LEYDSCHE
COURANT.
VRIJDAG 10 JUNIJ.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vtijdag uitgegevenDie van Maandag komt
uit Zaturdag Avond
De Prijs der Courant is f\1 in liet jaar;
de afzonderlijke Nommers worden tegen 10
Centen afgegeven
N\ li!).
RUVNENLANDSCHE BERIGTEN.
LEYDEN9 Junij.
De maatschappij lot Nut van 't Algemeen zal hare 75stc algemeene ver
gadering openen op Dingsdag 9 Augustus, des morgens ten 10 ure, in hel
kerkgebouw der doopsgezinde gemeente te Amsterdam. De werkzaamheden
der vergadering zullen geleid worden door den heer mr. M. J. de Lange.
De synodale commissie der licrv. kerk heeft den 28ste" Mei de werk
zaamheden barer voorjaars-zittingen geëindigd. Volgens haar laatste offi
cieel lierigt heeft zij, onder anderen, overeenkomstig het mandaathaar
door de synode gegeven, met alle mogelijke zorg het concept-reglement ter
uitvoering van art. 23 algemeen reglement, met de noodige toelichtingen,
ontworpen, hetwelk alzoo aan de synode zal worden aangeboden. Ten
opzigte van den somwijlen te lang gewenschten abnormalen toestand der
diaconiën zal de synodale commissie, door een voorstel deswegens aan de
snyodetrachten dienin den regelte doen ophouden.
De Staats-Cour. van heden bevat het rapport aan den minister van
binnen!, zaken van de jury benoemd voor de toekenning der rijks- en ge
meenle-medailles aan in- en buitcnlandsche kunstbeoefenaren, die wegens
hunne op de thans geopende tentoonstelling van schilderijen te 'sGravenhage
geplaatste werken daarop aanspraak kunnen maken. Die jury bestond uit
de hit. Practorius, Btichler, Mock, Steengracht d'OosterlandVis Blokhuy-
zende Vos Jz. en Schulze van Houten. In dit rapport zegt de jury het
volgende: Wij zijn na naauvvkeurig onderzoek en onderlinge vergelijking
der verschillende verdiensten van de ten toon gestelde werken en na ernstige
en rijpe overweging, welk een en ander door de even gewigtige als lee-
dere belangendie aan ons waren toevertrouwdvan ons geëischt werden
tot het besluit gekomen aan Uwe Exc. voor te stellen, de bedoelde me
dailles aan de hierna alphabetisch gestelde kunstenaars toe te kennen, als:
de rijks medailleaan de hh. II. A. de Bloeme, te 'sGravenhage; A. Wal
dorp, te Amsterdam; J. Wcissenbruchte 'sGravenhage; E. Hildebraudt,
te Berlijn; J. van Sevcrdonck, te Brussel, en E. Tschaggeny, ie Brussel.
De gemeente-medaille, aan de lib. M. Calischte Amsterdam; W. A. van
Deventer, ie Amsterdam; J. 11. L. de Haas, te Oosterbeek; L. Hanedoes,
te 's Gravcnhnge; 1). F. Jamin, tc Amsterdam; J. B. Tom, te 'sGraven
hage; W. Verschuur, te Haarlem; J. Coomans, te Brussel; L. de Cuyper,
te Antwerpen, en C. H. D'Unker, Ie Dusseldorp.
Over de gemeente Wouw (Noordbrabanl) is Zondag een hevig onwe-
der losgebarsten. De bliksem sloeg in den kerktorennam een gedeelte van
de spits en het schaüëndak weg, drong vervolgens naar binnen door, kwam
bet voorportaal uit en trof aldaar eenige kinderen, waarvan een 14-jarig
knaapje gedood werd en vier andere gekwetst zijn.
Uit het Verslag van den toestand dezer gemeente, door burgemeester
en wethouders aan den gemeente-raad gedaan nemen wij de volgende bij
zonderheden over
lloofdst. XIV. Ambachts- en fabrieksnijverheid. Omtrent den staat
van het fabriekwezen over het afgeloopen jaar wordt verwezen naar het
verslag der kamer van koophandel en fabrieken dat onder de bijlagen is op
genomen. In verband daarmede slaan twee andere bijlagen, houdende een
overzigt van de hoeveelheid manufacturen, geheel of gedeeltelijk van wolie
zamengesteldwaarvan de weefaltesten bij directeuren der Leydsche balie
zijn geviseerd en geregistreerd, benevens ecne opgave der voornaamste bin
nen deze gemeente aanwezige fabriekenmet het aantal der daarin ge
plaatste stoomwerktuigen. Het aantal der in de lakenfabrieken vervaar
digde stukken laken was in dit jaar grooter dan in bet vorige jaar. Het
massive getal stukken polemietenin 1853 vervaardigdis ongeveer hetzelfde
als dat der vorige jaren geweest. De wollengreinen hebben vooral debiet
gevonden aan het Indische leger. De wollen en zijden-damaslfabriek heeft
ten gevolge der nieuwe en goedkoopere mode-artikelen een minder ruim
debiet en het fabrikaat zelf wordt uit Frankrijk Oostenrijk en Engeland
hier boven de behoefte ingevoerd. Daar de reederijen ongunstige resulta
ten opleveren, heeft dit noodwendig invloed op het vertier der vlaggedoek-
fabrieken gehad. De dekenfahrieken hebben, niettegenstaande de Lim-
burgschc en Belgische concurrentie, een niet verwacht debiel gehad. De
goede qualiteit der Leydsche dekens, gepaard aan de weinige variatie dei-
grondstof voor dit fabriekaat, ontslaat doordien meer en meer Oost-Indische
wollen gebruikt worden. De saaifabrieken werken uitsluitend voor het
leger hier te lande, de marine en het koloniale leger; de fabrikalie regelt
zich naar de meerdere of mindere aanvraag daarvoor. Het debiet der
saaijetfabrieken is niet toegenomen. Door de buitengewone duurte van de
wol is er zonder voordeel gewerkt; de prijzen, die voor het fabrikaat te
bedingen waren, stonden niet in evenredigheid lot den prijs van de grond
stof. De wollengarens zijn niet achteruit gegaan. De kousenfabrieken
vonden ruimen aftrek; doch door dc groole concurrentie van buiten 'slands
waren de fabrikanten meer tot algemeen welzijn dan tot eigen voordeel werk
zaam hoewel de werkioonen niet hoog zijn. Ofschoon het tweede gedeelte van
het jaar zich voor de loonspinnerijen door meer bedrijvigheid heeft geken
merkt dan de eerste helft, is het geheele jaar als minder dan middelmatig
te beschouwen. De katoendrukkerij cn Adrianopelroodverwerij heeft het ge
heele jaar onafgebroken voortgewerktterwijl de in het vorige jaar plaats
gehad hebbende vergrooting der gebouwen en het steeds toegenomen debiet
van het fabriekwerk aanleiding heeft gegeven lot het maken van eenen
nieuwen stoomketel van 75 paardekracht, benevens het leggen van de fon
damenten voor eene nieuwe stoommachine met twee cilinders van 40 paar
dekracht. Het getal der werklieden bedraagt tusschen 530 en 540. De
twee watlenfabriekenwaarvan de een ook lampen- en kaarsenkaloen spint,
hebben geregeld gewerkt. De perserij van vlaggedoeksaai, greinen enz.
houdt zich slaande. De hoedenfabriek is steeds toenemende in uitgebreid
heid en deugdelijkheid. De wol- en zijdeverwerijen hebben over het ge
heel niet genoegzaam regelmatig werk, om de verwlooncn lager cn gelijk
met die van het buitenland te kunnen stellen; echter dient opgemerkt te
worden dat de Leydsche verweriien zich onderscheiden door solide cn goede
kleuren. De kolfijsiroopfabriek werkt geregeld. De twee door stooin
gedreven maroquin- en gekleurd-Iedcrfabriekcn vinden een geregclden aftrek
voor hun fabriekaat. De zeemtouwerij lijmziederij en traankokerij had
den een goed debiet. De vellenbloolerijen zijn op denzelfden voet blijven
werken. De boezels hebben een vrij goed debiet gehad doch door de
toenemende weelde onder de landliedenwordt dit artikel al meer en meer
door fijnere stoffen vervangen. De behangselfabriek werkt met zeer be
vredigend resultaat. De spiegel- en spiegellijstenfabriek onder de firma
D. Sala en Zoon, heeft een nieuw vak ingevoerd, namelijk de machinaal
getrokken lijsten en het vervaardigen van ornamenten van Carlonpierre. De
tot nu toe aan deze firma verbonden fabriekalie van sommige physisehe en
chemische instrumenten zal daarvan afgescheiden en, onder de firma D. A.
Salauitgebreid worden. De poitenfabriek heeft onafgebroken doorge
werkt. Ofschoon de meubelmakerijen den algemeenen invloed ondervon
den van de mindere bedrijvigheid in het eerste gedeelte van 1858, mag de
toestand over het geheel niet ongunstig genoemd worden. Veel wordt hier
gewerkt voor magazijnen in andere gemeenten en provinciën, hetgeen de
verklaring geeft van het groot getal (66) werkbazen. Gelijk de nijverheid
hier geheel gevestigd schijnt te zijn op de lage dagloonen, zoo worden ook
dc prijzen van hel fabrikaat door onder-aanbesteding zeer gedrukt cn schij
nen dc verdiensten zeer matig te zijn. De tras- en pleisterfabriek is, ge
lijk reeds sinls vele jaren, druk werkzaam geweest. Wat de schecpma-
kerijen betreft, zoo hebben de binnenwervenzes in getal, zich goed kun
nen staande houden. De laatste fabriek van zeildoek is naar België
verplaatst. De stedelijke gaz-fabriek heeft ook in 1858 haar debiet steeds
zien toenemen. De ijzergieterij en fabriek van werktuigen van D. A.
Sehretlen en O.heeft haren werkkring uitgebreid door de oprigting eener
stoomketel-makerij. In het jaar 1858 is in deze fabriek de grootste der hier
te lande gemaakte gaz-houders voor de nieuwe gaz-fabriek te Rotterdam
vervaardigd, welke niets te wenschen overlaat. Hij was 90 Engelsche voe
len wijd, bij eene hoogte van 20 Engelsche voeten en alleen het beweeg
baar gedeelte was 54000 Nederl. of 120.000 Engelsche ffi zwaar. De
koninklijke Nederl. grofsmederij heeft steeds aan hare werklieden voldoend
werk kunnen verschaffen. Het vervaardigen van ecne kapitale ijzeren brug
over de Westerhaven te Rotterdam, en van een klokbakenschip, welke
beide voorwerpen dc volkomene goedkeuring wegdroegen heeft het gebrek
aan navraag om knieën en andere scheepsbenoodigdheden minder gevoelig
gemaakt. Bij de rijstpeilerijdie goed gewerkt heeft, is gevoegd het
malen van mout voor de branderijen. Van de vier branderijen lslc klasse,
hebben er twee door verandering van eigenaars niet onafgebroken doorge
werkt; de vier branderijen 6de klasse (distilleerderijen) schijnen hun debiet
staande te houden. De twee hier gevestigde bierbrouwerijen schijnen meer
voor- dan achteruit te gaan. De kuiperijen hebben in den regel goed
kunnen doorwerkenhoezeer het getal gejjkt botervaalwerk 10,000 stuks
minder is geweest dan in 1857. Ter ijk namelijk zijn aangeboden 514
stuks vaten22682 stuks J vaten 6246 stuks T', vaten. Hel minder de
biet in botervaalwerk is vergoed door eene buitengemeen groole aanvraag
om vaten voor ansjovis. De boekdrukkerijen schijnen op de hoogte van
elders te slaan, zoowel wat uitvoering als prijzen betreft. Slechts ée'ne
steendrukkerij, waaraan ook een kleur-atelier verbonden is, neemt in be
langrijkheid toe en werkt ook voor de Indische bezittingen. Het debiet
der zeepziederijen is toegenomen. De wolhandel was niet minder dan