten bovendien 20 a 30 aan ieder stuk vee, dat
zij in het voorjaar kochtenverliezen. De aanvoer van vee was aan de
weekmarkt zeer belangrijk. Ongeveer 500 stuks werden aangevoerd. Ools
waren er veel bnitcnlandsche kooplieden, door wie echter bijna niets wertj
aangekocht, daar de houders te hooge prijzen cischteq cn zij niet andgrs
konden koopen dan tegen ƒ10 a 15 per stuk beneden de vorige prijsnote
ringen, waardoor de handel gedrukt en de omzet zeer gering was.
De twee personen uit Steenwijk, die in den avond van 28 Aug. jj. te
Zuidveen onder Steenwijk d'. 11. Uden 5Iasman, van Vierhuizen, moedwillig
aangegrepen, mishandeld en in een sloot geworpen hebben, zijn door de
reglbank veroordeeld: de een tot twee maanden eenzame opsluiting en twee
boelen van 8 en ƒ25, en de ander lot 15 dagen eenzame opsluiting eq
8 boete. De regtbank heeft den eisch tot schadevergoeding aan dc belee-
digde partij ontzegd.
Uit het antwoord van den minister van buitenl. zaken op het seclieverslgg
der tweede kamer blijkt o. a.dal de zaak der Belgische studiebeurzen
reeds sedert twee jaren tot eene voor de Nedcrlandschc belanghebbenden
bevredigende oplossing is gebragl: dat, na velerlei onderhandeling over
de herziening van het suikertraclaat bij de Eransche regering nader aan
gedrongen is op het naleven der verpligting om eene juiste correlatie je
brengen tnsschen de invoerregten en de conventionele rendementen; dat
de Japansche regering ook bij ons heeft aangedrongen op lcwij)sghelding
der Simonosaki-indemnileit, doch dal deze quaestie is aangebonden in ver
band met de aanstaande herziening der handelstractatpn-; dat de zgale
der Luxcmburgsche schuld nog niet ter afdoening is kunneq worden
