van 1000 ter beschikking van liet bestuur der cldaar gevestigde afdeeling
van hel schoolverbond gesteld, ten einde de kinderen, die het meest ge
trouw de school bezoekengedurende eenigen tijd van goed voedsel te
voorzien
Te (leinkenszand had dezer dagen een korenmolenaars-leerling het on
geluk van den zolder van den molen door bet vanggat te vallencene
hoogte van 9 meiers. Hij bleef op de plaats dood.
's GRAVENHAGE, 30 November.
Hoor Z. M. is vergunning verleend aan vrouwe J. A. Mulder, geb. de
Villeneuve, te Utrecht, tot het dragen van het Kruis van Verdiensten voor
vrouwen en jonkvrouwen, haar door den Duitschen keizer, koning van
Pruissen. geschonken; aan den heer L. .1. de Jongh. med. doctor, te 'sGra-
venhage. tol hel dragen der versierselen van commandeur met de ster van
de orde van Isabella la Catholica. hem in 1070 door den regent van Spanje,
en van die van commandeur der orde van Christus, hem door den koning
van Portugal geschonken; en aan den heer mr. M. Haantjes, advocaat en
directeur der binneulaudsche hypotheekbank te P>olterdam. tot hel dragen
der versierselen van de officiersordc van Santa Rosa et de la Civilisation,
hem van wege hel gouvernement van Honduras geschonken.
De luit. ter zee 2' kl. P. Le Comte wordt geplaatst op hel raderstoom
schip ae F alk, in plaats van den luit. ter zee 2C kl. P. II. Ledcboer, wiens
plaatsing op dal vaartuig is ingetrokken.
In de zitting van de tweede kamer van gisteren, bij de behandeling
van de afd. onderwijs der Isegrooting voor het dep. van binnenl. zaken
werd bezwaar gemaakt tegen hel theologisch onderwijs bij de hoogcscholen
in verband met het beginsel der scheiding van kerk en staatde aandacht
gevestigd op de wenschelijkheid der intrekking of wijziging van bestaande
besluiten betreffende beurzenstichlingen. en de opname der instelling voor
het practisclie geneeskundige onderwijs le Amsterdam onder de rijks-inrig-
tingen.
De minister van binnenl. zaken antwoordde aan lien die in i!e theologi
sche faculteiten een dwang zagen opgelegd aan het hervormd kerkgenoot
schap. dal dat kerkgenootschap ten volle vrij was aan hare leeraars eene
godsdienstige opleiding te geven. De herv. kerk behoelt tot den kansel niet
toe te laten degenen, die hel onderwijs aan de faculteiten genoten hebben.
Dat was ook de geest van de zinsnede van hel rapport over het vroeger
ontwerp lot regeling van het hooger onderwijs. En wat betrof het verlan
gen tot indiening der wet. hoe kon de heer Hoffmann verlangen, dat bij
de volgende begrooting daaraan zou kunnen worden voldaan? Wat bad de
bcgrooiing daarmede uit te staan? Het hooger onderwijs moest geregeld
worden bij de wel en daarbij kwam de quaes!ie van de theologische facul
teit te pas. Nopens de beurzenstichlingen, geloofde ook de minister dat in
de bedoelde besluiten een en ander voorkomt, dat onregelmatig is. Zij zul
len op den duur niet kunnen blijven bestaan. De minister verklaarde verder
dat hij nooit aan eeltig minister eene wet op het hooger onderwijs gevraagd
heeft en er nooit bepaald een heeft toegezegd of zóó gesproken, dat men er
uit zou hebben kunnen afleiden dat die wet spoedig zou worden aangeboden.
Als hij onlangs het uitzigt der aanbieding na een niet al le lang tijdstip had
geopend, dan heeft hij meer dan ooit toegezegd. Dat de minister veel be
lang in de zaak stelt, kon blijken, als hij zegt. dat hij bet meest actieve
deel aan de sectie-beraadslaging en aan het rapport over het vorige ontwerp
genomen heeft. Wat de vraag betrof omtrent de geneeskundige school le
Amsterdam, die de heer 's Jacob lot eene école de perfeclionnement wilde
hebben ingerigl. vroeg de minister of die school daarom eene rijks-instelling
behoefde te worden. Wal de minister doen kon om die school aan die be
slemming te doen beantwoorden, zou hij niet nalaten.
De heer Kappeyne van de Coppello verklaarde dat velen van dezen minis
ter de regeling van hel hooger onderwijs hadden gewenseht en verwacht
daar hij uitnemend deskundig is op dat gebied. Hij zou echter niet verder
daarop aandringen maar de bescheidenheid in acht nemen, uit erkentelijk
heid dat de minister weder het roer van staat in handen bad genomen.
Hij wilde echter de aandacht op een ander punt vestigen. In eenig uitstel
van de regeling van het hooger onderwijs zag de spreker geen bezwaar
voor de akademiëndeze konden toch iu allen deele door het verschaffen
van degelijk onderwijs in de bel oeften voorzien en de mededinging met het
buitenland volhouden. Maar anders was hel met de voorbereidende inrig-
tiug voor het hooger onderwijs. Deze inrigting bevindt zich iu volkomen
desorganisatie Nog altijd worden de Latijnschc scholen beheerschl door
art. 3 volgg. van het beslui! van i8i5. maar deze bepalingen zijn zoo ver
ouderd dat zij niet meer als de beslaande kunnen worden beschouwd. Der
tig jaren geleden zijn gymnasia ingevoerd, die evenwel wettigen grondslag
missen, en alleen steunen op koninklijke magtiging aan den minister van
binnenl. zaken. Op dien weg heeft men getracht tegemoet te komen aan
de behoefte van academische opleiding voor den beschaafden stand. Maar
sedert zijn de hoogere burgerscholen gekomen, die aan die behoefte voldoen.
Van daar. dat de gymnasia en Laüjusc'oe scholen een kwijnend leven lei
den en door de hoogere burgerscholen overvleugeld zijn geworden. Die toe
stand kan niet blijven bestaan. Het propadenlisch onderwijs moet door eene
vaste regeling beherrscht worden. Zoo dit niet geschiedt dan zullen de
klassieke studiën ntecr en meer achteruitgaan en zal de academische jeugd
niet meer rijp zijn om den grond te leggen voor wetenschappelijke oplei
ding. Zonder verbetering der gymnasia, zon de gemeene band, die de gym
nasia aan de academiën verbindt, wegzinken eu losgemaakt worden, en
zonder de gymnasia zicli geheel oplossen iu speciale scholen. Indien de
minister de inrigting van bet hooger onderwijs wil uitstellen, dan meende
bij dat dit uitstel den wetgever niet mag ontslaan van zijne verpligling om
bet hooger onderwijs althans parliëel te regelen. Spr. meende dat onze
eonstitutïonnele instellingen meer vruchten zullen dragen wanneer op het
voorbeeld van Engeland ook meer gebruik werd gemaakt van bet parlemen
tair initiatief Indien <lc kamer geneigd was met eene partiële regeling
der gymnasia eene proef te nemen, zou zij op zijne medehulp kunnen rekenen.
De minister van binnenl. zaken verwees, in zijn antwoord, dien spreker
uaar de discussiën over de begrooting in den afgeloopen zomer. Daaruit kon
blijken dat bij hem geen zucht tot onbepaald uitstel beslaat. Integendeel,
hij zon het als een zeer groot geluk beschouwen in de gelegenheid te zijn
de regeling van het hooger onderwijs voor te dragen en met hulp van de
vertegenwoordiging lot stand te brengen. Hij gaf het spr. toe dal hooge-
scholen eerder kunnen wachten dan de gymnasia, maar het een kon z. i.
niet georganiseerd worden zonder het andere. Hij erkende de behoefte aan
eene reorganisatie der gymnasia; maar met betrekking tot de universiteit
en de hoogere burgerscholen, diende er gezamenlijke regeling plaats te vin
den. Hij noodigt deu spr. uit in zijn kabinet te komen en den hoop
stukken te zien. die over dat onderwerp ter behandeling liggen. Dat de
minister niet uitstelt, viel reeds daaruit af te leiden dat hij meer haast
heeft om iets tot stand te brengen dan anderen. Wat nu de partiële rege
ling betrof en het initiatief daaromtrent uit den boezem der kamer, de mi
nister zou, bij de veel omvatteude laak die hij te vervullen heeft, steeds
dankbaar zijn voor het nemen van het initiatief Maar dat initiatief zal
toch de rigting moeten geven die de regering bij de regeling van het uni
versitair onderwijs zou moeten volgen. In die opvatting zou de tweeërlei
taak gelijken op die van twee acteurs, die, een eigen toon en thema heb
bende, eene wanhopende poging zouden wagen om lot een accoord te
komen.
De heer Kappeyne verklaarde dat, nu hij uitdrukkelijk de verzekering had
ontvangen dal de wet op het hooger onderwijs wel degelijk wordt voorbe
reid en dat de minister er aan werkzaam is, bij gaarne wilde wachten niet
eene poging te doen lot partiële regeling van het gymnasiaal onderwijs.
De zitting van heden was geheel gewijd aan de afdeeling middelbaar on
derwijs, in het bijzonder over dat voor meisjes en over de aduiissie-examens
enz. op de hoogere burgerscholen. Morgen is de behandeling van hel lager
onderwijs aan de orde.
In de gisteren gehouden zitting van den raad van state afd. voor de
geschillen van bestuur zijn ingekomen twee kon. besluiten van 19 Nov. j|.
als: 1". tot vernietiging van de uitspraak van ged. stalen van Gelderland
van 29 Aug. jl waarbij beslist was dat A. Duilschhof niet als lid van den
gemeenteraad kon worden toegelaten. (Men zal zich herinneren dat ged.
stalen van oordeel waren, dat stembriefjes, vrouwennamen bevattende, in
aanmerking hadden moeten worden genomenin welk geval gemelde lieer
niet de volstrekte meerderheid van stemmen had verkregen. Dij dit besluit
is uitgemaakt dat de wet geen ander den manspersonen verkiesbaar stelt,
en dat derhalve billelten, waarop vrouwennamen voorkomen, van onwaarde
moeten worden verklaard. Diensvolgens heeft Z. M. verklaard dat A. Duilsch
hof alsnog als lid van den raad der gemeente YViseh behoort te worden
toegelaten); en 2 waarbij gehandhaafd wordt het besluit van ged. staten
van Ztiidhollaud van 18 Junij 1871, waarbij ongegrond verklaard wordt
hel beroep tegen een besluit van ged. staten, waarbij vervallen is verklaard
eene vroeger verleende vergunning tot oprigting van eene perscrij en glau-
zerij in het perceel kadaster sectie D. n". 895 te Leiden.
- De hoogc raad (burg. kamer) heeft heden uitspraak gedaan in de zaak
van J. Legel, thans echlgenoole van en bijgestaan door A. Fuchs- c. s.,
eischers, tegen den staat der Nederlanden, gedaagde. Daarbij betrof liet,
zooals reeds.vroeger is medegedeeld, eene vordering tot nietigverklaring der
overeenkomst namens den staal met een minderjarige gesloten, waarbij deze
zich tot militaire dienst in Ned. Indie heeft verbonden, en herstelling ij
den staat waarin partijen vóór die verbindtenis verkeerden. Overeenkomstig
de conclusie van het opeub. ministerie heeft de liooge raad de eischeresse
en haren echtgenoot onbevoegd verklaard in regten op te treden en hen dus
niet-onlvankelijk verklaard; de vordering door den eischer (den voogd) inge
steld. en later verminderd, toegewezen; de overeenkomst tot verbindtenis in
militaire dienst nietig verklaard en partijen hersteld in den staat waarin zij
zich vóór de verbindtenis bevondenmet vcroordeeling van de eischeresse
in de helft en den slaat in de wederhelft der kosten.
Aan het ministerie van binnenl. zaken is heden aanbesteed liet maken
en stellen der gegoten ijzeren jukken en van den bouwenbouvvvan den
viaduct in de Binnenrotte te Rotterdamin twee perccelcn en iu massa. De
laagste inschrijvers waren: voor perceel 1 de ijzergieterij de Prins van
Oranje, te 'sllage, ad ƒ52000; voor perceel 2 de maatschappij John Cocke-
rill, ie Seraing. ad ƒ407,717; voor de massa Bullerley en C., te Bullerlty
(Engeland), ad ƒ447.400.
|Aa
irst
ien
jrd
rust
oeU
uri
iste
erin
tien
orlo
ei ze
et
I li
he
kei
P
tiits
elin
let
laar
at I
BUITKl\ LA M )S<;I i K B Ki S Ui K N
ukei
BELCIE.
Eene deputatie van 400 Gentsche liberalen, voorafgegaan door ilea
burgemeester van Gent, is Woensdag te Brussel aangekomen en werd door
eene talrijke menigte aan liet spoorwegstation opgewacht. De stoet begal
zich hierop naar de woning van den beer Bara. De burgemeester van Gent
overhandigde hem. uit naam van de Gentsche liberalen, een adres van dank
zegging. Overal w aar de stoet passeerde w erd bij met geestdrift ontvangen,
Te Gent hebben mede demonstratiën plaats gehad tegen het ministerie,
Verscheidene fanfare-corpsen trokken door de stad, gevolgd door eene aan
zienlijke volksmenigte, die «Leve Bara! Leve de Koning!" riep. Te Luik
bad eene groole demonstratie plaats van de zijde der studenten ten guiislt
van de liberale afgevaardigden van hel district. Aan het seminarie, de wo
ning van den bisschop en de gebouwen der Jezuilen werd oen charivari
gebragl.
ENGELAND.
LONDEN29 November
De Times zegt dat de ongerustheid omtrent de ziekte van den prins
van Wales niet gereglvaardigd wordt door den loop der ziekte, maar zie!
in die ongerustheid een blijk van gehechtheid aan de monarchie en aan dt
dynastie. Het blad voegt daarbij een wenk of les voor deu prins; het geelt
de hoop te kennen dat voor den kroonprins het herstel van deze ziekte het
begin moge zijn van een nieuw leven, geheel gewijd aan het algemeen!
welzijn en bepaaldelijk aan zulke verbeteringen in de maatschappij als doot
wijlen zijnen vader zoo zeer behartigd werden.
FKANKK IJ K.
De Siècle, die vroeger zeer heeft geijverd voor eene spoedige ontbin
ding der nationale vergadering, verklaart thans dat de repuhlikeinsche parlij,
genoegen zou kunnen nemen met eene jaarlijksclie aftreding van een derde
gedeelte der ledenten einde alzooals door een vergelijk niet andersden
kenden, uit den onnatuurlijkeii toestand, dal is de heerschappij eener ver
gadering zonder bepaalden duur, te geraken.
- De. Figaro deelt eenige bijzonderheden omtrent de executie van Ros-
sel c. s. méde. lie heer Albert Joly. de verdediger van Hossel, had op zich ge
nomen hem te zeggen dal zijn verzoek om gratie verworpen was. Toen
deze Dingsdag ochtend in zijne cel kwam. sliep hij nóg, zoodat Joly. om
hem te wekken, hem tweemalen bij zijn naam moest noemen. «O, zijt ej
het?" zeidc Rosseltoen hij ontwaakte. //Ik begrijp u Ik zal beden Ier
dood gebragl worden, welaan, als het zoo zijn moet." Vervolgens den lieer
Croussoles. den directeur der gevangenis, ziende, vroeg hij hem verlof,
eenige oogenblikken alleen te zijn om lot bezinning te komen. Dit werf
hem geweigerd. Vijf minuten later was hij gekleed. De predikant l'assi
kwam hierop in de cel en beiden, hij en Rossel. baden. Ferre'de tweede
veroordeelde, sprong uit het lied, toen hij wakker werd gemaakt Niet eene,
zoo hel scheen, onverstoorbare kalmte slak hij een sigaar aan en klceddt
zich met eene bijzondere zorg. Nu en dan liet hij zich eenige afgebroken
woorden ontvallen, waaruit bleek, dal hij meer ontroerd was dan hij w
laten blijken. Bourgeois, de derde, die den dood zou ondergaan, vroel j®®'
wal wijn en rookte. Dc drie veroordeelden werden elk afzonderlijk in een
rijtuig geplaatst en naar het kamp van Salory gebragt. Aldaar las it
milt
loog
lijne
De v
legt
Kim
taali
bede
naln
tia;
een
ierei
die s
llgei
resul
mogi
igin
bedo
belet
Bf
disib
ophe
llrcl
budg
bescl
halte
versi
lil
dal
[oed
ierd
in d<
tolk
BE
den
leeft
lol I
iocli
Lf
deele
[ezoi
lie t
Ben
