B UIT \i N L A IN DSC ib RKUIGÏTËn".
geschiedenis der Christelijke godgeleerdheid volgens de boeken des N. T. en
de geschiedenis der oude wijsbegeerte als eerste deel van de geschiedenis
der wijsbegeerte over God. De hoogl. Rauwenhoff gaf wederom een collegie
over encyclopaedic en methodologie der godgeleerdheiddat in de beide vo
rige jaren was achterwege gebleven. De lessen over de geschiedenis van de
Israëlitische godsdienst, ten vorigen jare door den hoogl. Kuenen gehouden,
werden thans gesplitst in een collegie over de geschiedenis van het 0. T. en
een over de bijbclsche geschiedenis. De hoogl. Prins behandelde met 13 stu
denten mondeling belangrijke bijzonderhedenvooral tot de exegese van het
N. T. betrekkelijk. Op de vlijt en het gedrag der studenten werden geene
aanmerkingen gemaakt. Regtsgelecrdheid. De collegiën waren dezelfde
als in den vorigen cursus, behalve dat de hoogl. Buys nog een collegie gaf
over slaatsregt voor meer gevorderden. Onder den hoogl. Goudsmit werden
wets-explicatiën, door enkele studenten bewerkt, op een der collegiën nader
behandeld. De "debating-society" voor studenten der verschillende facultei
ten, onder voorzitterschap van den hoogl. Buys, mogt zich in toenemenden
bloei verheugen. De verklaringen omtrent de vlijt en het gedrag der stu
denten luiden gunstig. Ook over hunne vorderingen waren de hoogleeraren
over het algemeen tevredenechter wordtvolgens den hoogl. Goudsmit
het maken van meer vorderingen in het Romeinsche regt belet door de
steeds achteruitgaande kennis der Latijnsehe taal en der klassieke Ietteren.
Geneeskunde. IlcL collegie over bijzondere pathologie, ten vorigen jare door
den hoogl. Evers gehoudenbleef achterwege. Behalve die van het vorige
jaar gaf de hoogl. Heynsius nog een collegie over physiologie van het ge-
zigt voor candidaten, de hoogl. Krieger een over oogheelkunde en een over
verbandleer. Even als ten vorigen jare gaf de hoogl. Zaaijer een collegie
over methodus secandi. Deze laatste leidde nog te zamen met den hoogl.
Krieger heelkundige oefeningen op het lijk, en de hoogl. lleynsius practi-
sclie oefeningen in physiologie en microscopische anatomie. De hoogl. Evers
klaagde over het gebrek aan geschikte zieken voor het klinisch onderwijs,
vooral ook veroorzaakt door het klein getal beschikbare bedden in het aka-
deraisch ziekenhuis, waardoor belangrijke gevallen moesten worden afgewe
zen. De ijver der studenten, vooral hel eigen zelfstandig onderzoek, leed
hieronder. De polikliniek werd uitgebreid en ijverig waargenomen. De bc-
rigten omtrent het gedrag en de vlijt der studenten zijn gunstig; de theo
retische lessen van de hoogll. Suringar en Simon Thomas werden echter
minder goed bezocht dan de practische. Wis- en natuurkunde. De hoogl.
van Geer gaf dit jaar collegiën over stereometrie en bolvormige driehoeks-
meling, over analytische meetkunde en over beschrijvende meetkunde. De
hoogl. Bierens de liaan over integraal-rekening en een over differentiaal
vergelijkingen. De hoogl. Rijke verving het afzonderlijk collegie over de
leer der warmte door dat over de optica en het collegie over de physische
gcographie door dat over de meteorologie. Door den hoogl. van der Boon
Mesch werden kosteloos collegiën gegeven over de scheikunde toegepast op
de industrie en op den landbouw, die ieder door ruim 300 toehoorders met
belangstelling werden gevolgd. Door de ziekte en het daarop gevolgd over
lijden van den hoogl. van der Hoeven werden zijne lessen gedurende een
groot deel van den cursus niet gehouden. De hoogl. Ivaiser gat een collegie,
ten einde ecnige studenten voorloopig te doen kennis nemen van de wer
kingen der sterrewacht en bood daarenboven de gelegenheid aan tot oefe
ningen in het waarnemen; geen der studenten gunde zich echter den tijd
voor dit laatste gevorderd. Onder de leiding van den hoogl. Suringar wer
den practische oefeningen in de microscopie gehouden en hadden in de zo
mermaanden botanische exeursiën plaats. De berigten omtrent de vlijt, de
vorderingen en het gedrag der studenten luiden gunstig. Bespiegelende
wijsbegeerte en letteren. De collegiën van den hoogl. Dozy, over de bron
nen vaii de geschiedenis der middeleeuwen en over Arabische schrijvers,
en dat van den hoogl. Kern, over de Zend-Avesta, in den vorigen cursus
gegeven, bleven ditmaal achterwege. Daarentegen gaf de hoogl. de Goeje
collegiën over de beginselen der Arabische taal, ook afzonderlijk voor meer
gevorderden en behandelde met een student verschillende plaatsen uit hand
schriften van juridischen inhoud. Nog gaf de hoogl. CobeL een collegie over
paedagogick en de hoogl. de Vries een over het Angel-Saksisch. Practische
stijloefeningen werden door den hoogl. de Vries gehouden. De vlijt, de vor
deringen en het gedrag der studenten werden door de hoogll. Frninen Dozy
"voldoende" genoemd, door den hoogl. Rutgers "zeer verschillend"; de ove
rige hoogleeraren gaven hieromtrent geen berigt.
De boekenverzameling der Leydsche hoogcschool is vermeerderd met 940
nommers, waarvan 350 geschenken. Het getal handschriften is toegenomen
met 12, waarvan de helft ten geschenke werd ontvangen. Van de biblio
theek werd druk gebruik gemaakt. De conservator du Rieu heeft een voor-
loopige» alphabetisclien catalogus van alle handschriften vervaardigd. Verder
is door hem ecn inventaris opgemaakt van alle stukken, die tot nu toe niet
beschreven waren. Vermits echter de catalogus der handschriften nog niet
beantwoordt aan de tegenwoordige eischen der wetenschap, bestaat het
voornemen eene geheel nieuwe volledige beschrijving van alle handschriften
te vervaardigenmet de daartoe noodige voorbereidende werkzaamheden
hield de heer du Rieu zich reeds bezig. De conservator Tielc heeft de nieuwe
bewerking van den catalogus van drukwerken voortgezet. Na de theologi
sche werken zijn die over bihliographie en een groot deel der werken over
geneeskunde op nieuw beschreven en gecatalogiseerd. Met de beschrijving
dier boeken gaat eene nieuwe ordening in de kasten en eene vernommering
gepaard, lie verzameling Oostersche handschriften is met 7 nommers ver
meerderd, zoodat zij nu 1901 handschriften telt. Verscheidene werken zijn
in het licht gegeven, waartoe de codices der verzameling de bouwstoffen
leverden; o. a. Djawaliki's al Mo'arrab door dr. Sachan te Leipzig bewerkt
en een gedeelte van den Kamil van al-Mobarradmet welks uitgave dr.
Wight te Londen zich bezig houdt. Hier te lande verscheen het 2de deel
der Anecdota Syi'iaca van den hoogl. Land. Nog was ter perse een werk
getiteld: Fragmeuta Historica, uil twee der codices van de verzameling be
werkt waarvan reeds verscheidene bladen waren afgedrukt.
Met den aanbouw van het nieuw akademisch ziekenhuis was een begip
gemaakt; wegens de gesteldheid van het terrein heeft het voorbereiden!
heiwerk meer kosten en tijd vereischt dan voorzien was. De anatomisch
verzameling werd wederom verrijkt met een honderdtal praeparalen uit j,
bijzondere collectie van wijlen den hoogl. van Lidlh de Jeude te Utrecht. Dt
toevoer van lijken voor het anatomisch onderwijs bleef nog gebrekkig
was er ook eenige verbetering. Het physiologisch laboratorium is dit jan
voortdurend in gebruik geweest en bleek doeltreffend te zijn, liet natuur
kundig kabinet werd voortdurend uitgebreid. De waarnemingen aan
sterrewacht waren minder talrijk dan vroeger, hetgeen toe te schrijven is
aan de talrijke werkzaamheden van den hoogl. Kaiser en ook aan de om.
standigheid, dat een der observatoren zich, wegens eene oogziekte, eenigen
tijd aan de werkzaamheden heeft moeten onttrekken. De werkzaamheden
voor de uitgave van de jaarboeken der sterrewacht werden met ijver voort
gezet. Het gebouw is in goeden staat en de werktuigen zijn goed onder
houden. De verzameling instrumenten werd dit jaar belangrijk uitgebreid.
Het museum van natuurlijke historie verkeert over hel algemeen in goeden
staat. De betrekkingen met buitenlandsche musea gaven ook weder dii
jaar goede vruchten door het aangaan van ruilingen. Eene bezending van
den heer D. S. Hoedt is ontvangenzij bestond uit 6 kistenbevattende 7IXi
vogels, 26 zoogdieren, 33 flesschen met amphibien en visschen en 210 in
secten. Wederom was van dezen reiziger eene bezending voor het museum
i onderweg, die echter waarschijnlijk de laatste zou zijn, daar de heer Hoedt,
ten gevolge van tusschen hem en den resident van Amboina gerezen ge
schillen zijne betrekking als natuurkundig reiziger heeft nedergelegd. Ook
van den reiziger C. II. B. baron van Rosenberg waren geene voorwerpen
meer te wachten, daar voor de verdere uitvoering der plannen van deze
geene gelden op de Indische begrooting waren beschikbaar gesteld. Van
den heer Sala. die voor eigen rekening eene onderzoekingsreis naar Midden-
West-Afrika heeft ondernomen, is eene kleine bezending aangekomen, ter
wijl het berigt is ontvangen dat hij op nieuw twee kisten met voorwer
pen had afgezonden. Door tusschenkomst van den heer C. J Botte-1
manne Mz. is het museum in het bezit gekomen van verschillende dceta
van walvisschen. De toestand van den kruidtuin was gunstig en de verza
meling planten in goeden staat; de betrekkingen met buitenlandsche inrig-
tingen geven gelegenheid de verzameling door ruil aan te vullen of uit te
breiden. Door den heer Kouwels werden vele zeer doelmatige afbeeldingen
vervaardigd van planten en plantendeelenwaardoor menig voorwerp, dat
anders wegens den korten bloeitijd slechts eene voorbijgaande waarde zou
hebben gehadvan blijvende waarde werd voor het onderwijs. Door een
geschenk van den hoogleeraar Goeppert te Breslau aan den hoogleeraar Su
ringardat door dezen aan den hortus werd aangeboden, is die inrigtin»
met een£ collectie fossile planten verrijkt. Aan het rijksherbarium werd het
onderzoek en de beschrijving der onbekende soorten met meerderen spoed
dan in vorige jaren wegens vele andere werkzaamheden mogelijk was,
voortgezet. Met buitenlandsche geleerden werden wederom nieuwe betrek
kingen aangeknoopt, die belangrijke aanwinsten voor het museum deden
verwachten.
's GRAVENHAGE. 25 Augustus.
Naar men verneemt heeft Z. M. de koning-groothertog den| kapitein
Bolken, van de'genie, kommandant van de in het kamp bij Zeist verblijt
houdende mineurs, benoemd tot ridder der orde van de Eikenkroon.
Bij besluit van 18 Jnlij jl. is de koninklijke bewilliging verleend op
het door den heer W. II. van Meukeren, te Rotterdam, en consorten bij
verzoekschrift overgelegd authentiek afschrift der acte van oprigting der
naamlooze vennootschap: Noordbrabautsch Duilsche spoorwegmaatschappij,
tot het aanleggen en exploiteren van een spoorweg van Boxtel naar Wezel.
De minister van binncnl. zaken zal Zaturdag aanst. geen gehoor ver-
leenen.
De verjaardag van Z. Iv. H. prins Alexander wordt heden door dc
vorstelijke familie, in de residentie aanwezig, op het Huis ten Bosch ge
vierd. Ten 2 ure is aldaar ecn bal champêtre gehouden. Heden middag is
er familiediner.
Op den middag werd eene groole parade door het garnizoen in de Malie
baan gehouden, die door eene groote menigte nieuwsgierigen werd bijge
woond. Na de inspectie werd er een carré gelormeerdte midden waarvan
zich de staf en de aanwezige officieren schaarden. Onder eenige toepas
selijke woorden en gelukwenschenwerd toen door den kolonel Mac Leod
aan den kapitein der grenadiers Schade van Westrum het onlangs door
Z. M. de koning ingestelde eerelceken voor de belangrijke krijgsbedrijven in
Oost-Indie 1859—1863 uitgereikt.
Heden zou voor het prov. geregtshof in Zuidholland hebben gediend
de zaak vau M. B. van der Velden, beschuldigd van moedwilligen dood
slag. De behandeling dier zaak is echter uitgesteld tot Donderdag 2 Sep
tember aanst.
EUfdELASTD.
LONDEN24 Augustus.
Naar men verneemt bestaat er in den boezem van het kabinet groot
verschil van gevoelen ten opzigte van de quaestie van het grondbezit in
Ierland, eene quaestie, die thans in de eerste plaats aan de orde komt. De
heer Bright staat het beginsel voor, dat de staat aan de huurders geld zal
voorschieten om hen in staat te stellen gronden aan te koopen; anderen
verlangen dal de huurder de landen zoo lang in huur zal kunnen houden
als hij de overeengekomen pacht kan en wil betalen, en eindelijk zijn er
ministers, die slechts verlangen, dat de regering de huurders in bescherming
zal nemen tegenover de grondeigenaren.
Het eskader, hetwelk van Plymouth tot liet doen van een kruistogtin
zee gaal, kan, zegt de Times, in getalsterkte gering schijnen; doch zoo
