llWe fader naauwelijks een paar aren om (e nisten en in huis Ie'gaan e!en,
>ui't j zulks nog eens vergund werd. Jammer dat men toen nog niet een uur
n dien werktijd heeft toegevoegd, wie weet of de jeugdige arbeiders van
ien tot 12 uur 'snachts nog niet vrolijker zouden geworden zijn.. Maar over
n toestand willen wij liever met hem niet spreken. Iedereen toch kan
rstaan dat hoe ligt ook de taakals zij boven de grenzen der menschen
"•se jet en zijn deze niet twaalf uren in den dag wordt voortgezet,
'ge- putting moet' veroorzaken en dat bij een werktijd van 14 uren en daar-
ven van onderwijs geen sprake kan zijn. Van daar de praktische oplossing
iik. Engeland waar door het halve-dag-stelsel arbeid met onderwijs verbonden
irdt, zoodat het kind leert, werkt en geld verdient, waardoor in de be
seften van kinderen, fabrikanten en ouders voorzien wordt, terwijl de meer
za° (wassenende vrouwen en jongelieden, volgens de Tcn-llours-Act, maar
en n en een half uur mogen werkenzoodat daar de fabrieken van 6 uur
!zo, morgeus tot 's avonds 6 uur geopend zijnna aftrek van anderhall
amr voor rust en etenstijd. Maar hierover later, wanneer wij hem zullen
atoonen dat hij de waarheid geen hulde doet wanneer hij zegt dat dit een
lit is, «waarover men in Engeland wel zes jaren is bezig geweest," en
ddc„ vee) minder wanneer bij zwart op wit durft nederschrijven «als men in
i is° landen naauwkeurig, en niet oppervlakkig ging onderzoeken, dan zou
>n vernemen, dat die wetsbepaling noch beantwoordt aan het doel van
vanlksbeschaving noch der nijverheid in de hand werkt." Eerst moeten wij
m echter aan de band der geschiedenis gaan aantoonen dat hij oppervlakkig
31es niet naauwkeurig is wanneer hij alleen Cremer plus eenige philanthropen
it in deze ook voor ons vaderland zoo belangrijke quaestie.
«nd SAMUEL LE POOLE.
WAT AU?
eiii
]letDe residentie heeft dezer dagen feestgevierd bij gelegenheid der opening
n den spoorweg tusschen 'sGravenhage en Gouda, aangelegd en in exploi-
";ie gebragt door de Nedcrlandsche Rijnspoorwegmaatschappij, om later te
irden. verlengd tot Scheveningen ter verbinding met een aldaar aan te
lenigen zeehaven.
Leiden en Haarlem, Rijnland en Delfland kunnen nu van die lijn gebruik
zeiken, alleen door middel van den liollandschen spoorweg tot 'sGraven-
'e"gc, waar vooreerst een rechfstreeksche aansluiting van de verschillende
ïn-tions wordt gemist.
eteVan liet vroeger bestaand plan lot den aanleg van een spoorweglijn tus-
jmien Leiden en Woerden langs Koudekerk, Oudshoorn, Alphen, Zwammer-
ai en Bodegraven is nog een gedenkteckcn te vinden in de gemetselde
'c'ofden der brug aan het einde van de Zijl. Vooruitzicht tot verwezen-
ting van dat plan bestaat er niet; voor reehtstreeksche aansluiting aan
*a-j spoorwegnet geen spoor; voor bet goederen-vervoer van en naar Duitsch-
aiud geen geriefelijke en minst kostbare gemeenschap.
•afirVat nu?
Dn toch men had bij tijds aangetoond:
Llj°. Dat de lijn Scheveningen-'s llage-Gouda alleen de beide eerstgenoemde
alscn baten kan en dat daarentegen de andere lijn de verbinding met
en. groole spoorwegnet opent voor de residentie niet alleen, maar ook voor
fabriekstad Leiden met 36000 en roor de nijvere Rijnstreek met onge-
r 20000 inwoners, en dat zij behalve aan Scheveningen ook aan Noord-
li en Katwijk de gelegenheid geeft lot verzending van verschen visch
r Duitscliland.
a"P. Dat de lijn over Leiden en Woerden in het vervolg van zelve zal
lebrengen versmalling van de gcheelc llollandschc spoorbaan, waardoor
isr al de gemeenten langs deze baan: Ilaarlem-Delft-Schiedamzoowel
'sllagc en Leiden, de reehtstreeksche gemeenschap met het Europesche
orwegnet verzekerd zal zijn.
Dat daarentegen de lijn Gouda-'s Hage de llollandsche baan zou kruisen
niet alleen feitelijk elke aansluiting zou afsnijden, maar ook elk motief
ii- r de Hollandschc maatschappij om baar tegenwoordig breed spoor te j
smallen. zou opheffen,
j,,". Dat het voor Utrecht en al wat daar achter ligt van meer belang is.
met 's Ilage, Leiden, Haarlem. Delft, Schiedam en de Rijnstreek in
ltstreeksch spoorwegverband te komen dan met 'sGravenhage alleen.
Dat dus in alle opzigten het publiek belang de lijn over Leiden en
>-erden aanbeveelt boven de lijn van 's llage naar Gouda!"
is In niettegenstaande «al deze redenen werden aangedrongen niet alleen
Leiden uit. maar ook in adressen van de gemeenteraden en de kamers
koophandel van HaarlemDelft en Schiedam, en in de adviesen van
iejeputeerde Staten van Noordholland en Zuidholland," is de lijn 'sllagc-
't'ida aangelegd en den lslcn Mei 1870 geopend.
Vat nu?
"'c lijn Gouda-'s Hage is aangelegd door de Nedcrlandsche Rijnspoorweg-
itschappijdie ook dit jaar door den aanleg van een tusschenlijn Breu-
~in-Harmclen in de rigting Amsterdam-Rotterdam den omweg over Utrecht
lijdt. Wat wordt hiervan het gevolg
Er bestaat thans voor het verkeer tusschen Amsterdam en Rotterdam
c concurrentie tusschen de beide spoorweg-maatschappijen. Die concur-
lie is voor het publiek voordeelig. Zij drijft de beide maatschappijen om
krachten van weerszijden in te spannenton einde liet verkeer zooveel
lelijk te bevorderen. Maar aan die concurrentie zal een einde komen
meer de Rijnspoorweg-maatschappij in haren toeleg slaagt. Zij beeft nu
ls op bet traject tusschen de beide koopsteden iels voor. Maar de llol-
Ische maatschappij vindt daartegen haren steun in het verkeer van Am-
'damHaarlem en Leiden eenerzijds en RotterdamSchiedam en Delft
erzijds met de hofstad. Bereikt de Rijnspoorweg-maatschappij haar doel,
'i wordt ook het verkeer tusschen Amsterdam en 'sGravenhage, zoo niet
[eel. althans grootcndeels aan de llollandschc ontnomen, terwijl dat lus-
:en de beide koopsteden baar geheel ontvalt. Daar komt nog iets bij.
1station der Rijnspoorweg-maatschappij te Rotterdam heeft eene gcluk-
1 e ligging aan den Maasoever. Dat der andere maatschappij is daarvan
(sneden en het laat zich gemakkelijk verklaren, dal de "Rijnspoorweg-
ftschappij zich niet haast hare verpi'igiingen na te komen, om de beide
ions door een verbindingslijn te vereenigen. Dit verschil in den toestand
beide eindstations laat vooruitzien, dat, als eens de lijn Gouda-'s llage
eed is, ook het vervoer van 's Hage naar Rotterdam, zoo voor personen
vooral voor goederenzijii loop meerendeels over den Rijnspoorweg nemen
Dit zal welligt nog liet zwaarste verlies zijn. dat de Hollandschc
Ischappij op hare tegenwoordige inkomsten lijden zal. Wal blijft haar
over? Niets anders dan het zuiver plaatselijk verkeer der tusschenstcden
riem. Leiden, Delft en Schiedam. Zij zal geheel locaalbaan worden. Een
)l gedeelte van haar kapitaal zal renteloos worden. En het zal de vraag
of zij hare onderneming zal kunnen voortzetten."
fat dan? Zou dit bevorderlijk zijn aan hel algemeen belang?
oo dacht en schreeft men in 1862; na een achtjarig tijdsverloop is het,
'f dat nu geschreven werd.
Inmiddels werd in tusschen wettiglijk beslist, dat de aanleg van een spoor
weglijn, om een badplaats, die welligt over eenige jaren ook een zeehaven-
plaats wordtmeer is in hel algemeen belang dan de reehtstreeksche aan
sluiting en verbinding van een nijvere en handeldrijvende uitgebreide streek
en meer dan eene provincie aan het Europeesch spoorwegnet.
Juist daardoor krijgt de vraag voor Leiden en Rijnland meer waarde:
wat nu?
De wekelijksclie veemarkt te Leiden neemt meer en meer loc; de handel
breidt zich uit; het vervoer langs den liollandschen spoorweg wordt druk;
landbouw, fabriekwezen en nijverheid hebben evenals de handel behoefte
aan snel en min kostbaar vervoer ook naar het buitenland.
't Is van algemeen belang tijdig naar middelen uit te zien, ook ter voor
koming van kwaad.
Wat nu
Wel, een haren te Katwijk aan Zee!
M.
ÜMrgcr! ijéic S>S,i«5.
Van 13 tot en isiet 18 Mei
BEVALLENM. C. van der Krogt, gcb. Vogels, Z. J. Korec, geb. van der
LelieJ. M. van der Meergeb. van den WijngaardD. G. J. Keereweer,
geb. Trouw, Z. P. de Gunst, gcb. Moene, Z. W. F. Dee, geb. Kort, I).
G. Doefl', geb. Uiterwijk D. JL E. Vosgeb. SchaapD. S. Blotegeb. Kok
Z. J. Wallaartgeb. TaffijnZ.A. J. Gyzeny, geb. Beun, I). S. M. Vrij-
bloed, geb. den Os, Z. E. Vinkeslelngeb. Panhuizen, Z. D. Lavengeb.
Dozy, Z. L. F. Welvaarsgeb. van HovenD. A.IIeymans, geb. FlorynZ.
T. M. M. Kettenes, geb. Ter Meer, Z. M. Verhoeven, gcb. Voskamp, D. B. dc
Leeuw, geb. Ivoelser, D. J. Bekooy, geb. van der Nat, D. T. de Graaf, gcb.
AmmannD. A. C. van Zijp, gcb. van der Sloot, D. G. Gabes, geb.Rijlsma, D.
GEHUWD: B. J. Winkelman jm. en S. A. A. de Graaf, jd. II. van Leeuwen,
jm. en M. W. van der Reyden. jd. J. J. F. Blijleven, jm. en M. Labordus. jd. --
C. Ouwersloot, wedr. en C. Stekweg, jd. J. G. 11. Groote, jm. en E. Vermeu
len, jd. G. D. van der llenst, jm. en D. Kleinjd. C. van der I.of, jm en G.
Vermeulen jd. D. J. Siljec, jm. en M. C. Gans. jd. W. F.Sinjou, jm. en J.
Goedeljcejd. G. Karstensjm. en C. Provoojd. II. P. Lambowedr. en L.
T. Noordelooswcde. W. Machocljm. en T.R. Beutlijd. W. F. Mastenbroek,
jm. en M. G. Estor, jd.
OVERLEDEN: J. van der LindenZ.15 m. - M. A. C. van Beek. D.5 j. - L.
Onderwater, Z.15 m. A. de Calavon Z.2 j. S. M. de Mey. D.14 m.
J. van der PultenD.10 m. M. G. Vermond1).8 m. G. van der Klaauw,
Z.8 m. C. van Heyningenwed. C. van Heyningen81 j. II Kleynwed. J.
H. Ruytenbeck76 jD. A. M. HooibergD.3 m. E. J. Couve'egeb. van Buu-
ren, 64 j. J. M. Evers, D., 2 j. J. S. van Zaancn, D.2 j G. Rietkerken,
D., 13 m. S. M. Moote. D.3 ra. L. Zirkzee. D.13 m. S. van der Horst,
D., 3 in. D. A. van der HornD.2 j. - M. J. Zandvliet, D., 3j. - C. Frank-
huyzen, wed. 11. de Water, 74 j. N. IlemerikZ.15 m. M. Krassenburg,
I).5 j. L. M. Smits, D.19 m.P. G. Tegelaar, gcb. Haasbeek30 j. C.
Woliers, D., 11 j. J. Rozier, wedr. 83 j. J. Aniba.geb. Lelivcld, 83 j. A.
Opdam, geb. Kallenberg. 47 j. M. L. Teunisse, wed. C. 1'. A. E. lliehl, 46 j. -
W. F. Vallentgoed, Z., 5 m. J. van Dieren, 66 j. E. S. de Vrind, D.2 j.
A. de Graaf, Z.11 j. C. Trik, Z., 17 m. J. Siere, I).. 15 m. A. van der
Linden, Z., 9 j. W. J. Dee. D.7 m. A. Ouwerkerk, D.3j. G. F. Tisseur,
Z.5 m. J. de Graaf. Z.2 j. J. E. 11. PosthumusD.11 m. W. C.Kramer,
D.3 j. II. A. Lempers, D.2 j. C. B. van Gelder. 53 j. J.G. Adriaans, wed.
P, Vossen 78 j. G. van Opijnen, Z., 6 m. - C. Plessius, 46 j. - K. van Leeu
wen .wed. N. Seljee, 60 j. M. Overduyn Z., 11 m. -- Th. Raar, Z.4 j. A. F.
J. van der Wa!le,Z..7m. C. M. llageman1).4 m. C. Fassetir. D. ,4 j.
II. van Zanten, Z., 14 m. - M. Delfos, D.3 j. - E. van Stralen, D.,2 j. de
Kier, D.3 j.
2?2'le Siaats-lLotcrij.
Lierde Klasse. Trekking van 18 Hei.
Prijs van 25000: N°. 605.
1000: 13451.
400: 11657 14306 18493.
100: 885 4541 4972 10780 13351 13711
17074
Prijzen van 65.
3 2068 3420 4976 6924 8192 9916 11832 13 !56 14978 17144 18363
22 2124 3447 5086 6980 8284 9947 11894 13365 15015 17152 18376
33 2139 3466 5092 7003 8297 9957 11933 13366 151(5 17173 18463
130 2210 3496 5124 7014 8363 10010 12126 13378 15146 17216 18472
192 2266 3557 5197 7081 8402 10013 12153 13393 15215 17274 18527
238 2271 3608 5369 7132 8491 10070 12171 13425 15233 17281 18537
347 2328 3624 5400 7194 8495 10200 12225 13480 15241 17307 18545
359 2333 3636 5402 7223 8532 10-62 12244 13481 15289 17326 18642
425 2351 3703 5407 7301 8697 10319 12294 13484 15622 17340 18729
545 2383 3761 5435 7308 8761 10325 12327 13489 15660 174)7 10829
682 2477 3803 5478 7348 8763 10398 12383 13620 15747 17429 18847
711 2500 3810 5525 7359 8805 10478 12384 13680 15777 17458 18856
771 2543 3820 5576 7448 8843 10481 12395 13707 15784 17502 18876
867 2574 3884 5598 7518 8871 10514 12403 13709 15816 17504 18884
887 2591 3926 5691 7545 8876 10534 12404 13863 15901 17538 18908
991 2599 3951 5715 7617 8924 10592 12426 13873 10083 17558 18938
1041 2613 3903 57l8 7601 8901 10000 12480 13880 16100 17027 19025
1122 2630 3965 5751 7080 9011 101,24 12490 13888 10135 17759 19030
1188 2652 4072 5764 7692 9013 107,3 12493 13913 16153 17774 19032
1321 2735 4125 5820 7711 9032 10726 12514 13962 16198 17797 19)25
1333 2752 4188 5829 7716 9075 10858 12'27 13972 16230 17826 19141
1350 2811 4237 5835 7722 9i21 10862 12694 14037 16320 17828 19i84
1352 2816 4248 5839 7774 9159 10934 12761 14097 10325 17879 19215
1409 2825 4283 5971 7775 9102 11018 12788 14110 16387 17921 19245
1440 2891 4309 6008 7797 9244 11067 12840 14124 16420 17970 19267
1532 2914 4405 6039 7815 9264 11121 12872 14153 10125 17992 19301
1554 2915 4447 6107 7809 9205 11229 12887 14219 10471 18074 19415
1562 2925 4488 6311 7889 9274 11325 12901 145:6 10502 18151 19424
1569 3004 4530 6337 7927 9304 11333 12925 14660 16074 I8l97 19433
1602 3016 4509 6427 7934 9353 11565 12952 14075 10701 1.8229 19497
1634 3039 4002 6510 7957 9457 11574 12977 14785 16734 18237 19646
1670 3048 4668 0520 8004 9477 11626 I3G22 14809 10717 18246'19749
1684 3071 4684 6600 8003 9550 11645 I3»35 14801 16779 18277 10801
1712 3208 4098 6781 8029 9605 11683 13078 14820 10874 18303 19859
1768 3273 4718 6794 8075 9655 11701 13132 14851 16899 18305 19876
1869 3291 4724 6801 8103 9770 11718 13219 14870 16956 18317 19878
1908 3335 4804 6814 8123 9821 11721 13283 14893 16979 18345 19880
2023 3344 4824 6868 8149 9844 11776 13302 14937 17002 18339 19999
2042 3347 4893 6873 8155 9887 11848
