LEYDSCIIE
COURANT.
1857.
"VRIJDAG 14 AUGUSTUS.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegeven» Die van Maandag komt
•uit Zaturdag Avond
De Prijs der Courant is ƒ12 in het jaar;
de afzonderlijke Nommers worden tegen 10
Centen afgegeven
BINNENLANDSCHE BERIGTEN.
LEYDEN, 13 Augustus.
Dezer dagen is bier ter stede geopend het instituut voor Iloogcr On
derwijs van den lieer de Raadt, waarvan het Prospectus voor ecnigen lijd
algemeen verkrijgbaar is gesteld bij P. N. van Kampen te Amsterdam.
Blijkens dat geschrift berust het plan dezer inrigting op de mccning, dat
de 17- en 18-jarige leeftijd voor vele jongelingen behoeften wekt, die niet
meer door ecne voorbereidende school en nog niet door ecne Universiteit
naar bchooren vervuld kunnen wordenen dat mitsdien eene eigene naar
die behoeften berekende instelling voor den genoemden leeftijd werischeiijk
is. liet denkbeeld is nieuw en verdient behartiging. Eene afzonderlijke
leiding voor lien, die het Gymnasium afgeloopen hebben maar nog niet rijp
zijn voor de Universiteit, is niet af te keuren. En als men het huis, het
ameublement en den fikschen opzet dezer onderneming ziet, kan men zich
niet verwonderen, dat er bemiddelde ouders zijn, die voor hunne zonen de
opofferingen doen, welke de aard der inrigting onvermijdelijk cischt. Al
gemeen slaal men deze met belangstelling gade en men wacht slechts den
gang af, dien zij in de eerstvolgende maanden nemen zal, om zich eene
opinie te vormen omtrent het verbanddat er ontstaan zal tusschcn haar
onderwijs en het Propaedeulischc der lloogeschool.
Eergisteren is te Amsterdam de 73ste algemecnc vergadering gehouden
van de Maatschappij Tol Nul van 't Algemeen. De Voorzitter, Ds. J. G. de
Hoop Scheller, hield ter opening eCne toespraak, waarin hij hel echte
nationale, hel zuiver Nederlandsche karakter der Maatschappij aantoonde.
De Algemeene Secretaris, Mr. P. G. M. van Hees, las het verslag omtrent
den staal der Maatschappij waaruit bleek, dal hel aantal barer leden thans
is: 13611 contribuerende en C92 honoraire, te zamen 14303 (in hel vorige
jaar was dit 14393). liet aantal departementen is verminderd met 3, ver
meerderd met 5 nieuw opgcriglc, waardoor alzoo hel aantal departementen
thans is 31(5. De slaat der geldmiddelen is geruststellend. De rekening en
verantwoording werd goedgekeurd; de ontvangst bedroeg 77,009.92de
uilgaaf ƒ39,637.39, batig slot ƒ37.432 03. Aan 50 personen zijn zilveren
medailles uitgereikt wegens edelmoedige bedrijven. 38 departementen zijn
ondersteund, voornamelijk ter bevordering van het onderwijs in zang, gym-
naslie, werktuigkunde enz. Bij de onderscheidene departementen bestaan
ruim 250 bibliotheken.
Tot nieuwe bestuurders zijn gekozenin plaats van de aftredenden Hoeren
S. Muller en J. van Gilse, de Hoeren J. Brester en P. N. Muller. Tol
Voorzitter voor hel volgende jaar is gekozen de lieer W. C. Mees.
De schrijver van het opstel over gezondheidsleer, waaraan een aceessit
was toegewezen, is gebleken te zijn de lieer J. N. L. Bax, Med. Dr. te
Nijmegen. Van zijn stuk kan echter door de maatschappij geen gebruik wor
den gemaakt. Op de ten vorigen jare uitgeschreven prijsvragen is geene bc-
krooning gevolgd. Een der onderwerpen: over hel lager onderwijs in verband
met de bestemming der leerlingen, wordt op nieuw uitgeschreven. Omtrent
een ander: over de voortbrengselen van Ned.-Indië, waarop e'e'n antwoord
was ingekomendat wel niet bekroond kon wordenmaar toch veel goeds
bevatte, is besloten, dat het hoofdbestuur in overleg trede met den schrij
ver, als hij zich zal bekend gemaakt hebben, ten einde van zjjn arbeid in
hel geheel of bij gedeelten gebruik te maken.
Bij stemming zijn als nieuwe prijsstoffen gekozen
I. liet schoolverzuim, sialislisch aangewezen in zijnen omvang, vermoe
delijke oorzaken en de meest gepaste middelen tot herstel.
II. Beknopte handleiding of lees- en leerboek voor de waterbouwkunde.
III. Beschouwingen op hel gebied der staathuishoudkunde, inzonderheid
ten aanzien van: waarde, kapitaal en rente, crediet, actienhandelloterij,
Belasting enz.
IV. Eene opgave en beschrijving van die nijverheidstakken, welke zon
der belangrijk kapitaal en zonder zamenwerking van velendoor enkele
«personen kunnen gedreven worden en daardoor geschikt zjjn om aan de
behoeftige volksklasse in Nederland eenig middel van bestaan te verzekeren.
V. Een betoog van de meerdere bekwaamheid en geschiktheid der vreemde
boven de inheemsehe handwerkliedenmet eene opgave van de handwerken
en bedrijvenwaarin dit verschil het meest ziglbaar isen eene aanwijzing
van de wegen en middelen lot verbetering.
VI. Landverhuizingwaarom werwaarls wie hoe met welke
kans? Een volksleesboek in den trant van Robinson Crusoe.
Gisteren zijn de werkzaamheden voortgezet. Na uitvoerige beraadslagin
gen werd besloten om het adres aan den Koning, over de vrijmaking der
slavenmede aan de beide Kamers der Staten-Generaal te zendenaan het
hoofdbestuur overlatende op welke wijze dit zal geschieden. Daarna kwam in
behandeling een voorstel van hel Hoofdbestuur, over het houden van voor
lezingen in den schoot der departementen van de maatschappijover geschie
denis, landhuishoudkunde en natuurkundige wetenschappen. Besloten eene
commissie te benoemen lot onderzoek in hoeverre dit plan uitvoerbaar is.
liet voorstel van hel dep. Groedc, om art. 110 der wet, betreffende liet
verleenen van geldelijke ondersteuning, te wijzigen, werd verworpen. Na
een kort woord van den Voorzitter werd de vergadering gesloten.
De Vereeniging lot bevordering der belangen van den Boekhandel hield
Maandag II. hare algemeene vergadering te Utrecht. De Voorzitter, de lieer
A. C. Kruseman, uit Haarlem, opende die bijeenkomst met eene hartelijke
toespraak. Na de aanneming van 27 nieuwe leden werden twee belangrijke
verslagen tiitgebragt namens de commission »loL verspreiding der voort
brengselen van den Nederlandschen Boekhandel in het Buitenland," en
lol het doen zamenslellen van een naar de verschillende vakken van weten
schap gerangschikt zaakregister op de Alphabelische naamlijsten van boeken."
Daarna werd o. a. overgegaan tot de beraadslaging over de voorstellen lot
herziening van het Reglement voor de Vereeniging, waarbij men onderling
is blijven handhaven liet regt van vertaling van boeken uit den vreemde,
en wel voor den lijd van 10 achtereenvolgende jaren.
Uit Zevenhuizen (prov. Groningen) wordt gemeld, dat zich aldaar een
grijsaard bevindt, VV. Wouters genaamd, oud 95 jarendie nog het volle
bezit zijner zintuigen heeft, en vader, grootvaderover-groolvader en over-
over-grootvader is over een 90-lal personen.
Uit Tilburg wordt gemeld dal aldaar een volslagen gebrek aan water
heerscht, dal zeer nadeelig werkt op den gang «der fabrieken aldaar. Twee
daarvan hebben reeds moeten ophouden met werken en nog anderen zullen
moeten volgen. Het Gemeentebestuur heeft het gebruik van water uit de
stads pompen om te schrobben moeten verbiedenterwijl in de verschillende
kerken de gebruikelijke gebeden voor den regen gedaan worden.
Te Enschede' is eene collecte gehouden voor de ongelukkige bewoners
van de Pruissische stad Vreden, die ƒ350 opbragt.
In de Boeren-Goudmijn leest men het volgende: De aardappelen
kwamen in 1583 naar Europa. Na 53 jaren brak de aardappelziekte uit,
en vernietigde de hoop der landbouwers, en na 80 jaren waicn de aardap
pelen reeds zoo ontaarddat er niet eens zaad kon gewonnen worden. In
het jaar 1696 bragten de Spanjaarden weder goede zaden uil Peru, welke
45 jaren lang gezonde aardappelen opleverden. Later werden evenwel ook
deze ziek en in het jaar 1779 was die ziekte zoo ver gevorderd, dat men
de verkregen zaden ook niet meer gebruiken kon. In liet jaar 1797 brag
ten de Engelschen nieuwe zaden naar Europa, maar eerst in 1802 en 1803
vonden deze ecne eigenlijke verspreiding in Duitschland, en zijn van dat
oogenblik af gemeen goed voor alle volkeren geworden. Vijftig jaren later
viel de aardappelziekte met vernieuwde hevigheid in, die eerst in het jaar
1856 is verminderd. Hieruit zou hel bijna sehjjncn, alsof de aardappelen
elke 50 jaren aan ziekte onderhevig zijn.
Omtrent het dezer dagen van Rotterdam naar de Kaap de Goede
IIooii vertrokken barkschip Joan, Kapt. Laseur, leest men in de R. Cour.
het volgende: Met dit schip vertrokken 57 jongens en 14 meisjes, af
komstig uit de provinciën Noord- en Zuidholland, Utrecht, Gelderland en
Overijssel. Behalve deze jonge liedenwaarvan de jongens van 12 tot 16
jaar, en de meisjes van 11 lol 13 jaar oud zijn, en die zich vrijwillig en
met toestemming hunner ouders hadden aangemeldhebben zich ook nog
andere passagiers aan boord van gezegd vaartuig met bestemming naar de
Kaap de Goede Hoop ingescheept, zoodat het geheeie aantal, groot en
klein, 118 personen bedraagt. Van de 3Jc klasse zijn de mannen en jon
gens, en de vrouwen en meisjes in twee afzonderlijke gedeelten van het
tusschendck gehuisvest. Voor het houden van opzigt over de kinderen,
voor het dagelijksch onderwijs en de godsdienstoefening is door de Commissie
door de keuze van geschikte personen gewaakt. Voor bezigheid en voor
uilspanning, voor lectuur van verschillenden aard, en voor onderscheidene
soorten van spelen is ook ten behoeve der kinderen gezorgd. Een bekwaam
Scheepsdoetór bevindt zich onder anderen aan boord. Den 4den dezer is
de Joan uil Ilellevoelsluis in zee gezeild en den 7dcn aan den ingang van
het Kanaal gepraaid. Wij wensehen hel schip en de passagiers eenC voor
spoedige reis, en aan allen ecne behouden aankomst in de Tafelbaai.
De hidép. Beige berigt dat de Gouverneur-Generaal van Ned. Indie
gcprosleslcerd heeft tegen de inbezitneming van de eilanden-groep Oua Horn,
door de Engelschen. Dit protest zou vergezeld zijn van eene memorie
waarin aangetoond wordt dat Nederland sedert 1680 regt op die eilanden
heeft. [De genoemde eilanden zijn beter bekend onder den naam van
Yriendschaps- of Tonga-eilanden, en werden door Lemaire en Schouten in
1616 ontdekt. De bevolking wordt op 200,000 zielen geschal.]