LEYDSCHE COURANT. VRIJDAG 10 JUNIJ. De Courant wordt MaandagWoensdag en Vtijdag uitgegevenDie van Maandag komt uit Zaturdag Avond De Prijs der Courant is f\1 in liet jaar; de afzonderlijke Nommers worden tegen 10 Centen afgegeven N\ li!). RUVNENLANDSCHE BERIGTEN. LEYDEN9 Junij. De maatschappij lot Nut van 't Algemeen zal hare 75stc algemeene ver gadering openen op Dingsdag 9 Augustus, des morgens ten 10 ure, in hel kerkgebouw der doopsgezinde gemeente te Amsterdam. De werkzaamheden der vergadering zullen geleid worden door den heer mr. M. J. de Lange. De synodale commissie der licrv. kerk heeft den 28ste" Mei de werk zaamheden barer voorjaars-zittingen geëindigd. Volgens haar laatste offi cieel lierigt heeft zij, onder anderen, overeenkomstig het mandaathaar door de synode gegeven, met alle mogelijke zorg het concept-reglement ter uitvoering van art. 23 algemeen reglement, met de noodige toelichtingen, ontworpen, hetwelk alzoo aan de synode zal worden aangeboden. Ten opzigte van den somwijlen te lang gewenschten abnormalen toestand der diaconiën zal de synodale commissie, door een voorstel deswegens aan de snyodetrachten dienin den regelte doen ophouden. De Staats-Cour. van heden bevat het rapport aan den minister van binnen!, zaken van de jury benoemd voor de toekenning der rijks- en ge meenle-medailles aan in- en buitcnlandsche kunstbeoefenaren, die wegens hunne op de thans geopende tentoonstelling van schilderijen te 'sGravenhage geplaatste werken daarop aanspraak kunnen maken. Die jury bestond uit de hit. Practorius, Btichler, Mock, Steengracht d'OosterlandVis Blokhuy- zende Vos Jz. en Schulze van Houten. In dit rapport zegt de jury het volgende: Wij zijn na naauvvkeurig onderzoek en onderlinge vergelijking der verschillende verdiensten van de ten toon gestelde werken en na ernstige en rijpe overweging, welk een en ander door de even gewigtige als lee- dere belangendie aan ons waren toevertrouwdvan ons geëischt werden tot het besluit gekomen aan Uwe Exc. voor te stellen, de bedoelde me dailles aan de hierna alphabetisch gestelde kunstenaars toe te kennen, als: de rijks medailleaan de hh. II. A. de Bloeme, te 'sGravenhage; A. Wal dorp, te Amsterdam; J. Wcissenbruchte 'sGravenhage; E. Hildebraudt, te Berlijn; J. van Sevcrdonck, te Brussel, en E. Tschaggeny, ie Brussel. De gemeente-medaille, aan de lib. M. Calischte Amsterdam; W. A. van Deventer, ie Amsterdam; J. 11. L. de Haas, te Oosterbeek; L. Hanedoes, te 's Gravcnhnge; 1). F. Jamin, tc Amsterdam; J. B. Tom, te 'sGraven hage; W. Verschuur, te Haarlem; J. Coomans, te Brussel; L. de Cuyper, te Antwerpen, en C. H. D'Unker, Ie Dusseldorp. Over de gemeente Wouw (Noordbrabanl) is Zondag een hevig onwe- der losgebarsten. De bliksem sloeg in den kerktorennam een gedeelte van de spits en het schaüëndak weg, drong vervolgens naar binnen door, kwam bet voorportaal uit en trof aldaar eenige kinderen, waarvan een 14-jarig knaapje gedood werd en vier andere gekwetst zijn. Uit het Verslag van den toestand dezer gemeente, door burgemeester en wethouders aan den gemeente-raad gedaan nemen wij de volgende bij zonderheden over lloofdst. XIV. Ambachts- en fabrieksnijverheid. Omtrent den staat van het fabriekwezen over het afgeloopen jaar wordt verwezen naar het verslag der kamer van koophandel en fabrieken dat onder de bijlagen is op genomen. In verband daarmede slaan twee andere bijlagen, houdende een overzigt van de hoeveelheid manufacturen, geheel of gedeeltelijk van wolie zamengesteldwaarvan de weefaltesten bij directeuren der Leydsche balie zijn geviseerd en geregistreerd, benevens ecne opgave der voornaamste bin nen deze gemeente aanwezige fabriekenmet het aantal der daarin ge plaatste stoomwerktuigen. Het aantal der in de lakenfabrieken vervaar digde stukken laken was in dit jaar grooter dan in bet vorige jaar. Het massive getal stukken polemietenin 1853 vervaardigdis ongeveer hetzelfde als dat der vorige jaren geweest. De wollengreinen hebben vooral debiet gevonden aan het Indische leger. De wollen en zijden-damaslfabriek heeft ten gevolge der nieuwe en goedkoopere mode-artikelen een minder ruim debiet en het fabrikaat zelf wordt uit Frankrijk Oostenrijk en Engeland hier boven de behoefte ingevoerd. Daar de reederijen ongunstige resulta ten opleveren, heeft dit noodwendig invloed op het vertier der vlaggedoek- fabrieken gehad. De dekenfahrieken hebben, niettegenstaande de Lim- burgschc en Belgische concurrentie, een niet verwacht debiel gehad. De goede qualiteit der Leydsche dekens, gepaard aan de weinige variatie dei- grondstof voor dit fabriekaat, ontslaat doordien meer en meer Oost-Indische wollen gebruikt worden. De saaifabrieken werken uitsluitend voor het leger hier te lande, de marine en het koloniale leger; de fabrikalie regelt zich naar de meerdere of mindere aanvraag daarvoor. Het debiet der saaijetfabrieken is niet toegenomen. Door de buitengewone duurte van de wol is er zonder voordeel gewerkt; de prijzen, die voor het fabrikaat te bedingen waren, stonden niet in evenredigheid lot den prijs van de grond stof. De wollengarens zijn niet achteruit gegaan. De kousenfabrieken vonden ruimen aftrek; doch door dc groole concurrentie van buiten 'slands waren de fabrikanten meer tot algemeen welzijn dan tot eigen voordeel werk zaam hoewel de werkioonen niet hoog zijn. Ofschoon het tweede gedeelte van het jaar zich voor de loonspinnerijen door meer bedrijvigheid heeft geken merkt dan de eerste helft, is het geheele jaar als minder dan middelmatig te beschouwen. De katoendrukkerij cn Adrianopelroodverwerij heeft het ge heele jaar onafgebroken voortgewerktterwijl de in het vorige jaar plaats gehad hebbende vergrooting der gebouwen en het steeds toegenomen debiet van het fabriekwerk aanleiding heeft gegeven lot het maken van eenen nieuwen stoomketel van 75 paardekracht, benevens het leggen van de fon damenten voor eene nieuwe stoommachine met twee cilinders van 40 paar dekracht. Het getal der werklieden bedraagt tusschen 530 en 540. De twee watlenfabriekenwaarvan de een ook lampen- en kaarsenkaloen spint, hebben geregeld gewerkt. De perserij van vlaggedoeksaai, greinen enz. houdt zich slaande. De hoedenfabriek is steeds toenemende in uitgebreid heid en deugdelijkheid. De wol- en zijdeverwerijen hebben over het ge heel niet genoegzaam regelmatig werk, om de verwlooncn lager cn gelijk met die van het buitenland te kunnen stellen; echter dient opgemerkt te worden dat de Leydsche verweriien zich onderscheiden door solide cn goede kleuren. De kolfijsiroopfabriek werkt geregeld. De twee door stooin gedreven maroquin- en gekleurd-Iedcrfabriekcn vinden een geregclden aftrek voor hun fabriekaat. De zeemtouwerij lijmziederij en traankokerij had den een goed debiet. De vellenbloolerijen zijn op denzelfden voet blijven werken. De boezels hebben een vrij goed debiet gehad doch door de toenemende weelde onder de landliedenwordt dit artikel al meer en meer door fijnere stoffen vervangen. De behangselfabriek werkt met zeer be vredigend resultaat. De spiegel- en spiegellijstenfabriek onder de firma D. Sala en Zoon, heeft een nieuw vak ingevoerd, namelijk de machinaal getrokken lijsten en het vervaardigen van ornamenten van Carlonpierre. De tot nu toe aan deze firma verbonden fabriekalie van sommige physisehe en chemische instrumenten zal daarvan afgescheiden en, onder de firma D. A. Salauitgebreid worden. De poitenfabriek heeft onafgebroken doorge werkt. Ofschoon de meubelmakerijen den algemeenen invloed ondervon den van de mindere bedrijvigheid in het eerste gedeelte van 1858, mag de toestand over het geheel niet ongunstig genoemd worden. Veel wordt hier gewerkt voor magazijnen in andere gemeenten en provinciën, hetgeen de verklaring geeft van het groot getal (66) werkbazen. Gelijk de nijverheid hier geheel gevestigd schijnt te zijn op de lage dagloonen, zoo worden ook dc prijzen van hel fabrikaat door onder-aanbesteding zeer gedrukt cn schij nen dc verdiensten zeer matig te zijn. De tras- en pleisterfabriek is, ge lijk reeds sinls vele jaren, druk werkzaam geweest. Wat de schecpma- kerijen betreft, zoo hebben de binnenwervenzes in getal, zich goed kun nen staande houden. De laatste fabriek van zeildoek is naar België verplaatst. De stedelijke gaz-fabriek heeft ook in 1858 haar debiet steeds zien toenemen. De ijzergieterij en fabriek van werktuigen van D. A. Sehretlen en O.heeft haren werkkring uitgebreid door de oprigting eener stoomketel-makerij. In het jaar 1858 is in deze fabriek de grootste der hier te lande gemaakte gaz-houders voor de nieuwe gaz-fabriek te Rotterdam vervaardigd, welke niets te wenschen overlaat. Hij was 90 Engelsche voe len wijd, bij eene hoogte van 20 Engelsche voeten en alleen het beweeg baar gedeelte was 54000 Nederl. of 120.000 Engelsche ffi zwaar. De koninklijke Nederl. grofsmederij heeft steeds aan hare werklieden voldoend werk kunnen verschaffen. Het vervaardigen van ecne kapitale ijzeren brug over de Westerhaven te Rotterdam, en van een klokbakenschip, welke beide voorwerpen dc volkomene goedkeuring wegdroegen heeft het gebrek aan navraag om knieën en andere scheepsbenoodigdheden minder gevoelig gemaakt. Bij de rijstpeilerijdie goed gewerkt heeft, is gevoegd het malen van mout voor de branderijen. Van de vier branderijen lslc klasse, hebben er twee door verandering van eigenaars niet onafgebroken doorge werkt; de vier branderijen 6de klasse (distilleerderijen) schijnen hun debiet staande te houden. De twee hier gevestigde bierbrouwerijen schijnen meer voor- dan achteruit te gaan. De kuiperijen hebben in den regel goed kunnen doorwerkenhoezeer het getal gejjkt botervaalwerk 10,000 stuks minder is geweest dan in 1857. Ter ijk namelijk zijn aangeboden 514 stuks vaten22682 stuks J vaten 6246 stuks T', vaten. Hel minder de biet in botervaalwerk is vergoed door eene buitengemeen groole aanvraag om vaten voor ansjovis. De boekdrukkerijen schijnen op de hoogte van elders te slaan, zoowel wat uitvoering als prijzen betreft. Slechts ée'ne steendrukkerij, waaraan ook een kleur-atelier verbonden is, neemt in be langrijkheid toe en werkt ook voor de Indische bezittingen. Het debiet der zeepziederijen is toegenomen. De wolhandel was niet minder dan

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leydse Courant | 1859 | | pagina 1