LEYDSCHE
COURANT.
1861.
VRIJDAG 8 FEBRUARÏJ.
N°. 17.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uit Zalurdag Avond.
IN 4
1#,
H
De Prijs der Courant is f 12 i» het jaar;
de afzonderlijke Nommers worden tegen 10
Centen afgegeven.
BINNENLANDSCHË BERIGTKN.
LEYDEN, 7 Februarij.
In de maand Januarij zijn binnen deze gemeente geboren 116 kinderen,
als: 64 zoons en 52 dochters, waaronder zijn begrepen 2 paar tweelingen
en 1 drielinggeboorle. Overleden 129 personen, als: 23 mannen, 22 vrou
wen, 48 zoons en 36 dochters; daarenboven als levenloos aangegeven 9.
Voltrokken 12 huwelijken.
r- De philosophise faculteit onzer hoogeschool heeft den heer II. Snel
len, student in de philosophie alhier, wegens zijne beantwoording der pby-
sische prijsvraag, eene loffelijke melding waardig gekeurd.
Ook in de gemeente Soeterwonde is eene sub-commissie voor de algc-
nicene verloting van voorwerpen van kunst en smaak ten behoeve van de
noodlijdenden door den watersnood tot stand gebragt, aan het hoofd van
welke de burgemeester geplaatst is.
Uit eene particuliere correspondentie, uit Zalt-Bommel, van 5 Febr.
's morgens 6 ure, ontleenen wij het volgende:
Het ijs, dat op den 4dcn des voormiddags in beweging geraakt was, en
aanvankelijk doordreef, wordt tegengehouden te Nieuwaal van waar het
zich ophoopt tot legen den ijsdam bij Vuren. Ook te Bossem bleef de rivier
nog zitten, zoodat van laatstgemelde plaats tot Nieuwaal blank water is.
De overvaart blijft hoogst moeijelijk door de menigte ijsschollen die zich
aan beide oeverslegenhier en daar zelfs tot eene aanzienlijke hoogte
boven, de dijken beeft opgestapeld. Indien de ijsbezetting bij Vuren nu
voor den drang van het afkomende water, week, zouden wij ontlast wor
den. Thans is de waterstand 4.76 el 15 vt. 2 dm.ruim e'e'n voet boven
noodpeil. liet kwelwater is door den verhoogden waterspiegel van rivier
en vloed wederom zeer aangewassen, zoodat men een groot gedeelte van
de slad in schuilen bevaarl. Hier en daar toonden zich aan den binnenkant
der dijken afschtiivingendie echter tot nog toe alle tegeugegaan of hersteld
zijn. Bij de tijdelijk zoozeer op elkander gedrongen bevolking is het een
voorregt te noemen, dat zich nog slechts betrekkelijk weinige ziekten heb
ben opgedaan; ruim een 20-tal zieken worden in het gasthuis verpleegd.
De algemeene commissie te Zalt-Bommel berigt het volgende, in een
schrijven aan een lid der Leydsclie commissie:
Onmiddelijk nadat in Zalt-Bommel des avonds per telegraaf de inbraak
bij Leeuwen (Maas en Waal) bekend was geworden, beeft de commissie
nog in den nacht uit hare magazijnen naar de hulpbehoevende gemeenten
eenige karren en wagens afgezonden, met 20 balen rijst, 15 balen gort,
8 mudden bruine en 7 mudden groene erwten, 500 Ned. ffi sjiek, 12 stuks
groole kazen2040 hemden640 wollen dekens1800 paar wollen kousen
ruim 2000 brooden om in de eerste behoeften zoo spoedig mogelijk te voorzien.
lu den Bommelerwaard begint gebrek te komen aan voeder voor hel vee;
reeds kocht de commissie voor 10,000 hooi tot onderhoud van het vee dat,
nog in den Bommelerwaard achtergebleven, hetzij in de dorpen hetzij in de
slad verzorgd wordt. Een groot aantal moest in vier naburige dorpen in
Noordbrabant geborgen worden. Naar Berlieum alleen zond de commissie
reeds ƒ2000 om in de behoeften van de viervoetige kostgangers te voorzien.
Tot dusverre de ons medegedeelde bijzondere berigtcn. Men zal daaruit
zien dat de vooriiitziglen voor Zalt-Bommelmaar ook voor den Tielerwaard
lang nog niet helder zijn. Door de inbraak te Leeuwen ontlast zich een
groot gedeelte van het afkomende bovenwater iu het land van Maas en
Waal, misschien wel spoedig ook, zoo de regter-Maasdijk bezwijkt, op de
Maas, waarmede de Waal overigens ook tusschen Bossem en tleerevvaarden
thans eene onbelemmerde gemeenschap onderhoudt. Wanneer evenwel, en
dit kan niet iang meer duren, die afleiding niet meer plaats heeft, za! de
Waalspiegeldie op den 5den te Zalt-Bommel reeds 1 vt. boven noodpeil,
en in 24 uren even zooveel gerezen was, nog meer moeten rijzen. Is dan
de ijsbezetting benedenwaarts bij Vuren niet weggeruimd, en vindt het van
boven afkomende drijfijs geen, iict water slechis eenen onvoldoenden, uil-
weg dan kan het niet anders of nieuwe overstroomingen moeten volgen
en zal de Tielerwaard hoogstwaarschijnlijk in liet lot van Bommelerwaard
en het Maas- en Waalsche moeten deelen. De doorbraken te Nieuwaal,
Zuilichem en Brakel geven wel eenige gelegenheid, om het Waal water over
het lagere gedeelte van den Bommelerwaard door de openingen in den Mei-
dijk, die liet beneden- van hel bovendistrict scheidt, naar de Maas eenen
uitweg te banen, en dan misschien niet het Maaswater vereenigd, zich be
neden de Vurensche ijsbezetting, weder in de Waal te storten; maar ook
die gelegenheid is geheel onvoldoende. De voorname uitzigten op redding
moeten gevestigd blijven op de mogelijkheid, dat, bij het reeds zoolang aan
houdende dooiweder, de ijsstopping te Vuren voor nog sterkeren drang van
denhooger dan immer gezwollen stroom wijken zaleer dat de dijken
van den Tielerwaard doorbreken. Wij moeten ons nog op zeer ernstige
rampen voorbereiden.
Uit hetgeen hierboven omtrent de bezendingen uit Zalt-Bommel naar het
Maas- en Waalsche is medegedeeld, blijkt het op nieuw hoeveel beter het is,
zijne bijdragen aan algemeene commission dan aan afzonderlijke personen
of gemeenten in te zenden. De Zalt-Bommelsche commissie ziet zich thans
in staat gesteld om te voorzien in de behoefte van den oogenblik van het
district, waarvoor zij werd aangesteld, en buitendien onmiddelijke hulp te
verleenen aan naburige in nood verkeerende en niet tot haar ressort be-
hoorende gemeenten.
Hel is misschien niet onnoodig te vermelden dat ook te Tiel eene districts
commissie door hel provinciaal bestuur is benoemd, onder het voorzitterschap
van den burgemeester jhr. Reuchlin; terwijl eene commissie (denkelijk eene
sub-commissie) Ie Druten in hel Maas- en Waalsche zelf gevestigd is. Men
zal voor de noodlijdenden in het Maas- en Waalsche zijne bezendingen het
geregeldst aan de districts-commissie te Tiel, waarheen de gemeenschap nog
open slaat, kunnen overmaken, hetzij regtstreeks, hetzij door de commissie
hier ter slede.
In de maand Januarij zijn over den Holl. spoorweg vervoerd 74,782
reizigers, gevende eene opbrengst van ƒ53,196.10; de opbrengst van het
goederen-vervoer was ƒ30,681.37).
In dezelfde maand heeft het vervoer van reizigers over den Ned. Rijn
spoorweg ƒ62,097, het vervoer van goederen 57,070, en het vervoer van
reizigers en goederen, door direkt verkeer met Duitschland26,964 op-
gebragt.
Volgens den Tijd is, wegens het overlijden van mgp. van Vree en de
ongesteldheid van den viearius-generaal van het bisdom Haarlemdoor het
kapittel tot tweeden vicarins-generaal benoemd de kanunnik J. Brinkman.
Z. 11. de koning heeft het volgende berigt aan den minister van bin-
nenl. zaken doen'toekomenOoggetuige der verschrikkelijke rampen,
waardoor een deel mijner beminde landgenoolen geteisterd wordt, zoo ver
lang ik dat een beroep op de nationale weldadigheid gedaan worde en
verzoek ik u eene algemeene collecte, even als in 1855, daartoe te willen
uitschrijven." Naar men verneemt is het honden van die collecte op den
19dcn', 's konings verjaardag, bepaald.
liet llbl. deelt het volgende mede: Toen na 's konings komst op het
Loo de latere onheilen bekend werden, en Z. II. zich oogenblikkelijk ge
reed maakte om naar de nieuwe ramplooneelen te vertrekken, gaf men den
koning in overweging, dat er, naar een verkregen wenk, geene gelegenheid
was, tot een voegzaam nachtverblijf. »Dan ben ik nog sterk genoeg, was
het antwoord, om des noods een nacht op den dijk door te brengen." Bij
de opmerking, hoe door die nieuwe overstroomingen, de som vanƒ45,000,
onlangs door Z. M. lot leniging van den nood geschonken zou kunnen te kort
schieten, was 's konings antwoord: »Dan maar verder stoppen zooveel wfj
kunnen en ons een jaar er voor behelpen." Dit komt overeen met onze be
scheiden van zeer goede hand. In zoo verre toch is het bedoelde cijfer
niet bezjjdenmaar beneden de waarheid, dal die aanwijzing reeds met
meer dan twee derde is verhoogd.
Z. H. Paus Pins IX, kennis hebbende erlangd van de rampen, die
door de overstroomingen iu Nederland veroorzaakt zijn heeft mgr. Vecchioli,
zijnen nuntius alhier, de aanzienlijke som van tienduizend franken doen
toekomenten einde ten behoeve der ongelukkigen ter hand te stellen aan
jhr. van der Goes van Dirksland, minister van huitenl. zaken. J.d.P.B
Omtrent den toestand der rivieren wordt o. a. het volgende gemeld.
Te Tiel is het ijs in beweging geraakt, maar beneden de stad weder vast-
gedreven. Te Bommel bestaat, hoewel het ijs vast zal, geen dadelijk ge
vaar. Te Gorinchem is hel ijs doorgeschoven, maar te Hardinxveld en
Werkendam sterk op elkander gekruid. De ijsdam aldaar is echter gisteren
avond door de Brouwershaven doorgebroken. Van den dijkgraaf van
Over-Beluwe is de mededeeling ontvangen dat, vermits de ijsgang op Rijn
en Waal langs de dijken van dat polderdistrict geëindigd is, het dijkleger
aldaar Woensdag zou worden opgeheven. Yan dijkgraaf cn hoogheemra
den van den Lekdijk Bencdendams is het berigt ontvangen dal, aangezien
het overgebleven ijs tusschen den Steenoven en het dorp Lexmond geheel
opgeruimd is, alle dijkpligtige manschappen afgedankt zijn, en den 5dcn het
geheele dijkleger zou worden opgebroken.
Omtrent den toestand in het land van Maas cn Waal schrijft men
uit Arnhem, van den 5dcD en 6den dezer, o. a. het volgende: De gemeente
Alphen staat geheel onder water. Er is geen land meer te zien. De dijk
wordt door het water en ijs overstroomdop sommige plaatsen ter hoogte