PER TELEGRAAF.
SP Alv JE.
Uit Madrid schrijft men: In de progressisten-partij ziet men eene wen
ding diezoo zij zich bestendigdezeer gewigtige gevolgen zou kunnen
hebben. Een gedeelte van die partij, den tegenwoordigen slaat der zaken,
half monarchie en half republiek, onhoudbaar achtend, en misnoegd over
de toenadering der democraten tot de gematigd-liberale partij, schijnt naar
de republikeinsche partij over te hellen. Men mag dus zeggen dat het jeug
dige, het vurige deel der progressisten-partij naar de zijde der republiek
overgaat; de republikeinsche dagbladen juichen daarover, en leiden daaruit
af, dat het monarchale beginsel in Spanje niet kan stand houden. De re
publikeinsche partij is eendragtig; de keuze des monarchs verdeelt de mo
narchalen meer en meer.
Het regeringsblad zal zeer spoedig het ten aanzien der bisschoppen
genomen besluit bekend maken. Naar men verzekert zullen 3 hunner voor
bet hoogste geregtshof en 15 voor den staatsraad gedaagd worden.
PRUISSE1V.
BERLIJN, 7 September.
Naar men verneemt zijn de voorbereidende werkzaamheden voor het
opmaken der staatsbegrooting. welke aan den eerstkomenden landdag voor
gelegd moet wordennog niet afgeloopen en zal de ministerraad de ont
worpen begrooting niet voor den 15,lcn dezer in behandeling kunnen nemen.
In elk geval echter zat de landdag tegen de eerste week van October te
zanten geroepen worden, opdat hij ten minste de begrooting in dit jaar
kunne vaststellen. Eerst na de behandeling der begrooting zullen de ver
wachte financiële voordragten ingediend worden. l)e regering moet altijd
het plan blijven vasthouden de directe belastingen met 25 pCt. te verhoogen
De minister van financiën heeft het plan opgevat, om de wet op de
inkomsten-belasting te doen wijzigen; er zal eene voordragt deswege bij
den landdag worden ingediend. Het doel is om die belasting meer produc-
tiel te maken.
De groole daling der koersen aan de beurs alhier, in de vorige week
door onrustbarende tijdingen uit Parijs te weeg gebragt, blijft stand hou
den. Eene dergelijke daling, van 20 a 25 pCt.kunnen de oudste beursbe
zoekers zich niet herinneren.
PARIJS, 7 September. In den Moniteur leest men: "De verandering in
de weersgesteldheid heeft de rheumatische pijnen des keizers weder opge
wekt, zoodat Z. M. niet in den tuin heeft kunnen wandelen, gelijk zijne
gewoonte is. De keizer heeft een zeer goeden nacht doorgebragt en zijn
toestand is merkbaar verbeterd."
MADRID, 7 September. Bij decreet zijn 13 bisschoppen naar den raad
van state en 3 bisschoppen naar het hooggeregtshof verwezen.
INGEZONDEN.
Dc kosten van het openbaar onderwijs binnen Leiden.
Er is veel grond lol het beweren, dat menigeen oordeelt, spreekt en
schrijft over hetgeen de openbare scholen hebben gekost en wat daarvoor
werd geheven of le gelde gemaakt, zonder dat de daartoe vereischte ken
nis is en wordt geput uit de ofliciëele bronnen: de openbaargemaakte, voor
een ieder verkrijgbaar gestelde rekeningen en begroetingen.
Aan anderen gunnen we gaarne in deze zaak uitsluitend de blikken voor
waarts te wenden; 't is ons te doen om feiten door cijfers toegelicht, die
achterwaarts liggen.
In 1861 zijn de meeste schoollokalen nieuw gebouwd of vergroot, waar
voor met de kosten van hel jaarlijksch onderhoud is betaald 37922.39-'
Aankoop van huizen9057.43
(Die gelden zijn gevonden 1° uit een aflossing, groot
ƒ20000 van het kapitaal der Stads-Bank van Leening,
2" uit hét batig slot der rekening van i860, groot
ƒ83749.47.)
In 1862 zijn de over 1861 verschenen aannemings-termijneu
van den aanbouw enz. betaald lot een bedrag van 31045.50
die konden bestreden worden uit het batig slot der
rekening van 1861groot 76967.383.
In 1863 is betaald, de kosten van gewoon onderwijs op
ƒ500 geraamd daaronder begrepen, voor nieuwe schoolloka
len een som van9023.855
welke ook schijnt gevonden te zijn uit het batig slot
van 1862, groot ƒ62312.49'.
In 1865 is betaald voor de school op het Plantsoen en voor
de hoogere burgerschool op de Pielerskerkgracht55643.44
ook gedekt door het batig slot van 1864, groot ƒ79578.325.
In 1866 tot hetzelfde eind30400.383
betaald uit het batig slot van 1865, groot ƒ43253.835.
Derhalve is van 1861 lot en met 1866 besteed173993.005
welke aanzienlijke som gevonden is niet door het sluiten van geldlceningen
niet door verkoop van kapitalen op hel Grootboek der Nationale Werkelijke
Schuld, slechts voor 20000 uit de kas der Stads-Bank van Leening, waar
mede het kapitaal dezer gemeenteinstelling werd verminderdmaar overigens
voor ruim anderhalve ton door de batige sloten van rekening, lloe die
batige sloten zoo aanzienlijk hoog kwamen, ligt niet op onzen weg te be
spreken. Gedeputeerde Staten van Zuidholland hebben die uitgaven vergund,
die batige sloten goedgekeurd, "l'embarras des richesses" heeft er toe bijge
dragen, dal zulk een aanzienlijk bedrag voor het openbaar onderwijs is
uitgegeven, wat wel ligt niet zou hebben plaats gehad als daarvoor geld
leningen aangegaan, bezittingen te gelde gemaakt hadden moeten worden.
I Kan evenwel zijn nut hebben te herinnerenwant iedereen kan en moest
bet welen, dat de batige sloten vroeger niet groot waren, bijv.
1855 10756,27. 1858 17835.325.
1856 14190.27. 1859 35143.285.
1857 "10935.58. 1860 83749.47.
Leiden kan derhalve zich beroemen de schoollokalen voor het openbaar
'ager en middelbaar onderwijs te hebben verkregen zonder bezwarende las
ten, omdat geen rente of aflossing van geldleeningen noodig was of geen
renteverlies plaats had. Maar toch is er een jaarïijksche last voor de be
lastingschuldigen uit ontstaan, niet in het belang van bedeelden en onver-
zogenden alleen.
In
1858 betaalde men:
ƒ13313.923 voor het Gymnasium.
6359.615 voor bezoldiging van Onderwijzerspersoneel.
1989.163 voor kosten van onderhoud der 3 Armscholen.
200.voor de Onderwijzerskweekschool,
500.voor toelage aan de Kweekschool voor Zeevaart,
ƒ22362.703
af 2837.50 voor minerval Gymnasium,
19525.203.
In 1868 werd betaald:
Kosten voor het gymnasium en de hoogere burgerschool
Jaarwedden voor de openbare lagere scholen
Onderhoud der gebouwen
Schoolboeken en schoolbehoeften
V'uur en licht
Vergoeding voor gemis van vrije woning
Kosten der plaatselijke schoolcommissie
der bewaarscholen
voor het middelbaar onderwijs
ƒ28315.583
46520.563
10048.693
3682.42'
1110.683
2100.—
200.—
2272.75
3300,
af opbrengst van het minerval8516.25
de schoolgelden19828.423
ƒ97650.703
28344.075
Zuiver
Voor 1870 is de raming aldus:
Gymnasiumƒ12025
af minerval3000.
ƒ69306.03
Iloogere burgerschool
af schoolgeld
ƒ16255.—
5000.—
4 scholen voor on- en minvermogenden.-
Bezoldiging18340.
af schoolgeldene 1750.
9025.—
11255.—
16590
Een jongens- en een meisjesschool:
Bezoldigingƒ11320.-
af schoolgelden6080.
5240.
Een jongeheeren- en een jongejufvrouwen-school:
Bezoldiging f 5760.
7480.
af schoolgelden
ƒ13240.-
11475.
Vormschool
5 pCt van de opbrengst der schoolgelden
Onderhoud van al de scholen
Schoolboeken en schoolbehoeften
Vuur en licht
Vergoeding voor gemis van vrije woning
Kosten der schoolcommissie
der burgeravondschool
1665.-
3600.—
2490.—
3450.—
3700.—
1100.
2100.
250.
3300.—
63765.-
En als nu van die sommen wordt afgetrokken de subsidie van 7000 voor
de hoogere burgerschool, door hel rijk verleend, dan zijn dc kosten over
1868 betaald62306.03
maar voor 1870 geraamd op56765.
behalve de f 18800 voor dat jaar buitengewoon en voor ée'ns uitgetrokken.
't Is moeijelijk onderscheidene uitgaven, zooals: voor schoolboeken en
schoolbehoeften, voor vuur en licht enz. te splitsen, maar 't is toch niet
onmogelijk de geheele uitgaaf aldus le splitsen:
Gymnasium9225.
Hoogere burgerschool5000.-
Armscholen12000.
Scholen voor minvermogenden 11000.
Burgerscholen 8003.
Jongeheerenschool900.—
Jongejufvrouwenschool 3500.
Vormschool3600
Burgeravondschool 3300
En dan is voor den onpartijdigen beoordeelaar blijkbaar, dat en hoe het
openbaar onderwijs strekt ten laste der belastingschuldigen. Wie den moed
heeft, wijze, maar ook met cijfers, de onjuistheden aan; maar dan ook is
ieder vrij, om uit die cijfers de gevolgtrekkingen le maken, die hem goed
dunkt, strookende met ieders richting, beginsel of belang. M.
Burgerlijke S>tauö.
Van 2 tot cn niet 8 September l§69.
BEVALLENM. E. den Nieuwenboergeb. van Zijp, Z. C. J. van den Berg
geb. Delfos, Z. C. M. Smit, geb. Le Febvre, Z. S. Holswilder. geb. Kriek,
Z. A. Wijling, geb. PiketZ. J. H. Boom geb. van LeeuwenZ. J. P.
Schneider, geb. Janssen D. A D. J. Gerlingsgeb. Kruseman, D. J. M. Zirk-
zee, geb. Aalbersberg, D. S. Ligtvoet, geb. Rijke, Z. 11. G. van de Laar, geb.
van Moerkerken, Z. M. C. Leget.geb. Eradus, D. - G. J. Verhoog, geb. van
der Nat, D. A. van Osch geb. SchuuringZ. C. J. Brandt, geb. Gerk 1).
W. Casteleyn, geb. BeijersbergenZ. E. A. Mondegeb. CornelissenZ. F.
Kramer, geb. van der Keur, 0. C. C. van der Heidengeb. van Venetien I). -
T. Bikgeb. PenseelD. A. Harlandgeb. SchuchhardD. E. J. W. L. Wer
ner geb. van der GugtenD. A. Leugeringgeb. van LeeuwenD. E. Eg-
gink, geb. Floryn, D. M. Robert, geb. Krems, D. M. Kohlbeck geb. Viuke-
steyn, Z. G. A. Hoelftckegeb. de Ia BeyD.
GEHUWD: J. Overdijk, wedr. en T. Ramakerswede. N. Taverne, jm. en
G. M. Goebertusjd. P. van der Wijngaardjm. en E. van der Zeeuwjd. P.
Dozy, jm. en C. van Tertholen, jd. --H. Driessen.jm. en F. J. Franse, jd. J.
Koetjm. en C. M. Gansjd.
OVERLEDEN: A. Flink, 41 j. J. M. Beungeb. Moor, 68 j. J.Sommeling,
52 j. C. E. van Kempen, D.15 m. A. C. BlomZ.3 w. A. 11. M. deMeere.
D.2 j. G. J. IlenkesZ.3 m. J. M. J. Kloosgeb. van Iperen45 j. E.
Tongerman, wed. J. Kok, 60 j. D. lelsma, Z.,20j. J. van den Brander,
28 j. W. Flaman, 59 j.
