LEOSCHE
COURANT.
1865.
WOENSDAG 8 NOVEMBER.
De Courant wordt
Vrijdag uitgegeven,
uit Zaturdag avond.
Maandagff'oensdag en
Die van Maandag komt
De prijs der Courant is f3.per vierendeel
jaars. Afzonderlijke nommers zijn tegen 10
Cents verkrijgbaar.
Bij deze Courant wordt verzonden 2V°. 21 blad 25 en 26) der Hande
lingen van den Gemeenteraad.
BINNËNLANDSCI1Ë BËKiüTËN.
LEYDEN 7 November.
Door de kamer va» koophandel en fabrieken alhier is hel volgende
adres aan Z. M. den koning ingediend
«Geeft met verschuldigden eerbied te kennen de kamer van koophandel en
fabrieken te Leyden
Dal zij in het belang van handel en nijverheid in het algemeen, en in
hel bjjzonder van eenen zeer aanzienlijken tak der nationale bedrijvigheid,
van den wolhandel en de wol-industrie, zich verpligl ziet hare bezwaren le
doen kennen tegen de uiterst belemmerende bepalingenvoorkomende in
art. 2 van het koninklijk besluit van 23 October dezes jaars (Stbl n°. 122);
lil dat artikel toch wordt onvoorwaardelijk en volstrekt verboden «liet
vervoer van het in art. 1 genoemde vee (rundvee, schapen, varkens, bok
ken en geilen), zoowel levend als dood, alsmede van zijn vleesch en versche
huiden en van allen afval, als: haar, horens, wol, ongesmollen vet, mest,
enz., over lijnen van afsluiting, van regeringswege tot wering der veeziekte
bewaakt," enz.;
Dit verbod treft de nijverheid der wolhandelaren en wolfabriekanten, der
leerlooijersder huidenhandelaren, der kaarsenmakers, met eene volkomen
stremming en stilstand van zaken, zoodra, öf om ruwe stof ter bewerkin
in te voeren, óf om die weder ten verkoop uit te voeren, eene lijn van af
sluiting moet overschreden wordenen dit ongerief is vooral zeer groot
voor Leyden, dewijl eene zijner voornaamste uitvoerplaalscnRotterdam,
voor onzen wolhandel inderdaad de eenige haven waarover hel verkeer met
België, Frankrijk, Zwitserland, enz. geregeld plaats heeft, binnen liet
gesloten rayon gelegen is.
Behalve liet oogenblikkelijk ongerief uil deze stremming van het verkeer
ontslaande, wordt door dezen maatregelindien zijne werking van eenigzins
langen duur mogt zijn, èn onze handel èn onze nijverheid in eenen onhoud
bare» toestand gebragt. Terwijl de wolhandelaar belet wordt de verkochte
wol aan zijne koopers te leveren en gedwongen wordt zijnen voorraad ten
zijnen koste en schade in zijne pakhuizen te bewaren, zal de fabrickant,
b. v. van dekens, lakens en andere wollen manufacturenbij gebrek aan ruwe
slof, zijne werkplaatsen sluiten en zijne arbeiders afdanken moeten. En
terwijl hier te lande de fabrickant en zijn werkvolk gedwongen worden
linn werk te slaken, zal buitenslands, waar een dergelijk verbod niet be
slaat, de nijverheid zich beijveren van onze werkeloosheid te profiteren en
onze kalanten tot zich te trekken.
De kamer is te zeer overtuigd van uwer Majesteit's belangstelling in en
zorg voor het welvaren en den bloei aller takken van volksvlijt, om te
kunnen aannemen dat het uwe bedoeling kan geweest zijn, het voordeel
van één lak ten koste van vele andere takken te willen bevorderen. Toch
zou de kamer, ware zij overtuigd dat alléén door eene onvoorwaardelijke
afsluiting binnen een besmetten kring, de veeziekte te stuiten is, zich deze
stremming van handel en nijverheid kunnen getroosten. Deze overtuiging
heeft zij echter geenszins. Ztj is, integendeel, van gevoelen, dat alleen de
groote overdrijving van het gevaar dat uil deze epidemie zou kunnen ont
staan, tot het nemen van zulke absolute maatregelen, als die in het aange
haalde art. 2 voorgeschreven zijn, aanleiding heeft kunnen geven, maatrege
len welke, onzes inziens, hel doel dat zij beoogen, verre voorbijschieten.
In geen geval schijnt ons éénig gevaar te vrcezen te zijn van uitvoer van
verkochte wol naar buiten over eene lijn van afsluiting, of van invoer van
wol naar eene gemeente binnen het afgesloten rayonwanneer die wol be
stemd is voor eene fabriek om daar tot dekensof ander fabriekaat ver
werkt te worden. Even denkbeeldig dunkt het ons, gevaar te duchten van
de door wolhandelaren door liet rayon vervoerde wol behoorlijk in balen
gepakt, zelfs al neemt men de nog zeer onbewezen stelling, dat de runder-
typhus door de schapenwol wordt voortgeplant, als een bewezen feit aan.
Weshalve de kamer zich met eerbiedigen doch ernstigen aandrang lot
uwe Majesteit wendt met het verzoekom de bepalingen van art. 2 van
het bovengenoemd besluit van 23 October II. in eenen voor de vrijheid van
handel en nijverheid gunstige» zin te willen herzien. Mogt onverhoopt de
voor den bloei dezer aanzienlijke takken van volkswelvaart zoo noodige
vrijheid niet ten volle kunnen verleend worden, wij hopen althans het vol
strekt verbod te zien vervangen door eene toelating onder zoodanige voor
waarden, als voor den handelaar en den industrieel hel geregeld voortzetten
van zijn bedrijf mogelijk maken.
'l Welk doende enz.
In de memorie van beantwoording op het voorloopig verslag der tweede
kamer omtrent hoofdst. V (binnenl. zaken) der staatsbegrooting wordt op
de bij afd. VII (onderwijs) gemaakte bedenkingen o. a. geantwoord dat
omtrent het tijdstip waarop aan de regeling van het liooger onderwijs de
hand zal worden gelegd nog niets is mede te declen. Tot uitbreiding van
het geneeskundig onderwijs, voor zooverre die na de invoering der nieuwe
medische wetten noodig mogt wezen, was de minister bereid. De bezoldi
ging van een vijfden hoogleeraar in de geneeskunde te Groningen was op
de begrooting gebragt, en die voor een vjjfden hoogleeraar in die faculteit
te Utrecht werd nu nog voorgedragen. De behoefte aan een afzonderlijk
physiologisch laboratorium scheen zich te Leyden niet le hebbeu doen ge-
voeleu, althans was daarvan in de laatste jaren geen sprake geweest.
Het plan voor de verbouwing der akademische bibliotheek te Groningen
was ontworpen dooreen kundig architectin navolging van het Britsch museum
te Londen, waar de inrigting hoogelijk geprezen wordt. Bij de verbouwing
der akademische bibliotheek te Leyden was insgelijks door denzelfden archi
tect de Londensche inrigting gevolgd. Daar de verbouwing gelijktijdig met
die te Groningen plaats had, was er weinig of geen gelegenheid geweest van
de daar sedert verkregen ondervinding partij te trekken. Tijdens het in
dienen der begrooting was de regeling van het personeel bij de akademische
bibliotheek te Leyden nog in onderzoek Sedert was de zaak tot rijpheid
gekomen en kon nu het noodige worden voorgesteld. Een der custoden
zou kunnen worden gemist. Daarentegen scheen niet wel langer van den
hoogleeraar, die de algcoieene leiding heeft, te vergen, dat hij tijd en
moeite zonder eenige vergoeding beschikbaar stelde. Hem ware dus ƒ600
'sjaars toe te leggen. De betrekking van tweeden bibliothekaris kon ver
tallen. De werkzaamheden zouden le verdeelen zijn onder twee conserva
toren, een voor de handschriften, een voot de drukwerkenieder hunner
op eene jaarwedde van ƒ1600. Een custos ad ƒ600 en een bediende ad
ƒ500 zouden de gewone dienst verrigten. Voor schrijfwerk zou uit het
materieel subsidie ƒ1000 beschikbaar le stellen zijn. Voor zoodanige organi
satie werd in het geheel ƒ5900 vereischt. Toen de eerste bibliothekaris nog
de bezoldiging van ƒ2250 genoot en er geen amanuensis was, bedroeg de
jaarlijksche uitgaaf ƒ5850. Met eene verhooging dus van slechts 50 was
eene regeling te verkrijgen, welke in alle opzigten de voorkeur scheen te
verdienen. De minister was niet ongenegenhet toestaan van middelen
tot het uitgeven der waarnemingen aan de Leydsche sterrewacht in overwe
ging te nemenschoon hij moeijelijk kon aannemen dat de verslagen van
astronomische waarnemingen in het buitenland alleen door ruil te verkrij
gen zouden zijn. Dergelijke stukken worden veelal aan de zusterinrigtingen
geschonken; zijn zij alleen tegen betaling te verkrijgen, de Leydsche sterre
wacht had fondsen voor aankoop. Schoten deze te kort, de minister toonde
zich gezind le hulp te komen. Zoo had hij in hel begin van dit jaar de
noodige som beschikbaar gesteld tot het aankoopen van de jaarboeken der
sterrewacht te Parijs. Dat vele hoogleerareu hunne collegiën voor de vacan-
liën vroeger sloten en na de vacatiliën later openden dan de voorschriften
medebrengen, was niet te ontkennen en werd te regt afgekeurd.
Gisteren avond heeft de alhier gevestigde Nationale Zangvereeniging in
de stads-gehoorzaal haar jaarfeest gevierd dal, op gedane uitnoodiging, door
eeu groot aantal belangstellenden werd bijgewoond. Na de uitvoering der
op het programma voorkomende nommers, werd de feestviering nog gcrui-
men tijd voortgezet, opgeluisterd door muziek en afgewisseld door declamatie.
Heden namiddag is in de Marialijsensteegop de Haarlemmerstraat,
een pakhuis, waarin men bezig was turf te bergen, ingestort, waarbij een
viertal arbeiders onder het puin is geraakt. Zij werden er zoo spoedig mo
gelijk uitgehaaldeen hunner scheen ernstig gekneusd te zijn.
Men verneemt dat de 13-jarige piano-virtuoos Carl Heymandie zich
in verschillende plaatsen met schitterend succes laat hoorenvan het stu
denten-muziekgezelschap Sempre Crescendo alhier, waar hij zich den 24stc"
heeft doen hooren, het diploma als buitengewoon eerelid heeft ontvangen.
In de maand October zijn over den Holl. spoorweg vervoerd 119,027
reizigersgevende eene opbrengst van ƒ96,836.55. De opbrengst van het
goederen-vervoer was 19,955.691.
In dezelfde maand heeft het vervoer van reizigers over den Ned. Rijn
spoorweg 117,318het vervoer van goederen 64,088en het vervoer van
reizigers en goederen, door direct verkeer met Duitscblaiid, ƒ150,863 opgebragt.
Men verneemt dat voor liet einde van dit jaar de uniform bij de cava
lerie en artillerie zal worden gewijzigd, even als dit reeds bij de infanterie
het geval is geweest.
Naar men aan de Arnh. C. mededeelt, zijn thans hij den raad van
state voorstellen van wet aanhangig, in verband staande lol eene betere re
geling van de grondbelasting door het gcbeele rijk.