Onderlttsschen had hij zich als schrijver doen kennen, en zijne werken aan
Voltaire toegezonden, die zoozeer met den jongen Vauvenargues ingenomen
was, dat hij hem voorstelde te Parijs te komen. Maar deze, in den waren
zin des woords een «arm edelman", kon voorloopig geen gevolg geven
aan dat verzoek. Later werd hij echter in de gelegenheid gesteld de
reis te doen; en nu begon voor hem in Frankrjjks hoofdstad een leven,
wel van geestelijk genot, maar ook van lijden en onlhoudiug. Zijne vrienden
zelf hebben eerst na zijn dood gewetenhoe bekrompen zjjne omstandig
heden geweest waren. Hij bood nog eenmaal zijne diensten aan 't leger
aan, doch men vergunde hem te huis te blijven. Gaarne had hij in de di
plomatie een klein postje gehad, doch op zijne herhaalde aanzoeken werd
alleen met beloften geantwoord. Onderlusschen had de kinderziekte hem
van zijn gezicht beroofd en waren ook de vroegere wonden weder openge
gaan. Hij verzwakte dagelijks en overleed eindelijk op slechts 32-jarigen
leeftijd in 1747. l)r. R. stond niet lang bij de werken van Vauvenargues
stil. Spr. vermeldde eene «Verhandeling over de kennis van den menschelij-
ken geest," eene andere over 't Determinisme en eindelijk de «Maximes et
Reflexions," waarvan sommige eene geestige kritiek bevatten op de spreu
ken van La Rochefoucauld. Van de Maximes door dr. R. aangehaald en
besproken, vermelden wij alleen de twee volgende: «De groote gedachten
komen uit het hart" en «De eenzaamheid is voor den geest, wat de dieet is
voor 't lichaam."
In hel tweede gedeelte zijner rede vatte dr. R. het vraagstuk van «la
dignile' du caractère" weder op. Hadden we in den «sage" van La Fon
taine en in den Alceste van Molière twee uitersten gevonden, daar de een
«sociable" was maar «indigne", de ander «digne" maar «insociable"in
den persoon van Vauvenargues vond spr. het ideaal van sociale deugd, nl.
waardigheid, of, zooals dr. R.'s definitie luidde: verhevenheid van gevoelens
en voortdurende werkzaamheid. In het leger was de jeugdige officier onder
den naam van «vader" bekend, en nooit heeft Voltaire meer gevoel in zijn
stijl gehad dan toen hjj zijn vroeg gestorven vriend herdacht in zijn «Eloge
des officiers morts dans la campagne de Bohème". Met Vauvenargues had
Voltaire zijn goeden genius verloren. Had de ernstige moralist langer ge
leefd, de eeuw zou er beter door geweest zijn. Hij doet ons dikwijls
aan Jean Jacques denken, en men zou hem kunnen noemen: een Rousseau,
die niet poseert. Na enkele opmerkingen meer over 'l karakter van Vauve
nargues gegeven te hebben, ging dr. R. lot een meer algemeene beschou
wing van zjjn onderwerp over. Onder de bewijzen, die spr. aanhaalde,
om de waarheid der definitie die hij van «la dignité du caractère" gegeven
had, te staven, vernielden wij alleen de volgende.
Alceste. zeide dr R op zijne voorlaatste lezing terugziende, Alceste is
een man van edele gevoelens. Maar wat doel hij in de wereld? Wat is
zijn levensdoel? Wjj welen hel niet. Hij veroordeelt de gebreken der
maatschappijin plaats van ze te verbeterenhij trekt zich met zijn «noir
chagrin" in de eenzaamheid terug, in plaats van anderen gelukkig te ma
ken. En nu gaf dr. R. eene keurige poëtische beschrijving van den Alceste
zooais hij hem gewild had, zijn leven toewijdend aan 't geluk en aan de
zedelijke ontwikkeling zijner onderhoorigen. Hoe geheel anders, hoe veel
verhevener was de indruk, dien zulk een Alceste moest maken. Hier was
de echte waardigheid te vinden.
Nog een ander bewijs voor de waarheid zijner definitie ontleende dr. R.
aan 't feit, dat een grijsaard meestal voor ons eene zekere waardigheid ver
tegenwoordigt. Maar indien wij nu, zeide spreker, de verzekering erlangen
dat die grijsaard zijn leven in werkeloosheid heeft doorgebracht en op zijn
ouden dag volstrekt geene verhevene gevoelens koestert, dan verdwijnt
oo°ei)blikkclijk de indruk dien de man op ons gemaakt had. Naar aanlei
ding van deze opmerking reciteerde dr. R. La Fontaine's keurige fabel van
«den grijsaard en de drie jongelingen."
Zelfs kan die verhevenheid van gevoelens, ging spr. voort, eene zekere
waardigheid verleenen aan eene persoonlijkheid, die ze op zich zelf volstrekt
niet heeft. Zoo is er b. v. niets waardigs in een bedelaar, en toch hebben
we eerbied voor den bedelaar uil den «Don Juan" van Molière, die voor
een Louis d'or niet vloeken wil, en wiens onkreukbaarheid zulk een in
druk maakt op den lichtmis, die hem 't geldstuk aanbiedt, dat deze ein
digde met het hem te geven, zeggende: «welnu, ik geef het u ter liefde
van de menschheid."
Ten slotte deed spr. opmerken, dat de vrijheid ook een onmisbare voor
waarde is voor de ontwikkeling van die waardigheid. Despotisme en gezag
voeden lage gevoelens en doen een slaafschen geest ontwaken. Waar vrij
heid is, daar alleen kan werkzaamheid zijn.
Was de geheele lezing met belangstelling aangehoord, op 't einde kregen
dr. R.'s stijl en voordracht iets wegslepends, cn luide werd de leuze toe
gejuicht, waarmede spr. zijne se'ancc besloot: «Vrijheid, werkzaamheid,
waardigheid
Hel verheugt ons, dal hel Leidsche publiek niet in gebreke is gebleven
het litlerarische genot te waardeeren dat de geestige en talentvolle rede
naar van Rotterdam dezen winter aan onderscheidene steden van ons land
verschaft heeft; en wij gelooven dat, zoo de hoorders den spreker moeten
danken voor zijne interessante voordrachten, ook deze niet ongevoelig kan
zijn aan de hem betoonde belangstelling en sympathie. --
LSJDSCHE WERKLIEDEN.
De Vereeniging «Nut en Genoegen," alhier gevestigd, stelt zich, zooveel
zulks mogelijk is, ten doel, hare zinspreuk bij hare leden in beoefening te
brengen. Nul in de eerste plaats, cn om aan het nut ook genoegen Ie
verbinden. Om dat nuttige te bevorderen, heeft zich thans eene schoone
gelegenheid aangeboden, namelijk: de tentoonstelling van voorwerpen ver
vaardigd door ondergeschikte werklieden, te bonden in de maand Mei aan
staande door de Vereeniging onder de zinspreuk: «Neêrland's Werkman"
gevestigd te Amsterdam. Deze arbeidersvereniging heeft door het geheele
vaderland programma's gezonden met den wensch dat op deze tentoonstel
ling, uil alle steden des lands, voortbrengselen van nijverheid mochten wor
den bijeengebracht, om alzoo te toonen wal de Ncderlaiidsche werkman bij
een' goeden wil kan en dat hij niet bij buitenlandsche werklieden behoeft
achter te staan.
Hiervan kennis bekomen hebbende, besloten wij ook onze leden tol deel
neming aan te sporen en op onze kennisgeving aan genoemde Amslerdam-
sche vereeniging ontvingen wij spoedig een honderdtal programma's. LI.
Zaterdag hebben wij eene breedvoerige mededeeling op onze bijeenkomst ge
houden en aan alle leden programma's uitgereikt; reeds dadelijk werd de
inteckenlQst tot deelneming met verscheidene naamteekeningen voorzien die
zeker nog met een aantal zal vermeerderd worden.
En nu komen wij door deze tot alle Leidsche werklieden, die geen leden
van «Nut en Genoegen" zijn, cn vragen met nadruk: «komt ook gij en
teekent in tot deelneming, opdat op die Amsterdamsche werkmanslentoon-
stelling Leiden eene eervolle plaats inneme, en kan mededingen naar de
zilveren en bronzen medailles die daar voor de best gekeurde voortbrengse
len van handwerk, nijverheidkunst of smaak zullen uitgereikt worden.
De in tc zenden voorwerpen behoeven niet lot de zeldzaamheden te behooren
maar elk werkman in zjjn vak kan mededingenmits hij het zelf heeft
vervaardigd, en hij de overtuiging heeft dat het in zijn aard, zoo niet
onovertrefbaar, toch den toets van beoordeeling kan ondergaan en te con
curreren met werklieden uit andere sleden.
Dat velen zich opgewekt gevoelen de voortbrengselen van hunnen handen
arbeid, al is het reeds eenigen tijd geleden door hen vervaardigd, naar Am
sterdam te zenden, en wel door tusschenkomst van het ondergeteekend
bestuur, dat zich volgaarne met de inpakking en verzending wil belasten,
daar de gezamenlijke verzending zeker de minst kostbare is en wellicht geheel
kosteloos zal kunnen geschieden.
Mochten velen aan deze roepstem gehoor geven en lust gevoelen om mede
tc werken lot eene luisterrijke tentoonstellingwaarop de inzenders uit
Leiden eene voorname plaats innemen.
Namens de Vereeniging Nul en Genoegen
J. GOEDELJEE, President.
K. F. L. v. d. WOERD, Secretaris.
NB. De inteekenlijst tot deelneming aan bovengenoemde tentoonstelling,
is aanwezig bij J. GOEDELJEE, Papengracht, Wijk IV, N°. 590.
Bij al de leden des bestuurs zijn ook programma's gratis te bekomen.
fiurgcrlijKc &tau&.
Van 14 tot en met 20 Februarij 186!?.
BEVALLEN: C. J. Posthumus, geb. Linschoten, Z. M. J. Westerveld
geb. Swaak Z. 11. J. Marjéegeb. liarthoutD. C. Optendreesgeb. Ver-
kruissenD. E. de Feygeb. v. Staay, Z. R. C. Nelissen geb. Polak D.
J. C. van lilde, geb. Smit, D. J. l'Ecluse, geb. Hanselaar, D. J. C. van den
Wijngaard, geb. van Es, Z. E. Koreuhofgeb. Talïijn D. J. van Hooi
donk, geb. Dreef, Z. E. Foppegeb. Janssen Z. j. Kramers, geb. Vry,
Z. H. F. v. d. Steen geb. de Ridder, Z. W. Tisseur, geb. van Es Ch.
E. Bucaille, geb. van Alphen, D. C. Fisser, geb. Vogelenzang, D. M. C.
Kriiger, geb. du Croix, Z. M. E. Oudshoorn geb. den Ouden D. J. Vlendre,
geb. Opgeenend, Z. J. Stikkelorum, geb. Bey, D. C. Gadri, geb. de Iluu,
Z. J. M. Kikkertgeb. VogelezangZ. C. M. Kramer geb. Horree
M. C. van de Walle, geb. BergZ. E. Stenzier, geb. Langenbeek, Z. M. II e-
tnerik, geb. de Tombe, D. C. v. d. Veer, geb. van der Voogt, Z. B. Bink,
geb. Mulder. Z. S. M. Vrijbloed geb. den OsD. J. Matholgeb. van Noort
D. A. M. Alofs, geb. KerkvlietZ. en D. tweel.
GEHUWD: H. Boon jm. en E. Trouweejd. - D. Zwart, wedr. en J. Tiseur,
wed«. A. Schouten jm. en E.C. Loeberjd. M. van Dijk wedr. en M. Brou
wer jd. J. Trouweewedr. en C. Winterkampwedc. N. J. Koetwedr.
en E. Mieloo, jd. H. de Heyder, jm. en C. M. Vreeburg, jd. J.Stoute, wedp.
en M. Schouten wede. V. M. F. Taverne, jm. en A. M. Franken jd.
OVERLEDEN Th. v. d. Stok D.3 m. en 20 d. J. M. C. S. Fesefur, wed.
J. W. lleydakker, 35 j. J. Koningsbruggen26 j. J. H. v. Leeuwen,
82j. H. Rutte, wed. G. v. Leeuwen, 67j. II. Brandt, 59j. F. Breebaart,
D.15j. j. J. C. BeyZ.3 m. A. E. Noest, D.1 j. en 11 m. M. C. Stal-
linga, 32 j. W. Sliegers, 69 j. H. H. Booi, 64 j. F. v. d. Steen, Z., bijna
1 j. J. J. v. Gessel40 j. W. F. Hageman D., ruim 5 m. C. Feywed.
A. v. d. Ileyden 62 j. M. Kuivenhoven Z.ruim 19 m. A. Overduin wed.
L. Neuteboom 60 j. E. van Nieuwenhoven geb. v. Dijk 58 j. M. C. Para
dijs, geb. Ruys, 59 j. J. M. Verpoort, D.12 d. E. Speetgeb. Soflers,
38 j. F. E J. SpeetZ.ruim 5 w.
AKt» li.niK-M E DWS.
PROMOTIKN AAN DE LEYDSOIIE HOOGESCIIOOL.
Den 21sten Februarij de lieer B. J. J. Lubbers, van Kampen, na open
bare verdediging van zijn akademisch proefschrift: de t/ieoriën der puerpe-
raalkoorts.
VERBETERING. Bij de in ons vorig nommer voorkomende advertentie
betrcffeude de bevalling van A. M. Kerkvliet, is als onderteekening abusi-
velijk gesteld J. P. Alofsdit moet zijn T. P. Alofs.
ADVEKTESTIEN,
Ondertrouwd: F. P. J. DELFOS DEN DOREN
cn
Leyden 21 Februarij 1867. A. J. PEELEN,
Algemeene kennisgeving. Wed. den Heer Casierman.
Getrouwd
E. C. MONS,
van Haarlem
en
II. S. LOZ1ER
Leyden 21 Februarij 1867.
van Leyden.
Bevallen van eene Dochter CHARLOTTE ELISABETH BUCAILLE
VAN ALPHEN.
Leyden, 18 Februarij 1867.
Bevallen van eene Dochter Vrouwe J. G. M. WILLINK, geb.
WILLINK.
Kasteel Obd-Poelgeest onder Oegstgeest,
21 Februarij 1867.
Heden overleed in den ouderdom van circa 25 jaren HERMAN FRE-
DER1CUS DOMÏNICUS QUENT1N, geliefde Zoon van
Huize Pasgeld, bij Delft, D. H. R. VAN GELDER.
19 Feb. 1807.
Heden overleed', in den ouderdom van bijna 84 jaren, onze geliefde
Moeder en Behuwd-moeder CORNELIA DIRKS, Weduwe den lieer Pieter
Hendrik Hoos.
Leyden, 20 Februarij 1867. Uit aller naam,
Eenige kennisgeving. E. J. HOOS.
De Ondergeteekenden betuigen door dezen hunnen welmeenenden dank
voor de vele blijken van belangstelling, ondervonden bij hun Huwelijk.
II. J. WANNA.
Leyden, Februari 1867. L. II. WANNA, Brinkman.
