LEYDS.CHE
COURANT.
1809.
Be Courant wordt Maandag, Woensdag en
Vrijdag uitgegeven. Bic van Maandag komt
uit Zaturdag avond.
YRIJDAÜ 15 JANUARIJ
v.. -
i> 7.
r
\*aU b\<
i "'b'Xd-S-
Dc prijs der Courant is ƒ3.per vierendeel
jaars. Afzonderlijke nommers zijn tegen 10
Cents verkrijgbaar.
BSN1NENLANDSCHE BERIGTEN.
LEYDEN, 14 Januarij.
Bij kon. besluit van den 13lcn dezer is tot conservator bij het archaeo-
logisch kabinet alhier benoemd de heer W. Pleyte.
Opgave van brievenwelke in de eerste helft der maand December 1808
door het postkantoor alhier zijn verzonden, en die niet besteld zjjn, omdat
de personenaan wie zij geadresseerd warenop de aangewezen plaatsen
onbekend waren. Geadresseerd aanJanssente AmsterdamH. J. Eggink
idem; M. H. v. Leeuwen, idem; Mej. Elias. idem; J. v. d. Heuvel, idem;
v. d. Heuvel, idem; W. ter Luin, te Castricum; Mej. R. v. Eijk en C°.te
Delft; Mej. Jauke Jutting, idem; Mevr. del Campo Ilaarsma van Yierssen, te
Gouda; W. Coriju-A. de Bruin, te 's GravenhageWed. Rieu, te Haarlem;
J. Koster, te Halfweg; J. Provo, te HellevoctsluisL. Broekhuizen, te Lei
den; A. Joren, te de Mei; II. M. G. v. d. Sandheuvel, echtgen. van G. A. G.
Thesingh, te Nieuwer Amstel; Goemans, te Oude Wetering; Te Wit, te Rot
terdam; J. v. d. Volei, te ScheveningenKraak, te SoeterwoudeWed. Wip,
te Sneek; W. Kooi, te Voorschoten; G. Zweksloot. te Vrouwenpolder.
Men meldt uit Dordrecht dat het voormalige weeshuis en het daaraan
grenzende Marienborner-kloostcr welhaast voor afbraak zal worden verkocht
en vestigt de aandacht der oudheidkundigen op eene Kryptaonder de thans
verlatene synagoge der Israëliten, waarvan men eene juiste afbeelding, door
den lieer J. C. L. W. Schotel vervaardigd, met eene beschrijving van zijn
vader te gemoet ziet.
Ten gevolge van gunstigen wind en bestendig weder om te spuijen,
is Rijnlands boezemwater bijna tot de laagte van zomerstand gedaald. Ook
de polders zijn grootendeels van het overtollige water bevrijd.
In liet hoofdkiesdistrict Ridderkerk heeft bij de verkiezing van een
lid der provinciale staten niemand de volstrekte meerderheid bekomen. Er
moet eene herstemming plaats hebben tnsschen de hceren C. A. Molenaar,
die 104, en mr. II. M. Barcndregt, die 105 stemmen verkreeg.
Gedeputeerde stalen der prov. Zuidholland hebben bepaald dat de ter
mijn tot den herijk van alle bij den handel in gebruik zijnde reeds geijkte
gewigten, lengte en inhoudsmaten voor drooge en natte waren met de
daarbij behoorende strijkels, van bet medicinaal gewigt en van de wisse,
voor het jaar 1869 zal aanvangen den lslc° April en eindigen, voor de ge
meenten Rotterdam en Kralingen den 31st™ Augustus en voor de overige
gemeenten in dit gewest den 31ste" Juhj van dit jaar en dat de letter A in
den gewonen drukvorm, ecuigzins schuin gesteld, bestemd is tot jaarletter
van dien herijk.
Naar men verneemtwordt eerlang de vesting-artilleriethans bestaande
uit regimentenweder als voorheen in balaillons ingedeeldte kommanderen
door majoors. Alsdan zullen de thans fungerende kolonels en luit.-kolonels
dier regimenten als stelling-kommaudanten optreden.
Het U. B. meldt, op verzoek van het ceutraal-comile' van den weer-
baarheidsbonddat het berigt omtrent ecnen nabij Utrecht te houden scherp
schutters-wedstrijd voorbarig is, daar dat punt eerst ter sprake zal komen
in de algemeene vergadering, die op 22 Febr. a. s. zal gehouden worden.
Het Hbl. meldt dat de onlangs geslichte «Vereeniging voor Nederland
sche (in het bijzonder Noord-Nederlandsclie) muziek-gescbiedenis" allcrwege
de levendigste deelneming wekt. Het heeft Z. M. den koning behaagd, bij
een schrijven van 8 Jan., aan prof. Moll, als voorzitter, en aan dr. Hejje,
als lslcn secretaris, te doen kennen, dat Z. M. er toe geleid is, als teeken
van belangstelling eene (waarlijk vorstelijke) bijdrage aan de vereeniging te
verzekerenen beeft II. M. de koninginbij missive van 9 Jan. jl.eene
niet minder aanzienlijke inschrijving over het jaar 1869 aan l et hoofdbestuur
doen geworden.
De bevolking van de koloniën der maatschappij van weldadigheid be
droeg op 1 Japnarij jl. 2041 zielen.
Op den 4dcn dezer, des namiddags, heeft onder Nunspeet eene zware
mishandeling plaats gehad. De arbeider G. L., met zijne bloedverwanten
van El burg gekomenverliet op de hoogte van den Vossekuil den wagen
ten einde zich over den zijweg naar zijne woning te begeven. Toen hij
ongeveer halfweg zijne woning was, werd hij onverhoeds aangevallen, ver
moedelijk door zijn zwager, die hem met een greep een aantal slagen op
het hoofd, de armen en den rug toebragt. zoodat hij door een paar men
sehen, die op zijn hulpgeschrei toegesneld waren, vreeselijk bloedende en
aan de reglerzijde geheel verlamd naar zijne woning werd vervoerd. De
vermoedelijke dader is aangehouden en zounaar men zegt, zijn voornemen
lol deze mishandeling vroeger hebben Le kennen gegeven.
Te Meppel is dezer dagen overleden mej. A. Evers, geb. van Til, in
den ouderdom van 101 jaren. Zij was tot op het laatst in het volle bezit
harer verstandelijke vermogens.
Wegens den hoogen waterstand heeft men den arbeid aan de aarde-
baan van den spoorweg MeppelGroningen moeten staken. Daardoor zijn
200 arbeiders, uit onderscheiden oorden onzes lands, met vrouwen en kin-
teren ver van hunne geboorteplaatsthans broodeloos.
Naar men uit Appelscha meldt is onder die gemeente eene dienstbode
in hechtenis genomenbeschuldigd van in stilte bevallen le zijn en haar
kind aan de varkens te hebben voorgeworpen.
De baron van Sytzama, burgemeester van Dantumadeel, in Friesland,
heeft met Nieuwjaarsdag ƒ1000 uitgereikt aan de 12 dorps-armenadministra-
tiën zijner gemeente, om daarvoor uitdeelingen le doen.
Te Maastricht is tot pred. bij de Ned. herv. gemeente beroepen ds. van
Lindonk, pred. te Loosduinen.
De regering heeft thans hij de tweede kamer ingezondeu hare me
morie van beantwoording op hef voorloopig verslag nopens het wets-ont-
iverp tot gedeeltelijke invoering der wet van 31 Mei 1861, houdende eene
nieuwe regterlijke inrigting. Daarbij is gevoegd een gewijzigd ontwerp
dat bepaalt dat met 1 September 1869 in werking treden de eerste afdee-
ling, met uitzondering van art. 4, het 2le lid. van art. 31 en het I"16lid van
art. 31, benevens de artt. 93 94 en 96, tweede lid, der wet van 31 Mei 1861
's GRAVENHAGE, 14 Januarij.
Z. M. heeft vergunning verleend aan Fr. I'. L. Pollen, te Schevenin
gen. tot het dragen der versierselen van ridder lste kl. der orde van Ver
diensten van Philips den Grootmoedige, en van ridder l"le kl. der Ernesti-
nische Huis-orde, hem door den groothertog van Hessen en door den hertog
van Saksen-Cobnrg-Gotha geschonken, en aan P. H. Hansen, te Amsterdam,
tot hef dragen van het kruis fidei et virtutihem door den Paus toegekend.
Z. M. de koning-groothertog heeft benoemd tot ridder der orde van
de Eikenkroon den "heer 11. A. M. Roelants, boekhandelaar en uitgever te
Schiedam.
Aan den heer G. Muermans is. op zijn verzoek, eervol ontslag ver
leend als burgemeester der gemeente Itteren.
Aan den heer mr. E. G. P. Gertsen is op zijn verzoek eervol ontslag
verleend uit zijne betrekking van rijks-advocaat in Limburg, terwijl met de
waarneming der betrekking tijdelijk is belast de lieer mr. L. A. D. Nijpels,
advocaat te Maastricht.
De minister van binnenl. zaken zal Zaturdag aanst. geen gehoor verleenen.
In de Dingsdagavond door de eerste kamer gehouden zitting zijn de be
raadslagingen over de staatsbegrootiug voor 1869 voortgezet en wel over
hoofdst. V (binnenl. zaken), bepaaldelijk over afd. 7, lager onderwijs. De
heer van Nispen van Pannerden gaf te kennen dat hij de openbare neutrale
school wenschte te behoudenmaar daar velen meenden dat geene opleiding
zonder godsdienstig onderwijs kon gegeven worden, moest ook voor dezen
plaats zijn in de Nederlandsche maatschappij; ook op hunne bezwaren moest
worden gelet. Het initiatief daartoe moest niet uilgaan van de hoofden der
partijen, maar van de regering. De minister van binnenl. zaken nam daar
op het woordom de sprekers te beantwoordendie bezwaren tegen het lager
onderwijs hadden geopperd. De toelegzeide hijom het openbaar onderwijs
le discrediteren was niet vreemdmaar de eisch dat het godsdienstloos
moest zijnging te ver. Als dat het. geval zou moeten zijndan konden
de openbare scholen zijnentwege gerust verdwijnen. De Nederl. volksschool
kon niet godsdienstloos zijn, zonder daarom leerstellig le wezen. Hij moest
dan ook protesteren tegen dien eisch, en het was al te kras te beweren
dat dit de geest der wet zou zijn. Dat het bijzonder onderwijs niet bcmoei-
jelijkt werd, dat bewezen de talrijke vergunningen tot oprigting van bijzon
dere scholen. Naar het inzien des ministers zouden de bezwaren, die geop
perd waren, moeijelijk geheel kunnen worden opgeheven. Zij waren ook
niet juist geformuleerd noch gepraeciseerdmogt dit het geval zijndan zou
ff de regering door milde uitvoering en toepassing daaraan trachten te gemoet
te komen. Maar, zeide hij, laten wij ééne zaak niet vergeten, nl. dal er
I nog zoo velen zijn, die van hel onderwijs verstoken zijn, en laten wij ons
daarom liever vereenigen om den kanker der maatschappijde onkunde,
weg te nemen. Ik van mijne zijde zal trachten zoowel voor de open
bare als voor de bijzondere school zooveel mogelijk vrijheid van ontwikke
ling le geventer bestrijding van onkunde en onwetendheid. Nadat nog
enkele leden het woord hadden gevoerd werden de beraadslagingen over
deze afdceling gesloten. De overige afdeeliugen gaven tot weinig discussie
aanleiding. Bij afd. 8 werd besproken de kon. akademie van beeldende
1, kunstende minister zeide daaromtrent later een voorstel te zullen doen.
Bij afd. 9, armwezen, werd door sommigen aangedrongen op wijziging
1 der armenwet, wat betrof bet domicilie van onderstand; anderen raad-
