BIJVOEGSEL, behoorende tot de Leydsche Courant
van Maandag 32 October J868, /V°. 323.
BlMEiMAXDSCHE EEtUGTEN.
LEYDEN, 10 October.
In de beden gehouden zitting van den gemeenteraad kon de voorgenomene
befiediging en installatie van bet nieuw inkomend raadslid den beer mr. S. Le
Poole, geen voortgang hebben, uithoofde die heer door ongesteldheid ver
hinderd werd de vergadering bij te wonen. Aan de orde was voorts een
voorstel van burg. en wetli. in bet belang van het lager onderwijs, waar
van de strekking was om pogingen aan te wenden den verdienstelijken
hoofdonderwijzer J. A. van Dijk, bij kou. besluit van 30 Sept. jl. benoemd
tot directeur der rijkskweekschool voor onderwijzers te Groningen voor het on
derwijs te behouden. Van het bestuur van het genootschap Mathesis Seientia-
rum Genitrix en van hulponderwijzers, hulponderwijzeressen en kweekehngen
alhier waren adressen ingekomenwaarbij het gemeentebestuur mede werd
verzocht daartoe pogingen te doen. Daar burg. en weth. van den heer van
Dijk vernomen hadden dat de reden die hem noopte deze nieuwe roeping te
volgen hoofdzakelijk gelegen was in de uitgebreidheid van zijnen werkkring
alhierzoo stelden zij voor hem eene personele toelage van 500 toe te
kennen, zich vlejjende dat hem daardoor de gelegenheid zou gegeven zijn
001 voor de betrekking van directeur der burger-avondschoolmede door hem
hekleed, te bedanken. Dit voorstel werd na eenige deliberatie met 15 tegen
2 stemmen aangenomen. De bezwaren door de tegenstemmers tegen het
voorstel ingebragt betroflen: 1°. het gevaarlijke van het doen der eerste
schrede op den weg van concurrentie met den staat, en 2°. het nog hooger
opvoeren van de kosten voor het onderwijs. Zij bragten echter hulde aan
de verdiensten van den heer van Dijk en erkenden dat door zijn vertrek
het onderwijs een gevoelig verlies zou lijden. Vervolgens werden de reke
ningen van hel II. G. of arme wees- en kinderhuis, van de gemeente-apo
theek en van de vereenigde gast- en leprooshuizen over 1867 goedgekeurd
en de begrootingen van verschillende instellingen over 1869 vastgesteld.
Aan de volgende mededeeling geven wij hier gaarne eene plaats:
»Er heerscht groote verslagenheid onder de hulponderwijzers, hnlponder-
wijzeressen en kweekelingen te Leiden, nu de heer J. A. van Dijk ver
trekken zal. Zij dragen hem een warm hart toe en achten hem hoog om
zijne voortreffelijke hoedanigheden als mensch als onderwijzer en als di
recteur der vormschool. Zij gevoelen levendig, hoe moeilijk zijne plaats te
vervullen zal zijn.
Iloe gaarne zouden zij Item in Leiden behouden
Als blijk dezer gevoelens en als bewjjs van hulde en erkentelijkheid is
lieden avond den heer Van Dijk een fraai geschenk aangeboden, vergezeld
van een adres voorzien van negentig handtekeningen."
In de gisteren avond gehouden vergadering van de maatschappij der
Nederlandsche letterkunde is prof. de Wal tot voorzitter gekozen. In de
zelfde vergadering is mededeeling gedaan van een schrijven van dr. Janssen,
kennis gevende, dal hij zijn ontslag neemt als lid van het bestuur der
maatschappij.
Uit goede bronnen wordt ons gemeld dat door commissarissen der
Maatschappij voor Toonkunst te Leyden op Donderdag 29 October des avonds
ten 8 uur in de stads-gehoorzaal het eerste der vier geannonceerde concerten
zal gegeven worden en dat het programma zal worden uitgevoerd door de
leden van het Florentijnsch Quartet.
Het getal der in het Werkhuis alhier opgenomenen bedroeg gedurende
deze week dagelijks van 127 tot 138 volwassen personen en 71 lot 81 kinderen.
Men meldt ons uit Katwijk aan Zee, van den 8sten dezer: Sedert de
'e laatste opgaaf, dd. 14 Sept.zijn tol 7 Oct. weder aangekomen 41 schui
ten met 2,675.500 stuks stenrharing benevens eene aanzienlijke hoeveelheid
pekelharing, die door de goede hoedanigheid zeer prijshoudend is. Nimmer
is er zoo vroegtijdig zooveel haring door de kustvisschers aangebragt.
Door de commissie der Noord- en Zuidhollandsche reddingmaatschappij is
weder eene proef genomen met den pijl-schiettoestel, welke uitmuntend aan
de verwachting heeft voldaan. De Ijjn bereikte in eene juiste rigting een
afstand van 355 ellen.
De taal- en letterkundige afdeeling der kon. akademic van wetenschap
pen te Amsterdam zal Maandag aanst. aldaar eene gewone vergadering houden.
Volgens het thans door den minister van koloniën aan de kamers inge
zonden verslag, dat op eene andere wijze dan vroeger is ingerigtmaken
de jongste beriglen van Java gewag van een schier overal voorspoedigen
rijstoogst, het voorname clement der tevredenheid van den inlander. Ook
de suilterfabricatie scheen den planter een goed loon te beloven. Minder
vruchten deed de kofHjplanl verwachten, ten gevolge van de voor deze cul
tuur nadeelige weêrsgesieldheid in 1867. Over den gezondheidstoestand des
volks luiden de tijdingen in 't algemeen gunstig. Politieke voorvallen
onder den inlander op Java vond men in de officiële mededeelingen niet vermeld.
De Europesche maatschappij op Java, zoo industriële als ambtelijke, ziet
steeds reikhalzend uit naar eene beslissing tan hetgeen men »hcl koloniaal vraag
stuk" pleegt te nemen. Het kan niet ontkend worden dat de langdurige on
zekerheid omtrent het bedoelde onder.werp, dat in zoo veler dagelijksch leven
grijptstaatkundig beschouwd ongunstig werkt. En die werking verspreidt
zich over menigeen der inlandsche hoogere ambtenaren. De onrustbarende ge
ruchten echter, nu en dan hier te lande uitgestrooid over toenemende on
veiligheid op Java, in het bijzonder voor Europeanen, worden door de
ingewonnen officiële beriglen geenszins bevestigd. De minister brengt ver
scheiden berigten bij, in dien zin ook na een ingesteld naauwkeurig onder
zoek verkregen,
Naar de Kust van Guinea is versterking gezonden o. a. 250 achterlaad-
gevveren, vergezeld van personeel met de behandeling dier wapenen bekend.
Hierdoor wordt aan de bezetting een groot overwigl verzekerd.
I Volgens de Amh. C. is bij de regering eene aanvrage |ot concessie
aanhangig voor een spoorweg, die Amsterdam, door de Haarllmmlbrmeerj
regelregt met Dordrecht zou verbinden. Het plan moet reeds Bjj den wa
terstaat onderzocht zijn doch «au die zijde eenige bezwaren ontVoet heb
ben ten opzigte van de overbruggingen van rivieren, die daarbij onvo^'
mijdelijk zijn, en die vernieuwde belemmering, bij de reeds bestaande en
ontworpen overbruggingen voor de staatsspoorwegenvoor de scheepvaart
j zouden veroorzaken. De aanvrage moet gedaan zijn door den heer van
Vlissiiigen van Amsterdam c. s.
Uit Amsterdam meldt men: Verleden Dingsdagde eerste regtsdag
dezer week, bestemd voor de behandeling van criminele zaken, heeft de
1 criminele kamer van het provinciaal geregtshof alhier, na circa drie weken
I rust uithoofde van gebrek aan zaken, weder eene zitting gehouden. Naar
het gerucht zegt, moeten er in den kerinistjjd door de policie slechts enkele
processen-verbaal wegens strafbare vergrijpen zijn opgemaakt.
Het Deventer studentencorps onder de zinspreuk uJungantur Gaudia
Musis" heeft met algemeene (2) stemmen in eene Maandag avond gehouden
vergadering tot opheffing van het corps besloten, hetgeen noodzakelijk was
sewordendoordien het athenaeum illnstre in eene klasse van het gymna
sium was herschapen. Naar men verneemt zou het plan bestaan de banier
en andere herinneringen aan een schoon verleden aan de Leydsche akademie
te schenken.
Als eene zeldzaamheid op het gebied van aardappelverbouw wordt
medegedeeld, dat te Klaaswaal van één pootaardappel (jam) gerooid zijn
145 groote en 25 kleine aardappelen, le zamen een kwart mud bedragende.
Te Groningen heelt de hoogleeraar in de wis- en natuurkundige facul
teit dr. W. A. Enschedé dezer dagen zijn 25 jarig professoraat aan de hoo-
geschool aldaar herdacht.
Omtrent de vergadering der buitengewone synode, bijeengeroepen op
I™ verlangen van den kerkeraad der Herv. gemeente te 's Hage met betrekking
tot de zaak van dr. J. C. Zaalberg Pz., meldt de Kerkelijke Courant hel
volgende:
»Twee zaken moesten noodwendig aan de behandeling van het verzoek
des kerkeraads voorafgaan. Er moest worden uitgemaakt 1°. of de leden
van het prov. kerkbestuur van Zuid-Holland, die vroeger in deze zaak werk
zaam geweest waren, ook konden deelnemen aan den arbeid van deze synode,
en 2". of de adressen in grooten getale ter zake ingediendin behandeling
zouden komen. Omtrent het eerste besloot de vergadering, dat genoemde
ledennaar art. 15 van het regl. voor kerk. O. en T. van deze zaak geene
kennis mogten nemen waarop zij dan ook aanstonds de vergadering ver
lieten; en op het laatste werd besloten, dat al de adressen buiten behande
ling zouden blijven. Tot dit besluit leidde voornamelijk de opmerking, dat
bet allezius onvoegzaam geacht moest worden eene vergadering als dezedie
geroepen wordt om in het laatste ressort als regter te beslissen, met zoo
danige verzoeken te bemoeijelijken. Tcregt werd het woord herinnerd:
»Une cour rend des arrêts et nori pas des services," en door strenge on
partijdigheid gedreven, sprak men het tiit, dat van de adressen geene ken
nis zou worden genomen.
»Nn kwam de vraag aan de orde: of de kerkeraad van 'sGravenhage in
zijn verzoek om herziening van de uitspraak der synodus conlracla dd. 27
Jnlij 1868 ontvankelijk was. Levendig was de discussie over deze belang
rijke vraag. De meeuingen liepen, gelijk zich verwachten liet, grootelijks
uitent; doch aan het einde werd b.j stemming uitgemaakt, dat de kerkeraad
in zijn verzoek ontvankelijk was. Gevraagd zijnde, of deze herziening zich
uitstrekken zon loi de uitspraak der synodus contracta in haar geheel, of
zich bepalen tot haar eerste gedeelte, begreep de vergadering, dat zij zich
te houden had aan liet eerste gedeelte, omdat de kerkeraad slechts van dit
gedeelte herziening had gevraagd en rnogt vragen, en omdat het tweede ge
deelte, als gelegen op het gebied van het reglement voor kerkelijk opzigt
en tuchtvoor geene herziening meer vatbaar was.
»Tot het eigenlijk geding der herziening overgegaan zijnde, werden de
gronden, waarop de kerkeraad in zijne memorie het verzoek om herziening
houwt, besproken en overwogen. Ook nu bleek het, dat allen diep door
drongen waren van hel hooge gewigt der zaak. Aller taal droeg den stem
pel van hoogen ernst en wijze bedachtzaamheid, liet bleek inlusschen, dat
de vergadering al de gronden door den kerkeraad aangevoerd, om de uit
spraak der synodus contracta te wijzigen of te veranderen, onhoudbaar
achtte en zoo werd liet beslist, dat die uitspraak, wat haar eerste gedeelte
betreft, bevestigd werd, en tevens dat zij in haar geheel in werking treedt
op den dag der kennisgeving aan de in hel geding betrokken partijen."
's GHAVENUAGE 10 October.
Door Z, M. is als blijk van goedkeuring en tevredenheid aan C. C.
duikers, brigadier der rijksveldwachi te Drnien, eene zilveren medaille en
een loffelijk getuigschrift verleend, wegens het met levensgevaar redden van
twee kinderen uit den aldaar op den 19 Junij II. alaats gehad hebbenden
brand.
Z. II. heeft vergunning verleend aan 11. Dijkhuizen te Sloten, tot het
dragen van het kruis fidei et virtutien aan F. Simonis te Leyden, tot
het dragen van de medaille fidei et virtuti, hun als znuaaf in dienst van
Iden Paus toegekend.
Tot adjunct-commies bij het dep. »an binuenl. zaken is benoemd de
heer 0. G. Lotsy, thans eerste klerk.
Tol commies der posterijen zijn benoemd: van de lstc kl. de heer A.
W. ill. van den Upwich, thans van de 2dc kl.van de 2de kl. de heer W.
II. Becker, thans van de 3de kl.van de 3cle kl. de heer A. J. C. Bast,
thans surnumerair.
--- Tot leeraar aan de rijks hoogere burgerschool te Groningen is benoemd
de heer P. A. Schwippert.
Aan den heer mr. C. Th. baron van Lynden van Sandenburg, afgetre
den minister voor de zaken der herv. cercdienstis een pensioen verleend
