LEYDSCHE
COURAN
WOENSDAG 28 DECEMBER.
N°. 15S.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegevenDie van Maandag komt
uit Zaturdag Avond.
De Prijs der Courant is f 12 in het jaar
afzonderlijke Nommers worden tegen 10
Centen afgegeven.
BINNENLANDSCHE BERIGTEN.
LEYDEN, 27 December.
De hoogleeraar P. 0. van der Chijsalhier, is door de koninklijke
maatschappij voor wetenschappen en letteren, te Lissabon, lot buitenlandsch
lid benoemd.
Gelijk eenige keeren 'sjaars plaats heeft en laatstelijk den 3Jcn Octo
ber heeft plaats gehad, zijn gisteren de bewoners van bet Minnehuis bij
gelegenheid van het Kersfeest weder op een buitengewoon maal van krachtig
voedsel onthaald. Hel was een aangenaam gezigt, die menigte van omtrent
300 ouden van dagenwelke daar aan tafels geschaard zaten en op ondub*
belzinnigc wijze hunne tevredenheid en dankbaarheid aan den dag legden.
Wij weten niet in hoe verre het Minnehuis bij de ingezetenen meer dan bij
name bekend is; dit is zeker, dal het geslicht in al zijne deelen van de
zorg van heeren regenten eene gunstige getuigenis aflegt enofschoon voor
velen wat ver afgelegen, de moeite van een bezoek wel waard is.
Woensdag 11. had in het Heeren-Logement aan den Burg een gemeen
zaam onderhoud plaats over de belangen der Leydsche industrie, waartoe de
alhier gevestigde afdecling der vereeniging ter bevordering van fabriek- en
handwerknijverheid in Nederland de gelegenheid verschafte, aan elk der
leden de bevoegdheid toekennende, om twee gasten te introducerenwaarvan
echter slechts enkelen gebruik maakten. De voorzitter der afdeeling was
met de leiding belast en ving aan met aan het doel der bijeenkomst te her
inneren, daartoe strekkende, dat er meer algemeenc belangstelling in de
Leydsche industrie werd gewekt en op dat gebied de mannen van de welen-
schap en van de praktijk zich vereenigdenopdat zij van elkander leerden
overnemen, wat ieder mist, en eenzijdigheid van beschouwing en oordeel
over de gewigligsle aangelegenheden van onzen tijd wijke, in een woord de
openbaring van een pubüekcn geest op dat gebied. Hij trad vervolgens in
eene korte ontwikkeling van hetgeen men onder Leydsche industrie verstaat,
als de hoofdtak van plaatselijke welvaart, waardoor Leydcn den naam van
fabriekstad draagt, en toonde zich bereid tot de verdediging der stelling,
dat Leydcn zonder fabrieken niet kon bestaan, waarop hij den cisclt grond
de, dat ieder Leydenaar in den bloei van het fabriekwezen moet belang
stellenzich daarvoor eenige opoffering getroosten en naar zijn vermogen
tot hare stoffelijke en zedelijke ontwikkeling moet medewerken. Spreker
beweerde, dal daaraan veel ontbrak en loonde zulks in lcorte trekken aan,
waarop hij overging lot de ontwikkeling van twee voorname punten die in
onzen tijd er toe drongen, om zich hel belang der Leydsche industrie aan
te trekken; wijzende 1°. op de aanstaande herziening van het tarief voor de
reglen van in-, uit- en doorvoer en 2°. op de philanthropische eischendie
gedaan worden. Na eenige vlngtige denkbeelden over het regt begrip der
stoffelijke en zedelijke ontwikkeling die de industrie behoeft, en oftr het
onafscheidelijk verband lusschcn arbeidzaamheid, zedelijkheid en godsdien
stigheid te hebben doen voorafgaan, met aanhaling van een gedeelte der
aanspraak, waarmede een katholiek kerkvoogd den Luxemburgschen spoorweg
onlangs had ingewijd, trad spreker in eene beknopte verklaring zijner be
ginselen ten aanzien van de stoffelijke ontwikkeling der Leydsche industrie,
met medcdccling van zijn plan om hij eene volgende gelegenheid die over de
zedelijke ontwikkeling ter sprake te brengen. In dit deel behandelde hij
de behoefte der nijverheid aan vrijheid, aan kennis en aan levendige
belangstelling, zoo als: 1°. aan opheffing van de lasten, die op haar druk
ken, zooals: patentregt, accijnsen op de eerste levensbehoeften en be-
moeijingen van het openbaar gezag; 2». aan gelegenheden voor lager- en
induslrieonderwijs; 3". aan oudcrsleunning der natie in kapitalen, in het
opheffen der belemmeringen en in de aanmoediging door een billijken voor
rang te schenken aan voortbrengselen van Leydsclien oorsprong.
Verscheidene sprekers verkregen daarop het woord en bestreden enkele
-stellingen. Een was er, die meende, dat vele takken van nijverheid in ons
landzooals branderijen en zeepziederijen in bioeijenden slaat verkeerden
•ofschoon op hun fabriekaat accijnsen waren gelegd; maar trad bovenal
in een uitvoerig beloog, dat binnen Leydcn door het akademisch onderwijs,
het stedelijk gymnasium en door het genootschap Mathesis Scientiarutn Ge-
nilrix voldoende gelegenheid werd verschaft, voor ieder die wilde, om zich
tot een wetenschappelijk industrieel te vormen. Een ander spreker bestreed
dat gevoelenwijzende op de sluiting en slooping van meer dan eene zcep-
ziederij ten gevolge van de accijnswet. Een derde beweerde, dat het voor
name middel om den publieken geest en de behoefte aan onderwijs op te
wekken gelegen was inde oprigling van scholen, die, gelijk de instellingen
voor havelooze kinderen, druk worden bezocht, zoo ze slechts bestaan.
Algemeen was men hel eens, dat er luttel belangstelling werd opgemerkt.
De voorzitter verdedigde zijne stelling tegen de verschillende bestrijders
en wees er op, dat er industriëlen waren, die in de accijnsen een voordeel
van bescherming vondenten nadeele van den eerlijken man en dal bij al
den lof, die de beslaande instellingen van onderwijs verdienenniet voorzien
was in eene behoefte, die men o. a. in Twenthe gevoelde, namelijk: dat
de wetenschap regtstreeks en aanhoudend, theoretisch en praetisch, werd
onderwezen in verband met de verschillende takken van nijverheid terwijl
enkele loffelijke uitzonderingen van hen, die het scheikundig onderwjjs bij
wonen en in toepassing brengen, niets bewijzen tegenover de feiten dat die
zich voor werktuigkundigen en fabriekanten willen bekwamen hunne op
leiding in België, Duitschland en Engeland moeten zoeken.
Na eene vrij levendige en altijd bescheiden en ordelijke gedachlenwissc-
ling, waarbij de sprekers herhaaldelijk het woord voerden, werd het ge
meenzaam onderhoud gesloten.
Z. M. de koning heeft bepaald dat van 1 Januarij 18G0 af de soldijen
en het reisgeld, aan de onderofficieren en verdere manschappen des legers
te verstrekken, zal worden verhoogd, en dat hun tevens van dien datum, in
stede van een ration brood van 50 loodeneen van 75 looden zal worden
uitgereikt.
Men verneemt dat dr. P. de Jong adjutor interpr. leg. Warn.aan onze
hoogeschoolvoor de benoeming lol director van het zendelingshuis te Rot
terdam heeft bedankt.
Omtrent den spoorweg van Scheveningcn's Ilage-Goudameent de
Stoompost te kunnen verzekeren, dat die concessie lot nog toe niet is ver
leend, maar dat aan belanghebbenden van wege den minister van binnen),
zaken eenige voorwaarden zijn gesteld, waarop binnen een bepaalden lijd
antwoord wordt gewacht, waarna Z. E. gezind zoude zijn eene voordragt
aan den koning te doen. Hetzelfde zou hebben plaats gehad met de aan
vraag van de Hollandschc spoorweg-maatschappij.
Genoemd blad deelt ook mede dal de gemeente Koudekerk een adres aan
den minister van binnenl. zaken heeft ingediend, waarin die gemeente naar
aanleiding van de aanvraag om concessie voor den aanieg van een spoorweg
van de Hollandsche spoorwegmaatschappij den wensch uitdrukt van een
spoorweg verschoond te blijven, op grond dat de daar bestaande middelen
van vervoer voldoende zijn en dus gevaar loopen, van door den aan te leg
gen spoorweg te worden benadeeld.
Zondag middag had er te Rotterdam in het koffijhuis Frascati in de
Torenslraat eene gasontploffing plaats, welke aldaar in de groote zaal vrij
wal schade heeft aangerigl. lu eene der gaspijjien op het tooiiccl schijnt
een lek ontstaan te zijn en bij het zoeken daarnaar ontstond de ontplof
fing, welke zoo sterk was, dat zelfs een aantal glasruiten aan de straat
daardoor verbrijzeld werden. Men heeft echter de diensten van de toege
snelde brandweer niet noodig gehad.
Als een bewijs, hoe zeer in de laatste jaren de waarde der landerijen
is gerezenmeldt men uit Leeuwarden dat onlangs eene boerenplaatsop
de Waard onder Grijpskerk die 29 jaren geleden is ingekocht voor
ƒ17,500, bij publieke verkooping meer dan 79,000 heeft opgebragt
men voegt er bij dat liet land zich thans in geen zeer goeden staat bevindt.
In een nabij Oshaar (in Drenthe) gelegen heideveld heeft men het
lijk van een jongeling gevonden, die, vermoedelijk door koude bevangen,
in slaap was geraakt, en zoo den dood heeft gevonden.
Uit 's Hertogenbosch schrijft men liet volgende: Een gedetineerde van
't algemeen dépot van discipline bevond zich sedert eenige weken ter ver
pleging in 't militair hospitaal; zijn herstel nabij, zoude hij weldra naar
zijne gewone verblijfplaats, het fort de Papenbril, moeten terugkeeren
daartoe echter schijnt hij niet veel neiging te hebben gevoeld, althans Vrij
dag avond omstreeks elf ure heeft hij beproefd uil liet hospitaal te ontsnap
pen. Te dien einde had hij zich van eenige gordijnkoorden weten meester
te maken en dacht langs deze zich uit een ongeveer 35 voet hoog raam
naar beneden te latennaauwelijks echter had hij zich aan de sterkte der
koord toevertrouwd of deze brak en stortte hij naar beneden, bij den val
een zijner beenen op eene deerlijke wijze kwetsende, waardoor hem bij de
meest mogelijke inspanning de onlvlugling allermoeijelijkst werd gemaakt
en hij dan ook al spoedig der politic in 't oog en in handen viel. Deze
geleidde hem naar het bureau van politie, vanwaar hij in eene draagmand
naar liet hospitaal moest worden teruggehragtom aldaar zijn herstel en de
hem wachtende nieuwe straf te verbeiden.
De N. 11. C. heeft per telegraaf het volgende berigt uit Batavia ont
vangenvan 7 Nov. «De civiele gezagvoerder te Bonlhain is vermoord.
Men zegt dat hij aanleiding tot deze misdaad moet hebben gegeven."
's GRAVEN11AGE27 December.
Tot burgemeester der gemeenten Veerc en Vrouwepolder is benoemd de
lieer mr. J. Snijder.