«87
N\ 25s
ZATURDAG 1 NOVEMBER.
(OIKWI,
B'NNEMLA!NnSCHE RERIGTEN,
e)
7?e Courant verschijnt dagelijks, Zon- en Feestdagen uitgezonderd. De prijs der Courant is per vierendeel jaars ƒ3.— franco p. p3.50^
met het erslag der Handelingen van den Gemeenteraad f 3.35, franco p. p. f 3.85. Het rers7ag afzonderlijk is verkrijgbaar voor f 2.50
sjaars, button de expedittehoslcn. Afzonderlijke nomtners der Courant zijn verkrijgbaar voor 5 Centsfranco p. p. G Cents
De prijs der Adverleniiën is van 1—4 regels 1.iedere regel meer 25 cents.
Ê-dvertsbticd: vöo* DnitSchland Oostenrijk er. Zwitserland worden uitsluitend aangenomen door' IIA ASENSTEIN VOGLER Expeditie-Kantoor vim Advertent ié iï te
JSastsburg' Lub élk Frankfort aM-, Berlijn t Leipzig Dresden Breslau f Keulen t SiuttgartWtenen PraagBazelZurich*Srf« GallenGor.ève en Lausanne.
t^saGSBet*^s=aeèsi
LEIDEN, 31 October.
Maandag 3 ÜVovember zal voor Nederland een herinneringsdag van
liooge bcteekenis zijn. Op 3 November 1348 toch werd de grondwet, de
grondslag onzer tegenwoordige staatsinstellingen pleglig afgekondigd. Haar
25-jarig beslaan zal in de hoofdstad met luister worden gevierd en op vele
andere plaatsen des lands heeft men zich vereenigd om dien dag niet onop
gemerkt te laten voorbijgaan. En le regt, levendig ttjpii slaat den meesten
nog voor den geest de algemeene vreugde, waarmede in Maart 1848 de toe
zegging eencr milde wijziging van de toenmalige grondwet, van wege
koning Willem 11, werd ontvangen. Zoo iemand, dan loonde die vorst een
opmerkzaam oog le hebben voor de teekenen des lijds. En al zijn nu ge
durende het 25-jarig beslaan dier grondwet niet aller wenschen bevredigd,
niemand zal ontkennen dat zij zegenrijke vruchten heeft opgeleverd en een
krachligen invloed heeft uitgeoefend op de ontwikkeling van ons volks
bestaan.
Met regt mag dan de aanstaande 3'c November door Nederland als een
gewigtige herinneringsdag beschouwd worden. Die herziening en wijziging
der grondwet, waarop het staatsgebouw rust, was, volgens 'skonings eigen
woorden (kon. besluit van 14 October 1848), het grootste werk van wet
geving, dat een vorst in overleg met zijn volk kan tot stand brengen. Uit
dal oogpunt beschouwd, de grondwet de band, die koning en volk verbindt,
verkrijgt die gedachtenisviering eene hoogc waarde. Wanneer die geest
daarvan de grondtoon is, zal zij gewis bevorderlijk zijn aan de versterking
van den band tusschen Oranje cn Nederland en ook aan de cendraglige
zamenwerking van allen tot het waarachtige heil des vaderlands. Moge,
bel is onze innige wensch, de feestviering die vruchten opleveren.
bi verband mei hel bovcnslaande geven wij hier eene plaats aan eene
beschouwing, door het} Volksblad van de Vereeniging voor volksbelangen le
Oocs gewijd aan Het zilveren feest der gewijzigde Grondwet."
»Vijf-en-twinlig jaren is het geleden, dat bijna overal in Europa eene hef
tige revolutie brandde; in Parijs, in Napels, in Madrid, in Rome, in Praag,
in Wcencnin Berlijn. Koningen vlugiien en ministers namen litin onlslag;
bier nam het lang verdrukte volk zelf de regering in handen: daar weêr
gaf de vorstdoor nood gedrongenaan lang gekoesterde wenschen toe en
behield op die wijze den troon; elders ontzag de vorst zich niet aan lafheid
meineed te paren en schijnbaar zich voor den volkswil te huigen om eenigen
lijd later, gesteund op een vreemd leger, de onder eede afgelegde beloften
weder in te (rekken, cn de mannen, die voor de vrijheid van hun vader
land ijverden, in boeijen te doen slaan.
Niet aldus in ons vaderland.
Wel bestond in 1848 ook in ons land gisting, wel stroomde een tal van
verzoekschriften naar den koning, waarbij op meerdere vrijheid werd aan
gedrongen; wel werd in en huiten de vertegenwoordiging een warm maar
eerlijk woord gesprokentoch vloeide geen broederbloedtoch brak geen
vorst zijn mannenwoord; toch werd geen dwang gebezigd om de taal der
vrijheid te verslikken.
Koning en volk traden in gemeen overleg en eene wijziging onzer grond
wet was er het gevolg van.
Aan die wijzigingen hebben wij te danken, dal de ingezetenen der ge
meente zelf vrijelijk hunne eigen gemeente besturen, zij hel ook onder toe-
zigt van het hooger bestuur; dat het bestuur der provincie onder medewer
king van reglslreeks door het volk gekozen vertegenwoordigers plaals
Slijpt; dat eveneens door bet directe kiesregt aan de kiesbevoegde burgers
invloed wordl gegeven op 's lands bestuur; dat ook voor goed de verant
woordelijkheid der ministers is geregeld, zoodat niet langer de misbruiken
van het hooger bestuur door het purper van den vórst worden gedekt.
Vijf-en-twintig jaren geleden werd op die wijze aan de billijke wenschen
van bet volk voldaan, en kreeg het Nederlandsche volk, gelijk het aan een
wij en ontwikkeld volk behoort, een redelijk aandeel in bel bestuur van
flen staat en bare onderdeden.
De vrijheid van petitie, van drukpers, van vereeniging en vergadering,
van godsdienst, in e'én woord, de vrijheid van denken werd op nieuw be
vestigd en sedert 1848 hebben wjj ons mogen verheugen in stoffelijke cn
geestelijke ontwikkeling.
Met roem staat ons volk ook buiten ons vaderland sedert 1848 als een
der meest vrije en gelukkige volken bekend; en wordt in gansch Europa in
dat opzigt slechls door Belgie, Zwitserland en Engeland op zijde gestreefd.
3 November aanstaande, de dag waarop 25 jaren geleden de vrijzinnige
wijzigingen onzer grondwet den volke plegtig werden bekend gemaakt, is
dus voor ons Nederlanders een groote feestdag.
Haalt de vlaggen uit, mannen van eiken stand en rigling, van elke gods
dienstige kleur! Nederland viert zijn vrijheidsfeest
Mogen de vlaggen en wimpels wapperen van eiken trans, uit iederen dak
gevel, van iedere scheepsmastom der wereld te verkondigen: in Nederland
woont een vrij en gelukkig volk."
lieden heeft zich in den Hortus alhier eene bloemknop van de Victo
ria regia geopend, zoodat zij vermoedelijk morgen (Zaturdag) des ochtends
en in den namiddag in geopenden toestand zal kunnen worden gezien. Ge
lijk men weet, is de eerste plant, die in bet voorjaar in het bassin ge
plaatst werd. gestorven, en in Junij vervangen door eene tweede. Het is
deze, zooveel later maar overigens gezond uitgegroeide plant die thans hare
bloeiperiode heeft bereikt. De plant draagt reeds meerdere knoppen, lloe-
vclc echter tot volkomen bloemen zullen ontwikkelen js wegens bel gevor
derd saizoen moeijelijk vooruit te zeggen.
Van den lslf" November al zijn de telegraafkantoren der Hollandsche
ijzerén spoorwegmaatschappij, voor den duur der winterdienst. open als
volgt: Alkmaar, Amsterdam, Delft, 'sGravenhagc, Haarlem, de Helder,
Leiden, Rotterdam en Schiedam van 8 ure voormiddags tot 10tfe ure namid
dags; dc overige kantoren van 8 ure voor- tot 1 ure namiddags en van 3
tot 10 ure namiddags.
Bij gelegenheid dat dc beer dr. Th. 11. C. Wijnmalen de betrekking
van secretaris der maatschappij van Nederlandsche letterkunde heeft neder-
gelegd, heeft het bestuur dier maatschappij hem als blijk van aandenken een
fraai geschenk, bestaande uit twee kristallen madera-karaffen, rijk met
zilver gemonteerd, aangeboden, voorzien met een gepast opschrift en verge
zeld van een vereerend schrijven, uitdrukkende de dankbaarheid der ge
noemde maatschappij voor de vele dienstenhaar door dr. Wijnmalen gedu
rende onderscheidene jaren bewezen.
De Staatscourant bevat het verslag betrekkelijk het toelatings-examen
der adspirani-kadeüen voor de kon. militaire akademie in 1873.
De minister van financiën heeft ter kennis van belanghebbenden ge-
bragt dat, ten gevolge eener wijziging van den loop der treinen op Belgisch
grondgebied, de tweede Engelsche post. te rekenen van 1 November e. k.
op een later uur dan tot dns verre hier te lande zal aankomen, in dier
voege dal zij voorlaan te Botterdam eerst ten 11.30 's morgens, te Amster
dam ten 1.55 's avonds, en in andere plaatsen in verband met deze lijden
van aankomst zal kunnen ontvangen worden.
De minister van koloniën beeft nadere wijziging gebragl in het gewij
zigd wets-onlwerp I, der begrooting voor Ned.-Indië, en wel in den post
voor de Indische brigade. In plaats van gelden ter voorbereiding wordt nu
dc omschrijving van onderafdeeling 45 gewijzigd als volgt: "Oprigting van
een corps militairengeschikt en gereed, om, wanneer noodig, naar dc kolo
niën en ovei'zecsche bezittingen gezonden te worden tot aanvulling of lijde
lijke versterking der strijdkrachten aldaar."
Die wijziging der omschrijving heeft ten doel de regering in de gele
genheid le stellen om tot de oprigting der Indische brigade over te gaan.
Zij wenscht daarbij over het algemeen de voorstellen te volgen, die ontwik
keld zijn in bet rapport aan de kamer overlegd, doch met e'énc voorname
afwijking. Het bedoelde rapport beeft aan de regering de overtuiging gege
ven, dat aan de uitvoering van het denkbeeld om het West-Indische leger
te doen beslaan uit detachementen van de Indische brigade, zulke groote
bezwaren verbonden zijndat daarvan voor 's hands moet worden afgezien.
De periodieke aflossing der detachementen in West-indië vordert te veel
manschappen en le hooge koslen. Dc zaak zou eenvoudiger worden, wan
neer voor den diensttijd in West-indië een langer termijn kon gesteld wor
den dan in liet rapport is aangegeven, maar bij een zesjarig verband kan