LEYDSCHE
COÏIMAYT.
De Courant wordt MaandagIVoensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uit Zaturdag avond.
WOENSDAG 4 NOVEMBER,
De prijs der Courant is ƒ3.per vierendeel
jaars. afzonderlijke nommers zijn tegen 10
Cents verkrijgbaar.
Bij deze Courant wordt verzonden N°. 21 blad 28) der Hande
ling en van den Gemeenteraad.
STADS-BER1GTEN.
BURGEMEESTER EN WETHOUDERS DER Gemeente LEYDEN,
Gelet op art. 289 der Algemeene Policieverordeningvastgesteld den 245len
October 18G7
Brengen bi) deze ter kennis van de ingezetenen dal door hen aan rooi
meesters dezer gemeente is gelast om dezer dagen eene schouw te honden
in de branderijen, distilleerderijen, mouterijen en hare zolders, ten einde
na te gaan of de vttriiigendistilleerketels, helmen, stutten, rollagen en
alle werktuigen en gereedschappen, in die werkplaatsen voorhanden, in
dier voege zijn ingerigt dat alle gevaar voor brand zooveel mogelijk ver
meden wordt.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
v. d. BRANDELER, Burgemeester.
Lbydeis, 3 November 1868, v. PUTTK.AMMER, Secretaris.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van LEYDEN,
Gelet op art. 287 der Algemeene Politieverordening, vastgesteld 24 Oc
tober 1867
Brengen bij deze ter kennis van de ingezetenen datbij het naderen van
den winter, voor de behoorlijke reiniging van schoorsteenen en stookplaat
sen moet worden zorg gedragen ten eiude daardoor mogelijk gevaar van
brand te voorkomen.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
v. n. BRANDELER. Burgemeester.
Eeyden, 3 November 1868. v. PUTTKAMMER, Secretaris.
BINiYENLANDSCIIE BERIGTEN.
LEYDEN, 3 November.
Zondag II., gedenkdag der kerkhervorming, traden des avonds in de
Pieterskerk de hh prof, L. W. E. Rauwenhoff, K. F. Ternooy Apèlpreil,
Ie Amsterdam, en J. A. van Hamel, predi bij de Waalsche gemeente alhier,
voor de Ned. herv. gemeente op, om haar nader bekend te maken met de
Gustaaf-Adolf--Vereenigiug in het algemeen en de Nederi. Gustaaf-Adolf-
Vereeniging in het bijzonder. Prof. Rauwenhoff schetste, na een blik te
hebben geworpen op de geloofshelden der zestiende eeuw den toestand van
het protestantismetoen in 1630 Gustaal-Adolf op Duitschen bodem ver
scheen, om te strijden voor liet regt der godsdienst en der vrijheid, hoe
deze in dien strijd, hoewel ten koste van zijn leven, overwinnaar was, en
daardoor het protestantisme vaii een dreigenden ondergang redde, om Ie
doen Uitkomen dat de vereenigiug te regt naar zijnen naam genoemd wordt.
De heer Ternooy Apèl gaf vervolgens eelie duidelijke voorstelling van den
oorsprong, het karakter en het doel der vereenigiug, met aan wijzing van liet
eigenaardige harer werking en de vruchten, die zij in haren uitgebreideii
werkkring opleverde. Het doel der vereenigiug was bedrukte geloofsge-
iiooten in geheel de wereld in bescherming te nemen en te ondersteunen.
Zij was wars van proseliienmakerijhield zich buiten alle politieke twis
ten en theologische haarkloverijen en nam de uieest mogelijke onpartijdig
heid in acht. Met eeneit krachiigen aandrang tot ondersteuning van de
pogingen der vereeniging besloot hij zijne toespraak De lieer van Hamel
deed ook nog in eeoige bijzonderheden het eigenaardige van de werking der
vereeniging uitkomen en besloot mede zijne rede met eene krachtige aan-
Sjioring tot deelneming aan het werk der vereeniging. Deze toespraken,
door het gezang der gemeente afgewisseld, werden met gebed geopend en
besloten.
Bij de Zaturdag II, door hh. curatoren der hoogeschool gehouden aan
besteding van het verrigten van onderscheidene werkzaamheden aan eenige
der akademisehe gehouwen, in drie percelen, was daarvoor de minste in
schrijver A. Hardeman alhier, lc perceel voor 735, 2e perceel voorƒ3876,
3e perceel voor 853.
Den 29eD October II., den dag dat de burgemeester van Socterwonde
dc heer mr. P. van Outeren, tot lid van den gemeenteraad gekozen, was
geïnstalleerd., werd dien heer des avonds eene luisterrijke serenade gebragl.
Nadat eene drijvende met vlaggen en oranjewimpels versierde en geïllumi
neerde tent ten half acht ure voor de woning van den heer van Gilleren
aan den Rjjn was aangelegen, begaven de leden "der commissie, zamenge-
sield uit de lib. A. J. Rjjshouwer, P. Serie', H. Bakker, P. Lange»eld en
I). Groenendijk, vertegenwoordigende de bewoners van den lloogen Rijn
dijk, zich ten huize van den burgemeester» waar eene schare genoodigden
aanwezig was, en werd Z. E. Achtb.bij moude van den heer A.J. Rijs-
liouwer, namens de ingezetenen op eene gepaste wijze gecomplimenteerd en jjj
heai met zijne nieuwe betrekking welmeenend geluk gewenseiit; welke toe
spraak de heer van Outeren, blijkbaar aangedaan, op eene liarteiijke wijze
beantwoordde. Onmiddellijk daarop deed de muziek van het 4de regiment
infanterie de fanfares hooren en hief, onder salntschoten der zamenaevloeide i-
menigte en tiet afsteken van driekleurig Bengaalsch licht, hel geliefde volks
lied aan. Tot 10 ure werden verschillende stukken op uitmuntende wijze a
uitgevoerd, terwijl genoodigden en ongenoodigdetimeest ingezetenen der
gemeente, op liet erf van den burgemeester aanwezig, door hem en zijne
echigetioote ruimschoots werden onthaald
Te Rotterdam hadden in het laatst der vorige week bij herhaling des
avonds ongeregeldheden plaats. Eenige jongens van de teekenschool liepen
zingende en schreeuwende langs de straten, waarbij zich spoedig eenig an
der volk voegde. Vrijdag avond was dit weder het geval en toen bevond
zich aan het hoofd van den troep een persoon, die op sonimige punten aan
spraken lot het volk hield. De menigte nam toen wel eene uitiarlende
houding aan tegen de policieomdat, zeide men, een jongen door haar zou
mishandeld zijn, en werden ook wel de glasruiten iogeduwd van het kan
toor van den waterschout, maar men vermoedde nog niet dat die ongere
geldheden later het karakter van een werkelijk oproer zouden verkrijgen.
Zaturdag avond en nacht was dit echter werkelijk het geval. De N. R. C.
geeft van het voorgevallene het volgende overzigtZaturdag tot omstreeks
8 ure was het nog overal tamelijk rustigdoch op dat uur begon er langs
de Hoogstraat weer een oploop, die weldra in verschillende andere straten
gevolgd werd door zauienscholiiigenwaarhij onder uitbundig gelier onop
houdelijk de policie op allerlei wijze werd uitgetard. Het rumoer nam
daarop gestadig meer en meer toe, ten gevolge waarvan onderscheidene
ingezetenen, uit vrees dat het volk hunne huizen zon binnendringen,
hunne winkels sloten. Burgemeester en wethouders met den secretaris der
gemeente vertoonden zich op verschillende plaatsen, om het volk tot rust
aan te manendoch het tumult had spoedig zulk eene uitgebreidheid ver
kregen, dal die aanmaning in hel gewoel der massa verloren ging. Later
in den avond concentreerde zich het oproer meer bepaaldelijk naar de zijde
der Kaasmarkt, alwaar ten laatste, onder een oorverdoovend geschreeuw,
een aanval werd gedaan op het policic-bureau en hel stadhuis. Dit begon
met hel werpen van sleeueu, die, hier en daar uit de straat opgebroken,
naar de ramen van het bureau geslingerd werden. De aldaar aanwezige
policie scheen aanvankelijk daarin nog geen aanleiding te vinden om van
scherp gebruik te maken, maar weerde zich slechts met het plat der sabels,
waarop het volk, blijkbaar in den waan dat de policie niet met het scherp
der sabels durfde werken, met alle kracht op het gebouw aandrong. De
agenten maakten daarop gebruik van alle wapens, die zij ter hunner be
schikking gereed hadden, en bragten het door eene vereenigde charge zoo
ver, dat dc geheele markt in een oogenbhk als 't ware was schoongeveegd.
evenwel brak liet rumoer eensklaps zooveel te heviger uit. Men kon
in waarheid zeggen dat het steenen regende, zelfs zoo dat de agenten ge
noodzaakt waren zich naar het gebouw terug te trekken, terwjjl velen hun
ner door de steenen verwond werden. De menigte, daarop steeds voorwaarts
dringende, was weldra het gebouw binnengekomen en maakte aldaar aam
stallen om hel bureau in brand te steken, hetgeen ook aanvankelijk gelukte,
vooral toen eenige personen eene kist met stroo aanbragten, om de vlam
dadelijk te kunnen aanwakkeren. De policie, geheel opgesloten, geen mirt*
del meer ziende om het verder indringen te keer te gaan en het leven zoo
duur mogelijk willende verkoopennam de wijk naar het bovenste gedeelte
van het gebouw, vanwaar zij de menigte, door het nederwerpen van dak
pannen en andere harde voorwerpen, van hel gebouw trachtte af te houden.
iNog zou dit welligt niet gelukt zijn, zoo er niet van het derde kwartier
(bureau Goudsche Weg) eene versterking van 48 man was komen opdagen,
die, onder bevel van 2 inspecteurs, langs de Lombardstraat onverwachts de
menigte in den rug aanviel. De in het bureau aanwezige agenten deden
daarop met de aangekomenen vereenigd een uitval, waardoor men het zoo
ver bragt, dat de volksmassa vandaar werd verwijderd. Doch hiermede was
liet niet afgedaan want nu vereenigde hei volk alle krachten om den inmid
dels aangevangen aanbal op liet raadhuis voort te zetten, met het gevolg
dat aldaar weldra al de glasruiten vernield en in dc benedenverdieping de
gordijnen afgescheurd waren, terwijl echter alle pogingen om door de den-
ren of ramen naar binnen te stormen, aanvankelijk mislukten. De agent,
die aldaar bintten het gebouw de vaste wacht heeftzich naar het polic.ie-
hureau willende begeven, hoopte zich door verkleeding onkenbaar te maken
doelt had in den haast niet opgemerkt dat een gedeelte van zijn sabel van
onder uit zijn jas zigtgaar was, ten gevolge waarvan hij dan ook als agent
herkend en deerlijk mishandeld werd. Terwijl inmiddels, tol een sein voor
de policie, de klok op het raadhuis werd geluid, werd door eenigen uit
hel volk de lantaarnpaal op den hoek der Hoogstraat uitgebroken, om daar
mede op de ramen te rammeijen. Daarop gelukte hel eittdeljjk een der
aanvallers om liet aldaar aanwezig kantoor binnen te klimmen en dat lokaal
in brand te steken. Doelt juist daarmede bezig zijnde, werd hjj door een
agent gegrepen. Hierbij ontstond eene worsteling, waarbij de agent wel
aan de hand werd gewond, doelt den dader zoo stevig vasthield, dat deze
weldra, met hulp van anderen, met de nog niet gebluschte papieren in dc
vuist in arrest werd gebragt. De ontstane brand werd onderwijl, even als
in het bureau aan de Kaasmarkt nog tijdig gebliiscilt. Voor liet overige
had de policie nog slecltls zooveel mogelijk het aanhoudend werpen van
steenen te keer te gaan. Dit bleef evenwel met het nog overig tumult tot
ruim 3 ure aanhoudenwaarna de menigte langzamerhand aftrok. Op ver
schillende andere plaatsen itt de stad zijn mede de lantaarns het mikpunt
der steenen geweest, terwijl bij vele particulieren, vooral itt den omtrek van
het stadhuis, de ruiten vertirijzeld werden. Dit was evenzeer het geval met
enkele ramen van het museum Boytnaits, alwaar een 50-tal agenten gepos
teerd stond, die mede herhaaldelijk eene charge van de menigte hadden af
le slaan, waarbij liet voornamelijk gemunt was op het bureau van het eerste
kwartier in de Paatiwensteeg. Op liet bureau van het vierde kwartier werd
omstreeks dcnzelfden tijd tweemaal achtereen een aanval gedaan, doch met
goed gevolg afgeslagen. Hel bureau aan den Goudschen weg bleef insgelrjks
niet vrij doch ook daar was liet betrekkelijk spoedig afgelnopen. Langs
de Hoogstraat, den Goudschett weg, hel llattg en andere straten werden
insgelijks ruiten ingegooid. Ook voor hel bureau onzer courant stond ten
