VRIJDAG 5 NOVEMBER.
li
1858.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
y t ij dag uitgegevenDie van Maandag komt
uit Zaturdag Avond
N°. 133.
v
u
De Prijs der Courant is f 12 «m het jaar
de afzonderlijke Nommers ivorden tegen 10
Centen afgegeven
B1NXENLANDSCHE BERIGTEN.
LEYDEN, 4 November. j|
Door Z. M. den koning is lol burgemeester dezer gemeente benoemd
mr. D. Tieboel Siegenbeek, thans officier van justitie bij de arrondissements-
reglbank alhier.
Bij kon. besluit van 31 Oct. is aan J. A. Kolff, op zijn verzoek, eervol
ontslag verleend als 2Je luitenant bij de dienstdoende schutterij alhier, we-
geus verandering van woonplaats.
Wij vernemen, dat in de zitting der vereenigde vergadering van Rijn
land, op 23 Oct. jl. gehouden, ter tafel is gebragt een request van mr. 1'.
L. F. lllussé, waarbij hij verzoekt, dat de vergadering art. 20 van het in
de zitting van 21 Sept. jl. aangenomen Reglement van Orde in dier voege
wijzige, dat de ingelanden steeds tot bijwoning der zittingen dier vergade
ring toegelaten zullen worden, behoudens uitzondering voor de behandeling
van eenig bepaald onderwerp door de meerderheid te maken. De requestrant
herinnert daarbij dat hij in de zitting van 21 Sept. jl.als hoofdingeland-
plaatsvervanger den hoofdingeland van zijn district vervangende, op hetzelfde
art. een amendement voorstelde, heigeen strekte om, behoudens gelijke uit
zondering, de zittingen in het openbaar te houden, zijnde zulks, naar zijn
inziennoodig zoowel om aan het nieuwe regeringsstelsel goede werking te
verschaffenals om aan het bestuur het vertrouwen der ingelanden en daar
door kracht te verzekerendat de door hem voor dat voorstel aangevoerde
gronden geene wederspraak in de vergadering vonden, doch dat er slechts
twee met elkander strijdige nevengronden aangevoerd werdenwelke tot
afstemming door 11 van de 20 stemmen schijnen te hebben geleid, namelijk:
1°. de meening dat toch van de openstelling der deuren geen gebruik zou
worden gemaakt, en 2°. de vrees, dat van haar een te veelvuldig gebruik
gemaakt zou worden, namelijk ook door hen, die geen ingelanden zijn,
en mitsdien geacht moeten worden geen belang bij de te behandelen zaken
te hebben, llij geeft daarbij verder te kennen, dat de aanleiding tot
laatstgenoemde vrees zeer goed schijnt weggenomen te kunnen worden zon
der aan het nul der openbaarheid te schadenen wel door den toegang lot
de vergadering alleen open te stellen voor de ingelanden; dat ecne wijzi
ging van zijn vroeger voorstel in dien geest schijnt te slrooken zoowel met
hel verlangen der vóórstemmers als met dat van een deel ter tegenstem
mers; en dat hijgeen lid der vergadering zijnde, maar slechts als
plaatsvervanger geroepen om een lid bij diens afwezigheid te vervangen,
gemeend heeft gebruik te moeten maken van het regtdat aan hemgelijk
aan ieder gewoon ingeland toekomt, om de vergadering te verzoeken art. 20
van het reglement van orde in dien geest te wijzigenhetzij overeenkomstig
eene door hem aangegeven redactie van dat art. hetzij overeenkomstig zoo
danige andere als de vergadering beter mogl achten. De vergadering heeft
de behandeling van dit onderwerp hij gebrek aan lijd tot de eerstvolgende
zitting uitgesteld.
Gisteren avond vereenigden zich cenige leerlingen der bouwkundige school
van het alhier gevestigde genootschap Mathesis Scienliarum Genitrix in de
vergaderkamer van het bestuur, ten einde, gelijk dit vroeger door het bestuur
was geschied, aan den hoofdonderwijzer in de bouw- en doorziglkunde, den
heer J. W. Schaap, een blijk van belangstelling te geven in het voorregt
dat hem op den 14Jen Oei. jl. te beurt vielvan gedurende 25 jaren met het
onderwijs in die vakkeu te zijn belast. Hunne hartelijke en ongekunstelde
taal, bij monde van den jongeling II. de Vroede, maakte een aandoenlijken
indruk op den onderwijzer en op hen die daarbij tegenwoordig waren, om
dat zij getuigde van de hoogachting en innige verkleefdheidwaarmede de
leerlingen ten zijnen aanzien vervuld waren; terwijl lot een blijvende herinne
ring een smaakvol geschenk in zilver met een toepasselijk opschrift namens
aide leerlingen dier school den ijverigen en bekwamen man werd aangeboden.
In den nacht van Dingsdag op Woensdag, omstreeks half 2 ure, ont
stond alhier brand ten huize van den varkenslagter F. Halderiet, in de
Maarsmansleegen wel in het achterste gedeelte der woning, alwaar ecne
groole hoeveelheid turf lag opgestapeld. De brandweer was ook nu weder
terstond op de been en het mogt haar na eenige inspanning gelukken den
brand te stuiten. Gelijk reeds meermalen het geval is geweest, zag men
ook bij deze gelegenheid een aantal studenten ijverig deelnemen aan de
werkzaamheden der spuitgasten.
In ons vorig nommer meldden wij dat het in de afgeloopen maand juist
25 jaren geleden was dat prof. Geel de betrekking van eersten bibliothecaris
aanvaardde. Wij haasten ons mede le-declen dal de aanvaarding in de maand
November plaats had. Doch het was in de maand October, en wel die van
1822dat de heer Geel de betrekking van tweeden bibliothecaris aanvaardde
in welken rang hij aan den bibliothecaris prof. van Voorst was toegevoegd.
De commissie in Zuidholland tot liet afnemen van de examens, volgens
de wet op het lager onderwijs, heeft hare tweede zitting, sedert de invoe
ring der nieuwe wet, gehouden van 25 Oct. lot en met 2 Nov.
De uitslag is geweest als volgt: A. In de vakken van het gewoon lager
onderwijs: hoofdonderwijzers (11 candidalen), toegelaten 8; hoofdonderwij
zeressen (2 cand.), 1 toeg.; hulponderwijzers (50 cand.), toeg. 28; hulp
onderwijzeressen (12 cand.), toeg. 9. D. In de vakken van het meer uit
gebreid lager onderwijs: a. voor hel onderwijs in de beginselen der kennis
van de levende talen: in de Fransche taal: onderwijzers(29 cand.). toeg. 18;
onderwijzeressen (8 cand.), toeg. G; in de Engelsche taal: onderwijzers (10
cand.), toeg. 4; onderwijzeressen (2 cand.), toeg. 1; in de Iloogdnilschc
taal: onderwijzers (8 cand.), toeg. 5; onderwijzeressen (5 cand.), toeg. 2;
b. voor het onderwijs in de beginselen der wiskunde: onderwijzers (30 cand.),
toeg. 1G; e. voor het onderwijs in de landbouwkunde: onderwijzers (2 cand.),
toeg. 1; d. voor het onderwijs in het teekenen: onderwijzers (1 cand.), af
gewezen 1; e. voor het onderwijs in de handwerken voor meisjes: onder-
wijzeressen (2 cand.), toeg. 2. C. Voor het verder voortgezet onderwijs,
volgens art. 72 der wet: a. in de levende talen: Fransch: onderwijzers (7
cand.), toeg. 3; onderwijzeressen (1 cand.), afg. 1; Engelsch: onderwijzers
(5 cand.), toeg. 1; onderwijzeressen (1 cand.), afg. 1; Iloogduitschonder
wijzeressen (1 cand.), afg. 1; Italiaanschonderwijzers (1 cand.), toeg. 1;
b. wiskunde: onderwijzers (2 cand.), afg. 2; c. natuurkunde: onderwijzers
(2 cand toeg. 2.
Ten opzigte van liet examen der hulponderwijzers wordt aangemerkt,
dat hoewel de verhouding lussclien het getal der toegelalene en der afge
wezene gunstiger is geweest dan in Junjj, dit examen echter geen bewij
zen van vooruitgang heeft opgeleverd. Vooral liet de kennis der geschie
denis bij de meesten veel te wenschen overig: velen hadden van geene andere
geschiedenis dan van die des Vaderlands eenig werk gemaakt, ook met de
taalstudie was hel te dikwerf slecht gesteld. Daarentegen mag het niet
onvermeld blijven, dat onderscheidene der candidalen zeer voldoende blijken
gegeven hebben van bekwaamheid in de vakkenwaarvan de kennis thans
gevorderd wordt. Vooral in de eersie beginselen van de kennis der natuur
streefden sommigen hen op zijde, die zich voor het examen tot hoofdon
derwijzer hadden aangemeld.
Het examen voor het verkrijgen der acte als hoofdonderwijzer was verre
van onbevredigend, vooral als men bedenkt, dat de leeftijd der candidaten
die is, waarop hier te lande de geschiktheid tol zelfontwikkeling eerst
pleegt aan Ie vangen. Doch het is betreurenswaardig, dat zelfs bij hen
zich nog de gebreken openbaarden, die aan zoo velen der hulponderwijzers
ie verwijlen zijn; veelal faalden zij in de taalkundige ontleding, omdat zij
geen helder begrip hadden van de beleekenis der woorden enkelvoudmeer
voud, naamtrap, wijstijdpersoon enz. Rij het onderzoek naar hunne
kennis in het gewiglige vak van ouderwijs en opvoeding bleek hel te
dikwijls, dat zij, ja gewoon waren om eene goede leerwijze te volgen,
doch zonder er de gronden van te kennen. Veel liet ook hetgeen zij van
de verhevener kennis der taal wisten te wenschen overvelen konden geen
dichtstuk behoorlijk voorlezen, omdat zij met de versmaat onbekend waren,
en dus korte lettergrepen lang uitspraken. Hunne bekendheid met de voor
naamste voortbrengselen van onze letterkunde was ook zeer gering; het
bleek maar al te zeer, dat de meesten nooit een klassiek werk geheel gele
zen hadden maar hunne wetenschap uit bloemlezingen hadden bijéénvergaderd.
Even als de vorige maal was het examen in de vreemde talen het minst
bevredigend van allenvooral was er onder hendie zich voor het verkrij
gen der acte voor het onderwijs in de Fransche taal hadden aangemeld,
een groot gemis aan juiste schatting van hunne eigene kennis ie bespeuren.
Ook bij de examina in de Engelsche taal is hel maar al te zier gebleken,
dat velen zich geen denkbeeld gevormd hadden van hetgeen de onderwijzer
omtrent het taaleigen en de taalregels behoort te weten, om zijne leerlingen
op hel verschil lussclien de taal, die zij kennen en die zij moeten leeren
opmerkzaam te maken.
Het examen in de wiskunde heeft niet de gunstige uitkomsten gehad, die
het vorige had opgeleverd. Zijdie voor het onderwijs in de beginselen
zijn onderzocht, hebben, in hel algemeen gesproken, meer blijken van be
kwaamheid in de meetkunde dan in de algebra gegeven.
Voor het geven van verder voortgezet onderwijs in de natuurkunde is het
examen zeer bevredigend geweest.
Door den minister van oorlog is bepaald, dal de officieren van ge
zondheid van de regimenten infanterie wederom dit jaar in het paardrijden
zullen worden geoefend. Gemelde oefeningen zullen aanvangen den 15jcu
dezer en eindigen den l6len April 1859.
Uit Haamslede (Zeeland) wordt gemeld dal Vrijdag 11. aldaar de be
manning aankwam van een Engelsch vaartuig, de Australia, met slcenko-