COURANT.
LMDSCHE
N\ 85
DONDERDAG 8 JULIJ.
RINNENLANDSCHE BERIGTEN.
De Courant verschijnt dagelijksZon- en Feestdagen uitgezonderd,
met het Verslag der Handelingen van den Gemeenteraad 3.35
's jaars, huiten de expeditiekosten. Afzonderlijke nommers der Court
De prijs der Advertentie» is van 1—4
LEYDEN, 7 Julij.
Bij kon. Besluit van 5 Julij is de lieer dr. M. J. de Goeje, buitenge
woon hooglceraar in de letterkundige faculteit aan de hoogeschool alhier,
bevorderd tot gewoon hoogleeraar en tevens benoemd tot interpres legati
Warneriani aan de hoogeschool.
liet Staatsblad n". 103 bevat het kon. besluit van 9 Junij 11., betrek
kelijk de vijfde algemeene tienjarige volkstelling. Die volkstelling zal plaats
hebben den l9,e" December 1809, overeenkomstig de bij bedoeld besluit ge
geven voorschriften. Zij heeft plaats naar het werkelijk verblijf in den
strengsten zin des woords. Ieder persoon, Nederlander of vreemdeling,
wordt ingeschreven in de gemeente, waar hij den nacht van 30 November
op 1 December heeft doorgebragt. Personenoverleden in den loop van
1 December, worden wel, kinderen, geboren op 1 December, wórden niet
ingeschreven. Zijdie gedurende dien nacht reizende zijn geweest, worden
ingeschreven in de gemeente, waar zij des morgens of in den loop van den
1<«™ December aankomen.
Men verneemt dat het rijks-stoomschip Vice Admiraal Koopman be
stemd is, om in de tweede helft dezer maand naar de Kust van Guinea te
vertrekken met eene bemanning van ongeveer 180 koppen.
Het hoofdbestuur der Vereeniging tot bevordering van Fabrieks- en
llandwerksnijverheid heeft ter kennis van het algemeen gebragt de beide
volgende prijsvragen
I. Prijsvraag, uitgeschreven door de firma de ijzergieterij //de Prins van
Oranje" te 's Gravenhage.
//Ten einde van de aandachtige beschouwing der voorwerpen, die de aan
staande te Amsterdam te houden internationale tentoonstelling voor de huis
houding en het bedrijf van den handwerksman zal vereenigen, de goede
vruchten voor de huishouding en het bedrijf van den Nederlandsehen werk
man zooveel mogelijk te verduurzamen en te vermenigvuldigen, verlangt
men een beredeneerd betoog.
In de eerste plaats, van hetgeen de Nederlandsche werkman tot zijn
levensonderhoud behoeft, daarbij van de onderstelling uitgaande: 1". dat er
zijn drie onderscheidene soorten van werklieden, te weten: a. wier week
loon bedraagt ƒ6; b. wier weekloon bedraagt ƒ9; en c. wier weekloon
bedraagt ƒ12; 2'. dat de werkman is gehuwd en zijn gezin gemiddeld be
staat uit manvrouw en vier kinderen3°. dat de werkman geen sterken
drank gebruikt. In de tweede plaats, van hetgeen ter tentoonstelling als
meest nuttig en meest voordeelig aanwezig is om te voorzien a. in voeding;
b. kleeding; e. huisvesting des gezins; d. in huisraad en gereedschap en
e. in geestbeschaving voor ouders en kinderen. In de derde plaats hoe voor
elke der bovenaangeduide klassen van werkmansgezinnen de vader en de
moeder het moeten aanleggen, om, met inachtneming van het voor iedere
klasse onderstelde weekloon, op de beste wijze dat meest nuttige en meest
voordeelige in toepassing te brengen.
Het staat den schrijver vrij, bij de beantwoording elke der drie ge
noemde klassen van werklieden uitsluitend te beschouwen als gevestigd,
hetzij ten platten lande, hetzij in kleinere, hetzij eindelijk in groote steden;
of ook drie onderscheidene klassen te kiezen uit werklieden enkel in
grootere steden gevestigd, al naar gelang de schrijver van het antwoord
door woonplaats en levensomstandigheden het best in staat gesteld is, de
gestelde vraag op te lossen. De antwoorden moeten zijn ingezonden vóór
of op 1 Jannarij 1870 aan het adres van den secretaris van het hoofdbestuur
der Vereeniging tot bevordering van Fabrieks- en llandwerksnijverheid in
Nederland, gevestigd te 'sGravenhage. De beslissing omtrent de bekrooning
wordt opgedragen aan eene speciale jury, te benoemen voor de beoordeeling
der ingezondene antwoorden. Aan het best gekeurde antwoord wordt uit
geloofd de gouden medaille der Vereeniging, ter waarde van ƒ150. Aan de
twee naastvolgende de zilveren en de bronzen medaille. Het antwoord moet
zijn geschreven met eene andere hand dan die van den steller, en mag niet
zijn onderteekend. Bij ieder antwoord moet zijn gevoegd een gezegeld bil
let, van buiten voorzien met dezelfde zinspreuk als de verhandeling, van
den inzender. De uitslag der bekrooning zal door de dagbladen worden
bekend gemaakt."
II. Prijsvraag, uitgeschreven door de Vereeniging tot onderzoek naar de mid
delen tot verbetering van den gezondheidstoestand der gemeente 's Gravenhage.
«Deze Vereeniging verlangt eene volledige en kritische beschrijving van
De prijs der Courant is per vierendeel jaars ƒ3.franco p.p. 3.50;
ranco p. p. 3.85. Het verslag afzonderlijk is verkrijgbaar voor j 2.50
it zijn verkrijgbaar voor 5 Cents, franco p. p. 6 Cents.
egels 1. iedere regel meer 25 cents.
alles, wat op de tentoonstelling van voorwerpen voor de huishouding en
het bedrijf van den handwerksman, 15 Julij 4 October in het Paleis voor
Volksvlijt te Amsterdam te houden, aanwezig is, en geacht kan worden in
middellijk of onmiddellijk verband te staaii tot de hygiënische vraagpunten
van onzen tijd.
Bij de behandeling dezer vraag zal moeten in het oog gehouden worden,
dat, overeenkomstig met den aard der tentoonstelling, bijzonder moet wor
den gelet op den toestand der volksklasse uit het hygiënisch oogpunt beschouwd.
De antwoorden moeten vóór den lslen Maart 1870 zijn ingekomen bij den
secretaris der Vereeniging, mr. J. Schuurbeque Iloeije, Mauritskade n". 1
te 's Gravenhage. Zij moeten geschreven zijn met eene andere hand dan
die des schrijvers, voorzien van een motto, en begeleid van een gezegeld
couvert, hetzelfde motto tot opschrift hebbende, en bevattende den naam
(voluit) van den schrijver, met opgave van woonplaats. De beoordecling zal
geschieden door eene commissie daartoe uit den boezem der Vereeniging
aan te wijzen. De uit te loven prijzen bestaan in eene verguld zilveren
eene zilveren, en eene bronzen medaille."
Gedurende de eerste helft van het jaar 1869 zijn bij het koloniaal
werfdepot te Harderwijk aangekomen: 626 onder-officieren en manschappen,
uit het leger hier te lande bij de koloniale troepen overgeplaatstieder
onder genot eener gratificatie van ƒ160 tot ƒ200; 550 personen, die zich
op de gewone wijze voor de koloniale militaire dienst hebben verbonden,
waaronder 307 vreemdelingen, allen onder genot van eene som 160 tot
ƒ200 per hoofd als handgeld of gratificatie; 208 onder-officieren en rnan-
óehappen uit Oost-lndiè, waaronder 131 met een jaarlijksch gagement van
ƒ100 tot ƒ200; en 72 onder-officieren en manschappen uit West-Indië,
waaronder 12 met aanspraak op gagement. Gedurende dien tijd zijn aan
suppletie-troepen naar Oost-Indië uitgezonden 970 onder-officieren en man
schappen, en naar West-Indië 140 onder-officieren en manschappen.
Aan bet Vtr. Dagbl. wordt het volgende medegedeeld. De oorzaken
van de buitengewoon lage luchttemperatuur gedurende de maanden Mei en
Junij laten zich wel is waar niet met eenige zekerheid aanwijzen, maar
toch kan men eenige gegronde gissingen daaromtrent opperen. Dat trou
wens in den regel de temperatuur omstreeks het midden van Mei eene
daling ondergaat, is eene door jaren lang voortgezette meteorologische
waarnemingen welgestaafde ondervinding, al herstelt zich dan oek gewoon
lijk de langzame stijging der gemiddelde luchtwarmte tot in Augustus snel
ler dan thans het geval is geweest. De professoren Capocci te Napels en
lleis te Munster hebben nu, geheel onafhankelijk van elkander, de ontdek
king gedaan, dat zich van den lld«n lot den 13'ie" Mei een melcoritcn-zwerm
tusschen de zon en dc aarde bevond. Zij zagen namelijk zeer talrijke lig-
chaampjes voorbij de zon gaan, soms vier oi vijf te gelijk. Dat eenigen van
dezen zich tamelijk digt bij de aarde bevonden, blijkt uit eene waarneming
des eerslgenoenulen. Toen hij zijnen kijker zoo gesteld had, dat de zons-
oppervlakte scherp gezien werd, vertoonden zich eenige der bedoelde lig-
chaampjes als zwarte vlekjes met nevelachtige omtrekken, die eerst scherp
werden, nadat hij het oogglas iets had uitgetrokken. Elk dezer meteoriten
maakt nu bij zijn overgang over de zonneschijf eene kleine eclips, en ver
mindert de hoeveelheid warmte, die van de zon naar de aarde straalt.
Hierbij komt welligt, dat deze ligchaampjes zelve uit koudere streken van
het heelal afkomstig zijn en zoo warmte aan de aarde onttrekken. Uit
eene berekening van den abt R. Falb schijnt te blijken, dat deze meteori-
ten-zwerm in verband staat tot de komeet van Ilalley. Eene tweede oor
zaak van de daling der luchttemperatuur in de laatste weken, waarop pater
Secchi te Rome opmerkzaam heeft gemaakt, is het groot getal der zonne
vlekken, welke zich ter zelfder tijd vertoond hebben. Er is echter ook nog
eene meer plaatselijk werkende oorzaak, die hier in aamerking kan komen,
namelijk de ijsvelden of ijsbergen, die uit het hooge noorden in den Atlan-
tischen Oceaan naar zuidelijker streken afdrijven, en waardoor de zee en
de naburige kuststreken worden afgekoeld.
Het bestuur der landhuishoudkundige school te Groningen heeft zich
tot ged. staten gewend, en te kennen gegeven, dat het, terugkomende op
een vroeger schrijven van den minister van binnenl. zaken, geneigd is, die
school te hervormen. Het bestuur biedt daarbijin overleg met de aan
deelhouders, een plan van landbouw-onderwijs aan, hetwelk, naar zijn oor
deel. aan Nederlands behoeften voldoet.
Tol biblothecaris van Teylers stichting te Haarlem is dezer dagen be
noemd de heer dr. Ekama, aldaar.
