LEYDSCHE
COERAYT.
N°.
1867.
VRIJDAG 4 JANUARIJ.
IiIMNELAi\I)SCIIE BEKIGTËX.
v
De prijs der Courant is 3.per vierendeel
jaars. Afzonderlijke nommers zijn tegen 10
Cents verkrijgbaar.
De Courant wordt Maandag IVoensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uit Zaturdag avond.
Bij deze Courant wordt verzonden N'. 28 {blad 49) der Handelingen
van den Gemeenteraad.
LEY DEN 3 Januarij.
Door den raad van bestuur der rijks instelling van onderwijs in In
dische taal-, land- en volkenkunde alhier is liet volgende adres bij den
gemeenteraad ingediend
De raad van bestuur der rijks-instelling van onderwijs in Indische taal-
land- en volkenkunde, vernomen hebbende dat hij u een voorstel aanhangig
is gemaakt tot aanmerkelijke verhooging der schoolgelden bjj de gemeente
lijke instellingen van onderwijs alhier en met name bij de hoogere burger
school met vijfjarigen cursus, acht zich verplicht u opmerkzaam te maken
op het groote bezwaar dal zoodanige maatregel zou opleveren voor den bloei
der inrichting aan zijne zorgen toevertrouwd. Hel middelbaar onderwijs
hier ter stede ontleent een bijzonder belang niet alleen aan de omstandig
heid dat Leiden als fabriekstad behoefte heeft aan de kennis, die door dat
onderwijs wordt medegedeeld, maar ook daaraan dat de bepalingen omtrent
de benoembaarheid van ambtenaren bij den burgerlijken dienst in Nederlandsch
Indië van de candidalen een examen vorderen dat nagenoeg dezelfde vak
ken omvat, die op de hoogere burgerschool onderwezen worden. Ouders
die hunne zonen voor den Indischen dienst wenschen op te leidenvin
den thans in Leiden de gelegenheid vereenigd, om hen te doen onderwijzen
in alle kundigheden, gevorderd voor beide examens die zij hebben te on
dergaan zij zullen echter worden afgeschrikt om zich in Leiden te vesti
gen wanneer de kosten van liet middelbaar onderwijs zoo hoog worden
opgedreven, en veeleer genoopt worden zich te begeven naar het naburige
Delft, waar zoowel eene gemeentelijke inrichting voor onderwijs in Indische
taal-, land- en volkenkunde als eene hoogere burgerschool is gevestigd en
beide inrichtingen met elkander in een zoo nauw verband zijn gebracht
dal aan ouders die er hunne kinderen lot den Indischen dienst willen doen
opleiden, daartoe de meest gemakkelijke en voordeelige gelegenheid verschaft
wordt. De raad van bestuur houdt zich overtuigd dat de aanzienlijke ver
hooging der schoolgelden op de hoogere burgerschool op den bloei der
rijks instelling van onderwijs in Indische taal-, land- en volkenkunde een
zeer nadeeligen invloed zou oefenen, en geeft in bedenking of zulk een
maatregel niet zou strekken om het getal der huisgezinnendie in de be
lasting bijdragente dezer stede te doen verminderen en of zelfs het on
middellijke doel wel daarmede zou beriekt worden, daar verhooging van
hel schoolgeld ongetwijfeld door vermindering van hel getal leerlingen zou
gevolgd worden.
Namens den raad van bestuur voornoemd,
(w. g.) P. .1 Vf.th, Voorzitter.
Leiden, 19 December 1866. M. W. Schelteha, Secretaris."
Gedurende de week van 16 tot 22 December zijn in hel arrondisse
ment Leyden door den vee-typhus aangetast 993 runderen, gestorven 302;
in de week van 9 tot 15 Dec. bedroeg het getal der aangetaste runderen 855
en in de weck van 2 lot 8 Dec. 1013. De ziekte is in de besmette streek
ten noorden van Leyden afgenomen hoezeer niet overal. Te Warmond en
VYoubruggc is het getal aangetaste runderen weder geklommen. Zoo ook
te Oegslgeest, waar 184 gevallen voorkwamen. Sassenheim en Noordwijk
bleven die week geheel bevrijd. Heviger dan vroeger woedde de ziekte in
de meer oostelijke streek henoorden den Rijn Zoo werd uitbreiding waar
genomen te Nieuwkoop, Rodegraven, Aarlanderveen en Oudshoorn, en te
Rijnsaterwoudesedert eenigen tijd bevrijd, kwamen plotseling weder 34
gevallen voor. Te Woerden en omstreken veranderde de toestand weinig.
Verder werden ten zuiden van den Rijn weder gevallen van typhus waar
genomen te ZwammerdamLeyden en Katwijk, waar de veehouders gedurende
de laatste week van verliezen waren verschoond gebleven. Te Alphen, waar
de ziekte mede scheen geweken te zijn, werden op nieuw 64 beesten aangetast.
Gisteren avond tusschen 8 en 10 ure deed zich in den omtrek herhaal
delijk het schouwspel van zoog. verschietende sterren voor, waarvan sommige
met een helderen glans en alle van liet noorden naar het zuiden den hemel
doorkliefden.
Naar de mate der bijdragen, die bij circulaire aan de protestansche ge
meenteleden te Voorschoten worden verzocht, is het plan gevormd de kerk
altoos behoudens den toren, te verfraaijen, te vergrootenof al te breken
en door eene nieuwe te doen vervangen, liet plan is ontstaan door eene
gift van 16000, voor het doel aangeboden door een lid der gemeente.
Rij kon. besluit van 2 Jan. is aan eene commissie van deskundigen
opgedragen om binnen den korist mogelijken tijd een rapport uit te bren
gen over de volgende vragen: a. Aan welke oorzaken is het toe te schrij
ven dat de maatregelentot dus ver tegen den vee-typhus hier te lande
verordend, niet tot het gewenschte doel hebben geleid? b. Wanneer de
bestaaude bepalingen tot wering dier ziekte doeltreffend te achten zijn
welke maatregelen zouden dan genomen kunnen worden om hare snelle en
eenparige toepassing te verzekeren? c. Zijn er nog andere maatregelen van
overheidswege te nemenwaarvan met grond de uitroeijing van den vee-
typhus kan verwacht worden? d. Zijn er middelen bekend om rundvee te
fokken dat weinig of geen vatbaarheid bezit om door vee-typhus te worden
aangetast?
Tot leden dier commissie zijn benoemd de bh. L. G. A. graaf van Lim
burg StirumE. C. van Doorn, jhr. mr. H. 11. Roëllmr. J. Loudon,
commissarissen des koninss in Gelderland, Utrecht, Noordholland en Zuid-
land; jhr. mr. D. R. Gevers Deynootlid der prov. staten van Zuidholland;
m'. P. van Outeren, burgemeester van Soeterwoude; jhr. G. F. van Tets,
lid van ged. staten van Noordholland; mr. J. P. Amersfoordt, burgemeester
van Haarlemmermeer; A. I. baron Schimmelpenninck van der Oije tol Hoe
laken, burgemeester van NGkerkmr. A. H. Metelerkamp, lid der prov.
staten van Utrecht; mr. I. B. H. van de Mortel, lid der prov. staten van
Noordbrabanldr. G. J. Mulder, hoogleeraar te Utrecht; dr. E. li. von
Battmhauer, hooglceraar te Haarlem; mr. A. de Pinto, lands-advocaat te
's Gravenbage; G. J. Ilengeveld, leeraar aan 's rijks veeartsenijschool te
Utrecht; J. B. Snellen, president der maatschappij tot bevordering der vee
artsenijkunde te Moordrecht; tot lid en secretaris: dr. II. van Capelle, refe
rendaris bij het dep. van binnen), zakentot voorzitter der commissie is
benoemd de minster van binnenl. zaken met bevoegdheid eenen ondervoor
zitter uit de leden aan te wjjzen,
Aan de gemeentebesturen is dezer dagen toegezonden een door den
minister van binnenl. zaken vastgesteld nieuw model, waarnaar voortaan
de beredeneerde verslagen van den toestand der gemeenten moeten ingerigt
worden.
Te Waddinxveen had gedurende de godsdienstoefening in de hervormde
kerk op Oudejaarsavond een stoute diefstal plaats. Men heeft namelijk de
deur der consistorie, die onmiddelijk aan voornoemde kerk is verbonden,
ter plaatse waar zich de predikstoel bevindt, door middel van een breek
ijzer, dat gevonden is, opengebroken en van daar de bussen, waarin de
collecte der zakjes gedurende de geheele maand December was gestort,
medegenomen. De dader is nog onbekend.
Volgens mededeeling van de N. R. C. heeft de heer S. Pootland
bouwer onder Beugelsdijk, nabij Rotterdam, en eigenaar van 170 runderen,
op zijne stallen als voorbehoedmiddel tegen de veeziekte met het allergun
stigste gevolg gebruikt gemaakt van hel volgende vochtLiq. Cupri perchlor.
concentr. unc 2; Chloroforme tine 1; Spiritus vini (25 graden) unc 24.
Driemaal daags werd op vier plaatsen in de stallen een kopje van dat
vocht uilgegoten en in brand gestoken.
Te Zalt-Bommcl had Maandag II. èen treffend ongeluk plaats. A.Baaijers,
oud 44 jaren, poldergast, kwam aan den koornmoien een zak boekweit
koopen. Eene verkeerde deur uitgaande bekwam hij door de wiek van den
molen, die in vollen gang was, zulk eenen slag, dat hij met verbrijzelde
hersenen neerstortte en onmiddellijk den geest gaf. De ongelukkige laat
eene weduwe en zes kinderen na.
Nabij Vlissingen is Vrijdag nacht de F.ngelsche bark Excelsior ver
gaan. De bemanning is gered.
In de haven van genoemde stad zijn in den laatsten tijd, ten gevolge van
het stormweder, verschillende zeehonden gezien. Zij worden vermoedelijk ge
lokt door de ontzettende menigte van sardines, die daar dagelijks komt
aandrijven.
Omtrent de militaire akademie te Breda, en hetgeen aldaar in den
jongsten tijd heeft plaats gehad, schreef de Gron. Cour. dezer dagen o. a.
het volgende:
Wat is het geval? Er is in ons gezfgend vaderland een koninklijke in-
rigling waar de beste onzer jongens heenreizen. De weg daarheen is met
lal van hindernissen bezet, examens van allerlei aard, in allerlei vakken,
zeer groote concurrentie, enz., enz. Eindelijk is dc gelukkige 15, 16jarige
jongen geplaatst. Van zooveel sollicitanten is de gezondste, de vlugste, de
knapste aangenomen. Hij is kadet. En nu? Volgen 4 jaren, die ieder
>an hen verwenseht. Zij worden zoo slecht opgevoed, zoo stelselmatig
onder den duim gehouden, aan de natuurlijke uiting van den jongensgeest,
en de echie jongens-eer zooveel druk opgelegd, dat men het zonder uitzon
dering overal elders beter heeft, zelfs bij de strafdepóls van het leger.
Wantrouwen is de ziel van bet systeem. Ontslagen boeven blijven onder
policie-toezigt en moeten hun hoekje overal door het hoofd der policie doen
viseren. Op gelijke wijze moet de keurbende van onze jongenswanneer
zij in de eerste twee jaren van hun verblijf te Breda om de 3 weken e'én
vrQeu middag hebben, van uur tot uur hun boekje doen teekenen. Jongens,
wier hoogste eerzucht het zal wezen eens de ridderspreuk te voerenVoor
moed, beleid en trouw, worden, bij wijze van voorbereiding, als kweeke-
lingen van hel een of ander asyl, als jeugdige gevangenen behandeld. Regt
moet er zijn, en kadels van 17, 18 jaren zijn verantwoordelijk voor hun
daden. Dat dan ook de schuldigen hun welverdiende straf ontvangen is
wenschelijk. Maar de hoofdschuldige moet daarom geen vrijspraak erlangen.
Die eerste schuldige is de inrigting zelve. Zij met haar systeem van op
voeding bederft de jeugd, kweekt het kwaad. Zij maakt die jongelin
gen zóó. De menschelijke natuur moet zich kunnen ontwikkelen. De
jongensgeesten moeten kunnen gisten. Snijdt men den natuurlijken weg af,
dan slaan ze den onnatuurlijken in. Wordt de geest gekrenkt, dan ont
waakt het dier in den mensch. VA ie als een ding bejegend is, leert zijn
ondergeschikten als een ding behandelen. Slaven zjjn altijd de ergste sla
venhouders. De koninklijke militaire akademie is een oneer voor ons vaderland,
's GRAVENHAGE 3 Januarij.
Z. M. heeft den heer W. F. Versteeg, majoor der genie en sapeurs van
helleger in Ned. Indië, thans met verlof in Nederland, benoemd lot ridder
der orde van den Nederl. Leeuw.
Aan den kapitein L. R. J. A. Roosmate Ncpven, van den grooten
staf, is vergunning verleend tot het dragen der versierselen van ridder der
orde van het Zwaard, hem door den koning van Zweden en Noorwegen
geschonken.
Tot burgemeester der gemeente Dalen is benoemd de heer 11. M. Allink
Koops.
