I geeft omtrent dc vreemdelingenSedert langen tijd heeft hel plan om dc
vreemdelingen uit te drijven onzen geest bezig gehouden, en hoewel dit plan
ile uitvoering van hunne werken zullen tlirigereu. Wat vooral deze onder
neming hoogst belangrijk maakt, is het echt vaderlandsche doel daaraan
verbondendat namelijk de opbrengst bestemd is om den grond te leggen
tol het opriglen van een fonds ter ondersteuning van een 900tal oude dap
peren, die in het onvergetelijk jaar 1813 hun leven hebben veil gehad om
ons vaderland van vreemde overheersching te bevrijden en thans meereudeels
onverzorgd er. in een staal van hulpbehoevendheid in de verschillende gewes
ten zijn verspreid.
Gisteren heeft ten raadbuize de aanbesteding plaats gehad van hel leve
ren der benoodigde illumineerglazenten gebrttike bij den aanstaanden ver
jaardag van U. M. de koningin. Daarvoor waren vier inschrijvingsbilletten
ingekomen. De minste inschrijvers waren de bh. Das en Comp. te Leyden,
voor de som van 8| cents per stuk. Er zullen ten minste 40000 glazen ge
leverd moeten worden.
Tweede Kamer der SI at en-Generaal.
In de zitting van Dingsdag II. heeft de heer Gevers Deynoot, die, gelijk
men weet, eenigen tijd op Java, Celebes en Sumatra heelt doorgebragteene
uitvoerige schets gegeven van den tegenwoordigen toestand van Nederl. Indiê.
11 ij wierp in de eerste plaats een blik op dien toestand zeiven en sprak ver
volgens over de hoofdbeginselen van het koloniaal beheer. De indruk van
spr. was deze, dal er z. i. voor Java en voor den Javaan, in vergelijking
met hetgeen er had kunnen gedaan worden, niets is gedaan, en dat voor
onze buiten-bezittingen nog alles gedaan moet worden. Hij vroeg den mi
nister van koloniën of bij zich den toestand herinnerde der voorname zee
havens Hatavia, Samarang en Soerabaija? Bij de aankomst te Batava vindt
men de havens in eenen allerellendigsten toestand; de rivier, die door Ba
tavia loopt, is door aanslibbing onbruikbaar geworden. Bij de minste zwel
ling der zee is de gemeenschap lusschen de haven en de reede afgesneden.
De loesland der havens is een toonbeeld van de onmagt of de schrielheid
der Nederlandsclie regering. De haven van Samarang verdient den naam
van zeehaven niet meer. Die van Soerabaija is eenigzins beter, maar ook
niet voldoende. Van de kleinere havens wilde spr. niet eens gewagen; zijne
slotsom was deze: er moet voorziening en afdoening plaats hebben. Spr.
vestigde vervolgens de aandacht des ministers op de wegen en middelen van
vervoer, zoowel te land als te water. Wal de middelen van vervoer betreft
is het postwezen op Java allergebrekkigst, het brievenvervoer allerslechtst.
Van spoorwegen zou hij niet spreken, want bij had met genoegen gezien
dat de minister met voortvarendheid te werk gaat. Hjj vroeg of wij ons
ook in dat opzigt niet mogten spiegelen aan Engelsch Indiê, waar de zaak
meer aan het beleid van het bestuur ir. Indiê is overgelaten. De vervoer
middelen te water zijn nog slechter dan die te land. Zij zijn in handen
van eene maatschappij, welke een schromelijk monopolie uitoefent. De kust-
vaart is beperkt, en het is zoodanig gesteld dat de sloombooten niet ten
dienste van het publiek, maar veeleer hel publiek ten dienste van de stoom
boot-maatschappij schijnt te slaan. Hij vroeg of er geene maatregelen kun- J
nen worden genomen om daarin te voorzien. Hij stond stil b(j de voorname
hoofdplaatsenen vroeg of er niet gevolg kon worden gegeven aan den wensch
om aldaar gemeentebesturen in te rigten? Waarom, vroeg hij. kan dat niet
te Batavia, Soerabaija en andere voorname plaatsen geschieden? Waarom
moet in de ellendigste kleinigheden de lusschenkomst van den resident, ja
soms van den gouverneur-generaal worden ingeroepen? Doch waar zou ik
eindigen, zeide spr., ;.ls ik al de gebreken in den materiêlen toestand wilde
opsommen? Java heelt voor bet moederland vee! ten offer gebragt, maar
Nederland heeft aan Java niet veel teruggegeven. Wat is er nu gedaan
«oor den Javaan zeiven? vroeg spr. voorts. Bijna niets. De leus van het
bestaande stelsel is om met en door de iulaudsche hoofden te regeren. Daar
door is dus alle inmenging in de inwendige huishouding van den Javaan uit
gesloten Het is mogelijk dal men zoodoende de meeste winsten verkrijgt,
maar er wordt niets gedaan voor de ontwikkeling en beschaving der inlan
ders. Inderdaad dc toestand van den Javaan is treurig; bij wordt niet vol
doende beschermd tegen willekeur; hij heeft geen vrijheid van persoon en
goederenhij gaat gebukt onder heerendienstenen bij dal alles is bescha
ving en ontwikkeling onmogelijk. Jlen zegt wel: de Javaan is traag, hij
moet door dwang tol werken genoopt wordenmaar spr. moei aan hen
die dit beweren vragen, of zij de groote nijverheid-inriglingen te Soerabaija,
den conslructiewinkcl aldaar gezien hebben, waar dagelijks door honderden
arbeiders vrijwillig gewerkt wordt; of zij op den grooten weg van Sama
rang naar Salaliga en de Kadoe niet geheele scharen nijvere Javanen hebben
gezien met vrachten beladen; of zij nooit dat aantal vrijwillige koelies heb
ben gezien, dal naar Batavia trekt. Hij herhaalde het: de Javaan was niet
luimaar langzaam, gelijk in alle tropische landen dan alleen was hij traag,
als hij op eenige palen afsiands heercndienslen moest verriglen, die of gering
of geen loon opleverden. Met betrekking tot de buitenbezittingen loonde spr.
vervolgens aan dat daarvoor nog alles moest gedaan worden.
In de tweede plaats overgaande tot de hoofdbeginselen van liet koloniaal
beheer verklaarde hij dat het cultuurstelsel geschikt was om in eenige jaren
millioenen schats aan bei moederland te bezorgen, maar dat hel rustte op
dwang en monopolie. Dat stelsel was in strijd met de ware beginselen van
een goed ingerigt staatsbestuur. Hel was materiêel onhoudbaar, omdatdoor
zoodanig stelsel, de inkomsten van den staat afhankelijk werden gemaakt
van de wisselingen van handel en landbouw, terwijl dc slaat zich daardoor
ook te veel mengde in particuliere ondernemingen. Wal thans gebeurde
niet de siiikcrcontractaiiten, strekte daarvan ten bewijs. Hel was onhoudbaar,
omdat, bij de toenemende bekendheid met Java, dc particuliere industrie in
het moederland niet langer zou dulden, dal zulke vruchtbare streken onge
bruikt bleven liggen. Een der grootste gebreken in ons koloniaal bestuur
was echter de afhankelijke toestand van den gouv.-generaal van Ned. Indiê
van den minister van koloniën alhier, en de bekrompen wijze waarop zijn
werkkring aldaar was afgebakend. De gottv-gcneraal was weinig meer dan
de klerk of de commies van den minister van koloniën. Hem zijn zooveel
nietige zaken opgedragen, dal hem de lijd niet overblijft om zich met ge-
I wigtige zaken bezig te houden. Weinig opbeurend, zeide spr. aan het slot
zijner rede, is het tafereel, dat ik van Indiê heb moeten geven. Niels ware
mij aangenamer geweest dan de loftrompret te kunnen opsteken omtrent
ons koloniaal beheer; maar ik heb gemeend feiten te moeten aanvoeren.
Laat men die nu met feiten weerspreken.
Zitting van Woensdag 27 Mei.
In deze zitting zijn de beraadslagingen voortgezet over het wets-ontwerp
lot definitive vaststelling van het lXe hoofdstuk der begrooling voor 1863.
Dc heer van Bosse verklaarde zich voor het ontwerp hij stelde vertrouwen
in den minister van koloniën. Hij kwam op legen het verwijt, dat er voor
Indiê niets werd gedaan. De heer van Muiken had bezwaar tegen het voor
nemen van den minister om het leger in O. 1. te verminderen. De hh. de
Brauw van Voorlhuysen en Groen van Prinsterer traden in politieke be
schouwingen in verband met het gebeurde omtrent de begrooting van den
vorigen minister en verlangden vail den minister eene duidelijke opgave van
zijn systema en van zijne rigting. De beer Storm van 's Gravesande zag met
bezorgdheid de koloniale rigting der regering. Na deze hh. heeft de minis
ter van koloniën eene uitvoerige rede gehouden. Betreffende zijne rigting
gaf hij o. a. te kennen voornemens te zijn de Indische regering in haren
werkkring zooveel mogelijk vrjj te laten, maar daarin niet zoo ver te gaan,
dat de regteu van bet opperbestuur hier te lande zouden verkort worden.
Hij gaf voorts zijne gedachten omtrent het cultuurstelsel Ie kennen, zeide
dat hij daarvoor gunstig gestemd was, omdat liet ook tot voordeel van den
Javaan had gestrekt, maar dal hij zich daarom nog niet vereenigde met
den overdreven lof door anderen daaraan toegezwaaiddaar dit stelsel zijne
i schaduwzijde had, gelijk door deskundigen voldoende was bewezen. De
gouvernementscultures moesten in stand blijven volgens art. 16 van hel rege-
rings-reglemenlmaar dc toepassing van dat artikel moest verschillen naar
den aard der cultures zelve, waaromtrent hjj eenige bijzonderheden mede
deelde, mei opgave van hetgeen hij dienaangaande reeds had gedaan en nog
voornemens was te doen. Wettelijke regeling omtrent dit onderwerp in
i verband met de vrije cultures was ondertnsschen hoogst noodig geworden.
De hoofdbeginselenwaarop de door hem in te dienen cultuurwet zou rus-
ten werden kortelijk door hem aangegeven.
In de volgende zitting zal de minister zijne rede voortzetten.
BUITENLANDSCHE BER1GTEN.
ENG ELAN D.
LONDEN 26 Mei.
De eigenaar van Macaroni, het paard dat te Epsom den prijs behaalde,
heeft volgens de dagbladen 70000 gewonnen en 3000 aan den berijder
geschonken.
Uil New-York meldt mendat dc forten van Grand Gulf, eene be
langrijke stelling aan den Mississippina een zwaar bombardement doorge
staan te hebben, door de zuidelijken ontruimd en door de noordelijken
bezet zijn. De bevelhebber van de flolille der Unie op den Mississipi heeft
daarvan kennis aan de regering gegeven en zegt in zijn berigt o. a. deze
forten zijn werken van zeer grooten omvang; het heeft ons eenen zwaren
strijd gekost die meester te wordenen het is met groot genoegen
dal ik u berigt dal de sleutel van Vicksburg in de magl onzer vloot is.
Grand Gulf is de sterkste plaats aan den Mississippi. Had de vijand lijd
gehad om er de vestingwerken te voltoorjen op de schaal, waarop hij ze
aangevangen heeft, dan zou geene vloot in staal zijn geweest ze te nemen.
Hel gevecht aan de Rappahannock is in zooverre voor de zuidelijken nood
lottig geweest, dat zij een hunner beste legerhoofden hebben verloren. De
generaal Stonewall Jackson is, ten gevolge van het afzetten van zijn linker
arm waarin hjj een kogel had bekomen, overleden. Het schol, dat hem ge
troffen heeft, was, door een noodlottig misverstand, van, zijne eigene solda
ten afkomstig.
Berigten uit Hongkong van 15 April bevatten het volgende: De Cliine-
sche opstandelingen zijn uit de nabijheid van Tientsin verjaagd. De admiraal
Kuper heeft Ie Kanagawa een ultimatum ingediend. Men vleit zich dat eene
botsing zal kunnen vermeden worden.
FKANKAIJH.
PARIJS, 26 Mei.
Dc belangstelling in bel veikiezingswerk is bij alle partijen uitermate
groot; de natie is als het ware uit eene politieke sluimering ontwaakt.
Door de regering worden alle mogelijke pogingen in het werk gesteld om
de caiididalutir van den heer Thiers te bestrijden. Van een tegen dien heer
gerigt ariikel in den Constilutionnel zijn 40000 afdrukken in het 2dc kies-
district der hoofdstad gratis verspreid.
Men verzekertdat de uilgaven voor de Mexicaansche expeditie reeds
meer dan 200 millioen fr. bedragen.
Dc hier in garnizoen liggende spahis maken tegenwoordig dikwijls liet
geleide uil van den keizerlijken prins bij zjjne wandelingen. Zij hebben de
vergunning verzochtom den prins een Arabisch diner aan te bieden. Dit
werd toegestaan en de prins noodigdc eenige vrienden tol bijwoning van
het feest uit. liet diner werd door 10 spahis, 2 onderofficieren en 5 Fran-
sche en Arabische officieren opgedragen en bestond uit een geheel gebraden
schaap, een koeskoes (ineclpodding) met vel toebereiden een gesuikerde koes
koes met groenten, dadels en andere Arabische vruchten. Men vond het
diner voortreffelijk.
Door onderscheidene dagbladen wordt de volgende brief medegedeeld,
waarin de Mikado van hel Japansclie rijk aan den Taikoen zijne bevelen
