LEYDSCHE
COURANT.
1858.
VRIJDAG 2 JULIJ.
De Courant u-ordt Maandag, Woensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uit Zaturdag Avond.
De Prijs der Courant is f 12 in het jaar
de afzonderlijke Hommer s tv orden tegen 10
Centen afgegeven.
BINNENLANDSCHE BEHIGTEN.
LEY DEN, 1 Jul ij.
Gisteren avond is de eerste haringjager te Vlaardingen aangekomen, aan
brengende 38 ton. Reeds ten 10 ure werden de gewone geschenken aan
Z. M. den koning en de leden van hel koninklijk gezin aangeboden, lieden
morgen ten half zes ure werd de nieuwe Vlaardinger haring voor de koop
lieden verkrijgbaar gesteld. De haring heeft den aanzienlijken prijs van
600 per ton opgebragt.
jjaar men verneemt is het herigt, dal de lloll. spoorwegmaatschappij
voornemens zou zijn pleiziertreïnen voor den werkenden stand te doen
loopen, van allen grond ontbloot. Rij het bestuur van die maatschappij
werd daaraan niet gedacht.
In den nacht van üingsdag op Woensdag is er in een' lakenwinkel
aan het Oud-Delft te Delft (lusschen de Pepersteeg en de Boterbrug) brand
ontstaan, waardoor het geheele huis binnen een uur geheel is afgebrand.
De belendende huizen zijn zwaar beschadigd. Gelukkig, dat de brand nict
is overgeslagen op een pakhuis van krullen en spaanders, achter het afge
brande huis gelegen, want alsdan waren de gevolgen niet te berekenen
geweest. In dezelfden nacht is ook te Rotterdam een onbewoond pand in
de Jullerstraat afgebrand. Gelukkig was men ook dien brand spoedig mees
ter. want de pakhuizen, aan het gebouw grenzendewaren met ontvlambare
goederen gevuld.
Eergisteren werd te Amsterdam in de doopsgezinde kerk eene open
bare les gehouden der kweekelingen van het doofstommen-instituut te Gro
ningen. Hel waren die kweekelingen, die of te Amsterdam te huis be
hoorden of door die stad moesten reizenom de vacantie te huis door te
brengen. De afgelegde proeven van bekwaamheid in de gebarentaalhet
schrift en de spraak waren verrassend en ieder die deze les had bijgewoond
verliet het kerkgebouw, ten hoogste voldaan over hetgeen hij gezien en ge
hoord had en de bede in het hart dat vele weidenkenden in Nederland zich
mogtcn vereenigen om hel duurzaam beslaan van deze zoo hoogst nuttige
inrigting te verzekeren.
Dct tweede Nederl. nijverheids-congres zal op 22 dezer te Utrecht in
het gebouw van kunsten en wetenschappen worden gehouden. Hel zal in
vier afdeelingen gesplist worden: 1°. landbouw; 2". kunsten, handwerken,
fabrieken en trafieken; 3°. koophandel, zeevaart en visscherijen en 4°. volks
huishoudkunde en statistiek. Van 19 Julij tot 2 Augustus zal er in ge
noemde stad levens eene prov. tentoonstelling van nijverheid plaats hebben.
Eergisteren hield het prov. Utrechtsch genootschap van kunsten en
wetenschappen de 85sle algemeene vergadering. Bij die gelegenheid is aan
dr. W. Bisschop het eermetaal uitgereikt, wegens zijne verhandeling over
Justus van Effenin het vorige jaar bekroond. Door het bestuur is het
honorair lidmaatschap aangeboden aan de bh. mr. C. van Marie, jhr. nf.
D. J. van Ewyck .van de Bildt en jhr. mr. II. II. Roëll. De beide cerslge-
noemden verklaarden zich echter bereid om als leden van het bestuur hunne
funcliën te blijven vervullen. Tot gewone leden zijn benoemd de hh.
E. Bloembergen, te Leeuwarden; m>'. W. W. Buma, te Leeuwarden; dr.
P. Epkemate Amsterdam; W. J. Hofdijk Jbsz.te Amsterdam; dr. P. J.
Holman, te Edam; mr. J. Ivappeyne van de Coppcllo, te 'silage; dr. J.H.C.
Kern, te Utrecht; L. Lamie, te Utrecht; mr. J. S. Lotsy, te 'sllage; mr.
C. Th. baron van Lynden van Sandenburg, te Utrecht; J. F. G. Meijer, te
'sllage; dr. A. C. Oudemans Jr., te Utrecht; dr. W. Overdnyn, te Delft;
dr. N. W. P. Rauwenhoflf, te Utrecht; dr. C. C. Roëll, te Dordrecht; dr.
D. Terpstra, te Gouda; mr. II. Verloren, te Amersfoort; dr. A. J. Vilringa
te Enkhuizen, en A. C. van Woerden, te Utrecht.
Te Arnhem had Maandag 11. een voorval plaats, dat schromelijke ge
volgen had kunnen hebben. Het rijlnig van den commissaris des konings,
graaf van Limbing Stirum, waarin deze benevens drie dames gezeten was,
moest in de Bakkerstraat voor een ander rijtuig wijken, bij welke gele
genheid een der leidsels braken de paarden doorgingenwaarop de graaf
uit het rijtuig sprong, doch gelukkig geen letsel ontving. De paarden wer
den spoedig tol staan gebragl door de krachtdadige pogingen van den heer
Dictz, controleur van de goudwaarborg. De dames kwamen mede met den
schrik vrijterwijl de beide bedienden die ook van het rijtuig gesprongen
waren, geen letsel bekwamen.
Maandag 11. had er te Nijmegen in den winkel van den lieer S.
instrumentmaker en handelaar in jaglbehoeflen, in de Broederslraateene
kruidoLilplofifing plaats, die een zoo hevigen schok veroorzaakte, dat de
zoldering van den winkel is losgerukt, de vensterglazen van de naast eu
over staande huizen zijn gesprongen en zelfs een voorbijganger op de straat
werd nedergeworpen. De brand, welke op de ontploffing volgde, werd
spoedig gebluscht. Alles in den winkel is vernield. Gelukkig hebben daarbij
geene bijzondere ongelukken plaats gehad; alleen de heer S. en zijn zoontje
zijn gekwetst. Men schrijft liet ontslaan der ontploffing toe aan een vonkje,
dal bij bet slaan van een vuurstaal op een percussion zou zijn gevallen.
Uit Assen meidt men, als een bewijs van de prijsvermindering van
'iet vee, ten gevolge van het gebrek aan voeder, dat iemand in het vcr-
loopen najaar eene koe heeft gekocht voor ƒ143, die bij op de Dievcrder
markt weder voor 75 heeft moeten verkoopen, en dat de aankooper deze
i'koe mede uil gebrek aan voeder moetende verkoopen, op de jaarmarkt te
j> Bcilen daarvoor slechts ƒ45 heeft kunnen bedingen. Op deze koe is dus in
8 maanden tijds bijna ƒ100 verloren.
Win regeringswege is thans aan de leden van de tweede kamer der
staten-generaal medegedeeld het verslag over de verriglingen van het arm
bestuur over 1856. Dit stuk is zeer uitvoerig (92 folio bladz.) en wordt
door bijvoeging van 16 stalen toegelicht. Vooral wordt daarin de werking
van de wet van 28 Jur.ij 1854 nagegaan en betreffende de provincie Zuid-
holland vinden we er o. a. hel volgende aangeleekend:
Ged. Staten erlangen meer en meer de overtuiging, dat, ten gevolge van
liet verschil tusschen liet burgerlijk en het kerkelijk domicilie van onder
stand en het restilutieslelselde werking der wet minder gunstig is te
noemen dan zij zich aanvankelijk bij hare invoering hadden voorgesteld.
Door dat een en ander wordt het doel der wet, om de armenverzorging
zooveel mogelijk aan de kerkelijke en bijzondere instellingen over te laten,
groolendeels verijdeld, daar vele kerkelijke armbesturen de armen, die in
hun ressort wonen en aanspraak op hunne ondersteuning hebben, afwijzen
omdat zij door geboorte, naar de wet, elders domicilie van onderstand
hebjien, ten gevolge waarvan die ondersleuning komt ten laste van burger
lijke besturen. Bet verschil lusschen het burgerlijk en het kerkelijk domi
cilie van onderstand zou geen groot bezwaar opleveren, indien de kerke
lijke armbesturen slechls de kerkelijke reglementen naleefden en zich niet
daaraan ten aanzien der elders geborenen onttrokken; doch dit laatste is
maar al te veel het geval, getuigen de klaglen deswege voorkomende in de
verslagen van 48 gemeentebesturen. De kerkelijke armbesturen toonen zich
door de erlangde vrijheid opgewekt, niet zoo zeer om de leden hunner ge
meenten pliglmatig te bededen, als wel om zich, door liet bedanken voor
subsidie uil de gemeentekassen, van de burgerlijke besturen geheel onafhan
kelijk te maken. Daardoor ontbreekt het velen aan de middelen om aan
al de armen, die zich volgens de kerkelijke reglementen bij hen aanmel
den, onderstand te verleeiienterwijl zij zich geene voldoende moeite geven
om, door het opwekken der liefdadigheid hunner geloofsgenootendaartoe
in de gelegenheid te worden gesteld, maar in de eerste plaats de elders
geborenen naar de burgerlijke armenverzorging verwijzen. Een groot deel
der gemeentebesturen klaagt dat hel aantal armendie elders dan ter
plaatsedoch ten laste van hun domicilie van onderstandworden onder
steund, op onrustbarende wijze vermeerdert. Vele voorbeelden daarvan
hebben ten gevolge dat de kerkelijke armbesturen, die welligt, bestonden
die voorbeelden niet, de kerkelijke reglementen zouden hebben nageleefd,
ziende dat de gemeente waar zij gevestigd zijn wordt bezwaard met kosten
die elders aanwezige kerkelijke armbesturen hadden behooren te dragen
zich wederkeerig onttrekken aan de ondersteuning van elders geboren lede
maten, ten einde de ingezetenen hunner gemeenten geene dubbele lasten te
doen dragen. De gesubsidieerde kerkelijke armbesturen zijn, naar het oor
deel van gedep. staten, lot dal onttrekken gehouden, omdat de gemeente
besturen niet zouden kunnen toestemmen dat gelden, uit de gemeentekas
verstrekt, worden gebruikt ter ondersteuning van volgens de wel elders
armlastige armenterwijl die besturen zelve worden aangesproken tot terug
gaaf van het elders uilgegcvene ter ondersteuning der armendie in hunne
gemeente domicilie van onderstand hebben. Ook gedep. staten beamen het
door 18 gemeentebesturen uitdrukkelijk geuit verlangen, dat hel domicilie
van onderstand geregeld worde in overeenstemming met de kerkelijke regle
menten en hoewel zij zich de bezwaren eu moeijelijkhedendie ook daar
aan eigenaardig verbonden zijn, niet ontveinzen, meenet', zij echter, dat
die ruimschoots zouden worden opgewogen door liet vervallen der tegen
woordige bezwaren.
Uit de tabellen blijkt, dat er in 1856 waren 4930 instellingen, strek
kende ten behoeve of tot het verzorgen der armen. Het cijfer der bedeel
den beliep 558,361, staande tol de bevolking in 1856 als 169 30/100 tol
1000. De onderstand in geld bedroeg 2,588,264.71)in geldswaarde
6,211,867.49)-.
Het is eene bekende zaak, dat de auteurs in bijna alle landen van
ons werelddeel in eene cenigzins vijandige houding staan tegen over de
boekhandelaars-uitgevers. Zelden toch gebeurt het, dat de laaisten de ver-
