Per Telegraaf.
1848, toen hij voor de onderscheidene takken van het onderwijs bijzondere
regelen stelde, het oog had en moest hebben op den bestaanden feitelij
ken en wettelijken toestand. Destijds was, even als lot dusverre, het kon.
besluit van 2 Aug. 1815 van kracht, volgens hetwelk de Latijnsche scholen
als eerste trap van het hooger onderwijs moeten worden beschouwd. Hel
gevolg is, dat de wetgever niet bevoegd kan worden geacht, thans onder
middelbaar of lager onderwijs een bepaald leervak of eeuigc instelling te
begrijpendie in 1848 tot het hooger onderwijs behoorde.
De uitsluiting van het militair onderwijs van de tegenwoordige regeling
werd door enkele leden niet goedgekeurd. Ook waren vele leden insgelijks
niet voor bepaalde landbouwscholen gestemd, althans voor zoover het on
derwijs aldaar eene hoogere vlugt nam. De al le welenschappelijk gevormde
landbouwer was, blijkens de ondervinding, doorgaans minder geschikt voor
de practische uitoefening van zijn bedrijf. Enkele leden voegden er bij,
dat, zoo er in deze rigting iets gedaan moest worden, men zich daarbij
meer dan de regering schijnt te vermoeden op de pogingen van bijzondere
personen of vereenigingen kon verlaten. Het openbaar maken van het te
genwoordig wets ontwerp had reeds het nadeelig uitwerksel gehad, dat de
lloll. maatschappij van landbouw van haar plan tot oprigting van landbouw
scholen had afgezien. In elk geval behoorden, naar veler oordeel, wanneer
van rijkswege landbouwscholen wierden opgerigt, bij de tegenwoordige wet
ook sprake te zijn van scholen voor handel en zeevaart.
Bij de nadere beoordeeling var. bet stelsel der scholen hebben sommige
leden op nieuw het gevoelen doen geldendat de burgerscholen van art. 13
geenszins aan het doel zullen beantwoorden, voornamelijk, omdat bij de
landbouwers en ambachtslieden de neiging wordt waargenomen om de kin
deren spoedig iels door handen-arbeid le laten verdienenen de genoemde
scholen waarschijnlijk weinig zouden worden bezocht. Ook hebben eenige
leden zich op nieuw verklaard tegen bet slichten van zoo vele burgerscho
len van staatswege, als is voorgedragen. Meer algemeen heeft men zieh
geenszins voor eene inkrimping van het regeringsplan gestemd beloond, op
grond, dal, indien de regering de zaak niet ernstig ter hand neemt, het
nog lang kan aanhouden, alvorens technische scholen, als de bedoelde bur
gerscholen hier te lande gevonden zullen worden.
Omtrent de wijze, op welke de nieuw te stichten burgerscholen zouden
worden lol stand gebragt, hebben sommige leden zich nog geenszins be
vredigd betoond, voornamelijk wegens het bezwaar, hetwelk in vele plaat
sen op de door hel lager onderwijs reeds zoozeer gedrukte gemeentelijke
flnanliën met dergelijke inrigtingen zou worden gelegden het te duchten
zou zijn, dat welligt bet lager onderwijs daaronder zou lijden. Andere
leden oordeelen, dat dit bezwaar niet van overdrijving is vrij te pleiten;
dat in elk geval de te besteden gelden goed besteed zouden wordenen de
burgerschool uitsluitend ten bate der gemeente zou strekken.
's GRAVEN HAGE, 23 December.
Tot regter in de arrond.-regtbank te Appingadam is benoemd de heer jhr.
mr. A. F. de Savornin Lobman, advocaat te Groningen.
Tot majoor-kommandant der dienstdoende schutterij te Uarlingen is be
noemd G. Valckenier, thans kapitein bij die schutierij.
Z. M. heeft goedgevonden bij het corps mariniers te bevorderentot
majoor, den kapitein lsle kl. Vreedenberg; tot kapitein lstc kl.den ka
pitein 2de kl. R. J. Gaerlhé; lot kapitein 2dc kl., den lslen luit. C. J. Wil-
kens, en tot lslen luit., den 2dcn luit. A. H. W. de Gelder; voorts tot luit.
ter zee ls,e kl. den luit. ter zee 2de kl. W. F. Meyenen tot officier van
administratie ls,c kl., dien der 2ie- kl. R. A. W. Jacobze. Aan den luit.-
kolonel bij het corps mariniers L. J. A. baron Quarles de Quarles, en aan
den directeur der militaire veterinaire dienst F. 11. S. Dehne is pensioen
toegekend.
Heden heeft er bij Z. K. 11. prins Frederik op zijne goederen aan den
Leydschen straatweg weder eene groote jagtpariij plaats gehad. Na afloop
werd er bij Z. K. H. diner gehouden.
De eerste kamer heeft in de Zatnrdag II. gebonden avondzitting met
algemecne stemmen aangenomen de wels-onlwerpen houdende goedkeuring
eener overeenkomst met België gesloten aangaande de wijziging van het
reglement voor de vaart op het kanaal van Terneuzenen tot onteigening
van percelen ten behoeve van den aanleg van een spoorweg van Niedorper-
verlaal naar Alkmaar. Voorts werd het voorstel van den voorzitter om de
beraadslagingen over de begrootingswetten aan te vangen op Dingsdag met
15 tegen 10 stemmen aangenomen. De tegenstemmers verlangden daarmede
reeds op Maandag te beginnen.
In de zitting van gisteren heeft de kamer met algemcene stemmen aan
genomen het wets-onlvverp tot vaststelling der begrooting voor den aanleg
van staatsspoorwegen voor 1863; dat tot onteigening van percelen voor den
aanleg van den spoorweg van Breda naar Moerdijk, en dat lot onteigening
van percelen voor den spoorweg van Utrecht naar Kuilenburg.
In het antwoord der regering op het verslag der commissiën van rappor
teurs van de eerste kamer omtrent de staalsbegroolingwordt betreffende
de aanmerkingen op hoofdst. V, afd. 7 en 8 gezegd, dat de behoefte aan
eenen tweeden observator hij de sterrewaeht en aan een eersten bibliothe
caris te Leyden in overweging is. De amanuensis bij het rijks herbarium was
volgens deskundige rapportenvolkomen in staat aan de bezoekers de voor
werpen met kennis van zaken te doen bezigligen sedert verscheidene jaren
bij de inrigting geplaatst, was hij daarmede van nabij bekend, en ont
brak het hem geenszins aan de noodige bedrevenheid in betgeen tot zijnen
werkkring behoort.
BUITMLANDSCHE RËRIGTEN.
EN« ËL AS
LONDEN 21 December,
De vrijwillige bijdragen voor de broodelooze fabriekarbeiders blijven
aanhouden. Er zijn een aantal giften onder van 1000
Volgens cenc opgave van den Times hebben in de jaren 1850—60 ruim
9000 personen het leven in onze steenkolenmijnen verloren.
Dezer dagen had niet ver van Selby, in Yorkshire, weder de openbare
verkoop eener vrouw plaats. Zekere boerenknecht, genaamd Holmes, was
vóór twee jaren door zijne echtgenoot verlaten, die bij een anderen man
haren intrek nam en geruimen tijd met hem zamenwoonde. Dezer dagen
zocht de ontrouwe gade haren man weder op en trachtte hem te overreden
haar weder aan te nemen, doch in plaats dat er eene minnelijke schikking
tusschen hen tot stand kwam geraakten zij in twist en werden handge
meen. De vrouw daagde haren echtgenoot voor den regter, ter zake van
mishandeling, en hij werd tot 5 sh. boete met de kosten veroordeeld. Dit
bragt Holmes tot het besluit om zijne vrouw te verkoopen. Hij kocht een
paardenhalsterdeed die zijne vrouw om, voerde haar naar de markt,
bood haar aldaar te koop aan en verkocht haar ten laatste aan haren vo-
rigen minnaar voor eene pint ale.
De heer David Sassoon, een rijk Israëlitisch koopman te Bombay, heeft
aan de Indische regering eene som van 1| lak ropijen aangeboden, om
daarmede te voorzien in den bouw en de kosten van onderhoud van een
algemeen hospitaal te Poona. De gouverneur heeft het aanbod aangenomen
en eene commissie benoemd om gevolg le geven aan het grootmoedig aan
bod van den heer Sassoon.
FltANHRIJH.
PARIJS, 21 December.
De Moniteur bevat het besluit voor de bijeenkomst der kamers tegen
12 Januarij.
Berigten uit Athene melden, dat de volksstemming is afgeloopen. Men
waet dat bijna al de stemmen op prins Alfred zijn uitgebragt, maar de uit
slag der stemming zal eerst later, na de komst van lord Elliot, officieel
worden bekend gemaakt. Daar prins Alfred de kroon niet kan aannemen,
en het officiële blad van Athene zegt dat de Grieken van geene tweede
stemming willen weten, wordt de kans voor de vestiging eener republiek grooler.
La France berigtdat koning Ferdinand van Portugal aan de ver
schillende Portugesche legatiën heeft opgedragen aan de mogendheden te
verklaren, dat hij ieder aanbod betreffende den Griekschen troon bepaalde
lijk van de hand wijst.
De baron Rothschild doet eene prachtige glazen kast vervaardigen, om
daarin de gouden spade met ivoren steel te bergenwelke de keizer beeft
gebruikt om op het landgoed Ferrières een ceder te planten.
Dezer dagen is alhier de boedel geïnventariseerd van een onlangs over
leden voornaam kleedermaker. Hel actief bedraagt 5 millioen fr. en het
passief slechts 83 fr. In zijn testament beeft hij verklaard, dat de grond
slag van dit fortuin in 1812 werd gelegd met céne kroon, die hij besteedde
om de slof te koopen tot het maken van een vest, dat voor dertien en
een halven fr. is verkocht.
Volgens een officiéél rapport staan op dit oogenblik in de hoofdstad
j 14000 huizen ledig.
Uit Lissabon wordt gemeld, dat er op den oostelijken spoorweg een
verschrikkelijk ongeluk heeft plaats gehad. Een trein met materialen en
ongeveer 200 arbeiders liep over de brug van Sor, toen deze ineenzakte en
de gelieele trein in de rivier plofte. Naar men opgeeft zouden 100 arbeiders
daarbij het leven hebben verloren, terwijl ook velen gewond zijn.
ITALIË.
De Osserv. Hom. deelt mede, dat men het volgende jaar zal overgaan
tol de verkiezing van gemeenteraadsleden in den pausclijken staat door kies-
collegiënmet dat doel in de gemeenten ingesteld.
Te Napels hebben ongeregeldheden plaats gehad, die ontstaan zijn
door dat men in den schouwburg weigerde de Garibaldi-hymne te spelen.'
Eene menigte jonge lieden zijn de stralen doorgetrokken, roepende: »Leven
de muitelingenleven de gewonden van Aspromonte weg met Lamarmora
en Farini!" De militaire patrouilles hebben de onruststokers uit elkander
gedreven.
Op den 16dcn Dec. is in genoemde stad pleglstalig de eerste steen gelegd
van een kerkgebouw voor de uiloefening der Anglicaansche godsdienst.
Garibaldi is in zoo verre hersteld, dal hij de'reis naar Caprera heeft
kunnen ondernemen, liet vaartuig, waarop hij zich bevond, is door storm
genoodzaakt geworden te Livorno binnen le loopen. Volgens geruchten zou
de generaal zich ook naar Napels willen begeven.
PK CIS SEN.
BERLIJN, 21 December.
De studenten alhier zijn voornemens van hunne zijde den 50stcn verjaardag
der herstelling van hel Pruissische volk, waaraan in Febr. en Maart 1813
de toenmalige studerende jeugd deel nam, door een fakkeltogt en andere
feeslelijkheden te vieren.
De policie-president te Breslati heeft aan de dagbladen bekend ge
maakt, dat elk nummer, dat oproepingen bevat of bekendmakingen betref
fende de inzamelingen voor het National Hereinof ook wel voor de
familiën van eenige in Graudenz veroordeelde onderofficieren, door de po-
lieie in beslag zal worden genomen.
Gisteren is de vaste Rhijnbrug bij Mainz en de spoorweg van daar
naar Frankfort plegtig geopend.
Een berigt uil Warschau meldt, dat de regering het centrale revolu
tionaire comité' op het spoor was. Er zijn des nachts een aantal personen
in hechtenis genomen, waaronder de heer Epstein, zoon van den president
der Warschau-Weener spoorweg-maatschappij.
's GRAVENIIAGE, 23 December. In de zitting van de eerste kamer van
heden zijn de algemeene beraadslagingen over de staalsbegrooling voor 1863
geopend. Het woord werd gevoerd door de hh. Schimmelpenninck van der
