LEYDSCHE
MAANDAG 2 APRIL.
S>E SPOORWEG.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uit Zuturdag Avond.
Be Prijs der Courant is f 12 in liet jaar;
de afzonderlijke Nommers worden tegen 10
Centen afgegeven
Op de dagen dat dit blad niet verschijnt wordt steeds eene opgave
der beursprijzen enz. van den dag aan de geabonneerden op de Cou
rant gratis toegezonden.
li.
Men zegt in de eerste plaats: Gouda wil concurrentie, en in de tweede:
Woerden wil monopolie, en men begint te spreken over liet door Woer
den!! gewilde monopolie.
Dat door Woerden!! gewilde monopolie is echter (altijd volgens de te
genpartij) in het bezit der Holl. spoorweg maatschappij. Alles wel bezien,
heeft de Holl. spoorweg-maatschappij het monopolie van den lloll.spoorweg,
even als de llijnspoorweg-maatschappij het monopolie heeft van den Rijn
spoorweg, en het is zeker niet gebleken dat de Holl. spoorweg-maatschappij
op haar terrein minder nuttig is geweest voor het publiek dan de later ont
stane Rijnspoorweg-maatschappij. Integendeel zou men kunnen aannemen,
dal de Holl. spoorweg-maatschappij, door het in werking brengen der eerste
onderneming van dezen aard in Nederland, zich verdienstelijk heeft ge
maakt, vooral daar zij zich aan bezwarende bepalingen, o. a. omtrent den
aanleg des wegs, heeft moeten onderwerpen.
Maar ookzonder dit in rekening te brengenmoeten wij in het alge
meen aannemendat de Holl. spoorweg-maatschappij hare bezwarende ver-
pligtingen is nagekomenen dat de Rijnspoorweg-maatschappij wel eens
mogt overwegen, of hel niet billijker van hare zijde ware de verpligte
verbinding te Rotterdam tol stand te brengendan (met nalating dier ver
binding) eene andere, in haar voordeel nieuw uitgedachte, verbinding van
's Hagc met Gouda te doen bewerkstelligen.
En heeft de Holl. spoorweg-maatschappij geene aanspraken? Is het
aanleggen van spoorwegen eene zaak van gewone industrie? Is het staats
belang er niet in betrokken? Zouden de provinciën Noord- en Zuidholland
er mede gebaat zijn, wanneer de Holl. spoorweg-maaiscbappij lot verval
moest komen? Moet, om dat verval te veroorzaken, de zoogenaamde
concurrentie worden vrijgelaten? Rehoort men zelfs in de praktijk van
gewone zaken niet voorzigtig te zijn. in het loepassen van volstrekte beginselen
der theorie? Moeten niet wettig beslaande toestanden zoo veel mogelijk
worden geëerbiedigd En zou dit dan niet moeten geschieden waar, zoo
als in het onderwerpelijke geval, de regelen van eerlijk en voorzigtig
staatsbeleid, evenzeer als het welbegrepen algemeen belang, ondersteuning
zelfs aanraden, die plaats kan hebben zonder iemands nadeel?
De Holl. spoorweg-maatschappij wil de zoogenaamde concurrentie niet,
omdat het hier niet geldL eene gewone, vrije concurrentie, die begint met
gelijke kansen var. welslagen; maar het geldt eene concurrentie, die zou
leiden lot groote benadeeling van de Holl. spoorweg-maaiscbappij in de op
brengst der beslaande lijn, eene concurrentie, die veel overeenkomst zou
hebben met een' strijd op leven en dood, zoo cenigzins op de Noord-
Amerikaanschc manier. De tegenpartij wil het der IIoll. spoorweg-maat
schappij als eene smet aanwrijven dat zij zich vooraf bepaaldelijk ver
klaard heeft geen strijd van dien aard te willen aanvaarden. Een zeer
hooggeplaatst persoon is van eene andere meening, en wel van deze: dat
de Holl. spoorweg maatschappij verstandig en loyaal heeft gehandeld met
hare overtuiging en haar wezenlijk voornemen bekend te makenomdat
men dus kon weten waaraan men zich met haar te houden had.
Waaraan heeft men zich met de Rijnspoorweg-maatschappij te honden?—
Vraagt deze de concessie der verbindingslijn? Verbindt deze zich tegen
over de hooge regering?
Op deze en dergelijke vragen moet men steeds antwoorden: Neen, neen
en nogmaals neen. Er zijn andere personen, die tussehenkomen en voor
zich de concessie vragen, na eene overeenkomst met de Rijnspoorweg
maatschappij te hebben aangegaantot het uitleggen waarvan nog wel eene
bijzondere concessie dient te worden verleend.
liet standpunt der Holl. spoorweg-maatschappij is dus duidelijk en een
voudig; dat der Rijnspoorweg-maatschappij onzeker en ingewikkeld. Eerstge
noemde maatschappij beroept zich op algemeen belangde laatste op eigen
belangten dienste waarvan zij het Haagschc belang van het algcmcene
belang, waarmede het innig verhonden is, af wil scheiden. Eerstgenoemde
maatschappij wacht eerbiedig de uitspraak der hooge regering af; voor de
laatste zijn zoo vele gerucht makende demonstraliën gedaan, zoo vele decla-
maiiën uitgevent en zoo veel geschreeuw aangeheven over miskenning en
onregt, gepaard met grove beschuldigingen dat de Holl. maatschappij eindelijk,
te lang getart en tot zelfverdediging genoodzaakt, eene memorie heeft doen
opmaken en, na die eerst behoorlijk ter kennisse der hooge regering te heb
ben gebragt, openbaar heeft gemaakt. Wij stellen ons voor hetgeen tegen
die memorie is iugebragt nader te onderzoeken, en eindigen deze met de
aandacht te vestigen op 3 punten:
1°. Dat eene concessie aan de Holl. spoorweg-maatschappij met tegenwer
king wordt bedreigd. Deze zal echter weinig te beduiden hebben, zoo's lands
wetten, gelijk wij vertrouwen, worden gehandhaafd.
2°. Dat de aanstaande haven van Schevcningen wordt voorgesteld als van
rijks belang, en dat die ons zal gebragt worden door de Engelsche aan
deelhouders van de Rijnspoorwegmaatschappij, liet blijkt niet dat deze
aandeelhouders daarop eenig uilzigt gegeven hebben.
3". Dat men bij de lijn op Gouda nog altijd het oog heeft op eene zni-
derlijn van Gouda over Gorinchem naar Rreda. Dit is eene lijn, waaraan
nooit ernstig kan worden gedacht, al ware het allée'n om de overbrugging,
die te kostbaar en te gevaarlijk zou wezen.
Deze 3 punten zijn dus, even als de andere beweringen, van wege
de Rijnspoorweg maatschappij voorgedragen, van geene de minste waarde.
BINNENLANDSCHE BERIGTEN.
LEYDEN31 Maart.
De 's Grav. N.bode zegt dat hem verzekerd is dat de regering in be
ginsel zou beslist hebben vergunning te verleenen tot den aanleg van een
spoorweg van Scheveningen-'s llage-Leyden-Woerder.. Die beslissing zou
rusten op het verband, dat alsdan zou ontstaan met een spoorweg van naar-
lem naar het Nieuwe Diep, die voor 's lands verdediging noodzakelijk
wordt geacht.
De door Z. M. den koning onlangs benoemde bevelhebbers in de mili
taire afdeelingen des rijks zullen met 1 April in functie treden.
De minister van binnenl. zaken heeft ter kennis van belanghebbenden
gebragt, dat er met den lste" Sept. dezes jaars in 's rijks veeartsenijschool
te Utrecht kweekelingen kunnen aangenomen worden tegen betaling van
ƒ200 'sjaars, voor ouderwijs, huisvesting en verpleging, en van ƒ50, voor
onderwijs alleen. Zij die lot het examen willen toegelaten worden moeten
zich voor 15 Aug. bij den directeur der school aanmelden. De vereischte
ouderdom is van 16 tot 24 jaren.
Het getal der in het Werkhuis alhier opgenomenen bedroeg gedurende
deze week dagelijks van 125 tot 133 personen.
Van wege de Nederl. handelmaatschappij zal op den 26sten April aanst.
te Amsterdam verkocht worden p. m. 500,000 ffi oude Indische koperen munt.
De Staats-Courant deelt een viertal stalen mede betrekkelijk de land
verhuizing uit Nederland in 1859. Daaruit blijkt dal er in dal jaar 186
hoofden van huisgezinnen en op zich zclven slaande personen uit Nederland
over zee zijn vertrokken met vrouwenkinderen en dienstboden een getal
uitmakende van 490 personen. Van de bovengenoemde 186 personen waren
45 zonder bepaald beroep of bedrijf; 49 behoorden tot den welgestcldcn75
tot den mingegoeden en 47 lot den bchocfligen stand. De ouderdom was
natuurlijk zeer verschillendde jongste was 17 en de oudste 72 jaren onil.
Als redenen van vertrek was o. a. door 97 opgegeven verbetering van stand
en vermogen en door 1 godsdienstige begrippen. Van 34 personen was de
reden onbekend.
Uit Utrecht meldt men dat de studenten-vereeniging Mutua Fides, in
hare Woensdag 11. gehouden vergadering, het voorste! tot hereeniging der
beide sludenten-afdeelingen heeft aangenomen, zoodat de scheiding, die al
daar gedurende cenige jaren onder de studenten heeft bestaan, als geëin
digd kan beschouwd worden.
In genoemde stad is overleden de heer mr. J. F. baron van Reede van
Outshoorn, raadsheer in het prov. geregtshof aldaar en lid van de tweede
kamer der staten-generaal voor het hoofdkiesdistrict Amersfoort.
Te Nijmegen bevindt zich onder loezigl van de politie een jongeling,
oud 16 jaren die, na uit dit rijk, als vreemdeling zonder middel van be
staan, te zijn verwijderd, uit Pruissen herwaarts is teruggezonden, op grond
dat hij aldaar had opgegeven te Rotterdam geboren te zijn. Een in die stad
ingesteld onderzoek heeft echter die opgave niet bevestigddaar men noch
den naamdien hij opgeeft te dragenheeft kunnen aangetcekend vinden
noch dien van zekeren directeur van een comcdianlcnlroepdie hemvol
gens zijn zeggenop 4-jarigcn leeftijd aan zijne ouders te Rotterdam ont
roofd, en sedert op diens reizen met zijn troep door Duitschland bij zich
gehouden zon hebben. Alvorens nu tot andere maatregelen te besluiten,
wordt het raadzaam geaehl te onderzoeken, of alsnog misschien, hetzij te
Rotterdamhetzij elders in Nederland ten aanzien van dien jongeling eenig
licht kan gegeven worden. Dienvolgens zijn de ambtenaren van politie uït-
genoodigd Ie doen nagaan of zich een geval, als hierboven omschreven, in
der tijd in hunne gemeente heeft voorgedaan en meer bepaaldelijk, of de
naam diens jongclings, volgens zijne opgave Ferdinand Schank, of wel die