liet luiis van arrest waren overgebragl, hebben zij aldaar zulke ernstige
baldadigheden gepleegd, dat de hulp der militaire magt moest worden inge
roepen; het ging zoo ver. dat zij als woeste dieren alles vernielden wat
onder hun bereik was. en daardoor belangrijke schade aan het inwendige
van bet gebouw veroorzaakten.
Volgens liet Lnxemburgsche regeringsorgaan hebben Engeland en Pruis-
sen, in antwoord op liet door den koning-groothertog aan de onderleeke-
naars van bel verdrag van honden gedane voorstel om de onzijdigheid van
het groothertogdom op nieuw te doen bekrachtigen, geantwoord, dat die
onzijdigheid genoegzaam gewaarborgd was. 1'usland heeft zich op dezelfde
wijze uilgelaten.
Aan het voorloopig verslag der tweede kamer omtrent hel wets-ontwerp
lot regeling van het hooger onderwijs onlleenen wij nog dc volgende
punten:
liehoud ran drip. hoogescholen. Aan ecnige leden lachte dij. beginsel toe.
Ware er sprake van eerste oprigting, men zou in ons land misschien met
twee universiteiten of zelfs met ééue kunnen volstaan. Nu echter moest
men aarzelen eerie sloopende hand te slaan aan bestaande instellingendaar
door de brandpunten van beschaving te verminderen en gebouwen of ver
zamelingen, met veel opoffering tot stand gebragl, zonder bestemming te
laten. Dc groote meerderheid plaatste zich op een geheel ander standpunt.
Geen der redenen, zeide men. is meer aanwezig, die vroeger tot vestiging
van zooveel hoogescholen binnen een zoo beperkt grondgebied hebben ge
leid. De provinciale naijverdie ten tijde der republiek dc groote vermenig
vuldiging dier scholen in de hand heeft gewerkt, is voor het besef van het
geen het algemeen belang eischt geweken. De onvolkomenheid der midde
len van verkeer, die vóór 50 jaren de verbrokkeling jiog wettigde, is
opgeheven. Wat daarvan zijindien hier te lande twee hoogescholen bleven
beslaan, zouden geen van beiden overdreven groot zijn ol door ecne al te
talrijke studentenschaar bezocht worden. Daar waren wel leden in het
afgelrokkene voor het behoud van slechts ééne, maar dan ook uitstekende
universiteit gestemd; doch de meesten erkenden, dal afdoende redenen tegen
dien al te radicalen maatregel pleitten. Dij het bespreken der vraag, welke
gemeente zich in het belang der wetenschap, en dus ook van het vader
land de opheffing harer hoogeschool zou moeten getroostenliet men Leiden
builen spel. Voor de opheffing van Utrecht liet zich wel een en ander aan
voeren. Daartegen deed men gelden, dat de Utrechtsche hoogeschool in
bloeijenden toestand verkeerde, terwijl die te Groningen aan het kwijnen
was. Door dien toestand was, zoo er van opheffing sprake moest zijn, het
wegvallen der Groninger akademie genoegzaam gewettigd. Zij heeft meer
dan de twee andere hoogescholen een provinciaal karakter. Voor de alge-
meeue wetenschappelijke vorming der natie zal aan haar nog het minst
worden verloren. Ook is schadeloosstelling, zij die ook gedeeltelijk, denk
baar. Sommigen spreken van de vestiging te Groningen van eene tweede
o ylechnische school. Volgens anderen kon de vestiging der rijks-land
bouwschool te Groningen in aanmerking komen. Op al deze gronden drong
men van de zijde der groote meerderheid er met ernst op aan, dat de rege
ring. die toch, blijkens de memorie van toelichting en het wets-ontwerp
zelf. daarheen scheen over te hellenin deze zaak een moedig initiatief
nam. bij het wets-ontwerp het getal hoogescholen tot twee beperkteLeiden
en Utrecht als akaderaiesteden aanwees en zoovéél mogelijk op het schade
loosstellen van Groningen bedacht ware. Enkele leden protesteerden met
levendigheid legen die slotsom.
Opheffing der JaculteitenDok in dit opzigt schaarden zich slechts vvei-
nig leden aan de zijde der regering. Daar waren er, die de opheffing goed
keurden, zonder daaraan overgroot gewigt te hechten. Meer algemeen vroeg
men: waartoe deze verandering? In een der afdeelingen meende men, dat
aan opheffing der faculteiten niet gedacht zou zijn, als de regering het
voortdurend bestaan cener theologische faculteit aan een rijks hoogeschool
niet voor bedenkelijk gehouden had.
Onderwijn aan eene der hoogescholen in de vakkenvereischl voor de
examina in de Oostcrsche letterkunde en opheffing van hel zoogenaamd
Indisch instituut te heiden. Men twijfelde zeer, of deze maatregel wel
doeltreffend ware. Op zich zelf kon men het niet afkeuren, dat in een
land als het onze, hetwelk zulke rijke koloniën bezit, aan ecne ot meer
hoogescholen leerstoelen voor de Indische en Polynesische letterkunde wier
den geslicht; maar daarom behoefde hel Indisch instituut niet door de
hoogeschool te worden verzwolgen. Met opzigt tot de goede opleiding der
Indische ambtenaren zou door de opheffing van het instituut een stap ach
terwaarts worden gedaan. Het universitair onderwijs kan toch niet in de
plaats treden van dat bij het instituut; het meesterschap in de Indische of
Polynesische letterkunde niet in die van het radicaal van Indisch ambtenaar.
Ir ij hei d ran studie, «eene rerpligte collegiën. geen bepaling omtrent
den duur der studie aan de hoogeschoolexamina voor alle rakken, in
den regel elke cursus halfjarig. Algemeen juichte men het beginsel der
vrijheid van studie loc: een beginsel trouwens van zelf voortvloeijende uit
eene wet, die gccncrlei dwang medebrengt om de lessen aan eene rijks
instelling te volgen. Ook de vrijheid, die gelaten wordt in de inrigtiug der
studiën voor den student, werd goedgekeurd.
si au de hoogleerarcn toegekend eene jaarwedde van rijkswegemini
mum f 4000maximum ƒ6000. Geene. bijdrage van de studerenden tol
vermeerdering der jaarwedden. Afschaffing der collegiegelden. Het aan
genomen minimum en maximum voor dè jaarwedden der hoogleeraren gaf
op zich zelf geen stof tot bedenking Maar moet. gelijk de regering wtl,
het inkomen van den hoogleeraar uitsluitend in een vaste jaarwedde bestaan
Moeten de collegiegelden geheel worden afgeschaft, zoodat zjjne .belooning
ten eenen male onafhankelijk zij van de door hem gegeven lessen en van
het aantal studenten, dal daarvan gebruik maakt? De gevoelens waren
over die vraag verdeeld, zoodat de voorstanders der gehcele onafhankelijk
heid nagenoeg even talrijk waren als de tegenstanders.
's GftAVENHAGE17 Augustus.
Z. M. heeft aan .1. Krijnen, zeeloods ter standplaats Willemsoord, ver
gunning verleend tot het dragen der gouden medaille voor roemrijke daden,
hem door den koning van Zweden en Noorwegen geschonken.
Tot commissaris van poiieie te Middelburg is benoemd de heer C. F.
Westerburger, thans inspecteur van poiieie te Rotterdam; voorts is aan den
heer G. J. Verwey. op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als plaatsver
vangend kantonregter te Slicdrecht.
2. M. heeft goedgevonden te benoemen tot 211"1 luit. bij het 4lle reg.
huzaren den wachtmeester-titulair J. C. R. Wilbrenninck, van liet 1s,e reg.
huzaren.
lieden morgen ten 7 ure vereenigden zich dc verschillende bataillons
van het reg. grenadiers en jagers in de Maliebaan. Tegen half acht ure
verscheen Z. M. de koning op het veld, vergezeld van twee adjudanten en
drie bediendenweiken laatsten thans de uniform van licht blaauwe huza
ren droegen, liet 4'1 bat. jagers, eskadrons huzaren en batterij artillerie be
gaven zich naar Loosduinenen ten 8 ure marcheerden de overige cornj
met Z. M. den koning aan het hoofd, naar Rijswijk, Wateringenh
Na verschillende krijgsbewegingen in tegenwoordigheid van Z. M. te' heibe k
uitgevoerd, keerden de troepen tegen den middag in de residentie terujie d<
Heden nacht is alhier in bijna 68-jarigen ouderdom overleden de ||W ('el
D. J. Slorm Buysing, opd-hoogleeraar aan de üelftsche akademie en ï001
zen lid van den raad van state. Aken
IHIITKNLA.NDSCIIK UEItHÏTKN.
üiit
zijn in
sen n
is el "f
Ier te
"f,:
fee op
e Saarl
hel
Ie zeri
Staal
•Jrzc
na
uneii,
irzcndi
gc ki
z,J'L.Va
Wang
uien ven*
üartcljjkel'n
■d. en ik te.11'
BELC1IE
BRUSSEL, 16 Augustus.
Bij een koninklijk besluit van 12 dezer is het besluit van 17 Julij
dende verbod van den uitvoer van paarden, ingetrokken.
- Het Journ. de Liége meldt, dat in bet begin dezer week een»
schap van 20 Nederlanders, onder welke 6 dames, te Luik is aangekoi
door de vereeniging het Roode Kruis naar het oorlogslooneel gezonden
einde hulp aan de gekwetsten te brengen. Twee waggons waren op»||f0'?e
met alles wat zij tot bereiking van hun doel noodig hadden. Na gewjiokan
hebben gemaakt van andere maatregelen, welke in Nederland ten bell-0t
van de gekwetsten in den tegenwoordigen oorlog worden genomen, mJ lioo
het blad ten slotte: «Wanneer zullen wij ook in België zulk 'een«ende
streven te vermelden hebben rjc F
ENGELAND. Fde;
ros 1
LONDEN, 16 Augustus. „j2e
Te Londonderry, in Ierland, hebben weder verregaande ongerep,ü'^
heden plaats gehad. Bij het houden eener jaarlijksche processie do»E den
Orangisten hebben de katholieken getracht dit thans te belettenbet N'611
eenen lievigen strijd ten gevolge had. Beide partijen verkregen no;*nk T:
sterking uit Belfast, liet bestuur ontbood soldaten. de stad werd f'""1'
lijk in staat van beleg verklaard. en tocb heeft men niet kunnenfe1
komen dat er bloed werd gestort. Er hebben ernstige botsingen ®e011
gehadwaarbij een zestigtal personen werden gekwetst. Men n'e11
beducht voor ecne herhaling van de ongeregeldheden.
Het is gebleken dat de kosten der verkiezing van den
Mahon tot lid van het parlement, die te East Suffolk onlangs plaats f
3390 bedragen
FRANKRIJK.
PARIJS, 16 Augustus.
liet dep. der Alpes Mariiimes, alsmede geheel Algerië
beleg gesteld.
Het Journ des Dëbats bevat een brief uit Metz, waarin hel vol;
voorkomt: Ons leger verdient bewondering. Onze soldalen zijn de
der wereld. Onze vijanden erkennen het volmondig. De Duitschers zijiP
verschrikt over de gevolgen der eerste bataillcs. dat zij in beraad self
te slaan, of zij hunnen weg door onze provinciën wel zullen
Zeker, zij bezitten aanvoerders van groot talent; maar dc sinar
ring, die wij hebben opgedaan, heeft ieder dc oogen geopend,
mij vast overtuigd, dat de geledene nederlagen zich niet zullen herk i,
De maarschalk Bazaine is een man, op wien men kan rekenen, lljji'r'0;'s.s
de tactiek der Pruisscn; hij weet dat zij niet in de open vlakte versdé M
dat zij naauwkeurig informatiën inwinnen, dat zij zich als tirailk iat'
hinderlaag leggen in bosschcu, wier kleinste paden zij even goed Au lr
als dc geitenhoeders en houthakkers uit den omtrek; want zij besli r.e"'.
reeds sedert twintig jaren de kaart van Frankrijk. Bazaine weet datl
tactiek is geduchte legers bijeen te trekkenen dienovereenkomstig ai- "e.
zijne maatregelen nemen. Hij is dc man om in een slag de begane i',a'en
gen goed te maken. Het leger is overtuigd dal hij het doen zal en ill°ra'
die overtuiging ook. Reeds vier dagen lang zag men een groot en slP1'0111
gemoet. Men denkt dat wij aangevallen zullen worden; blijkbaar aarwe'id
de Prnisseu al meer en meer; maar de stoot kan niet lang meer uill11 Flint
Wat er uit geboren zal worden, vermag niemand te zeggen; maar k Fstr(
een reuzenstrijd zijnbij zal in de historie der oorlogen een bloediger e"
zijde vullendan het geschiedboek lot dusver heeft aan te wijzen. 1 rer 'IBI
wij overwinnaars zijn, dan zal het slagveld het graf wezen van lieti p!
delijke leger. Worden wij daarentegen overwonnen, want men moet 111 ,weS
op alles zijn voorbereid, te meer daar de Pruissen tegen onze 140j 1ZÜU S
150.000 man 400 000 kunnen overstellen, dan zullen zij zoodanig ven He
ziju, dat zij het te naauwernood zullen durven wagen, verder voorn tolera
dringen. »gRoi
De generaal Decaen, die aan het hoofd cener divisie nabij Mclz F
heeft dc volgende dagorder uitgevaardigd: «leder soldaat, die zijn»
verliest, zal ongewapend naar de voorposten worden gezonden, llenta p\p]
eerst een nieuw geweer worden gegeven, wanneer hij eene volledig Ler.nl
rusting aan eenen vijandelijken soldaat zal hebben ontnomen." Ejs ~r
Ilet Paris-Journal deelt de volgende toespraak mede, die doori
schalk Bazaine, bij een bezoek aan de kantonnemententot een do
troepen zou zijn gehouden: «Kinderen, ik heb u slechts één ver»
doen: gij schiet te snel. Te Weissenburg, waar gij gebrek aan ams missen
hadtzouden de rruissen met uw voorraad voor drie dagen genoeg 1 isscniei
gehad. Maar, wat drommel, kinderen, luistert dan toch even toe!
zijn wij? In 't midden van onze linie van defensie. Van Thionvilpze bei
Metz en van Metz tol Nahcy hebben wij het terrein te onzer bescliil li
En achter die linie, wat hebben wij daar? E«i andere linie, diel
Maas. Eu achter de Maas, hebben'wij daar niet Champagne, een
dat wij kennen, is het zoo niet? En achter Champagne ligt immers Aki
Argonne kent ge toch wel van ouds en Valmy zuil ge u toch zekert»
herinneren? Ten minste de Pruissen weten er van te spreken en
ik toch wel niet behoeven te zeggen! En wat vinden wij na Ara
Immers dat net van rivieren, roemrijk geworden door de camp»
1814. die gehcele uitgestrektheid lands, doorsneden door dc Aisne. del
de Aube. de Seine en zelfs dc Yonnc en dc Armaugon! WelnuilJt|B
beteekent nog niets; want achter Metz, achter de Maas, achter Ar:fce'
achter Champagne, achter onze valleijen van de Marne.'ligt Parijs ettf"'
Parijs Frankrijk, Frankrijk, dat wil zeggen 4 millioen gewapende l
met een vaderlandsch hart in iedere borst. Ik geloof waarlijk dat vl
reden hebben om liet eten niet zoo schielijk naar binnen Ie slaan, f
wij er welgemoed heenmaar zonder ons te haasten. Wij
den tijd!"
Men verzekert dat dc abt dc Bcuvron. aalmoezenier van hel legtl
van den maarschalk Mac Mahon. op het slagveld bij Woerth is gcdof
worden, terwijl hij de laatste hulp aan een stervende bewees. Éenef
zuster.' die ecu gewond kurassier een verband aanlegde, werden tlt|
beenen door eenen kanonkogel afgeschoten.
ïreu de
Maar
tol gro
evochtt
ize bei
KEUL
er Dpi
an alle
lok de
zaa
Jtierika
o; aan
ikanen.
BERE'
icn vc
orden.
PA RIJ
ahtw
'missen
por te
liet Offil
Ut ziel
[evechte
Irder,
talk
te
