LEÏDSCHE
COURANT.
WOENSDAG 29 NOVEMBER.
1865.
De Courant wordt
f rij dag uitgegeven,
uit Zaturdag avond.
MaandagWoensdag en
Die van Maandag komt
.1
N". I46.U vO
De prijs der Courant is ƒ3.per vierendeel
jaars. Afzonderlijke nommers zijn tegen 10
Cents verkrijgbaar.
BINNENLAEDSCnS BEKIGTKN.
i
LEYDEN 28 November.
Door Z. M. den koning is tot ridder der orde van den Nederl. Leeuw
benoemd de heer dr. A. Ilasebroek alhier. Gewis zullen onze stadgenooten jj
zich met ons verheugen, dat Z. M. dit blijk van onderscheiding heeft ge- 'i
schonken aan den man die op eergisteren mogt terugzien op eene zestigjarige
loopbaan als practiserend geneesbeer alhier, terwijl hij zich op eenen zeer -
vergevorderden leeftijd nog in staal ziet gesteld zijn moeijelijk werk voort 3
te zetten en de lijdende mensehheid tot nut te zijn. Een hoogst zeldzaam
voorregt mag dit voorwaar genoemd worden. Mogt het hem vergund wor- ij
den zich daarin nog gernimen tijd te verhengenen hij van zijnen arbeid lot G
op het laatst zjjns levens de schoonste voldoening smaken.
Te Woerden is in den ouderdom van 52 jaren overleden de heer mr.
N. Sikkel Groos, voormalig lid van de prov. staleu van Zuidholland, oud- i
wethouder en oud-lid van den raad dezer gemeente.
De Staatscourant bevat weder onderscheidene bcrigtcn van veeartsen
betreffende den runder-typhus. In het rapport van den te Schiedam en
omstreken geslalioneerden veearts Montens wordt o. a. gezegd, dal
de onverschilligheid en achteloosheid van vele veehouders tot voorkoming
der besmetting van hun vee zoo groot is, dat zij zich niet de minste opof-
fering, zelfs geene moeite willen getroosten, en zoo doende de schuld wor-
den van hun eigen ongeluk en wat daaruit voor de buren enz. volgen kan. i
Deze achteloosheid wordt bij velen nog versterkt door het, zelfs legen- j
woordig nog beslaandeongeloof aan besmetting. Bij velen is dat onge- ij
loof zoo sterk, dat zjj bij dc duidelijkst sprekende bewijzen nog niet te j
overtuigen zijn.
Te Rotterdam zullen van wege de aldaar gevestigde afdeeling van het
Ncd. bijbelgenootschap in de maanden Januarij en Februarij aanst. gehouden
worden vier voorlezingen tot vermeerdering der kennis van den zedelijken
en maalschappelijken toestand der volken van den Lndischcn archipel. De
heeren C. P. Ticle en J. Neurdenburg, alsmede de hoogleeraren J. II. C.
Kern en P. J. Vethzullen daarbij als sprekers optreden.
Door den kerkeraad der Waalsche gemeente te Rotterdam is tot pre
dikant beroepen ds. G. Collins, pred. te Besancon.
Uit Amsterdam meldt men dat aldaar het gerucht in omloop is dat
dc burgemeester voornemens is legen 1 April aanst. ontslag uit die betrek
king te vragen.
Vrijdag II. bad bij de werkzaamheden voor den spoorweg aan de De-
demsvaart het volgende ongeluk plaats. Terwijl een ploeg (gewoonlijk 28
man) bezig was met licijen brak eensklaps de hout van de stelling; deze
viel uiteen en het ongeveer 800 pond zware ijzeren heiblok stortte neder.
Eenige der heijers geraakten te water, andere bekwamen ligte kneuzingen,
maar drie of vier werden zwaar gewond en moesten naar huis gehragt
worden. Onder deze zijn twee broeders, van welke de een zoodanig aan
hoofd en horst getroffen is, dal men voor hel behoud van zijn leven vreest,
Uit Batavia is van 29 October per telegraaf het volgende bcrigt bij de
IV. R. C. ontvangen, liet schip Doesborgh, kapt. Spaanderman, is met
schade uit zee teruggekeerd, liet Bremer schip lffland is gestrand en ver
brijzeld. De equipage is gered. De lading verloren.
's GRAVENI1AGE28 November.
Bij besluit van 27 Nov. heeft 'L. M. goedgevonden, aan den heer G. II.
Betz, op het daartoe door hem gedaan verzoek, een eervol ontslag te ver-
lecnen uit zijne betrekking van minister van financiën, met dankzegging
voor de vele en gewigtigc dienstendoor hem den lande bewezenen het
beheer van het dep. van financiën ad interim op te dragen aan den heer
mr. N. Olivier, minister van justitie.
Door Z. M. is eervol ontslag verleend aan den lieer J. van der llugt,
als ontvanger der in- en uitgaande regten te Schiedam; aan den heer G.J.
baron van Recdc van Oudshoorn, als ontvanger dier regten tc Holterhoek, g
en aan de lib. A. G. Meszlar, J. J. van Stapelen, J. F. X. Sehicfbaan en i
J. G. Both, ontvangers der dir. belastingen en accijnsen ie Leeuwarden,
te Haarlem, te Leyderdorp en te Wilnis; en benoemd: lot ontvanger der
dir. belastingen en in- en uitgaande regten en accijnsen te Posterholt
de heer T. F. C. Ie Clercq, ontvanger der dir. belastingen te Geleen, en
in diens plaats de heer D. W. Middelhoven, laatstelijk lijdelijk meter-taxa
teur van den turf te Arnhem.
Z. M. heeft goedgevonden den kapitein J. Webbckes, van het 3d0 reg.
infanterie, op pensioen te stellen, en bij het wapen der infanterie tc be
noemen: bij het lste reg. tot kapitein 3dc kl. den lstcn luit. C. F. E. de
Jacquier de Lompret, van het corps; bij het 3de reg. tot Ist™ luit. den 2dcn
luit. K. II. Unycker, van het corps; bij bet 5de reg. tot lsten luit. den 2dcn
luit. A. O. Relin, van het corps.
De kap.-luit. ter zee J. F. Koopman wordt gedetacheerd bij 's rijks
werf te Amsterdam en de luit. ter zee lslc kl. F. II. P. van Alphen bij die
te Willemsoord; voorts worden de luitt ter zee lsle kl. J. K. L. Gey van
Pittins en die der 2dc kl. J. Isebree Mocus op non-activiteit gebragt, en
vervangen door den luitt. ter zee lste kl. G. W. C. Voorduin en dien der
2dc kl. F. A. J. P. van Alphen.
Mevr. Ristori is gisteren avond in Lcgouvé's Medea in den schouwburg
opgetreden. Zij is heden door 11. M. de koningin ten gehoore ontvangen.
De veel belovende zoon »an een onzer aanzienlijkste ingezetenen ver- Ij
foor eergister ep een jammerlijke wijze het leven. De 19jange overledene I
was scrgeant-voloutair bij het le reg. vesting-artillerie te Delft, en keerde
nu korleling met verlof wegens ongesteldheid naar de ouderlijke woning
herwaarts. In eene ijlende koorts maakte hij zich meester van Incifers,
waardoor hel bed en zijne kleederen vuur vatten en, ofschoon zeer spoedig
hulp werd verleend en daardoor het begin van brand werd gebluscht, een
gedeelte des ligchaams zoodanig verbrandde, dat hij aan de gevolgen daar
van bezweken is. (Z).)
Bij dc behandeling van de afdeeling onderwijs van dc begrooting voor
binnen!, zaken, iu de zitting der tweede kamer van Zaturdag II., heeft de
lieer Hoffman de vraag gedaan of het bestaanbaar was, dat hij de voorge
nomen scheiding van kerk en slaat de vorming van kerkleeraren voor bet
hervormd kerkgenootschap aan hoogleeraren voor hel theologisch onderwijs,
door de regering benoemd, was opgedragen. Door den heer Jonekbloet
werd bij" de regering aangedrongen om de reorganisatie van het liooger on
derwijs te bespoedigen, de belangen der medische faculteiten bij de lioogc-
scbolen besprokenen de wensch geuit dal sommige buitengewone hoog-
leeraren, met liet oog op de billijkheid, tot gewone hoogleeraren mog-
tcn benoemd wordenterwijl hij eindelijk opmerkingen maakte over de
voorgenomen regeling van het personeel bij de akademisclie bibliotheek te
Lcyden, en over de inrigting van het Indisch onderwijs aldaar. Bij de
benoeming van twee conservatoren bij de bibliotheek, kon lijj den werk
kring van den hoogleeraar, die hoven iien als directeur zou aangesteld wor
den, niet begrijpen. De lieer J K. van Goltstein van oordeel zijnde dat
de bestaande inrigting van het liooger onderwijs lol nu toe voldoende uit
komsten had opgeleverd, drong aan op eene aanvulling en versterking van
deze instellingen. De heer Kien uitte den wensch dal de regering spoedig
en op afdoende wijze, vooral met betrekking tot het medische onderwijs,
de leemten iu het personeel mogt aanvullen en daarbij de tractementcn aan
de akademiën verhoogen. De lieer de Poorter vroeg wanneer hel staats
examen voor geneeskundigen zou w orden ingevoerdterwijl de lieer Scltitn-
nielpcntiinck wees op de behoefte aan een physiologisch laboratorium te
Leyden. De minister van binnenl. zaken deed in zijn antwoord onder an
deren uitkomen, dal bet onderwijs bij dc theologische faculteiten gegeven
moest worden beschouwd als strekkende om de theologische wetenschap
bevorderlijk te zijn dat ieder vrij was daarvan al dan niet gebruik te ma
kenen de lierv. kerk de bevoegdheid bezat om dc aldaar gevormde jonge
lieden al dan niet tol kerkleeraren toe te laten. Hij uitte voorts het ge
voelen dat met opzigt tot het personeel der hoogleeraren niet het aantal,
maar de bekwaamheden tot voordeel van het onderwijs zouden strekken
en dat voorts de verhooging van bezoldigingen niet afhankelrjk kon worden
gesteld van de regeling, daaromtrent bij liet middelbaar onderwijs in acht
genomen. Verder verklaarde hij dat de ondervinding zou moeten leeren
in hoe ver en op welke wijze hel medisch onderwijs aan de akademiën
zou moeten worden uitgebreid; dat omtrent dc behoefte aan een physiolo
gisch laboratorium te Leyden niet was onderhandeld of geschreven dat het
staatsexamen op het tijdstip, waar dit noodig was, zou worden ingevoerd,
en dat bij overwegen zou in hoe ver aan den wensch omtrent de verbetering
van den toestand der buitengewone hoogleeraren zou kunnen worden voldaan.
Voorts verdedigde hij het voorgenomen plan der inrigting van het dienstper
soneel bij de akademisclie bibliotheek te Leyden en gaf hij te kennen datware
hel mogelijk geweest reeds den regten man te vindengenegen den post
waar tc nemen, de leerstoel voor de geschiedenis van Ned. Indië, het
publiek regt en hel stelsel van bestuur aldaar, aan de Indische school te
Leyden reeds vervuld zou zijn.
In de zitting der kamer van gisteren is ingekomen een brief van den heer
van der Maesen de Sombreff, waarbij deze te kennen geeft dat, daar na de
discussie van 20 Nov. jl. nopens de verkiezingen in Limburg liet vermoeden
zou kunnen ontstaan dat hij niet door vrije keuze tot lid der kamer zou
zijn benoemd, hij zijn ontslag als lid der kamer neemt.
Nog is ingekomen een voorstel van den heer van Zuylen (van Arnhem)
tot het houden eener parlementaire enquête. Dit voorstel is van den vol
genden inhoud:
De ondergeleekende heeft de eer voor te stellen bet houden van een onder
zoek (enquête) omtrent de volgende vraagpunten
I. Is door een of meer leden van het kabinet, middellijk of onmiddellijk,
op de verkiezingen voor de staten-generaal in het hertogdom Limburg in
het jaar 1864 of sedert dien tijd, een invloed uitgeoefend, die met dc vrije
werking van liet kiesregt in strijd te achten is?
II. Is door of van wegc den minister van finanliën last gegeven om in
Limburg overtredingen op het stuk der belastingen door de vingers te zien?
Aan de orde was de voortzetting der beraadslaging over de afdeeling on
derwijs van de begrooting vaor binnen), zaken. Ten opzigte var. hel lager
onderwijs, waarover reeds in de vorige zitting beraadslaagd was, voerden
nog verschillende sprekers het woord, en wel over het onderwijs op de
staats- en bijzondere scholen, hunne grieven legen de artikelen 23 en 33
der schoolwet enz. Zij werden door den minister van binnenl. zaken beant
woord, die o. a. te kennen gaf dal liet onjuist was te beweren dat alle
bijzondere scholen zonden opgerigt zijn met het doel om aldaar eene stel
lige godsdienstige rigting tc volgenen dat op de openbare scholen een
onderwijs zou worden gegevenhetwelk de kinderen tot rationalisten en
neologen zon doen opgroeijen. Wierd aldaar geene godsdienst in den eigen
lijken zin des woords onderwezen, dan was dit het beste bewijs dat vrijheid
werd gelaten om daarvoor op andere wijze le zoigeu. Hij wedertegde voorts
het gevoelen dat de uitdrukkingen in art. 23 der schoolwet voorkomende
overbodig of schadelijk zouden zijn, en verklaarde als zijn bijzonder gevoe
len voor te slaan het denkbeeld dal, wierd op de openbare scholen godsdienst