leydsche
courant.
1860.
WOENSDAG 31 OCTOBER.
J)e Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegevenDie van Maandag komt
uit ilulurdag Avond.
N°. 151.
ftt U-
De Prijs der Courant is 12 in het jaar
de afzonderlijke Hommers worden tegen 10
Centen afgegeven.
BINNENLANDSCHE BERIGTEN.
LEYDEN30 October.
Het verslag van het hoofdbestuur der Leydsche maatschappij van wel
dadigheid over het 42ste boekjaar, den 12dcn October 11. uitgebragt, is thans
in het licht verschenen. Daaruit blijkt dat die instelling bij voortduring
met vrucht in ons midden werkzaam blijft en aan hare roeping, voorkoming
van armoede, zooveel in haar vermogen is, beantwoordt. Het hoofdbestuur
mogt weder aan een aantal hulpbehoevende gezinnen eene niet onbelangrijke
uitreiking van eetwaren als anderzins doenwaartoemet inbegrip van ver
leende genees- en heelkundige hulp enz., eene som van ruim ƒ2,600 werd
besteed, terwijl het in het najaar van 1859, toen zoowel hier als elders de
gezondheidstoestand hoogst ongunstig was en eene buitengewone ondersteu
ning dringend vorderde, daartoe nagenoeg ƒ400 uitgaf. Hoewel het gewone
tjjdvak van ondersteuning eerst met December begonbegreep het hoofdbe
stuur te regt dat, daar de behoefte zich in October en November het drin
gendst deed gevoelende liefdadigheid zich naar de omstandigheden moest
regelen. Tijdig aangebragle hulp kan in dergelijke gevallen veel goeds uil-
werken en voqr geheel verval behoeden.
In het afgcloopen boekjaar is gevolg gegeven aan het besluit, in de voor
laatste algemeene vergadering genomen, tot aflossing van de nog niet uilge-
loten aaudeelcn in de negolialie, in het jaar 1833 aangegaan, voor het
bouwen van arbeiderswoningen. Van de 184 overgebleven aandeelen zijn er
dadelijk 178 afgelost en wel met eene som van ƒ10,309.25. De weinige,
die overbleven, zijn bij de sluiting van het boekjaar uitgeloot en reeds ge
deeltelijk ingewisseld. Er is nu dadelijk gevolg gegeven aan het plan om
de woningen aanmerkelijk te verbeterenwaartoe de behoefte zich dringend
deed gevoelen, liet verhuren der arbeiderswoningen, zegt het verslag, heeft
geenszins de balen opgeleverd, waarop aanvankelijk gerekend was, zoodat
er jaarljjks, na aftrek der reparatiekosten en ongeldenter naauwernood
genoeg overbleef om tot de aflossing van enkele aandeelen over te gaan.
liet te kort op de huren bedroeg sedert de stichting der woningennu 24
jaren geleden, ƒ3,385.46;.
Belangrjjk is hetgeen in het verslag voorkomt omtrent den arbeid. Door
de aanzienlijke bestellingendie de maatschappij van de ministeriën van
koloniën en oorlog mogt ontvangenwas zij in de gelegenheid aan een
groot aantal personen de middelen te verschaffenom door eigen arbeid in
liet onderhond hunner gezinnen te voorzien. Aan arbeidsloon werd ruim
ƒ20.000 uitbetaald, tegen slechts ƒ7,600 in her voorgaande jaar.
He toestand der maatschappij is, blijkens het bovenstaande, allezins gun
stig, maar daar de aflossing der geldleening ten behoeve der arbeiderswonin
gen een aanzienlijk deel van het kapitaal heeft gekost, een deel, dat meer
aan rente afwierp, dan de verhuriug der woningen vooreerst althans zal
•opleveren, verklaart het hoofdbestuur dat de voortduring van den bloei der
linrigting geheel en al afhangt van de meerdere of mindere ondersteuning, die
Leydens ingezetenen daaraan zullen schenken. Moge de maatschappij die
ondersteuning bjj vernieuwing ondervinden, en het hoofdbestuur, alsmede
allen, die ten behoeve der maatschappij werkzaam zjjn, daardoor aange
moedigd worden, hunne in vele opzigten moeijelijke taak onvermoeid voort
le zetten.
Zaturdag avond 11. werd in de stads-gehoorzaal de algemeene vergade
ring gehouden van de alhier gevestigde maatschappij voor toonkunstwaarin
de leerlingen proeven hunner vorderingen aflegden en de prijsuitdeeling plaats
had. Een uitvoerig verslag daaromtrent hopen wij in ons volgend nommer
mede le deelen.
Zondag avond 11. bragt de hoogleeraar J. J. Prins, bij de godsdienst
oefening in de Hooglandsche kerkeen kort verslag uit omtrent den loc
stand en de werkzaamheden van het Nederl. bijbelgenootschap, en van de
afdeeling Leydcn in het bijzonder. Door het genootschap waren op nieuw
ran de II. Schrift 33,000 exemplaren en van deze door de Leydsche af
deeling 227 bijbels en 574 N. T. verkocht en uitgereikt. De afdeeling had
ƒ1500 in de kas van het hoofdbestuur gestort. De hoogleeraar hield hij
deze gelegenheidmet het oog op de door de afdeeling aangekondigde bij
bellezing eene rede over Hand. VIII. 30b.
Gisteren namiddag is op den Ouden Rijn een knaapje in het water
geraakten hoewel er terstond pogingen tot redding werden aangewend,
beeft men het kind niet levend aan zijne betrekkingen mogen wedergeven,
lieden morgen is ter zijde van het Plantsoen, nabij de Koepoort, een be
jaard man, die als zwak van gezigt bekend stond, verdronken.
Tot lid der prov. stalen van Zuidholland in het district Alphen is in
plaats van den heer Geraerds Thesiughdie zijn ontslag genomen heeft,
gekozen dc heer J. B. Duissenbcrg, notaris le Boskoop.
Dingsdag 6 Nov. aanst. zullen in de hoofdplaatsen der provinciën de
najaarsvergaderingen van de prov. staten aanvangen.
Zaturdag avond had le Delft, in de schouwburgzaal op den stads-
doelen, de feestviering plaats van het 10-jarig beslaan der Zuidhollandsche
onderwijzers-zangvereeniging en werden door de afdeelingen Rotterdam,
's Gravenhage, Leyden, Delft en Westlandzoowel afzonderlijk als te
zamenonderscheidene zangstukken op eene verdienstelijke wijze uitgevoerd.
Na den afloop der uitvoering, vereenigden de leden zich aan een souper.
Zaturdag namiddag is er op het nabij Rotterdam gelegen Feyerioord
een zware brand uitgebarsten in de photogène-fabriek aldaar; het hoofd
gebouw met den daarin voorhanden voorraad is geheel verbrand, en daar
het gebouw groolendecls uit hout bestond, viel er aan blusschen weinig te
denken.
Uit de gemeente Haarlemmermeer meldt men dat het stoomwerk
tuig de Cruquius, na hersteld te zijn, thans weder voor het eerst, en
aanvankelijk met 6 ketels en met het beste gevolg, in werking is gebragt,
weshalve de ingelanden in den Haarlemmermeer-polder zich mogen vleijen
den waterstand in dien polder gaande weg te zullen zien verbeteren. De
Lynden, die langen tijd alleen voor de opmaling heeft kunnen worden aan
gewend, heeft alle reden van tevredenheid gegeven. Aan de Leeghwater
zullen de ketels binnen weinige dagen van rijkswege worden beproefd en
ingemetseld.
Te Beest heeft in den nacht van Zaturdag op Zondag een hevige brand
gewoed, waardoor 4 huizen en 2 bergen met koren zijn in de asch gelegd.
Ook eenig vee kwam daarbij om. Zes gezinnen hebben daardoor bjjna alles
wat zij bezaten verloren.
Uit Overijssel meldt men het volgende: Dc meeste Duitsche arbeiders,
welke jaarlijks in hel voorjaar naar Holland gaanom te maaijente hooijen
en in te oogsten, zijn weder huiswaarts gekeerd. Sommigen bleven van 3
tot 5 maandenanderen meer dan 6 maanden van huis. Men schal hun getal
thans op ruim 6000. Voor 20 jaar bedroeg het aantal tusschen de 25 en 30,000.
Te Siddeburen (prov. Groningen) had dezer dagen een noodlottig voor
val plaats. Een kweckcling aldaar, naar huis gaande, werd op den grind
weg naar Appingadam, door een jager, den heer G., van Zuidbroek, die
hem wegens het plantsoen niet bemerkte, terwijl hij op een vlugt patrijzen
schoot, getroffen, met dat gevolg, dat hem het gezigt verschrikkelijk be
schadigd en het linkeroog geheel weg is Men zegt, dat de heer G. de
kosten der verpleging op zich genomen en .bovendien een aanzienlijke som
aan den jongeling verzekerd heeft.
Uit 's Hertogenbosch meldt men dat de ollicier van justitie bij de arr.-
regtbank aldaar eene hoeveelheid gist, door de groote gistmaatschappij al
daar aan de bakkers afgeleverd, heeft doen in beslag nemen, omdat hem
ter oore was gekomen, dat men vreemde zelfstandigheden onder de gist
moest mengen, wilde men mededingen met de gist uit Duitschland aange
voerd, welke insgelijks eene groote hoeveelheid vreemde beslanddeelen be
vatte. Naar men verneemt is eene groote massa pijpaarde onder die tot
eene dagelijksche behoefte geworden zelfstandigheid gevonden.
Men verneemt dat Z. M. de koning dezer dagen heeft bepaald, dat
het werfdepot, te Biberich (Nassau) gevestigd, onder bevel van den kolonel
Schartenzal opgeheven en ontbonden wordenzoodat de werving van
vreemdelingen, die zich voorde Indische dienst willen verbinden, gesloten is.
Het voorloopig verslag omtrent hoofdstuk V der staatsbegrooling bin-
nenl. zaken) is thans openbaar gemaakt. In de afdeelingen is geklaagd
over dc voortdurende vermeerdering der uitgaven voor dit departement cn
aangedrongen op de indiening der wetten op de schutterijde nationale mi
litie, de uitoefening der geneeskunst, de waterschapsbesturen en het hooger
cn middelbaar onderwijs. De wijze, waarop de gelden voor den aanleg van
spoorwegen zijn aangevraagd, heeft een algemeen gevoel van pijnlijke ver
bazing opgewekt. De aangevraagde som is niet voldoende toegelicht. Door
de aanvraag van 1,500,000 voor materieel van vervoer wordt de kwestie
nopens de exploitatie uil haar geheel gebragt. Bijzonder was men verbaasd,
dat de regering in den loop van 1861 ƒ2,300,000 voor bruggenbouw wil
besteden. Nagenoeg eenparig is verklaard, dat de goede beginselen van het
geldelijk beheer uil hel oog worden verlorenals de uitgaven voor spoorwe
gen geschieden zoo als de regering voorstelt. De meerderheid heeft de in
diening eener nieuwe afzonderlijke en behoorlijk uitgewerkte begrooting
volstrekt noodzakelijk geacht. Vrij algemeen had men bezwaar tegen den
post voor het Noordhollandsche kanaal, omdat daardoor wordt gepraejttdi-
cicerd de beslissing omtrent dc doorgraving van Holland op zijn smalst.
Opmerkingen, waartoe de examens, volgens de wet op het onderwijs
dezer dagen door de commissie in Zuidholland gehoudenhebben aanleiding
gegeven (vervolg).
Dc uilkomsten van het onderzoek in dc geschiedenis liepenvooral bij