Per Telegraaf.
REüT OP HET DOEL.
PKUI9SESI.
BERLIJN 29 October.
De te Frankfort gehouden algemeene vergadering van het National
Verein heeft met groote meerderheid besloten, dat het volhardt bij zijn pro
gramma. Er moet een Duilsche bondsstaat gevormd worden met Pruisscn
als centraal uitvoerend bewindtot een en ander moet in een door de gan-
sche Duilsche natie te benoemen parlement worden beslist. De quaestie van
Sleeswijk-ilolstein moet worden beslist door volksstemming, begrensd bin
nen de belangen van Duitschland. Zoo lang er geen centraal uitvoerend be
wind is kan alleen Pruissen de hertogdommen met gevolg verdedigen.
De hondsdag zou den 28ste" dezer zijne zittingen hervat hebben; maar
zjj heeft toen niet kunnen vergaderen ten gevolge der afwezigheid der verte
genwoordigers van Pruissen en Oostenrijk.
Er wordt sedert de vrceselijkc onheilen, welke de stad in de jongst
verloopen dagen heeft geteisterdbeter dan vroeger acht geslagen op den
bouw der nieuwe huizen en den toestand waarin de voltooide zich bevinden.
Ten gevolge hiervan zijn reeds verscheidene afgekeurd, welke de bewoners
hebben moeten verlaten.
De Wurtembergsche regering heeft op de mededeeling van Pruissen en
Oostenrijk betreffende hun stap te Frankfort, een antwoord aan beide mo
gendheden doen toekomen, waarin zij voor hel regt van de vrije stad tot
handhaving harer onafhankelijkheid opkomt.
Het geregtshof van Allorft in Zwitserland heeft een drukkersgezel tot
geeseling, gevangenisstraf en verbanning veroordeeld, wegens het uitgeven
van een boekje, getiteld: »de waarborgen van hel algemeene welzijn," op
grond, dat daardoor geweld was aangedaan aan de Christelijke theoriën
aan het Calholicismc en aan den Paus.
Op 6 November vangt de loting der dienstpligtigen te Warschau en
in gansch Polen aan. Ten einde het onlvlugten te voorkomen, worden de
grenzen zoowel aan dc Russische als aan de Pruissische zijde zeer streng
bewaakt.
PARIJS. 30 October. De Opinion Mat. meldt, dat volgens brieven uit
Oran, 50000 Algerijnsche opstandelingen de geheele zuidelijke helling van
het gebergte van Teil bezet houden. In die brieven wordt voorts gemeld,
dat een schip onder Engelsche vlag zich naar Gibraltar heeft begeven om
er wapenen en andere ammunitie voor de opstandelingen te koopen.
PARIJS, 31 October. De Moniteur meldt dat de minister van binnen),
zaken, vergezeld van de hh. Haussmann en Uoitelle, gisteren de hospitalen
Ilötel-üieu en lieaujon bezocht en daar verklaard heeft dat de keizer, ge
troffen door den onvermoeiden ijver der inwonende geneeskundigen en wil
lende bet geheele geneeskundig personeel beloonen in twee zijner leden die
zich bijzonder hebben onderscheiden, tot ridders der orde van liet Legioen
van Eer benoemd heeft dr. Legros, in het llötel-Dieuen dr. Lebronin
hel hospitaal Beatijon. Door den minister werden de onderscheidingstee
kenen aan beide gencesheeren uitgereikt in de zaal der cholera-lijders.
1NGEZONUEN.
In het Ltidsch Dagblad zijn aanmerkingen gemaakt op liet tijdelijk ge
ven van onderwijs in liet reglljjnig teekenen aan de lloogere burgerschool
door iemand, die daartoe niet de bevoegdheid zoude bezitten.
Weinige regelen zullen voldoende zijn om dc zaak op voldoende wijze op
te helderen.
Van den beginne af heeft er lusschen den Inspecteur van het middelbaar
onderwijs en de Commissie van toezigt, verschil van gevoelen bestaan om
trent de bevoegdheid van den heer II. tol het geven van teelten-onderwijs
aan eene instelling van middelbaar onderwijs. De Inspecteur meende, dat
de heer II. die bevoegdheid krachtens de wet bezat er. geen nader examen
behoefde te ondergaan; de Commissie daarentegen was van gevoelen,
dat hel artikel der wet, waaraan de heer H. zijne bevoegdheid zou onl-
leeuen, niet in zoo niildcn zin kon worden uitgelegd. Dit is de reden
waarom zij zwarigheid is blijven maken den heer H. voor de betrekking
van leeraar in het regtlijnig teekenen aan den Raad aan te bevelen.
Ondertusschen is hiervan hel gevolg geweest, dal er gedurenden den afge-
loopen cursus geen onderwijs in het genoemde valt is gegeven. Men had
zich gevleid, dat ouder hen, die dit jaar, na volbragt examen, het diploma
van bevoegdheid zouden verkrijgen, personen gevonden zouden worden, ou
der welke men eene keuze zoude kunnen doen. In die verwachting is men
echter teleurgesteld. Van al degene, die zich aan het examen hebben on
derworpen, is er slechts één toegelaten, en die ééne had reeds eene aan
stelling aan eene andere hoogere burgerschool erlangd. Moest nu de Com-
i missie bij bare meening. in strijd met die des Inspecteurs, halstarrig bljjven
volharden en cr de leerlingen der school de nadeelige gevolgen van doen
dragen? Het regtlijnig teeltenen behoort tot de hoofdvakken van het
eind examen; stond hel onderwijs ook dit jaar stil, dan liep men gevaar,
dat de leerlingen der Leydsche hoogere burgerschool op dat examen wegens
gemis aan bedrevenheid in hel teekenen zouden worden afgewezen.
De Commissie heeft gemeend het belang der aan hare zorgen toevertrouwde
instelling zwaarder te moeten laten wegen, dan hel streng vasthouden aan
hare interpretatie van een naar bet scheen twijfelachtig wets-artikcl. Van
daar dal zij, zonder hare meening geheel prijs te geven, den heer II. het
bewuste onderwijs tijdelijk heeft opgedragen.
Doch, zegt mende heer II. is op dit laatste examen afgewezen. Waarom
de tijdelijke waarneming niet liever aan een hevoegd persoon opgedragen?
De heer H. is niet afgewezen wegens gebrek aan kennis van zaken die
hij geroepen wordt te onderwijzen. Op hel oogenbiik, waarop dc heer U.
zich van het examen terugtrok, was hem nog geene enkele vraag over regt
lijnig teekenen gedaan. Alleen hel examen over liet handleekenen was aan
gevangen en de heer II. heeft zich teruggetrokken, toen hij merkte, dat
de persoon, die dit jaar met hel examen in het handteekenen belast was,
buitensporige hooge eischen stelde.
Waarom de lijdelijke waarneming niet liever aan een bevoegd persoon
opgedragen? Om de eenvoudige reden dat de bedoelde personen die bevoegd
heid alleen door wetduiding bezitten, en zoodanige bevoegdheid geene waar
borgen voor geschiktheid geeft. Iemand kan die bevoegdheid verkregen
hebben doordien hij op het tijdstip van hel in werking treden der wet, bjj
voorbeeld op eene ambachtschool, onderwijs in het regtlijnig teekenen gaf.
Dochal onderstelt men zelfs daarbij dat zijn onderwijs voor jongelieden
die niet mathematisch onderleid waren, niets te wenschen overliet, dan
volgt er geenszins uit, dat zoodanige persoon, zoo hij geene wetenschappe
lijke opleiding heeft gehad, en grondige mathematische kennis mist, belast
I kan worden met hel geven van het bewuste onderwijs aari jongelieden die
I een hooger standpunt van mathematische ontwikkeling bereikt hebben. Be-
wijst men hem zelfs geene ondienst, wanneer men hem in aanraking brengt
met jongelieden die ras dit gebrek aan kennis zouden ontdekken, waarte
gen, in hunne schatting, niet zouden opwegen de menigvuldige blijken van
uitstekende practische bekwaamheid die hij gedurende zijn leven mogt ge-
I geven hebben
Dat de Raad aan de Commissie van toezigt niet kan opdragen lijdelijke
voorziening Ie nemen wanneer een of meer leerstoelen openstaan even als
of het nemen van tijdelijke maatregelen gelijk zoude staan met het doen eener
definitieve benoeming dat het Burgemeester en Wethouders bij hel opmaken
eener voordragt niet geoorloofd zou zijn de Commissie te raadplegendit zijn
aanmerkingen, die voortspruiten deels uit eene onjuiste opvatting der wet,
deels uit liet voorbijzien van de omstandigheid dat de Leidsche Commissie
onafhankelijk van hare wettelijke bevoegdheid nog eene andere bezit, die
haar bij eene plaatselijke verordening is toegekend.
Schoon de strijd voor en tegen hel behoud der poorten, onzer Rijnsburg-
sche in het bijzonder, sedert eenigen tijd in uwe kolommen schijnt te rusten
kan men echter niet aannemen dat deze rust berusting zal zijn.
De zaak in kwestie is zoo belangrijk, de drijfveren der wcderzijdsche
partijen zijn zoo edel, dat het wenschelijk ware, zoo mogelijk, een middel
te bedenken, én voor de behouders van Lcydens eerbiedwaardige praalgc-
bouwen én voor hen die deze gemeente niet achterlijk in den algemeeiicn
vooruitgang wen»chen, beiden aannemelijk.
liet hoofddoel des plaatselijken bestuurs is eene betere gemeenschap van
het station met de gemeente. Om dit te bereiken schijnt het sierlijk en
zeldzaam monument, de vroegere afsluiting der gemeente, hinderlijk. Doch
met bescheidenheid geeft steller dezes in bedenking, of de weg builen de
poort tot het station altijd nog niet te eng zal blijven voor de circulatie.
Wie is niet getuige geweest bij dc minste buitengewone beweging van ver
sperring en dreigende ongelukken juist buiten de pooit?
Verkeerden niet dikwerf juist daar de uicer bevoorrcglen in hunne voer
tuigen en de gewone burger met zijn gezin, na eene gelukkige reis, in ge
vaar; moesten zij in 't gezicht van hunne stad niet worstelen om dezelve te
bereiken? Is die toestand houdbaar?
Klaar als den dag ziet men vooral liet onderling verkeer met reuzenschre
den toenemen, en wel bijzonder ook te dezer plaatse; met het oog daarop
worden dan ook overal elders middelen beraamd om gelijken tred te hou
den en zoo mogelijk vooruit te schrijden.
De aandacht te vestigen op eene verbetering, welke aanspraak durft ma
ken op het laatste is het doel van dit schrijven. Geen halve maatregel te
nemen, neen, reeds nu te doen wat onvermijdelijk later toch zou moeten
volgen, mag ten minste vooruitgang genoemd worden. Met of zonder de
poort, om welke heen altijd wel een verbreede toegang wenschelijk blijft
zal de beslaande toegang in de naaste toekomst toch onvoldoende blijken.
Een tweeden toegang van af het stations-terrein in regie rigting op de
plaats der gewezene Marepoort daar te stellen, wordt der bevoegde maglin
bedenking gegeven. Hierdoor zoude 1° eene gewenschtc afleiding worden
daargesteld in den aandrang dien het vertrouwen op Leydens welvaart altijd
ziet vermeerderen 2°. zou de voorgestelde weg nader tot het middelpunt
der stad leiden.
De finanliële bezwaren zullen wclligt de krachten der zoozeer in voorspoed
toenemende gemeente niet overschrijden, en bovendien zal hel te bereiken
doel wel eenige bezwaren doen trotseren.
Dc voorstanders van den medegang van Leydenin den geest der eeuw,
en zij die edel ijveren voor 't zoo schaarsch wordende monumentale der
vaderen, beide kunnen, naar een beseheiden gevoelen, elkander in deze dc
broederhand geven, en Leyden zal zonder waan trotsch kunnen zijn op
eene verbetering, welke voor vele zustergemeenten onder de vrome wen
schen moet blijven. L.
But-gcvHjfcc
ONDERTROUWD: D. van Wijk, jm24 j. en C. J asperse, jd. 27 j. F. II
Franken jm. 25 j. en G. Nieuwoldljd. 19 j. J. van den Berg jm 23 j. en
M. Smit, jd. 16 j. S. W. van Leeuwen jm. 23 j en J. Arnoldus, jd. 26 j.
W. vanjden Berg, jm. 26 j. en M. Nicuweubnrgjd. 19 j. H. Maasjm. 28 j.
en II E. Mazurel.jd. 20j. N. Goedraad,jm.43 j en lil. Hebbers,jd. 28j.
J. II. Zitman, wedr. 38 j. en J. Heymans. wedc. 36 j. J. de Calavon jm. 23 j-
en E. van Klaveren jd. 24 j. 1'. Prins jm. 47 jen A. C. L. Stevens jd. 43j
G. J. van Leeuwen wedr. 52 j. en A. B M. Vismans, jd. 33 j.
AOVEKTENTIEN.
Bevallen van een Koon J. M. FELIX - BOUCHER.
Leiden, 28 October 1865.
Heden ontsliep in den llcere, ten mijnen huize, onze geliefde Moeder en
Behuwd moeder JOHANNA CATRINA van LEEUWEN, Wed. van L. Ta
verne, in den ouderdom van ruim -74 jaar. Allen die haar gekend hebben
zullen beseffen wat wij in haar verliezen.
J. C. van der TAS.
Leiden, 29 October 1865. L. M. C. van der TAS, Taverne.
Dankbetuiging voor de vele blijken van belangstelling bij liet Huwelijk
onzer oudste Dochter ondervonden.
W. NAGEL.
Leiden, 31 October 1865. C. P. NAGEL, van den Ham.
in een der lokalen van de Lakenhal.
Voor de vele blijken van belangstelling, ontvangen bij de bevalling zijner
Echtgenoot, betuigt dc Ondergcteckcndc bij deze zijnen welmcenenden dank.
Leiden, 31 October 1865. F. TAVERNE.
Het HOOFDBESTUUR der LEIDSCHE MAATSCHAPPIJ van WELDA
DIGHEID brengt bij deze ter kennisse van belanghebbenden, dal de
Rekeningen van hel afgeloopen boekjaar met het Verslag daaromtrent
uitgebragt door de Commissie, welke dc jongste Algemeene Vergadering
uiet het onderzoek dier Rekeningen belastte, op Woensdag, Donderdag eu
Vrijdag, den 1 Un2lfn en 3den November 1865, des namiddags van 2 tot
3 ure, ter inzage zullen liggen voor 11IIMedewerkers en bijdragende Leden
