MAATSCHAPPIJ VOOR TOONKUNST TE LEYDEN.
\EREEl\TGI.\G Y00R CHRISTELIJKE RELINGEN.
EVANGELIE-PR EDIKIN G
daartoe alleen het regt ontleent tegen onthouden weeskamerlijke besturen,
waartoe de gedaagde gemeente niet behoort, steeds op den voorgrond stel
lende dat zij als zoodanig wordt aangesproken en moest aangcsprokeu
worden, hetwelk de eischeres geenszins beweert, die haar aanspreekt als
beheer hebbende gevoerd over weeskamerlijke fondsen. De wet daarente
gen is zoo algemeen mogelijk gesteld en heeft niet alleen op hel oog bestu
ren maar ook nominalim personendie weeskamerlijke fondsen onder be
heer hebben gehad en wier regten en verpligtingen door die wet alzoo op
de commissie zijn overgegaan. Volgens die wet moet zij van die besturen
en personen de saldo's en de papieren overnemen. Uit de eigen voorstelling
van de gedaagde omtrent de werkzaamheden en verpligtingen der weeska
mer, als belast met het geldelijke beheer der minderjarigen en alzoo ge-
regtigd dier geldeu op te vorderen van eiken bezitter, springt het ongerijmde
van de bewering in het oog als zoude onder de benaming van personen
de leden der besturen individueel worden bedoeld, waarvan het gevolg zou
zijn dat de commissie alleenlijk zou kunnen opvorderen datgene dal nog
onder de weeskamers berustende was, en dat elke verantwoording verviel,
wanneer het in handen van derden was gekomenmits niet uitmakende
eene weeskamerlijke administratie.
Of Leyden werkelijk in bezit of in beheer was van weeskamerlijke fond
sen, hangt met de quaeslie ten principale zamen, maar wanneer het wer
kelijk blijkt dat Leyden voor zich zelve heeft bezeten of beheerd of dal
dat beheer is geëindigd, moet worden toegegeven dat de vordering moet
worden afgewezen. De regtsvordering echter veronderstelt bezit of beheer
en nu is de vraag of de gedaagde in die veronderstelling kan worden aan
gesproken al was zij geen weeskamerlijk bestuur. Werd dit ontkennend
beantwoord, dan zouden door de wel de regten van de eventuêle regtheb-
benden zeer zijn verkort, dewijl onder hel beheer der weeskamers hunne
regten ook tegen derden konden worden gehandhaafd, die na de wet van
1852 zouden zijn verloren gegaan.
De bevoegdheid tol het instellen der vordering spruit dus voort uit de wet.
Ad IIum herinnert spreker dat de vordering der eischeres is tweeledig,
dat zij namelijk vordert rekening en verantwoording
o. van in bezit en beheer genomen kapitalen;
b. van in beheer en bezit genomen interessen
Uit de overgelegde stukken in verband met de bewering der eischeres en
de niet onlkentenis der gedaagde, die de ontvangst voor zich zelf erkent
en zich zelfs op verjaring beroept, blijkt, dat volgens resolutie van 1 Junjj
1733 kapitalen, en volgens resolutie van 28 Maart 1787 interessen ter ste
delijke thesaurie ziju overgebragt, en alzoo door de regering in bezit zijn
genomenterwijl tevens op hoedanige wijze de stad Leyden in het bezit en
genot van bedoelde kapitalen en interessen is gekomen genoegzaam opge
helderd wordt uit den inhoud van de bedoelde stukken.
Die stukken toonen duidelijk aan wat het gevoelen was der stedelijke re
gering, zoo in de vorige als in deze eeuw, omtrent het regt op kapitaal en
interessen van onafgehaalde weeskamerljjke boedels. De weeskamers toch
stonden, even als andere stedelijke instellingen, onder de directe bevelen der
stedelijke autoriteiten, die zonder regt van beraadslaging de bevelen moesten
opvolgen door de stedelijke autoriteit gegeven. Die verpligtingen en regten
werden omschreven in velerlei keurenvoorschriften inhoudende met betrek
king tot het geldelijk beheer, zoolang de stedelyke regering niet anders or
donneerde; gelijk b. v. de obligation en gelden in ijzeren kisten moesten
worden bewaardmet verschillende sleutels geslotenin bewaring van even
zoovele leden der weeskamermet bepaling dal liet geld uit die kisten moest
worden overgebragt wanneer de stad gebrek had. Bp die keuren worden
daarenboven meer hel goed bewaren der fondsen en hel tractcment der be
ambten op den voorgrond gesteld, dan maatregelen voorgeschreven omtrent
de overbrenging der gelden ter stedelijke thesaurie, die, wanneer de stad
het begeerde, moesten gestort worden, overtuigd als zjj was dal ze even
goed by haar als in die ijzeren kisten konden bewaard worden. Ook de
bestemming, die de stedelijke overheid aan gemelde kapitalen en interessen
vermeende te moeten geven, wordt uil de overgelegde stukken duidelijk.
Bij de eerste resolutie toch werd bepaald dat het kapitaal, in obligatie over
genomen, ter thesaurie zou worden geadministreerd, bij eventueele reclames
builen bezwaar van de stad gerestitueerdmaar bovendien dat de interessen
zouden komen ten bate van de stad. Bij de latere resolution blijkt omtrent
de interessen dezelfde beslemming; nimmer echter wordt aangewezen dat
de kapitalen zouden komen ten bate van de stad. Had toch de toenmalige
regering de bedoeling gehad die kapitalen ten bate van de stad te doen ko
men, zjj zou in haar oppermagt niet geschroomd hebben ronduit zulks in
de resolutie te verklaren, gelijk zij steeds gewoon was te doen. Spreker
beweert dat de pleiter der gedaagde zulks heeft gevoeld en de resolution met
verdienstelijke moeite anders heeft uitgelegd dan hij er uit leest en alzoo
met scherpzinnigheid een sustenu verdedigt, dat ook hij niet deelt, als zou
den volgens resolutie van 7 Februarij 1769 de baten of overgenomen saldo's
van boedels met andere fondsen als stadseigendom zijn verkocht en daarvoor
stedelijke schuld betaald.
Bij aandachtige lezing van dat stukkomt spreker tot de conclusie dat
geheel in den geest dier tijden daarbij sprake is van het voordeel voor de
stad om in dien lijd eenige fondsen te verkoopen en daarmede schuld te
delgen, maar geenszins dat de stad al die fondsen, als aan de stad toebe-
hoorende, zou hebben beschouwd. Dit toch zou strijden tegen de duidelijke
bestemming in de overige aclen daaraan gegeven, waarbij bepaald werd dat
het kapitaal niet zou komen ten voordeele van de stad, maar afzonderlijk
zou worden geadministreerd tol voldoening aan eventufele reclames. Het
zou ook niet in verband kunnen gebragt worden met de verdere handelingen
van opvolgende stedelijke autoriteiten, die in de overgelegde stukken van
1780 en volgende wel over de interessen, maar nimmer over de kapitalen
ten behoeve van de stad beschikten.
Vervolg en slot later.) L. D. S.
STADI-BERIOTEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van LEYDEN,
In aanmerking nemende dat in de maand November aanstaande
de herdenking van Neêrlands herkregen zelfstandigheid, in 1813,
zal worden gevierd, die voor deze gemeente moet worden gesteld
op den 19den November, zijnde de dag waarop vóór 50 jaren het
eerst de Nederlandsche vlag weder van den toren van het Raad
huis werd uitgestoken;
Hebben besloten, op Donderdag den H9d0° A'ovember
dezes jaars hieraan feestelijk te gedenken, door het uitsteken van
vlaggen aan de stedelijke gebouwen en het hier en daar aanbren
gen van verlichting, alsmede door het geven van volksvermake
lijkheden terwijl zij den wensch uitdrukkendat de ingezetenen
door het uitsteken van vlaggen en het verlichten
hunner woningen, zullen medewerken om dezen dag tot
een algemeenen feestdag te maken.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
D. TIEBOEL SIEGENBEEK, Burgemeester.
Leyden, 20 October 1863. v. PUTTKAMMER, Secretaris.
Burgerlijke ^tanb.
Van 29 October tot en met 4 November 1863.
BEVALLEN: S. J. van Dijk, geb. Esschers, D. J. Otgaar, geb. Kors,
Z. A. Smit, geb. den Hoed, D. M. M. Slok, geb. Najer, D. A. van der
Velden geb. Klinkhamer, Z. M. J. Staats, geb. Lokkers, D. J. E. van Ge-
mertgeb. Dreef, Z. S. M. Suzan geb. de GunstD. M. C. Stikkelorum
geb. Wiggers, Z.C. van der Walle, geb. WiedeD. W. J. Jansen Z.
A. de Bolster, geb. Romyn D. J. van der Blomgeb. van den BergU.
A. M. C. Selier, geb. van Trotsenburg, D. S. Maas, geb. van OostenZ.
J. Kruit, geb. Bink, D. J. van Beukering geb. Dreef, Z. en D. tweel. G.
Regeer, geb. BekooyD. E. Bonte, geb. Bodyn Z. J. 11. Molenaar, geb.
Boonebakker, D. M. C. Disseveltgeb Floryn Z. G. J. van der tleyden
Z. M. van Wijk, D. M. E. Bouwman Z. A. E. Somtneling geb. van
der WoerdD. A. D. Kok geb. van de WeteringD. G. L. Kerrebyugeb.
Roest, D. M. W, Maas geb. de VrindZ. F. Hol, D. J. Nihot.geb. Buis, D.
GETROUWD: A. van Meieren jm. en S. Hakkenberg, jd. YV. van West-
broek jm. en M. van Egmondjd. J. Devileejm. en M. Jardin jd. C. van
Halderen jm. en E. van der Snelle, jd. G. Carlier, jm. en J. Frankhuizen ,jd.
J. Uartendorpjm. en H. J. van der Driftjd.
OVERLEDEN W. du Pon Z.4 w. G. Aalberlsbcrg Z.ruim 5 m.
A. Grama 56 j. M. B. van Veen D.ruim 4 m. 11. Poeliejoe40 j. M.
Oolthuis, D.3 m. K. Verra, geb. Knuyt, 75 j. G. C. Sleyefïers, bijna
58 j. W. Pieters56 j. H. Boogaard29 j. T. GriffioenZ.bijna 2 m.
G. Vooren geb. Hoogervorsl78 j. C. Olivier, D.9 d. 1. van Duuren Z.
ruim 2 j. Ma du Ponbijna 29j. D. Wijsman 75 j. M. M. de Wolf, D.
11 w. B. C. van Beukering Z.3 d.
De Directeur van hel Postkantoor te Leiden maakt bekend, dal er be
halve de bestaande gelegenheden, van heden af aan dagelijks verzending
plaats heeft, van brieven naar de plaatsen, gelegen langs den cenlraal-spoor
weg naar Zwolle, Kampen, Steenwijk, Friesland, Groningen en Drenthe,
De brieven daarvoor bestemd, moeten ten 2 ure 45 min. aan het kantooi
zijn bezorgd, ten einde met den trein, ten 3 ure 5 min. naar Amsterdam
vertrekkende, te kunnen worden verzonden.
De Directeur voornoemd
Leiden, 5 November 1863. W. NAGEL.
ADVERTkNTIEN.
Heden overleed alhier, in den ouderdom van ruim 75jaren, de Wel-Edele
Heer DIRK WIJSMAN, na voorzien te zijn van de Heilige Sacramenten
der Stervenden.
J. C. MEÏSING.
Leyden, 2 November 1863. J. A. 1IOOGENSTRAATEN
Executeur.
Heden overleed tot mijne diepe droefheid, na eene kortstondige ziekte,
in den onderdom van hijna 36 jaren, mijn geliefde Echtgenoot JACOBUS
JOHANNES van dek VELDE, in leven Directeur der Aruwn-Fabriek alhier.
Wed. J. J. van dek VELDE,
Deventer, 2 November 1863. geb. Roozendaal.
op ZONDAG, 8 November 1863, des avonds ten half acht ure,
door D9. P. VANü DER GOOT Pat.Pred. te Amsterdam.
ZAAL, Noordeinde.
Aan HH. Inteekenaren wordt berigt dat de eerste Ruartet-uitvoerlng
zal plaats hebben op Vrijdag 13 November 1863, des avonds te half acht
ure, in het Gebouw tot Nut van 'tAlgemeeu.
De gelegenheid tot inteekening voor de vier Soire'es blijft tot 10 Novem
ber opengesteld, bij den Concierge van het Gebouw.
Toegangkaarlen voor e'éne Soiree zijn, tegen betaling van ƒ1.49 per kaart
verkrijgbaar aan het Gebouw op den dag der uitvoering.
De Comm. Secret, der M. v. T.
P. C. LEZWYN.
Met 1 Mei 1864 wordt te huur gevraagd in Leiden of i
deszelfs nabijheid een lleerenhuis met Tuin of Bui
tentje, bevattende 7 a 8 Kamers, Keuken, Kelder en.
Naauwkcurige opgaaf van ligging en huurprijs wordt ten spoedigste ing
wacht franco onder Letter S. bij GEBROEDERS van der HOEK, Boel
handelaren te Leiden.
