door afstemming van dezen post de zaak op nieuw op de lange baan te zien
schuiven, iiy wees hier op de wenschelijkheiddat hel academiegebouw
worde gebouwd op hetzehle oogenblik dat de alma mater gereed is haar
3* eeuwfeest te vieren. Wat 1111 de overige gebouwen betrof, nadat het 1
Nosocomium is gestichtscheen nu de beurt aan een theatrum zoütomicum. een
gebouw ten dienste van het onderwijs in de dierkunde en vergelijkende ont
leedkunde. in vergelijking met Duitschiand en zelfs met Italië zou men zich
schamen, als men de lokaliteiten le Leiden in oogenschouw nam. Over het
algemeen hadden wij ons niet te beroepen op vele doelmatige gebouwen. i
llij wees slechts op liet gebouw waarin de kunstvoortbrengselen onzer 1
groote meesters geborgen worden. Hij vestigde de aandacht op hel gebouw
van het rijksmuseum voor de natuurlijke historie, te Leiden, dat als verza- t
meling in vele opzigten al hel beslaande overtreft. E11 toch de voorwerpen
zijn er opeengestapeld als koopmansgoederen in een magazijn, slecht of
ondoelmatig verlicht, in één woord, het gebouw is ongeschikt. Dit was le
racer te bejammeren wegens den voortgang in de natuurlijke historie. Wal
wordt er niet al gedaan voor prachtige dierentuinen, waaraan enorme kos
ten worden besteed. En résumé, meende hij aangetoond le hebben, dat er
voor de oudste hoogcschool des lands nog veel te doen is en dat hij der
regering een dienst had bewezen deze 'zaak le bespreken. De heer ïaets
van Amerongen wenschte op de Ruïne cene nieuwe akademie te zien verrij
zen en was tegen den aankoop van de beide huizen in de nabijheid der
oude akademie, want daar kon niets goeds van worden gemaakt. De rege
ring wilde zelve een nieuw gebouw, maar met die beide huizen kon men
niets uitvoeren. De heer Jotrt-kbloel sloot zich geheel aan bij hetgeen de
heer Verheijen gezegd had. llij had mede gehoopt, dal men het 300-jarig
eeuwfeest zou kunnen vieren in cene nieuwe akademie, maar in destukken
komen twijfelachtige uitdrukkingen voor, die onzekerheid overlaten, of het
de bedoeling der regering is een nieuw gebouw te stichten dan wel het
bestaande uit te breiden. De heer van Reenen kon zich wel vereenigen met
hel plan van den minister 0111 de bestaande akademie te verbottwenwaar
door behouden zou worden een gebouwwaaraan vele herinneringen ver
bonden zijn, en dat een monument is van de deugden onzer vooiouders.
Nu wilden sommigen een geheel nieuw akademiegebouw slichten, maar het
zou juist de kunst van den architect zijn om het oude gebouw behoorlijk
te restaureeren en te herscheppen. Doch welk plan ook gevolgd worde, de
aankoop van dit huis was in ieder geval gereglvaardigd wegens de alge
meen erkende behoelle aan meerdere ruimte. Hij ondersteunde ook het
denkbeeld van een nieuw gebouw voor museum der natuurlijke historie,
maar hij wi'de er niet bepaald op aandringen; hij was reeds dankbaar voor
hetgeen de minister voorstelde.
De minister van binnen', zaken was dankbaar voor de ondersteuning,
welke zijn hoofddenkbeeld tot stichting eener nieuwe academie bij de kamer
had ondervonden. Hel gebeurde niet dikwijls, dal men den min. toevoegde:
beknibbel niet, wees niet karig. De plaats waar het academiegebouw zou
worden geslicht was nog niet met zekerheid te bepalen. Curatoren der
Leidschc hoogeschool hadden er sterk op aangedrongen het huis naast de
academie aan te koopen, omdat zij meenden, dat dan voldoende gelegenheid
zou beslaan een nieuw academiegebouw op te rigten. En zij meenden tevens,
dal in ieder geval lot den aankoop moest worden overgegaan, omdat hel in
vele opzigten van belang was eigenaar te zijn van het huis naast de acade
mie. De min. verzekerde dat bij de aanvrage der gelden voor zijn hoofd
denkbeeld de plannen aan de kamer zullen worden voorgelegdzoodat "zij
deze zaak volledig zal kunnen beoordeelen. Hetgeen was gezegd omtrent
de grootere behoefte aan een museum van natuurlijke historie aan de hoogc
school te Leidenw ilde de min. gaarne aannemen. Maar hij had gemeend
hoe mild de kamer zich ook betoonde, niet te veel tegelijk aan haar oordeel
te moeten onderwerpen.
In de zitting van heden is de discussie over het middelbaar onderwijs
voortgezet. De minister heeft 0. a. verklaard dat het bezwaar nopens den
grooten omvang van het middelbaar onderwijs, in verband tot het uitge
breide programma van het eind-examen, onderzocht wordt, zoomede de
wijze waarop daaraan zou kunnen worden te gemoet gekomen. De minis
ter is tegen hel doen vervallen der hoogere burgerscholen met driejarigen
cursus, llij verdedigde daarna breedvoerig den nieuwen post tot ondersteu
ning van de oprigling van middelbare scholen voor meisjes, alleen in die
gemeenten die niet zelve de kosten geheel kunnen dragen. De heer Saay-
mans Vader stelde een amendement voor om dien post uit de begrooting te
ligten, tnaar na langdurige discussie werd dat amendement verworpen met
43 legen 25 stemmen.
I11 de laatste zitting van den gemeenteraad, alhier gehouden, is beraad- i
slaagd over den staat der hoogere burgerschool, naar aanleiding van adres
sen, die bij den raad waren ingekomen. Rij die gelegenheid heelt de heer
Pompe van Mccrdervoorl cene niet onbelangrijke statistiek medegedeeld over
de jaren 1866 lot 1872. llij heeft genomen de cijfers van al de jongelieden
der 5e klassen die het eindexamen gedaan hebben: van al die jaren heeft
hij getrouw opleekeuing gemaakt van al de gedane examens op de hoogere
burgerscholen van Nederland en zich toen de vraag gesteld: hoeveel werden
er toegelaten en hoeveel afgewezen op elke school Ziedaar den grondslag
van de statistieke cjjfers der eindexamens op de verschillende hoogere burger
scholen van J866—1872, die hier volgen:
Plaatseu.
Geéxainineerd.
Toegelaten.
Afgewezen.
Verhouding der geëxa
neerden tot de afgewezei
Breda
9
9
Allen toegelaten
Middelburg
15
15
id.
Kampen
8
8
id.
Tilburg
3
3
id.
Alkmaar
3
3
id.
Zierikzee
3
'J
id.
Schiedam
1
1
--
id.
Algewezen.
Dordrecht
18
17
I
f van de
18
Haarlem
58
54
- 4
1
14j
Rotterdam
37
34
3
1
12 4
Leeuwarden
12
i 1
t
1 J!
12
Zwolle
10
9
1
Hi
Deventer
28
24
4
1
7
Zutphen
27
23
•i
1 V
6?
tllrccbt
37
31
6
1
6;,
Goes
6
5
1
1
6
Roermond
35
29
6
1
5!
Groningen
38
31
7
1
5?
Leiden
27
22
5
1
5i
Nijmegen
22
18
4
1 V
5;
Arnhem -
22
18
4
1
5}
Sneek
25
19
6
1
45
Enschedé
4
3
1
I
4
Amsterdam
60
43
17
1
9 9
vrr
Maastricht 27 19 8 I
's Gravenhage .62 43 19 I 3Ty
Delft56 37 19 1 2f|
Yeendam 4 1 3 I lj
Wij komen dus, zeide de lieer Pompe van Mcerdervoortmet deze becij
fering lot de gevolgtrekking, dat gedurende den geheelen tijd van 1866 1872
le 's Gravenhage op twee plaatsen na, het slechtste resultaat van het onder
wijs werd bereikt in geheel Nederland. Ik moet hier nog bijvoegen, dat de
cijfers, welke ik raadpleegde, uit de regeringsverslagen verkregen zijn; zij
verdienen dus volkomen vertrouwd te worden.
UUTKNLAN0SCI1E HEM KIEN
SS N S3 IE 1L. A IS 15.
LONDEN, 1 December.
De Times meldt, dat de wegens insubordinatie ontslagen politie-agen-
tenaan den hoofd-commissaris der Londensche politie, hun diep leedwezen
hebben te kennen gegeven over de pligtsverzakingwelke tot hun ontslag
heeft geleid; zij verzekerden, gehandeld te hebben zonder voorbedachten
rade en misleid te zijn geworden. De kolonel Henderson heeft daarom be
sloten, de bedoelde agenten weder in dienst le nemen; evenwel niet zonder
dat hunne plistverzaking ongestraft blijft: zij zullen namelijk in een lageren
rang aangesteld worden dan zij bekleed hebben.
De kapitein der genie Baseri. die zich in de bergpassen van de Hima
laya met wetenschappelijke proefnemingen bezig hield, is overleden. Door
de Times wordt hem een welverdiende hulde gebragl.
Volgens het officiële rapport van de Britsch-lndische policie, zijn gedu
rende het jaar 1871—72, enkel in de zoogenaamde centrale provinciën van
llindostan, niet minder dan 550 personen door tijgers en 980 door slangen
gedood.
FR AH KR IJ K.
De nationale vergadering heelt met 305 tegen 299 stemmen aangenomen
de door de regterzijde gestelde orde van den dag; waarbij de minister van
binnenl. zaken tot toepassing der wet vermaand wordt, omdat hij niet heelt
tegengegaan het indienen van adressen door de gemeenteraden ten opzigte
van de boodschap van Thiers, hetwelk strafbare manifestatiën zijn. De
regterzijde heeft op die wijze wraak trachten le nemen voor de door haar
tegenover Thiers geleden nederlaag. De minister verklaarde datzoodra de
regering vernam dat gemeenteraden adressen teekendenzij daartegen maat
regelen had genomen. Het Journ. Off. had eene circulaire openbaar ge
maakt, waarin de regering zich tegen elk onwettig adres verklaarde; ook
had zij den prefecten kennis gegeven dat de gemeenteraden zich slipt van
alles moesten onthouden wat als eene beleediging van de nationale verga
dering kon aangemerkt worden.
De minister van biniienlaudsche zaken, de heer Lefranc, heeft zich dooi
den uitslag der stemming genoopt gevonden zijn ontslag in te dienen.
Den 25 Nov. is te Parijs, na een langdurige en smartelijke ongesteld
heid, in 67-jarigen ouderdom, een geacht cn bij alle staalkundige partijen
gezien indiistrieelde boekdrukker en uitgever ilenri PI011, overleden, llij
was de opvolger van zes of zeven tot zijne familie behoorende voorgangers
in het boekdrukkersvak. hetwelk den vooruitgang, dien het in Frankrijk
in de laatste 25 jaren ondergaan heeft, voor een niet gering gedeelte aan
zijn ijver, smaak en ondernemingszucht te danken heeft gehad.
Dezer dagen hebben 10 officieren, onderofficieren en manschappen van
het gewezen corps francs-lireurs der Aube voor den 2d,° krijgsraad te Parijs
teregtgestaan ter zake van het ombrengen van een uit 6 personen bestaand
Duitsch gezin, dat door hen in November 1870 in den omtrek van Sézanne,
in het dep. der Marne, in hechtenis was genomen. De beschuldigden heb
ben voor den krijgsraad verklaarddal zij niet tot de hun te last gelegde
daad waren Overgegaan zonder de zedelijke overtuiging verkregen te heb
ben, dat hunne arrestanten spionnen waren. Zoowel op dien grond als
omdat de beschuldigden meercndeels zeiven in Duitsche gevangenschap eene
harde bejegening ondergaan haddenèn door toedoen der Duilschers bloed
verwanten hadden verloren, en daardoor met een hevigen nationalen haat
tegen de vreemde overheerschers vervuld waren, heeft de raad hen geza-
mentlijk vrijgesproken en hnnne invrijheidstelling gelast.
DllITSCHLAX».
De deelneming aan de Weener tentoonstelling blijft in Duitschiand
steeds toenemen. De Duitsche centrale commissie zegt in haar rapport dat
zij, ten gevolge van liet groot aantal inzenders en inzendingenmaatregelen
heeft moeten nemenwaardoor zij bij de van rijksw ege toegestane som nog
minstens 326.500 th. noodig zal hebben.
De Jezullenpater Meschemoser, door de policie te Regensburg uilge
wezen was aldaar driemaal teruggekomen en had er zich telkenmale ver
kleed een dag opgehouden. De laatste maal, in de vorige week. is hjj er
dientengevolge aangehouden en lol drie dagen arrest veroordeeld.
OOST-I H Dl F.
BATAVIA. 26 October.
Door den gouverneur-generaal van Ned.-lndië zijn de volgende beschik
kingen genomen
Civiel departement. Benoemd: tot lid in den raad van justitie le Bata
via, het lid iu den raad van justitie le Samarang mr. J. G. F. Timmermans;
tot proc.-generaal bij het hoog geregtshof van Ned.-lndië. levens advocaat
fiscaal voor de land- en zeemagl, de president van den raad van justitie te
Batavia mr. F. F. L. M. Last; tot subst.-griffier bij den raad van justitie le
Soerabaija, de 3C subst.-griffier bij den raad van justitie te Batavia mr. D.
Mounier; tot landmeter voor. de geregelde, bijhotidiiig der kaarten en regis
ters voor het land Bloeboer (aid. Buitenzorg, resid. Batavia) M. A. van
Deventer; tot 2dl° stadsgeneesheer te Soerabaija, de parlic. genees-, hccl-
en verloskundige te Bandong .1. de Clercq Zubfi. Bij de in- en uitvoerreg-
tentol controleur te Padang, de ontvanger te Benkoelen J. A. van Hemert;
tot ontvanger le Benkoelen, de commics-visilaleur te Batavia W. C. 11. Roms-
winckel; tot commics-visilaleur le Balavia. de commies der ambulante
recherche te Grissee J. J. F. Swart; tot commies der ambulante recherche
te Grissee, de commies-ontvanger te Rembang C. R. von Banniselh; tol
commies ontvanger te Rembang, de ambtenaar op wachtgeld J. M. Kluppelt.
Ontslagen: eervol, uit 's lands dienst, D. C. Tcngnagel, laatstelijk 2' com
mies op het assist.-resid.-kantoor te Benkoelen; J. C. llemler, F. M. Samuels,
W. F. Gotler. J. P. Mutter, N. Bonte, P. Verwoert en P. A. Noord
hoorn. laatstelijk, de eerste hoofdcommies, de tweede le commies, de
overigen 2' commies voor het bijwerken en afsluiten der algemeene boeken
cn rekeningen, loopende tot 1866; de ambtenaar op non-activiteit W. H.
Brouwer, cn de ambtenaar op onderstand VV. Tawaris. l)p verzoek, eervol,
de ambtenaar op nou-activiteit J. C. van Chambon, laatstelijk vendumeester
