leydsche
courant.
1801.
VRIJDAG 19 APRIL
N". 47. M
fc
Be Courant wordt MaandagWoensdag en
f Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uit Zalurdag Avond.
vv&r4-
jSg f;-
De Prijs der Courant is ƒ12 in het jaar f
de afzonderlijke Nommers worden tegen 10
Centen afgegeven.
BINNENLANDSCHE BEIIIGTEN.
LEYDEN, 18 April.
In de zitting van den gemeenteraad van lieden heeft de Burgemeester
medegedeeld dat de commissie uit den gemeenteraad, die zich naar de
hoofdstad heeft begeven, om den koning tijdens zijn verblijf aldaar de hulde
dezer gemeente over te brengen voor de bewijzen van liefde aan zijne nood
lijdende onderdanen bij gelegenheid van de jongste overstrooming gegeven
welwillend door Z. M. is ontvangen. Verder over de belangen der stad
sprekende had Z. M. aan de commissie gezegd dat de stad Leyden geene
aanbeveling noodig had; de roemrijke hoogeschoolin haar midden ge
vestigd, was aanbeveling genoeg en met genoegen herdacht Z. M. den
tijd dat hij onder de kweekelingen dier school stond opgeteekend.
Door den raad is benoemd tot lid van de plaatselijke schoolcommissie de
lieer mr. H. P. J. Tollens. Be behandeling van de adressen omtrent den
ijk op de botervaten is; óp voorstel van het lid Taets van Amerongen,
uitgesteldten einde gelegenheid te geven het in deze zaak döor de kamer
van koophandel uitgebragte advies nader te onderzoeken. Het adres van
bestuurders der bewaarscholen in de Groenesleeg en op de Garemarkt, tot
oprigting eener openbare school voor kinderen van 6—8 jarenis van de
hand gewezen. Bij de inrigling der scholen zal op de bijzondere belangen
dier kinderen gelet worden.
In het 13de district (hoofdplaats Leyderdorp) van het hoogheemraad
schap van Rijnland zijn op heden, bij de herstemming voor een hoofdinge
land-plaatsvervanger, ililgebragl 220 stemmen. De heer G. van der Poel Jz.
verkreeg 169 stemmen en de heer I. van Mannekus 51 stemmen, zoodat de
eerstgenoemde is herkozen.
De Slaats-Courant bevat cene oproeping van sollicitanten naar de be-
trekking van lands-schoolonderwijzer op S'. Eustalius. Zij die naar deze
betrekking willen dingen moeten zich zoo spoedig mogelijk bij het dep. van
binnenl. zaken aanmelden. Vereischten zijn het bezit eener acte van hoofd
onderwijzer en eene grondige kennis der Engelsche taal. De voordedenaan
die betrekking verbonden, zijn eene bezoldiging van ƒ1200 'sjaars, vergun
ning tot het houden eener private schoolhet genot van vrije woningen
vrij transport naar de plaats van bestemming.
Te Amsterdam heeft zich eene commissie gevormd ter inzameling van
giften voor de noodlijdenden op Java, welke veel medewerking schijnt te
zullen ondervinden. De eerste handelshuizen teekenden dadelijk ieder voor
ƒ1000 op de lijsten door de commissie daartoe aangeboden.
Te'sGravenhage heeft zich tot genoemd doel mede eene commissie gevormd;
bestaande uit de lih. Bernhard, hertog van Saxen-WeimarJ. J. Boeilos
sen, G. L. Baud, J. C. Reynst, A. de Koek, J. W. 11. Smissaert. In hare
opwekking tol milde bijdragen zegt zij o. a.De ingezetenen van Indië
zijn nimmer achterlijk gebleven om mildelijk bij te dragen, wanneer ram
pen het Moederland troffen. Nu is de gelegenheid daar om onze erkente
lijkheid te betoonen; om den band tusschen Moederland en Koloniën naau-
wer toe te balen, en om, de inspraak van het hart volgende, het edele
voorbeeld te betrachtendat onze geëerbiedigde koning dezen winter gaf.
De minister van finanliën heeft bekend- gemaakt dat gedurende het
jaar 1860 in 's rijks munt en hnlpmunt zijn vervaardigd de navolgende spe
ciën, als: voor rekening van het rijk, ten behoeve van de circulatie hier
te lande: 2,032,000 centen; ten behoeve van de circulatie in Ned. Indie:
14,455,000 centen; 107,123,913 halve centen; voor rekening van bijzondere
personen: 847,104 2} guldens; 4,035,791 guldens; 6,602,687 halve guldens,
te zamen uitmakende cene geldswaarde van 10,155,384.06
De heer P. van der Schaft, hoofdonderwijzer aan de openbare school
op den Verwersdijk te Delft, heeft op den 15dcn dezer gedachtenis gevierd
van zijne 60 jarige ambtsvervulling.
Tc Delfsliaven is gisteren morgen de stoomkorenmolen van den heer
l'ietcrson Moens afgebrand.
Tot lid der prov. staten van Noordholland is gekozen de beer Josua
van Eikmet 285 van de 560 uitgebragte geldige stemmen. De heer II. J.
van Lennep verkreeg 210 en jhr. Salvador 39 stemmen.
Den 15den dezer is het laatste gedeelte der noodlijdenden, uit Zalt-
Bommel, naar hunne woonplaatsen vertrokken, met uitzondering van eenige
zieken en eene kraamvrouw.
Omtrent den uitslag der examens, volgens de wet op het onderwijs,
van 3 lot 13 April door de commissie in Zuidholland gehouden wordto. a.
bet volgende medegedeeld (de beschouwingen als het persoonlijk gevoelen van
den schoolopziener in het eerste district van Zuidholland). Wat de cijfers
betreft, is dit de uilslag geweestA. In de vakken van liet gewoon lager onder
wijs: hoofdonderwijzers (getal candidate!! 34) toegelaten 14, afgewezen 20; hoofd
onderwijzeressen (cand. 4) toegel. 3, afgew. 1; hulponderwijzers (cand. 48)
toegel. 31, afgew. 17; hulpondervvijzeressen (cand. 24) toegel. 17, afgew. 7.
B. In de vakken van het meer uitgebreid lager onderwijs: a. Voor liet
onderwijs in de beginselen der kennis van de levende talen: In de Fransche
taalonderwijzers (cand. 33) loegcl. 7, afgew. 26; onderwijzeressen (cand. 24)
toegel. 17, afgew. 7. In de Engelsche taalonderwijzers (cand. 13) loegel. 9,
afgew. 4; onderwijzeressen (cand. 12) tóegel. 8, afgew. 4. In de Hoogduit-
sche taal: onderwijzers (cand. 13) toegel. 5, afgew. 8; onderwijzeressen
(cand. 6) toegel. 2, afgew. 4. b. Voor het onderwijs in de beginselen der
wiskunde: onderwijzers (cand. 7) loegel. 5, afgew. 2. c. Voor het onder
wijs in het 'teekenenonderwijzers (cand. 4) tocgel. 2, afgew. 2. d. Voor
het onderwijs in de gymnastiek: onderwijzers (cand. 6) toegel. 4, afgew. 2.
e. Voor het onderwijs in de handwerken voor meisjes: onderwijzeressen:
in- de handwerken van nut (cand. 6) toegel. 6; van nut en van smaak
(cand. 18) toegel. 17, afgew. 1. C. Voor het verder voortgezet onderwijs,
volgens art. 72 der wet. a. In de levende talen: Franschonderwijzers
(cand. 1) toegel. 1. Engelsch: onderwijzers (cand. 2) toegel. 2. Hoogduilsch:
onderwijzers (cand. 3) afgew. 3. b. Wiskunde: onderwijzers (cand. 2) toe
gel. 2. c. Natuurkunde: onderwijzers (cand. 1) toegel. 1.
Bijzonder groot was ditmaal het getal candidaten voor den hoofdonder
wijzers-rang; het schijnt, dat velen om andere redenen dan het bewustzijn
van hel bezitten der vereischte kundigheden zich hadden aangemeld, waar
door de commissie in de treurige noodzakelijkheid is geweest, ook velen af
te wijzen. Het examen voor de acte van hulponderwijzer leverde eene nog
gunstiger uitkomst op dan het vorige, zelfs vergeleken met de twee daaraan
onmiddellijk voorafgaande.
De bevredigende uitslag van het laatste examen was niet onverwacht;
reeds de vorige maal is er op gewezendat de gunstige gevolgen zich open
baarden van de meerdere zorgdie, ook van regeringswege, sedert de nieuwe
wet, aan de opleiding van kweekelingen wordt besteed. Nu weder is het
gebleken dat, vooral onder hen, die zich voor de eerste maal aanmeldden,
er velen waren, die kennelijk eene goede opleiding hadden genoten; onder
de afgewezenen bevonden er zich verscheidenedie het reeds meermalen
doch met hetzelfde treurige gevolg hadden beproefd. De commissie behoeft
zeker geen berouw te hebben over hare volharding in het stelselom wel
geene te groote cisehen van bekwaamheid te stellen, doch om vooral niet
minder te vorderen dan te voren in de provincie geschiedde. liet getal der
toegelalenen is tot nu toe zeer voldoende gebleven, en zeer weinigen meldden
zich aanwie het geheel en al aan bekwaamheid ontbreekt. Inlusschen
mag niet verzwegen worden, dat er weder een betreurenswaardig onder
scheid tusschen de toegelalenen, zoowel bij hoofd- als bij hulponderwij
zers, te maken is. Te velen nog hadden niet veel meer wetenschap verza
meld dan strikt genoeg, om niet afgewezen te worden. In het algemeen
gesproken, was er echter vooruitgang te bespeuren: vooral bij de hoofd
onderwijzers bleek het, dat velen de noodzakelijkheid van grondiger studie
van vakken als de taal en het rekenen hadden ingezien, zoodat het examen
daarin soms veel beter vlotte, dan vroeger het geval was.
Omtrent de verschillende vakken van het gewoon lager onderwijs blijven
verreweg de meeste aanmerkingen gelden, bij vroegere examens gemaakt,
en zeker zal het nog eenigen tijd duren, vóór dal de gelegenheid tot eene
goede opleiding in genoegzame male overal te vinden wezen zal, en vóór
dat daardoor de meerderheid der candidaten die hoogte zal hebben bereikt,
dat in billijkheid meer van hen geëischt zal kunnen worden, dan lol nu toe
het geval was en volgens welken maatstaf die aanmerkingen waren ingerigt.
Dat het examen in de beginselen der levende talen, vooral in het Fransch,
ook ditmaal geene zeer bevredigende uitkomsten opleverde, blijkt uit de cij
fers der toegelalenen en afgewezenen. Evenwel was er groote vooruitgang
merkbaar, voornamelijk in de kennis van de Fransche taal. Slechts zelden
werden de ooren der examinatoren op eene te harde proef gestelddoor te
ergerlijke uitspraak: verreweg de meeste candidaten hadden ook voldoende
kennis van de vervoeging der werkwoorden. Ieder, die weet hoe het er op
beide punten nog kort geleden uitzag, zal erkennen, dat dit reeds veel ge
wonnen is, en het goedkeuren, dat daaromtrent ten minste niet al te veel
toegevendheid gebruikt wordt. Zeer wenschelijk ware bet nog, dat de can
didaten het let: minste zoo ver gebragt hadden, om een werk over geschie
denis of dergelijke onderwerpen grif te verstaan en niet telkenmale met
woorden en uitdrukkingen, die niet in alle schoolboekjes voorkomen, verle
gen te zitten. Dat dit niét te veel gevergd is, hebben de toegelalenen be
wezen, die blijken gaven van een voldoend begrip van de kracht der uit
drukkingen en van hunne bekwaamheidom die met juistheid in de moeder
taal terug te geven. Zoo als altijdwas het examen in het Engelsch liet
best, waarloó zich gewoonlijk slechts diegenen aanmelden, die ook in
