LEYDSCIIE
COURANT.
WOENSDAG 5 OCTOBER.
De Co want wordt MaandagWoensdag en
flijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uit Zaturdag Avond,
De Prijs der Courant is f 12 in het jaar;
de afzonderlijke Nommers worden tegen 10
Centen afgegeven.
BHVMNLANDSCHË BERIGTEN.
LEYDEN4 October.
Overeenkomstig onze mcdcdecling in dit blad van den 28s,cn Sept. jl. beeft
op gisteren, den gedenkdag van Leydens ontzet, de feestelijke inwijding:
plaats gebad van liet nieuwe gebouw voor de alhier gevestigde kweekschool
voor zeevaart. De wijzewaarop zij geschied isheeft evenzeer de ver
wachting overtroffenals het nieuwe gebouw zelf van wegc zijne bekoorlijke
ligging, eenvoudige sierlijkheid en doelmatige inrigting de algemeenc goed
keuring dermate heeft weggedragendal wjj aan stadgcnoolen en vreemde
lingen die. het nog niet bczigtigd hebbenzeer durven aanraden van de ge
legenheiddie daartpe (zie beneden dc advertentie) eerlang zal opengesteld
worden, gebruik te maken.
De inwijding naiii ten twee nrc een aanvang. Dc staatsraad-commissaris
des konings van deze provincie, de burgemeester onzer gemeente, benevens
andere burgerlijke en militaire autoriteiten en commission (Z. E. dc minister
van marine kon wegens dringende ambtsbezigheden eerst later aan de feest
viering komen deelnemen,) begaven zich toen, vergezeld van de directie en
afgevaardigden der subcommissiën uit andere steden van ons landen ge
volgd door een 150 donateurs en donatrices, uit het nieuwe gebouw, in
plcgtigen optogl naar het in de onmiddelijkc nabijheid gelegen bolwerk. Hier
werd, na eenc korte inleidende toespraak van den voorzitter der commissie,
op een gegeven signaal onder de muziek van het reg. rijdende artillerie en het
hoera der equipage en kweekelinggp,, \yaarmedc de genoodigden en een talrijke
volksmenigte, die zich rondom op het Galgewater en de Willepoortsbrug
vergaderd had, instemde, de feeslvlag gcheschen. Zij werd begroet door
den voorzitter, die vervolgens, na dc gasten uitgenoodigd te hebben om in
dc ruime en fraai versierde leerzaal van het gebouw hunne plaatsen in te
nemen, eenc rede hield over de oprigiing, hel doel en de aanvankelijke
resultaten der kweekschool, uit een philanthropise!) en nationaal oogpunt
beschouwd, alsmede over dc vestiging der nieuwe lokaliteit.
Nadat deze toespraak met belangstelling was aangehoordgaven de leer
lingen, onder de leiding van een ander lid der commissie, eenigc proeven
van hunne aan de inrigting verkregen kennis in dc theoretische en practischc
beginselen van het matrozen-vakachtervolgd door oefeningen op de kanon
neerboot en in de sloepen. En terwijl hel gros der genoodigde gasten zich
daarna verstrooide om nog eenigc bijzonderhedenhel gebouw en de inrigting
der kweekschool betreffende, in nadere oogenschouw te nemen, vcrccnigdcn
zich de autoriteiten en commission in de directiekamer om aldaar van wege
liet bestuur nog eenige inlichtingen en mededeelingcn te ontvangen aangaande
liet beheer en de administratie der kweekschool. Daarna begaven zich de
commission van het bestuur der kweekschool naar de woning van den bur
gemeester dezer gemeente, om deel te nemen aan een maaltijd, door Z. E.A.
aangeboden als een blijk van zijne persoonlijke belangstelling in de gevierde
plcgtigheid. Door dit gastmaal, dat ook werd bijgewoond door den minis
ter van marineden commissaris des konings en vele andere aanzienlijke
burgerlijke en militaire personenwerd deze feestdag waardig besloten. Ook
ditmaal maakte dc groote belangstelling, door de bh. studenten in den bloei
der kweekschool betoond, een aangenamen indruk.
Wij eindigen met de beste wenschen voor dc kweekschool, waar sedert
den korten tijd van haar beslaan niet minder dan tweehonderd knapen
van wie velen anders voor de maatschappij zouden verloren geweest zijn,
tot een nuttig echt vaderlandsch bedrijf zijn opgeleid, zoodat zij nu het
voorregt hebben van hoe jong ookreeds in hun eigen onderhoud te kun
nen voorzien. Moge zij bloeijen en nog vele goede vruchten dragen voor
onze stad en de overige plaatsen des landswaar sub-comtnissiën van baar
bestuur gevestigd zijnmaar zich dan ook verder in dc belangstelling en
krachtdadige ondersteuning van ons Ncderlandsch publick bij toeneming
verheugen 1 Uodaea" was hsJsnav JnnJcoo
Blijkens ecne hier achter geplaatste aankondiging beeft dc heer Dercksen
die reeds meermalen zijne dichtgaven aan nationale belangen dienstbaar
maakte, ook thans een dichtstuk vervaardigd, dat ten voordeclc der kweek
school zal worden uitgegeven en waarop wij de aandacht onzer lezers
vestigen.
Zondag morgen 11. hield dc Christelijke afgescheidene gemeente alhier,
die tot hiertoe in een zeer ongeschikt gebouw op dc Oude Vest bijeenkwam
voor bet eerst hare godsdienstoefening in haar nieuw kerkgebouwtussehen
de Middclstegracht en Hooigracht opgerigt, dat door netheid uitmunt en
zeer doelmatig is ingerigt. De leeraar der gemeente, ds. J. II. Donner,
sprak bij die gelegenheid voor cene talrijke schaar, waaronder ook eenc
commissie uit het gemeentebestuur, bestaande uit de bh. wethouders Stoffels
ca Olivier, eene rede uit; waarin hij, naar aanleiding van tfandd. XXIV j
vs. 14, eenc apologie hield der afgescheidene gereformeerde gemeente cu
het standpunt aanwees, dat door deze in de algemeene Christelijke kerk
wordt ingenomen. De spreker meende op gecne betere wijze dan door dc
behandeling van dit onderwerp, na een 20-jarig bestaan der gemeente, aan
dc behoeften van het oogenblik te kunnen voldoen.
Met leedwezen declcn wij mede, dat de heer J. A. Susanna eergisteren
in den vroegen morgen, na eene korlstondigè ziekte, uit ons midden is weg
genomen. Hij was en als administrateur hij 's rijks museum van natuurlijke
historie en als lid der plaatselijke school-commissic en in andere betrekkin
gen met kunde, ijver en naauwgezetheid werkzaam, zoodat zijn gemis niet
alleen door nabestaanden en vriendenmaar ook in andere kringen gevoeld
zal worden. Ook in dc letterkundige wereld is zijn naam niet onbekend:
men dankt hem o. a. ecne Levensschets van Hendrik Boic, (in der tijd
conservator aan het museum van natuurlijke historie en in 1825 met eene
wetenschappelijke zending naar Oost Indië vertrokken, doch van daar niet
teruggekeerd) 1834, de uitgave van Bilderdijk's Aanteekcningen op de öe-
dichten van Antonides1836, en eenc Levensschets van Coenraad Jacob
Temminckgeschreven voor het laatst verschenen deel Handelingen van dc
maatschappij der Nedcrl. letterkunde, van welke hij sedert 1853 lid was.
Wij kunnen niet nalaten met een enkel woord dc opmerkzaamheid
der muziekliefhebbers te vestigen op dc concerten, die morgen en overmorgen
op Zomerzorg zullen plaats hebben. Aldaar zal zich de beroemde Johannis-
berger Kapel, onder de leiding van den bier te lande zoo gunstig bekenden
directeur Julius Langenbach, doen hooren. Dit gezelschap, uit 34 toon
kunstenaars bestaande, beeft geruimen tijd in de hoofdstad vertoefd en al
daar groolcn opgang gemaakt. De dagbladen hebben daarvan bij herhaling
melding gemaakt. Vooral verwierf het orchest hoogen lof wegens dc zui
verheid, waarmede de onderscheidene stukken van het uitgebreid repertoire
werden ten gehoore gebragten ook zijdie met dc uitvoering der solo's
voor viool, klarinet enz. belast waren, maakten zich door eenc uitstekende
voordragl verdienstelijk. Ongetwijfeld zal men dc gelegenheidom een zoo zeld
zaam aangeboden muziekaal genot te smaken, niet ongebruikt laten voorbijgaan.
Uit de bij de vertegenwoordiging ingediende bégrooting voor I860
blijkt het, dat de regering bij haar voornemen blijft om het getal der hoog
leeraren in de faculteit van bespiegelende wijsbegeerle en letteren aan onze
hoogeschool met ée'n te vermeerderen. Daaromtrent wordt als toelichting
hel volgende gezegd: Reeds bij de behandeling van liet VIdc hoofdstuk der
staatsbegrooling voor 1856 werd van regeringswege voorgesteldhet hoog-
Iecraarsambt in de vaderlandsche geschiedenis en Nederlandsche taal- en let
terkunde aan de hoogeschool te Eeydcn te splitsen en voor ecrslgemcld vak
een afzonderlijk gewoon hoogleeraar te benoemen. Hoewel vele leden der
tweede kamer zoodanige splitsing allezins goedkeurdenwaren er toch ook
die daartegen bedenkingen opperden, en ten slotte werd het voorstel, schoon
met eene zeer geringe meerderheid, verworpen. De regering heeft gemeend,
dit voorstel thans te mogen herhalen. Bij de gronden, destijds voor liet
aanstellen van een afzonderlijk leeraar voor de vaderlandsche geschiedenis
aangevoerd, en die ook thans nog van alle kracht zijn, meent zij te mogen
voegendat dc ondervinding der sedert vcrloopen jaren dc wenschclijkheid
van splitsing meer en meer heeft doen gevoelenen dat bij de steeds aan
wakkerende zucht tot grondige beoefening zoowel onzer geschiedenis als
onzer taal en letterkunde, de taak voor een docent, al mogen zijne talen
ten en werkzaamheid uitstekend zijn te zwaar is geworden. Yerligting van
die laak wordt dan ook door den hoogleeraar de Yriesthans daarmede be
lastdringend verlangd, en de regering, overtuigd van de billijkheid van
dien wenscli, heeft gemeend tevens in het belang van de grondige beoefening
der beide genoemde vakken te bandelen door daartoe harerzijds mede te werken.
Betreffende de benoeming van nog een adjutor voor dc Oostersche letteren
en een prosector bij dc anatomie, wordt bet volgende aangemerktDe
meerdere uitbreiding welke de beoefening der Oostersche talen vooral in de
laatste jaren heeft ondergaan, en het meer algemeen worden van den wenscli
om van dc rijke hulpmiddelenwelke dc Leydschc bibliotheek in dit opzigt
aanbiedt, gebruik te maken, heeft de noodzakelijkheid doen gevoelen om
den hoogleeraar JuynboII eenige meerdere hulp bij zijne omvangrijke werk
zaamheden te verschaffen en hem alzoo een tweeden adjutor toe te voegen
wiens jaarwedde op ƒ800 is bepaald. Tevens is liet billijk voorgekomen,
den reeds aanwezigen adjutor eene verhooging van jaarwedde ten bedrage
van 400 toe te kennen. (Door dc benoeming van den lieer dc Goejc,
vroeger gemeld, is aan dc bovenvermelde behoefte voldaan.)
Ook aan dc beoefening der anatomie en physiologic is in den laalslcn tijd
cene uitbreiding gegeven, welke liet voor e'e'n hoogleeraar in die beide vak
ken onmogelijk maakt, zonder de vercischle hulp, zich behoorlijk van zijne
taak te kwijten. Dc hooglccraar Ilalbcrtsniamet dit onderwijs belast,
