LEYDSCHE
COURANT.
WOENSDAG 3 AUGUSTUS.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vtijdag uitgegevenDie van Maandag komt
uit Zat it rdag Avond.
De Prijs der Courant is f 12 in het jaar f
de afzonderlijke Hommers worden tegen 10
Centen afgegeven
BIXNEXL ANDSCIIE BERIGTEX.
LEYDEN, 2 Augustus.
Ter verkiezing van twee leden van den gemeenteraad zijn van de 1410
kiesbevoegden ingekomen 4148 slembriefjes.
Het getal baden in de maand Julij, aan de zwem- en badinrigting
Rliynzigt genomen, beeft 5419 bedragen.
l)e minister van oorlog zal op 22 dezer op nieuw doen aanbesteden
ile levering van 50,000 ellen inlandsch gefabriceerd tentendoek, in 5 percelen.
Van wege het ministerie van finanliën is bekend gemaakt dat, te be
ginnen met de eerstvertrekkende landmaal, de gelegenheid lot verzending
van brieven naar Nederl. Indië langs den weg van Triest wederom wordt
opengesteld. De expeditiedagenberekend op de verzending uit Amsterdam
en Rotterdam, worden vooreerst bepaald op den 6dc" en 22stc" van elke
maand met den laalsten spoortrein op Emmerik.
Uit de officiële mededeelingen namens de algcmecnc synode der Nederl.
lierv. kerk blijkt o. a. dat, volgens het rapport van het comité' voor de
zaken der evangelische gemeenten in de valleijen van Piemont, ten vorigen
jare ruime giften en bijdragen voor die gemeenten in de Nederl. lierv. kerk
zijn verzameld, en dat de vooruitziglen omtrent de evangelisatie in België
bevredigend zijn. Onder de ingekomen adressen waren er die tol afschaf
fing der tweede feestdagen strekten. De synode heeft geoordeeld aan de
verzoeken ten deze niet te kunnen voldoen. De heer S. F. van Hasselt
heeft verklaard den hem opgedragen post van secretaris der synode aan te
nemen. Onder de legaten voor het fonds ten behoeve van noodlijdende
kerken en kerkelijke personenvan welke berigt bij de synode is ingeko
men, belmoren die van mejufvrouw M. Ruys, weduwe P. Pot, te Utrecht,
/G,000, 2j pCl. inschrijving N. W. S., en van den heer W. van Os te
Botterdam ƒ1,000, 1\ pCt. als boven, en onder die aan het algemeen syno
dale weduwenfondsdie van den emeritus predikant S. Crommclinte
1,ecu warden, 1,000 vrij van successieregten. De synode uit den vurigen
wensch dat de meer gegoeden onder de hervormden in Nederland, meer
dan lot hiertoe, ook door zulke erfmakingen of schenkingen, den aanwas
en de zegenrijke vruchten dier beide heilzame inrigtingen mogen helpen
bevorderen.
Te Rotterdam zijn met het barkschip Wil helmin a van de Kaap de
Goede Hoop aangekomen 13 kinderen van emigranten, die zich daar geves
tigd hebben en fortuin hebben gemaakt. Die kinderen zijn herwaarts ge
zonden, om hunne opvoeding te ontvangen, omdat aan de Kaap nog steeds
aan een goed onderwijzend personeel gebrek schijnt te beslaan.
Met den 16dcn dezer wordt in dienst gesteld het te Uellevoetsluis lig
gende schrocfstoomschip Reinier Claeszenonder bevel van den luit. ter
zee der lsle kl. jhr. J. E. YV. F. van Raders, met bestemming naar Oost-
Indië. Voorts worden op dien bodem geplaatst de ltiils. ter zee der 2dc kl.
,jlir. ridder II. A. van Rappard, als lste officier; 11. W. Walther, en E. L.
baron van Hceckeren van VValien; de adelborst der lsle kl. II. A. M. Swel-
lengrebelde officier van gezondheid der 2de kl. T. J. Gebelde officier
van administratie der 3de kl. W. Stort Jr., en de scheepsklerk J. P. Vasseur.
Vrijdag en Zaturdag 11. had te Utrecht de tweede bijeenkomst van
kostschoolhouders plaats. Het aantal leden was sedert dc vorige bijeen
komst van 28 tol 43 gestegen. Tot leden des besluurs werden herkozen
de lib.: M. Pruim te Dokkum, tot eersten voorzitter; J. H. Kramers, op
Noorthey, lot tweeden voorzitter; A. M. Kollewijn te Amersfoort, tot
eersten secretaris; G. J. Kapteyn te Barneveldtot tweeden secretaris, en
A. Kooiman te Utrecht, tot penningmeester.
Tc Harderwijk kwamen Zaturdag avond na het avond-appèl twee mili
tairen in beschonken toestand in de kazerne. Een hunner bragttoen hij
de kamer binnentrad, aan een der reeds slapenden, eene gevaarlijke wonde
toe, zonder dat men dc reden van zijne daad kan gissen. De toestand van
bet slagtoffer, een jong en oppassend militair, is zeer bedenkelijk.
Thans is verschenen het voorloopig verslag van de commissie van rap
porteurs uit de afdcelingen der tweede kamer, over hel wetsontwerp be
treffende de concessie en de exploitatie van de Zuiderspoorwegen. Bij de
overweging van dit wets-voorstel werd de vraag gesteld, of het thans wel
tijdig ware, aan dc bekrachtiging van zoodanige veelomvattende en voor
's rijks schatkist bezwarende concessie te denken. Hierover liepen de ge
voelens zeer uit een. Vervolgens trad men in een onderzoek van de rig-
ting dievolgens de verleende concessieaan den Zuiderspoorweg zou worden
gegeven, waarbjj het aanvankelijk meer in 'talgemeen de vraag gold,
of te regt Rotterdam als uitgangspunt was gekozen, dan wel of het beter
ware geweest van Utrecht of Maarsbergen uit te gaan en dc lijn van daar
reglslreeks naar het zuiden te doen loopen. Bij de overweging van dit punt
loonde zich de meerderheid der 51 in de afdeelingen tegenwoordig zijnde
leden niet ongunstig voor de rigting die de regering thans voorstelt ge
stemd; ten deele omdat zij die rigting onvoorwaardelijk de beste keurden,
ten deele ook op grond dat het meer dan lijd werd in deze gewigtige aan
gelegenheid lol een besluit te komen, opdat eindelijk dc hand aan 'twerk
zou worden geslagen. De natuur zelve, zeiden de voorstanders der thans
verleende concessie, wijst de rigting aan waarin de hoofdtak der zuidcr-
spoorweglijn loopen moet. Let men op de landen, waarmede die spoorweg
ons in naauwer verband brengen moet, dan is voor dat verband de ligging
der beide Maassleden de meest gunstige. Zij zal ook dc strekking hebben,
om door den lijd de belangrijke, doch maar 3l te zeer geïsoleerde provincie
Zeeland op de kortste wijze met Holland in onmiddelijk verband le brengen.
Bij die voordeelen komt nog datdoor het volgen van het voorgestelde plan
de bezwaren, aan de rivierovergangen verknocht, zooveel mogelijk verme
den worden. ,i
In 't oog van vele andere leden verdiende eene van Rotterdam uitgaande
lijn volstrekt niet de voorkeur. Wilde men werkelijk een Zuiderspoorweg
tol stand brengen die aan alle behoeften voldoet, men behoorde op hel
vroeger ook dezerzijds met nadruk aangedrongen denkbeeld terug te komen
om Utrecht als centraalverbindiiigspunt der Nederlandsche spoorwegen te
kiezen, en van daar reglslreeks op 's Hertogenbosch le gaan. Van Utrecht
uit loopt de kortste weg over den lJssel naar Rheine; is de meest voordee-
lige verbinding met de spoorwegen van noordelijk Duilschland te verkrijgen.
De lijn van Utrecht naar 's Hertogenbosch is de ware hoofdlijn in ons va
derland, de stamlijn, van welker uiteinde zich zuidelijk lakken kunnen
verspreiden. Door den aanleg van zulk een spoorweg wordt naar alle kan
ten de meest volkomen verbinding tusschen dc onderscheidene deelen van
ons rjjk onderling en met het buitenland tot stand gebragt. Ook Zeeland
kan zich op eene gemakkelijke wijze daaraan sluiten en van zijne zijde
met den linker-Rhjjnoever verbonden worden. In 't belang van 's lands
defensie verdiende de lijn van Utrecht op 's Hertogenbosch zonder cenigen
twijfel de voorkeur.
Na de wisseling van denkbeelden over de aan den Zuiderspoorweg te
geven rigting, werd ook de wijze van aanleg besproken. Op nieuw ver
toonden zich daarbij ecnige voorstanders van het stelsel om de meest be
langrijke spoorweglijnen regtstreeks door den staat le doen aanleggen. Zij
bragten echter gecne nieuwe argumenten voor dit hun gevoelen te berde.
Enkele andere leden ontveinsden niet, dat de loop, dien dc zaak der spoor
wegen hier le lande nam, en dc toenemende onzekerheid, of de daarom
trent gedane voorstellen lol het gewenschle gevolg zouden leidenhen tot
het stelsel van staatsspoorwegen deed overhellen, in de hoop, dat bij de
aanneming van dat stelsel althans iels tot stand zou worden gebragt.
Ook voor zoover men met de rigting, aan den Zuiderspoorweg le geven,
vrede had, achtte men de handelwijze der regering omtrent het verlecnen
der concessie van dien weg aan de lieeren Bredius en van Sypesleyn geens
zins genoegzaam gereglvaardigd. Ook hier weder, even als bij het ver
lecnen van de concessie voor den noorderspoorweg, schijnt eene bloote keus
van personen te hebben plaats gehad en het belang des lands niet genoeg
zaam behartigd te zijn. Dat belang had toch ontwijfelbaar het openen van
gelegenheid tot mededinging gevorderd. Alleen waar zulk eene mededinging
is beproefdbestaan waarborgendat het werk op de voorwaarden zal
worden volbragt, die voor den staal het voordeeligst zijn.
Als een voorbeeld van de moejjelijk le verklaren handelwijze der rege
ring, werd liet gebeurde met de lijn van Schevcningen en 's Gravenhage
naar Gouda aangehaald. Sedert jaren werd van meer dan e'e'ne zijde de
aandacht der regering op deze lijn gevestigd. Toen in laleren tijd de vice-
president der Rhijnspoorwegmaatschappij zich de zaak aantrok en hel be
paalde verzoek deed om voor de bcnoodigde 2j- millioen eene rcntcgarantie
van den slaat van slechts 3 pCt. te verwerven, werd hem geantwoord, dat
daarin niet getreden kon worden, omdat er reeds andere aanvragen waren
gedaan. Inderdaad heeft men van onderscheidene aanvragen voor dien weg
gehoord, op geene van welke echter, zoo men wel onderrigl is, ooit eenig
antwoord ontvangen is. Daarbij heeft men zich herinnerd, dat de lloilandsciie
spoorwegmaatschappij, zoo het schijnt om den aanleg van de lijn te weren,
onder een vorig ministerie zelve de concessie gevraagd en daaraan zekere
belofte van spoorversmallingmits onder genot van een rijkssubsidie, ver
bonden had. Dat subsidie voor de spoorversmalling is toen niet verleend.
Intusschen is dan toch het doel om het werk te keer te gaan bereikt.
Thans is er sprake van het doen plaats hebben der spoorversmalling op den
Hollandschcn spoorweg op rijkskosten, en dat wel op een tijdstip nu een
I groot deel van het spoor op dien weg vernieuwing behoeft