LEYDSCIIE
COURANT.
1850.
VRIJDAG 9 MEI.
De Courant wordt MaandagWoensdag en
Vrijdag uitgegeven. Die van Maandag komt
uit Zaturdag Avond.
BINNENLANDSCHE BERIGTEN.
LEYDEN8 Mei.
Bij liet ter perse gaan dezer, ontvangen wij het hoogst belangrijk voor-
loopig verslag van de Commissie der Tweede Kamer, bestaande uit de 11II.
Thorbecke, Blaupot ten Cate, Bosscha, v. d. Poel en Heemskerk, over het
wets-ontwcrp op het Lager Onderwijs, bedragende 80 bladzijden in folio.
Alleen de algemeene beschouwingen beslaan daarvan een vijfde gedeelte.
Zoo veel onze ruimte gedoogt, zullen wij in volgende nommers daarvan
eenige beknopte mededeeiing doen.
De Regering stelt zich voor, dat zij met het antwoord bij het hervatten
der zittingen van de Tweede Kamer, in het begin van Junijgereed zal
zijn, en als het dan tot geen nieuw onderzoek in de afdeelingen aanleiding
geeft, dat er dan spoedig met de beraadslagingen een aanvang zal kunnen
worden gemaakt.
In de maand April zijn binnen deze Gemeente overleden 78 personen,
als: 10 mannen, 19 vrouwen, 25 zoons en 24 dochters, daarenboven als
levenloos aangegeven 2. Geboren 100 kinderen, als: 44 zoons en 50 doch
ters waaronder zijn begrepen 2 paar tweelingen. Voltrokken 27 huwelijken
Vervolg van het jaarlijksch verslag gedaan door Burgemeester en
"Wethouders aan den Gemeenteraad van Leyden. Zie ons nommer van den
2den dezer.
Hoofdstuk IX. Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, net getal scho
len is als volgt: openbare 4; bijzondere der ls,c kl. 7; bijz. der 2de kl.
voor jongens 4; bijz. der 2de kl. voor jongens en meisjes 6; bijz. der 2de
kl. voor meisjes 7te zamen 28 scholen. Het getal Onderwijzers op die
scholen bedroeg2dc rang 204d(! rang 1 en 59 Ondermeesters. Het getal
kinderen op de 7 bewaarscholen bedroeg van 140016G3.
Het subsidie uit de gemeentekas tot onderhoud der Onderwijzers en der
schoollocalenwaaronder die voor de beide slads-bewaarscholen begrepen
zijnbeliep dit jaar ƒ9700. De bijzondere scholen worden onderhouden of
door de gestichten waarin zij zijn gevestigd, of door de vereentgingen die
haar hebben opgerigt, of door de schoolhonders zelve.
Het stedelijk Gymnasium bevatte 41 leerlingen. De schoollocalen wor
den in goeden staat onderhoudenterwijl jaarlijks eenige gelden beschik
baar worden gesteld tot uitbreiding der schoolbibliotheekdie aanvankelijk
werd bijeengebragt door geschenken en ook dit jaar weder op die wijs
zoowel als door eenige aankoopen is vermeerderd.
De Maatschappij lot Nut van 'l Algemeen telde van 242 contribuerende
en 5 honoraire ledenalsmede 8 donatrices en 3 donateurs. Hare instel
lingen verkeeren over 't algemeen in gunsligen toestand.
De sinds het jaar 17CC alhier gevestigde Maatschappij der Nederl. Letter
kunde met een getal van ongeveer 400 leden en belangrijke steeds toene
mende boekerijverkeert mede in bloeijenden staat.
De Afdeeling der llollandsche Maatschappij van Fraaije Kunsten en We
tenschappen telde 52 leden.
De Tcckcn-Academieonder de zinspreuk: Ars Aemnla Naturae, verloor
door den dood als mede-Directeur den lieer Mr. G. P. van Oulercn. Zijne
plaats werd vervuld door den Heer D. C. F. Linckers.
Het Genootschap Mathesis Scienliarum Genitrix voorziet in eene behoefte,
die zich elders meer en meer schijnt te doen gevoelen, door het geven van
onderwijs in alle vakkenwelke gerekend kunnen worden te behooren tot
eene teeken-, bouwkundige- en industrie-school. Het lelt thans 182 leden.
Het getal leerlingen was 158. De gehoudene examina getuigendat het
onderwijs goede vruchten draagt. Het Bestuur blijft niet in gebreke om te
letten op de behoeften aan verbetering en tracht, naar mate de haar ter
beschikking gestelde middelen zulks toelatendaaraan te gemoet te komen.
Deze inrigting geniet geene ondersleuning uit openbare kassen. De Ge
meente zorgt voor het onderhoud der localendie zij kosteloos gebruikt
en de Maatschappij ter bevordering van nijverheid te Haarlem geeft eene
jaarlijksche toelage van ƒ150, ter tegemoetkoming in de kosten van het
onderwijs in de wis- en natuurkunde. Z. M. de Koning betoonde zijne be
langstelling als Beschermheer door het geschenk van zijn gegraveerd por
trait, terwijl de Ilooge Regering jaarlijks eenige medailles ter uitreiking
aan de meest bekwame leerlingen beschikbaar stelt.
Voorts werd hier opgerigt eene kweekschool, ter opleiding van scheeps
jongens en ligle matrozen voor 's Rijks Zeemagt. Door welwillende be
schikking der Ilooge Regering, werd daartoe herwaarts gezonden en in
kosteloos gebruik afgestaan een Rijks kanonneerboot, en later bij besluit
van den Gemeenteraad, het gebruik van een locaal aan de Gemeente loe-
behoorende, bij de Wittepoort en uitkomende aan het Galgewater. In het
volgend verslag zijn hieromtrent nadere opgaven te wachlen.
De Leydsche Maatschappij van Toonkunst telde 139 leerlingen.
Onze Iloogeschool verloor door den dood den Hoogleeraar A. Niermeyer,
wien het slechts korten lijd vergund werd zijne algemeen erkende buiten
gewone kundigheden ten dienste van het onderwijs in de Godgeleerdheid
te besteden. In zijne plaats trad op Dr. J. J. Prins, Hervormd Predikant
te Rotterdam, en werd tot gewoon Hoogleeraar benoemd, den buitenge
woon Hoogleeraar Dr. A. Kuenen. Nog trof de Iloogeschool liet verlies van
den verdienstelijken Ilorlulanus J. Schunrmans Stekhoven, tot wiens op
volger benoemd werd II. Witte, reeds sedert ecnigen tijd onder hem werk
zaam. Overigens werd als Adjutor-Interpres bij 't Warneriaansch legaat
benoemd de Heer P. de Jong, Theol. Stud., en Dr. J. Hoffmann, Japansch
Translateur der Regering van Ned.-Indiëden titel van Hooglceraar verleend.
Vervolg hierna.
In April zijn op den lloll. spoorweg vervoerd 78,750 personen en
is ontvangen ƒ84.005.85;op den Rijnspoorweg vervoerd 58,199 personen
cn ontvangen ƒ94,238.72.
De algemeene vergadering van de Nederl. Vereeniging lot afschaffing
van sterken drank, zal dit jaar gehouden worden te 's Hertogenboseh, op
Woensdag en Donderdag den 9üe" en 10dc" J ui ij
Eergisteren is van hel Nieuwe Diep uitgezeild het Nederl. koopvaardij
schip Elisa, Kapt. W. Visser, bestemd naar Suriname, aan boord heb
bende een detachement suppletie-troepen, sterk 50 Onder-Officieren en man
schappen onder het geleide van den gepens. 2deQ Lt. van het reg. jagers
n0. 27W. Stollzbestemd voor het leger in W.-Indie.
De Luit. ter Zee lstc kl. Ridder llnyze van Kattendyke, zal een kor
vet met schrocfstoomvcrmogeii't welk thans op eene particuliere werf voor
rekening van de Japansche Regering gebouwd wordt, nog in den loop van
dit jaar naar Japan overbrengen. (Utr. C.
Honderd een-en-veertig builders hooiland, toebehoorende aan de ge
meente Genemniden, zijn dezer dagen voor 3 jaren verhuurd voor ƒ14,000
per jaar om eenmaal te hooijenterwijl de naweide er niet onder begrepen
is. lil 1853 is het verhuurd geweest voor ƒ8931, cn 25 jaren vroeger
bragt dit zelfde land op ƒ2100. Voorzeker wel een bewijs hoe het land-
bezit in waarde nog steeds rijst. De laagste prijs van het hooi was in dit
tijdvak ƒ5, het hoogst 26 de 500 Ned. ffi.
Men meldt van de Kaapstaddat vooral in de llollandsche gemeenten
de collecte voor den watersnoodwelke in het voorjaar 1855 Nederland
heeft geteisterdhet meest heeft opgebragt. Zoo heeft de gemeente Cal-
vinia, eene plaats van nog geen 1800 zielen, ruim 35 opgebragt; daar is
N. J. Hofmeyr Predikant cn J. Punt onderwijzer. Te Malmesburg (Zwart-
land), waar de bevolking weinig grooter is, 42.10 Aldaar is J. C. Le
BËL£IG.
BRUSSEL, 6 Mei.
De Koning heeft den Keizer van Rusland benoemd lot Ridder Grootkruis
der Leopolds-Orde, ten einde, gelijk in het besluit gezegd wordt, «aan
Z. M. een schitterend blijk van levendige vriendschap te geven." Bij een
ander besluit des Konings is de Prins Henri de Ligne met eene buitenge
wone zending bij den Keizer van Rusland belast. Voorts is het Grootkruis
van de Leopolds-Orde verleend aan den Graaf van Nesselrode, den Graaf
Orloll' en den Vorst Dolgorukow.
In de zitting der Kamer van gisteren, zijn door den Minister van Fi
nancien twee belangrijke wetten voorgedragen. De eerste magtigl de Rege
ring om 1° de leening van 26 millioen fr. 5 pCts. schuld, aangegaan krachtens
de wet van 20 December 1851te verwisselen in 4j pCts. schuld2° eene
nieuwe geldleening van 35 millioenrentende 4,} pCt.te sluiten3° de
4000 aandeelen in de Rhijnsche spoorweg-onderneming, die in het bezit van
den Staat zijnte vervreemden. De tweede verleent aan het Departement
van Openbare Werken een buitengewoon crediet van 21 millioen fr.te
verdeelen over verscheiden dienstjarenen bestemd om het materieel van
9 den staats-spoorweg aan te vullen, de stations-gebouwen te voltooijen, een
Febre Moorrees Predikant en A. Strobos (van Hasselt in Overijssel) onder
wijzer. Eene tweede bezending gelden is door den Heer O. J. Truler reeds
verzonden of zal bij de eerste gelegenheid verzonden worden.
'sGRAVENHAGE, 8 Mei.
Z. M. heeft benoemd bij het wapen der artillerie, tot lslen Luitenant
de 2de Luitenants B. de Jong en P. L. Berail, voor den tijd van 5 jaren
gedetacheerd bij het leger in O.-lndiü; bij het lste regement vesting-artillerie,
lot lsteo Luitenant den 2dcn Luit. 11. W. A. Oltkamp, van het 2dc regement.
De Minister van Marine zal morgen geen gehoor verlcenen.
BU1TENLANDSC1IE BERIGTEN.
De Prijs der Courant is f 12 in het jaar;
de afzon derlij he Nommers worden tegen 10
Cente?i afgegeven