Dc heer Bake deed verslag over de uitkomsten der philologische zending
in Spanje en schetste de moeijelijkhcden die de heer Halbertsma daar te
lande ondervond. Dit verslag zal later vervolgd worden.
De heer van den Bergh bragt vervolgens, namens de commissie ad hoe,
verslag uit over de onuitgegeven brieven van Karei V. De commissie stelt
voor die brieven uit te geven met ecne historische toelichting en aanvulling
met de daarop betrekking hebbende brieven van Karei V en zijne gezanten
bij vreemde hovenvoorkomende in de verzameling van den heer Lanz
waartoe als dan vergunning van de Belgische regering behoort te worden
gevraagd. Het verleencn van die toestemming werd door de rapporteurs niet
in twijfel gelrokken. De akademie vereenigdc zich met de conclusie van
het rapport.
De heer Leemans bragt, mede namens de commissie ad hoe, verslag uit
over een vroeger door hem gedaan voorstel om door de akademie, met onder
steuning der regering en van verschillende wetenschappelijke genootschappen
en vereenigingen tot bevordering der beeldende kunsten in ons landte doen
opsporen vaderlandschc kunstvoortbrengselen uit vroegere eeuwen, deze zoo
veel mogelijk voor ondergang te (lewarcn en een werk daarover uit te geven.
De commissie stelde voor, dat de akademie bij gedrukte circulaire de ge
noemde genootschappen cn alle landgenoolen zal uitnoodigen om tot verwe
zenlijking van het doel mede te werken. Er is besloten de zaak te onder
werpen aan de beslissing van het algemccne bestuur der akademie.
De heer Scholten heeft daarna eenc zeer uitvoerige en belangrijke ver
handeling voorgedragen over de oorzaken van het materialismus. In de
eerste plaats schetste bij hel hcdendaagsche standpunt van het materialismus
cn spoorde daarna de oorzaken op, waaraan het zijn bestaan heeft te dan
ken. Deze oorzaken meent hij gelegen te zijn in onwijsgeerige natuur
studie, eenzijdige en gebrekkige psychologie en metaphysica en onredelijk
kerkelijk autoriteits geloof (dogmatisme). liet stuk zal in de verslagen en
mededeelingen worden opgenomen. Daarna is de vergadering gescheiden.
BUITENLANDSCHK BER1GTEN.
EKffiKLASB.
LONDEN 13 December.
Volgens der. Times is de regering voornemens om bij het parlement
eenc som van 10 millioen aan te vragen, voor de versterking der kusten
en de voorziening der tuighuizen.
Op last van de admiraliteit is de op de vloot dienende manschap in
twee klassen verdeeld en bepaald dat voortaan alleen degenen, die lot de
strafklasse behoorenzonder voorafgaand vonnis van eencn krijgsraad aan
Iigchaamsstraf zullen worden onderworpen.
De heer W. Russellcorrespondent van den Times gedurende de oor
logen in de Krim en Indië, heeft voor zijn dagboek van den Indischcn veld-
togt 1500 als honorarium van den uitgever Roudledge bedongen.
Uit de Royal Charter is op nieuw voor ccne waarde van ruim 3000
te voorschijn gebragt.
In Ierland was vroeger het plan gevormd om aan den Franschcn
maarschalk Mac-Mahon eencn ceredegen aan te bieden, omdat men meent
dal hij van iersciïe ai komst is. luen verzekert thans dat keizer Napo
leon den maarschalk de vergunning tot de aanneming heeft geweigerd, ten
einde de gevoeligheid van het Engelsche volk .niet te kwetsen.
Door het Engelsche schip Spitfire is nabij Lagos een vaartuig met
489 slaven bemagtigd.
Beriglen uit de Verecnigde Staten melden het overlijden van den be-
roemdéii Washington Irving. Hij was den 3dc" April 1783 te New-York
geboren.
FRANKRIJK.
PABIJS, 14 December.
De prins van Oranje is alhier aangekomen cn door den keizer ontvangen.
K. II. zal zich van hier ook nog naar Londen begeven.
liet berigt omtrent de indiening hij den raad van state van een ont
werp lot herziening der tarieven is voorbarig geweest.
Mevr. Lcmoinc, door het hof van Tours tot 20 jaren dwangarbeid
veroordeeld, heeft zich in cassatie voorzien.
gS-ANJE.
Te Madrid is op nieuw het berigt ontvangen omtrent een gevecht tus-
schcn onze troepen cn de Mooren. De laatsten hebben den generaal Prim
op den weg naar Tctnan aangevallenmaar werden met een groot verlies
teruggeslagen. Van de Spanjaarden werden daarbij 40 man gedood of
gekwetst.
Het derde legercorps, onder bevel van den generaal Ros d'Olano, is nabij
Ceuta ontscheept.
IT A ME.
De tegenwoordige regering van Toskane heeft last gegeven om cene
nieuwe uitgaaf der werken van Macchiavelli het licht te doen zien.
De Napelsche uitgewekenen hebben in een dagblad van Milaan eene
memorie geplaatst, gcrigt tot het Europccsch congres in 1860. Zij looncn
daarin uitvoerig den slechten toestand aan van hel Napelsche bestuur, dat
volgens hen niet anders is dan eene uitgestrekte politie, zoowel wat betreft
het burgerlijke als het administrative.
De kardinaal-aartsbisschop van Napels heeft op den 25 November een
mandement uitgevaardigd, waarbij de geloovigen tot het gebed voor het
herstel der pauselijke magl in de Romagua worden aangemaand. Van wege
de uitvoerigheid van dit stuk deelen de meeste dagbladen er slechts uittrek
sels van mede. De bisschop zegt daarin o. a. dat onder 's Pausen onder
danen, die met eenen leugenachtigen mond nog van eerbied voor zijn per
soon gewagen, het duivclsche geschreeuw om onafhankelijkheid" weder
is opgegaan, en dat zij, die hervormingen in het bestuur van den kerke-
lijkcn slaat verlangeneigenlijk eenen paus zonder koninklijke magt willen
hebben of eenen paus welke slechts in naam koning is, welke de druk
pers vrij laat, de godsdienstige dwaalbegrippen vrij laat, de hartstogten
vrij laat, de discussie over de heiligste cn onschcndbaarste zaken vrij laat.".
OOSTENRIJK.
WEENEN, 12 December.
Men verzekert dat de aartshertog Albert als gouverneur van Hongarije
zal vervangen worden door den generaal Bcnedekdie aan het hoofd van
45,000 man uit Italië derwaarts zal gaan.
Van regeringswege is bekend gemaakt dat de betaling van de rente der
nationale leening met 1 Jan. aanst.even als vroeger, in zilver zal geschieden.
De commissiedoor den keizer benoemd om den iinantiëlen toestand
des lands te onderzoeken en daarin verbetering te brengen, vergadert twee
malen 's weeks. Tot hiertoe moet zij nog gecne middelen hebben gevonden
om de verwarring in de finantiën te doen ophouden. Waarschijnlijk sluit
zij daarbij op onoverkomelijke zwarigheden.
Men verwacht hier stellig dat de hertog van Modena afstand van de
regering zal doen.
TURKTE.
Brieven uit Konstantinopel melden dat de Franschc gezant bij de Porie
eene nota heeft ingediend, waarbij bepaaldelijk op het verleenen van toe
stemming tol doorgraving van de landengte van Suez wordt aangedrongen.
De gezanten van OostenrijkPruissenRusland en Sardinië ondersteunden
die aanvrage. De behandeling dezer nota heeft in den ministerraad eenen
hevigen twist veroorzaakt. Fuad-'pacha verklaarde dat hij zich verbonden
had het.gevraagde verlof te weigeren (natuurlijk tegenover Engeland), maar
de groot-vizier wilde de geldigheid van eene zoodanige verbindtenis niet
erkennen. Ten slotte kwam men tol het besluit de genoemde mogendheden
uit te noodigen om zich omtrent deze zaak met Engeland te verstaan.
De stemming der bevolking in de hoofdstad doet steeds voor een
opstand vreezen.
Het Journ. de Const, berigt dat de Turkschc regering ecne reliquie
van hooge waarde voor de Mohammedaansche godsdienst in bezit heeft ge
kregen. Het is een eigenhandig schrijven van den profeet Mohammed aan
de stamhoofden van Egypte, strekkende om de Kopten of christelijke bevol
king van dat land lol omhelzing van den Islam uit te noodigen. De heer
Belinwelke in den Ooslerschen oorlog eerste tolk van het Fransche leger
was, heeft in een den 10dcn Maart 1852 aan het instituut van Frankrijk
uitgebragt rapport de echtheid van dat oude perkament aangewezen cn lot
toegebragt aan den beroemden kenner der Oostersche letterkunde, den heer
Barthélemy, aan wien men de ontdekking van dat merkwaardige stuk te
danken heeft.
INCIEZOIVDEN.
EETÏ GOED BEGIN.
Herhaaldelijk wordt de noodzakelijkheid betoogd, om maatregelen te ne
men opdat geenc kinderen van jeugdigen leeftijd in dienst treden bij
fabriekanten en werkbazen. Men schijnt van de veronderstelling uit te
gaan, dat dit kwaad in hooge mate bestaat en de fabriek- en handwerk
nijverheid in dit opzigt vooral nadeelig werkt op de verstandelijke en zede
lijke ontwikkeling van het aankomend geslacht onder de mindere volksklasse.
Is dat waar?
Men kan veilig afgaan op de uitkomsten der laatste tienjarige volkstelling
en deze lot een maatstaf van den tcgenwoordigen toestand aannemenomdat
het cijfer der bevolking in 1849 met dat van 1859 weinig verschil oplevert,
In 1849 was dat cijfer 35954 en op 1° Januarij 1859 36661 zielen. De uit
komsten der aanstaande tienjarige volkstelling zullen den twijfel die overig
blijft beslissent).
In net laatst van 1849 waren bier ter stede aanwezig:
jongens meisjes
770 799 van 6 tot 8 jaren.
737 801 8 10
801 811 10 12
742 796 12 14
712 471 14 16
3762 3948
Volgens de verdere statistieke opgaven, op grond van die lelling verkre
gen, zouden er zijn:
21 jongens 2 meisjes, beneden 10 jaren
62 5 van 1012
269 69
352
cn 1554
442
436
van 10—12
12-16
76 die.in fabrieken werkzaam zijn
1672 beneden 10 jaren
382 van 10—12
344 a 1216
2432 2398 die ter school gaan.
'tSchijnt dus, dat in den regel een zeer onbeduidend getal kinderen in
de fabrieken werkzaam is beneden den leeftijd van 12 jarengelijk ook
bij onderzoek gebleken is, dat werkelijk in de meeste fabrieken weinig
kinderen van dien ouderdom worden aangetroffen.
Er is dus een groot vermoedendat een zeer aanzienlijk getal geen on
derwijs geniet, omdat uit het gemeenteverslag van 1859 blijkt, dat van
het openbaar cn bijzonder lager onderwijs niet meer gebruik maken dan
ten hoogste 1993 jongens en 1764 meisjes, zoodat er 1769 jongens en 2184
meisjes van 6—16 jaren of 1057 jongens en 1443 meisjes van 614 jaren
geen schoolonderwijs genieten.
Maar dan is liet ook waar, dat de fabriekanten en werkbazen in dienst
krijgen een zeer slecht ontwikkeld personeel, dat de eigenschappen mistom
«welig op te groeijen en tot verdere ontwikkeling te komen," bij eene zaak,
die, zoo als de nijverheid, in grondige kennis der eerste of gewone vakken
van het lager onderwijs een voornaam element vindt, om zich uit te brei
den. De nijverheid heeft dus werkelijk behoefte aan een meer bruikbaar
personeel en zij kan met regt eischen, dat er maatregelen worden genomen,
om, al was het door de invoering van ecne schooipligtigheid, het school
gaan van kinderen beneden de 12 jaren te bevorderen.
Alleen aan hendie geregeld het onderwijs in de gewone vakken van
het lager onderwijs hebben bijgewoondkan met vrucht de gelegenheid wor
den verschaft, »iot herhaling en aankweeking van het geleerde." De fa
briek- en handwerknijverheid toont daarin belang te stellen door soms zelf
daartoe aan te sporen, soms daarvoor het een en ander te koste te leggen.
De onpartijdigheid bovendien gebiedt, op grond der ervaring, te erkennen,
dat het lager onderwijs hier ter slede nog niet die vruchten onder de min-
Do voorgenomene enquête zal er toe bijdragen, dat die uitkomsten in naauvv-
keurigheid winnen.
