QUARTET-SOIREÉS.
WATERSNOOD,
NOODLIJDENDEN DOOR DEN WATERSNOOD?
ISfCEZOMPEM.
Dezer dagen kwam mij in handen, Mededeelingen der werkzaamheden
van de Fabriekscommissie in Ziirich verzameld en bearbeid door.T. J. Treichler,
president der commissie, en uitgegeven in twee deelen in 1858." Wat mij
bijzonder aantrok in deze mededeelingen was de openbaarheid van al wal er
op het gebied der nijverheid in Ziirich omgaat, zoodat de lezer een goed en
degelijk overzigt kan krijgen van den geheelen omvang van bovengenoemde
industrie. Tot in de kleinste bijzonderheden had de commissie die op 17
Februarij 1855 door de regering benoemd was om naar den toestand der
fabriekarbeiders onderzoek te doen, van de nijverlieidondernemers opgaven
verkregen, lil een overzigt van die opgaven te treden zou meer ruimte
vereischen dan hier kan worden ingenomen; in een tijdschrift zou zulks
moeten geschieden, en daarom hier ter plaatse niet. Alleen zij hier vermeld
hoe ik getroffen werd door de tegenstelling van deze openbaarheid met de
vreesachtigheid waarmede men, over 't algemeenhier te lande op het
gebied der nijverheid inlichtingen geeft. Juist had ik gehoord dat hier ter
stede, na de vriendelijke uitnoodiging der regering om ten gevolge van de
circulaire van den staatsraad-commissaris des konings in deze provincie voor
1 Februarij inlichtingen te geven omtrent den toestand der fabriekarbeiders,
slechts eenige weinige opgaven waren ingekomen. Van zulk eene angstval
ligheid kan men zich geen denkbeeld maken. Men moet wel gelooven dat men
bevreesd is dat openbaarmaking nadeel zal medebrengenanders zou men
kunnen verwachten dat de regering in haar nuttig onderzoek de behulpzame
hand werd geboden. Vroeger, in oude tjjden, was het de gewoonte dat
men angstvallig geheim hield alles wat op het gebied van ieders nijverheid
omging, maar in deze dagen, nu de nijverheid eene groote verandering
heeft ondergaanen men het van het hoogste belang acht door statistieke
bescheiden op de hoogte van haren toestand te komenis zulks waarlijk
onbegrijpelijk. Welke voordeelen zou het niet opleveren als ieder der door
de regering uitgenoodigden om inlichtingen te geven, bereidwillig hieraan
voldeed. Men zou alzoo op de hoogte komen van den toestand eener klasse
van arbeiders aan wier welzijn wezenllijk bij ons tot hiertoe nog niet zwaar
is gearbeid. Kwamen er toestanden aan den dag die, volgens de ervaring
in andere landen, blijkbaar nadeelig waren voor het welzijn der jeugdige
fabriekarbeidersbevolkingals:
al te lange werktijd,
al te korte rusttijd,
al te weinig gelegenheid tot het bezoeken der school
men zou het de regering gemakkelijk maken om op verstandige wijze deze
nadeelen te helpen voorkomen. Velen, ik weet het, redeneren die nadeelen
weg, maar zou dat niet komen door dat men langzamerhand gewoon raakt
aan het verkeeren te midden van een treurigen toestand. Ook is het moge
lijk dat,men ze r.iet heeft opgemerkt bij het gelukkige verschijnsel om door
het grooter gebruik van betere werktuigen onophoudelijk voorwaarts te
streven ten einde alzoo met het buitenland te kunnen concurreren, liet
laatste wil ik echter niet aannemen, ik geloof dat vele nijverheidonderne
mers van die nadeelen overtuigd zjjn en wezenllijk genegen om aan het weg
nemen van deze bevorderlijk te zijnmaar dat zij tegen de verandering
opzien die door bet maken van eenige bepalingen op het arbeiden en het
schoolbezoek, in hunne inrigtingen noodwendig zou moeten plaats hebben.
Ik geloof dat er vele mannen zijn van goeden wil, en dezulken wenschte
ik gaarne door deze weinige woorden te kunnen hebben aangespoord om
vrijmoedig met hunne opgaven aan de regering voor den dag te komen,
ten einde haar in een nuttig onderzoek behulpzaam te zijn.
Leides, 13 Februarij 1861. Mr. SAMUEL le POOLE.
9 T A D S - KEKMITHV.
BURGEMEESTER es WETHOUDERS van LEY DENontvangen heb
bende eene circulaire van den Staatsraad Commissaris des Konings in de
provincie Zuidholland, van den 8£ten dezer maand (Provblad n°. 15), hou
dende mcdedeeling van het Koninklijk beslnit van den 6d™ bevorens n®. 70,
waarbij Zijne Majesteit heeft bepaald, dat op Hoogstdeszelfs aanstaanden
geboortedagden 19dcn Februarijeene algemeene Collecte aan de
huizen der ingezetenen door het geheele Rijk zal worden gedaan, zoo tot
leniging van den oogenblikkelijken nood van de slagtoflers der overstroomin
gen als vooral ten einde later zooveel mogelijk die noodlijdendenaan wie
daartoe eigen middelen ontbrekenvoor hunne geleden verliezen schadeloos
te stellen en in hunnen vorigen toestand terug te brengen
Doen te weten, dat die Collecte op bovengenoemden dag gehouden zal
worden, 's voormiddags ten tien ure, met eene opene schaal, en noodigen
de inwoners dezer gemeente uit, alsdan op de uitreiking hunner liefdegiften
orde le stellen.
Burgemeester en Wethouders erkennen het gaarne, dat ook hier reeds
veel is bijgedragen tot leniging van den eersten nooddoch eene nieuwe
ramp, zwaarder en uitgestrekter dan de vorige, heeft thans de provincie
Gelderland getroffen, en zij mogen alzoo vertrouwen dat dit beroep op de
milddadigheid der ingezetenen mede niet vruchteloos zal zijn. Voorzeker
toch kan door hen op geene voor 's Konings hart meer welgevallige wijze
hulde worden betoond aan het door Zijne Majesteit in de laatste dagen ge
geven voorbeeld van menschlievendheiddar. door Hoogstdeszelfs geboorte
feest te doen strekken lot een dag van weldadigheid, welke in deze ge
meente zoo herhaaldelijk is gebleken; terwijl ongetwijfeld de dankbaarheid
voor eene gezegende afwending van gevaren, die ook een gedeelte van dit
gewest hebben bedreigd, tot mildere offers aansporen en alzoo medewerken
zal om den uitslag der Collecte ten volle aan 's Konings bedoeling te doen
beantwoorden.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
D. TIEBOEL SIEGENBEEKBurgemeester.
Leyden, 14 Februarij 1861. v. PUTTKAMMER, Secretaris.
Burgerlijke &tanb.
Van den 7 tot en met den 13 Februarij 1861.
BEVALLEN li. Chaudrongeb. MoeneD. tweel. C. J. M. Kraaneveld
geb. BomlieI). J. Montagnegeb. SloosZ. E. van Helden Z. A. Ba
zel Z. J. Oudshoorn geb. RegeerZ. C. Hasselbach geb. Arbonw D.
J. van der Lelie, geb. Verhoeven, Z. P. Weerlee, geb. van Loe, Z. J. M.
Wijntjes, gel), van den Berg, D. C. van den Berggeb. de Vrind D. J.
Peter, geb. Stouten, J. Selier, geb. Bernts, Z. J. Eggink, geb. van
Oosten D. A.M. II. van der Maren geb. Stoops, J. Kleyngeb. Regeer,
Z. tweel. A. van der Westen geb. Steenbergen Z. J. P. Sythoff, geb. van
AmeydenZ. G. Bolgeb. Bosman D. J. du Mortier, geb. Braggaar, D.
A. 11. Idsinga, geb. Brouwer. D. C.Brocaar, geb. BrugmanD. F Nei-
wold geb. SiemcrinkD. A. II. Bernard geb. van ZoestD. -1. G. Speel
geb. SiarrenburgD.
GEHUWD: G. Selier, Wed®. en M. Sirach Wedc. J. P.VcrslraatenJm.
en M. van Schooien, Jd. J. de GunstJm. en J. C. FaddegonJd. J. van
der Steen Jm. en II. van den Berg, Jd. C. J. Frankhuizen, Jm. en G. van
der Kwaak, Jd. J. H. C. PlesinanJm. en H. van den BoschJd. J. M. E.
Dercksen Jm. en M. L. van PraagJd.
OVERLEDEN: H. van As, 86 j. A. M. Maryl, D.bijna 4 m. R. W.
Boom53 j. C. C. Boezaarl, D.12 d. S. R. van Pijpen, D.11 j.enl m.
M. Hoorn, D., 5 j. en 6 m. Tryntje Blommendaal31 j. E. Pleziergeb.
Wolff,75 j. M. H. Schroef, geb. Blom, 32j. Gysina Couvée, bijna46j.
Geertrui Groeneveld 24 j. F. J. van der Voorden Z.1 j. en 3 m. J. E.
Zirkzee, D.bijna 10 m. II. D. Cornielje51 j. G. Giezen 65 j. M. van
der Meer, geb. Cuvelier71 j. Martha de Boer, 21 j. N. Mooyman Z.2 j.
en 9m. A. E. Jong, D.3j. en 5 ui. J. van Doorne, Z.bijna 9 m. J. van
den Berg, D.ld. P. van Hartrop, 63 j. II. de Graaf, 53 j. J. de Boer,
Z.10 d. Louisa Antha van Thoir, 52 j. J. Plu, 22 j. W. J- Dickhoff,
D.14 j. J. van Putten D.1 j. en 11 m.
HAATONCEREGT NOORIUYIJK.
Veroordeeld in de zitting van 6 Februarij 1861.
3 personen wegens afwezigheid bij brand in de gemeente Noordwijk lot
4 boetesubsidiaire gevangenisstraf van een dag.
1 persoon wegens het visschen in open vischtijd anders dan met in acht
neming van hetgeen bij art. 3 van het reglement op de uitoefening der
jagt en visscherij in de provincie Zuidholland is voorgeschreven en het be-
visschen van eens anders vischwaler zonder schriftelijke vergunning van den
eigenaar, tot twee geldboeten ieder van ƒ3, snbs. gevang, van vijf dagen.
4 personen wegens het jagen met geweer vóór zonsopgang of medepligtig-
heid daaraan, tot boeten van ƒ40 of ƒ20, subs, gevang, van 7 of 14 da
gen (waarvan twee bij herhaling).
1 persoon wegens het bevisschen van eens anders vischwater zonder
schriftelijke vergunning van den reglhebbendemet opgave van valschen
naam tijdens de bekeuring, met aanneming van verzachtende omstandighe
den, tot ƒ10 boete, subs, gevang, van 7 dagen.
1 persoon wegens het zich in het veld bevinden builen openbare wegen
en voetpaden met wildstrikken, tot ƒ15 boete, subs, gevang, van 5 dagen.
2 personen wegens het bemagtigen van wild door een ander middel (wild
strik) dan bij de wet geoorloofd is verklaardtot 30 boete, 10 dagen subs,
gevang, of 20 boete, 7 dagen subs, gevang.
4 personen wegens het aanwenden van andere middelen als vorenom
wild te bemagtigen, waarvan een tot 40 boete, subs, gevang, van 4 da
gen en principale gevangenisstraf van 7 dagen; een, beneden de 16 jaar,
echter met oordeel des onderscheids, tot ƒ10 boete, subs, gevang, van 6
dagen; een, die tijdens de bekeuring wildstrikken bij zich had, tot 30
boete, subs, gevang, van 10 dagen; een, bij nacht, onder opgave van een
valschen naam tijdens de bekeuring, tot 80 boete, subs, gevang, van eene
maand.
1 persoon wegens baggeren in de Mare, bij herhaling, tot 50 boete, of
gevangenzetting van 6 dagen.
Ingekomen sedert de laatste opgaaf:
Bij D®. E. LacrillardVan kinderen der bewaar-, brei- en naaischool op de Haar
lemmerstraat 3,65; van N. N. K. AV. 1.
Bij C. Leemans: van D. T. S. veertien mansjassen, twee vrouwenrokken en 75
paar klompen.
Bij D®. Maronier: van S. een pakje met kleedergoed.
In de opgaaf van 9 Febr. (Courant van 11 Febr.j werd vermeld, als ingekomen
bij R®. Maronier, van G. K. M. voor den watersnood Tiel 50.dit moet zijn
slechts ƒ5.zoodat het geheele bedrag der tot op beden ontvangen gelden met 45
verminderd, en dus de opgaaf van 12 Febr. (Courant van 13 Febr.) verbeterd moet
worden het bedrag sedert 2 Febr. 373.13®, in plaats van 418.13®, en bet ge
heele bedrag 5880.26, in plaats van 5925.26, en de ontvangsten thans staan
als volgt:
Bedrag sedert de laatste opgaaf 4.65
Vroeger reeds vermeld - 373.13®
Te zamen 377.78®
(Tot en met 2 Febr. voor den Bommelcrwaard enz.)- 5507.125
Geheel bedrag ƒ5884,91
E. LAIJRILLARD.
C. LEEMANS.
Leiden, 14 Februarij 1861. J. H. MARONIER.
J. 11. STUFFKEN.
AKAOEniE-NIEdUS.
PROMOTIE AAN RE LETDSCHE HOOGESCHOOL.
Den 13den Februarij de heer P. J. van der Grijp, van Zigrikzee, in de
geneeskunde, na openbare verdediging van zijn academisch proefschrift: een
geval van Elephantiasis.
ADVERTENTIES
Getrouwd: J. M. E. DERCKSEN
met
Leyden, 13 Februarij 1861. M. L. van PRAAG.
Eenige kennisgeving.
Heden nacht overleed, na eene hevige ziekte van weinige uren, onze ge
liefde Vader en Behuwdvader PAULUS van HARTROP; hij eindigde zijn
werkzaam en voor ons dierbaar leven, in den ouderdom van 63 jaren.
Uit aller naam
Leyden, 10 Februarij 1861. J. A. H. van HARTROP.
Heden ontsliep zacht en kalm mijne geliefde Zuster, Mejufvrouw JOH ANNA
BOEKWIJT, bijna 61 jaar oud.
Leyden, 14 Februarij 1861. S. C. BOEKWIJT.
MUSIS—SACRUBÏ.
HH. Inteekenaren wordt ter kennissc gebragt, dat de derde Soiree,
welke op Vrijdag den 15d™ dezer zoude moeten plaats hebben, door bijzon
dere omstandigheden wordt uitgesteld tot Vrijdag den22st™ Februarij 1861.
L. J. A. DESERT1NE
Leiden, 12 Februarij 1861. Comm.-Secretaris.
