Per Telegraaf.
Dc aannemers der werken aan den spoorweg Samarang-Vorstenlanden
zijn genoodzaakt geweest 1500 Chinesclie arbeiders te ontbieden, vermits
zelfs tegen hoog loon geen voldoend aantal Javaanschc arbeiders te beko
men was.
In de wester-afdeeling van Borneo blijven de vijandelijkheden steeds
voortduren. De bevolking heeft zelfs een aanval op de versterking te Kebiboe
gewaagd, die echter met verlies teruggeslagen is.
In den avond van 19 September werd te Willem I en Banjoe-Biroe
eene vrij lievige aardschudding waargenomen, die met ondcraardsch geluid
gepaard ging.
Te Samarang kwam op 16 Sept. een detachement van 100 soldalen
over Batavia uit Europa aanwaarvan er echter des avonds reeds twaalf
begraven werden. Ofschoon eenige dezer aan de cholera bezweken, wordt
echter tot geruststelling van velen medegedeeld, dat die kwaadaardige ziekte
daar geenszins heerschende is, maar daarentegen de gezondheidstoestand
zeer bevredigend.
De rijstoogst .belooft eenen gunstigen uilslag; dc prijs van de rijst is
echter veel hooger dan in het vorige jaar. De suikeroogst zal ongeveer
gelijk zijn aan die van 1864, doch de koffijoogst veel aanzienlijker.
LONDEN, 6 November. De Times zegt dat de zamenstelling van het
kabinet nog niet voltooid is. Graaf Russell heeft de noodzakelijkheid er
kend, om aai! een of meer leden van het lagerhuis portefeuilles toe te
vertrouwen.
PARI.IS, 6 November. De heer von Bismarck is van hier vertrokken.
LIVERPOOL, 6 November. De Shenandoah heeft zich in Lemerseyaan
hel Britsche stoomschip Donegal overgegeven. De bemanning beslaat uit
133 personen. Toen de loods aan boord kwam, vroeg men hem of de oor
log geëindigd was. De Shenandoah zou 37 vaartuigen vernield hebben.
PARIJS, 7 November. Dc Union médicale berigt de afneming der cho
lera. liet aantal gevallen was in de laatste drie dagen der vorige weck:
Donderdag 80, Vrijdag 75, Zalurdag 70. De lUoniteur verklaart dat deze
cijfers juist zijn.
INGEZONDEN.
Aan de Redactie.
Met vele andere ingezetenen van Leiden verheug ik mijdat de Gemeen
teraad besloten heeft, dat de Rijnsbnrgsche poort gespaard zal worden. De
mannen van liet vak mogen twisten of de architektonische waarde van het
gebouw groot dan gering zij, dit is zeker, de poort is een aardig staal van
bouwkunst. Zij heeft (even als de Morsehpoort in een ander genre) haar
eigen karakter; zij is uit één stuk en hare lijnen en afmetingen maken een
aangenamen indruk op het oog van den beschouwer. Het zou jammer zijn,
als zij vallen moest.
Maar is het gevaar, dat verleden week de Rijnsbnrgsche poort bedreigde
nu voor goed afgewend Altijd blijft de eiscli over, dat de toegang tot de
stad van die zijde verruimd en de brug vernieuwd worden moet en dat de
poort vroeg of laat tóch aan dien eisch zal moeten worden opgeofferd.
Daarom neem ik de vrijheid hel volgende denkbeeld te opperen, dat. zoo
Vict voor verwezenlijking vatbaar is, het afbreken der poort noodeloos maakt.
Met 1" Mei e. k. zijn alle gemecnte-accijnsen afgeschaft, om, zoo wij
hopen, nooit weder ingevoerd te worden. Dan heeft de stad niet meer noo-
dig, zich met een brecdc gracht legen de smokkelaars te omringen, (liet
en daar of overal waar 't in 't vervolg noodig of wenschelijk zal
blijken, kan men alzoo de grachten rondom de stad dempen. Zou hiermee
niet een begin gemaakt kunnen worden in hel vak tnsschcn de Morsehpoort
en de Marepoort? Voor de scheepvaart is het behoud van water aldaar niet
noodig, want scheepvaart is daar thans ook niet. Voor watergemeenschap,
-loozing of -verversching behoeft dal vak ook niet behouden te worden. In
tegendeel ware het misschien juist goed, dat de watergemeenschap tusschen
den Rijn en de Mare 'buiten de stad om afgesloten wierd om de trekking
en strooming door de stad te bevorderen.
Door de demping nu van dit gedeelte van den burgwal wordt de kostbare
vernieuwing van de brug voor de Rijnsbnrgsche poort onnoodig, en kan
men den toegang tot de stad zoo breed maken als men verkiest. De poort
blijft dan eenvoudig staan als monument, even als de Delftsche poort te Rot
terdam.
Hiermede zou van zelve eene andere verfraatjing verbonden kunnen zijn.
De smalle strook gronds, die nu de tuin heel van de buitensocieteil Amicitia,
is thans al heel bekrompen. Voor tuin is daar niets goeds van te maken.
Maar zoomen de eracht hier dempte, dan zou de gehecle oppervlakte aange
wonnen grond over de breedte van dien tuin tot aan den buitensingel toe
aan de sociëteit kunnen worden afgestaan. Deze zou dan een geschikt ter
rein verkrijgen.
Maar daar zou één voorwaarde aan verbonden moeten worden, namelijk
de verplaatsing van het societeits-locaal. Hoe fraai en smaakvol die kiosk
ook op zich zelve zij, zij misslaat geheel, daar waar zij nu staat. Dat
luchtig gebouwtje der 19dc eeuw naast het soliede bouwstuk der 17dc dat
vloekt! leder, die maar eenigzins oog heeft voor hetgeen passend is, voelt
dat die combinatie foei-leelijk is. Men verplaatse dan de kiosk naar het
midden van den nieuwen tuin tusschen het groenen late de poort alleen
en op zich zelve in hare statigheid staan. Op deze wijze zal Leiden met
tertijd aan de noordzijde niet alleen een goeden toegang maar ook een be
koorlijk aanzien verkrijgen en dit zonder opoffering van een voortbrengsel
van vroegere bouwkunst, aan welks behoud velen met reden gehecht zijn.
2 November. X.
I5ROODF A BR IEK.
Schrijver dezes ontving dezer dagen eene circulaire, waarin wordt aange
vraagd eene som van ƒ50000 tot oprigting eener broodfabriek, met het doel:
1°. Om aan de bevolking dc zekerheid te geven van de goede hoedanig
heid van het voornaamste voedingsmiddel, hel brood. Steller dezes was van
mccning, dat voor de verzekering der goede hoedanigheid van het in deze
gemeente ter verkoop aangeboden brood op voldoende wijze door het ge
meentebestuur was gezorgd, door dc aanstelling van vier der zake door
kundige broodkeurders en een wetenschappelijk keurder der levensmiddelen;
of die ambtenaren nu hunnen pligt niet naar behooren waarnemen en er
daardoor eene behoefte is ontstaanom door middel eener broodfabriek de
goede hoedanigheid van het brood Ie verzekeren, acht schrijver dezes zich
niet geroepen te beantwoorden, latende dit aan hen over die dit aangaat,
maar bij hem is daarvan niets bekend.
2'. Om beter en goedkooper brood te leveren. Wantzegt de circulaire
fabrieken kunnen beter en goedkooper brood leveren dan de gewone bak
kerijen. Dit compliment, den bakkers dezer gemeente zonder eenig bewijs
voorgeworpen, laat schrijver hun ter beantwoording over, maar constateert
dal het brood, dat hij van de flaagsche broodfabriek ontvangt, goed en
voldoende is, maar volstrekt niet beter of goedkooper dan datgeen wat hij
van goede bakkers uil deze gemeente gebruikt. Het moge waar zijn, dat
niet alle bakkers brood leveren, dat aan alle vercischten van goed brood
voldoet, maar zeker is het, dat door het meerendcel der bakkers brood
k wordt geleverd tol denzelfden, ja tol Iageren prijs als de Ilaagsche brood
fabriek, en dal wel van eene qualiteildie liet fabrieksbrood niet alleen
evenaart, maar zelfs dikwijls in de schaduw stelt, waaruit volgt, dat hij,
die goed brood wil gebruiken en van de goede hoedanigheid wil verzekerd
zijn, althans in deze gemeente, volstrekt zijne tocvlugt niet behoeft te
nemen lot fabrieksbroodhij moge dit doen uit eene voorliefde tol iets dat
nieuw is en waaraan de noodige eclat wordt gegeven maar niet uit behoefte.
3°. Spiegelt de circulaire de deelnemers eene rente voor van 7, 8, ja
12 pCt, met het uitzigt, dat hnnne stukken welligt 125) pCt. waarde
zullen erlangen, liet zij zoo! maar indien dit waar is, dan ontstaat onwil
lekeurig de vraag, waarom dan de acht heeren onderteekenaars de zaak
niet voor eigen rekening ondernemen. Dat er bij groote ondernemingen,
die enorme kapitalen vereischenwelke de financiële krachten der onder
nemers overschrijden, vennootschappen worden gevormd, en inschrijvingen
worden geopend, laat zich begrijpen, maar dit is hier niet hel geval; eene
som van ƒ50000 zal wel niet boven dc krachten van bovengenoemde heeren
zijn, en dus nogmaals: waarom de zaak niet voor eigen rekening onder
nomen? en zich zeiven in het bezit gesteld van de hooge rente enz
in plaats van deze voordeeelen nu aan de deelnemers prijs te geven? Is
dit nu zuivere philanthropic? Schrijver dezes wil er voor zich zeDen niet
aan twijfelen, maar gelooft dat het publiek de zaak anders op zal vatten,
en zal vermoeden, dal, hoe zeker de ondernemers ook meenen te zijn van
de hooge rente van het kapitaal en van den goeden uitslag der onderne
ming, zij toch maar liever eens anders dan hun eigen geld er in willen wagen.
Schrijver dezer letteren eindigt met aan de voormalige Rotlerdamsche brood
fabriek te herinneren, die na een zesjarig bestaan is overleden, nalatende
een ontzettend deficit. H.
Hel stuk get. D. zal in het volgende nommer geplaatst worden.
fiutrgcrlijfcc Jwtattb.
ONDERTROUWD: M. Johansson, jm. 33 j.enM.C. E. Ohlaff, jd. 26j.
W. F. Ie Febrc, jm. 27 j. en M. Oudshoorn jd. 19 j. D. Stiiink wedr. 38 j. en
J. E. Schouten, jd. 34 j. L. de Jong, wedr. 30j.en M.C. Dnykers, wedc.
29j. l. l'Ecluse, jm. 28j. en J. Hanselaar, jd. 27j. A. Kost, wedr 34jen
A. Idema wede. 25 j. T. Uitenbosch wedr. 64 j. en G. Serdynwede. 57 j.
J. Boer, wedr. 57 j. en H. de Rijk jd. 27 j.
AKADEWIE-NIEIIWS.
PKOAtOTIEN AAN DE LEYDSCHE HOOGESCHOOL.
Den 7don November de heer H. G. Jordcns van Deventer, in de rcglen,
met stellingen.
258sle Staais-LoteriJ.
ivplclawi cr flpf v ii f HP h lnwp
1»"> Trekking. N». 3635 een prijs van ƒ25000. N». 5611 een prijs van ƒ2000.
N°8. 1301, 3331 en 17955 ieder een prijs van ƒ1000.
2<le Nos. 932 en 12656 ieder een prijs van ƒ1000.
ADVEKTENTIEN.
Heden overleed onze waarde Vader en Behuwd-vader de Heer CllRISTOF-
FEL RUEB, in den ouderdom van bjjna 91 jaren.
J. RUEB.
J. M. RUEB, geb. van Loos.
Rotterdam, 1 November 1865. C. RUEB Cz.
II. C. RUEB, geb. Moll.
A. RUEB.
C. A. Q. RUEB, geb. Sdermondt.
P. RUEB.
G. W. RUEB, geb. Suermondt.
Heden overleedin den ouderdom van circa zes-en-tachtig jaren onze waarde
Moeder en Behuwd-moeder Mej. de Wed. M. NOORTVEEN, geb. Lant.e-
veed, na voorzien Ie zijn geweest van de II. Sacramenten der stervenden.
Een snel toenemend afnemen van krachten maakte een einde aan haar voor
ons zoo dierbaar leven.
Uil aller naam
Leiden, 5 November 1865. J. 11. NOORTVEEN.
Heden overleed te Delft de Wei-Edel geboren Heer PIETER V1RULY.
Wed. Mr. A. GYSBERT1 HODENPYL
Leyden 6 November 1865. Jansen.
Heden morgen ontsliep na een kortstondig lijden, in den ouderdom van
ruim 51 jaren, mijne veel geliefde Echtgenoote KATI1ARINA ELIZABETH
van LEEUWEN, geb. van Hern; ruim dertig jaren mogt ik door den band
des huwelijks met haar verecnigd zijn. Zij die de overledene gekend heb
benkunnen beseffen wal ik met hare hoogbejaarde moeder, mijne eenige
dochter en verdere betrekkingen in haar verlies.
Leyden, 6 November 1865. L. van LEEUWEN.
Voor de vele bewijzen van belangstelling, bij ons Huweljjk ondervonden,
betuigen wij, ook namens onze vvederzijdschc Betrekkingen, onzen hartelij-
ken dank.
V. J KONINGSBERGER.
J. C KONINGSBERGER Tieleman.
Voor de vele blijken van belangstellingons betoond bij de geboorte van
ons Kind, betuigen wij onzen welmecnendcn dank.
W. PLEYTE.
Leiden 6 November 1865. C, M. PLEYTE Tesipleman van der Hoeven
